Öğretim İlke ve Yöntemleri Prof. Dr. F. D lek GÖZÜTOK 4. Baskı
Prof. Dr. F. Dilek GÖZÜTOK ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ ISBN 978-605-241-113-1 DOI 10.14527/9786052411131 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2017, PEGEM AKADEMİ Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Pegem Akademi Yayıncılık, 18 yılından bugüne uluslararası düzeyde düzenli faaliyet yürüten uluslararası akademik bir yayınevidir. Yayımladığı kitaplar; Yükseköğretim Kurulunca tanınan yükseköğretim kurumlarının kataloglarında yer almaktadır. Dünyadaki en büyük çevrimiçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat ve ayrıca Türkiye de kurulan Turcademy.com ve Pegemindeks.net tarafından yayınları taranmaktadır, indekslenmektedir. Aynı alanda farklı yazarlara ait 1000 in üzerinde yayını bulunmaktadır. Pegem Akademi Yayınları ile ilgili detaylı bilgilere http://pegem.net adresinden ulaşılabilmektedir. 4. Baskı: Kasım 2017, Ankara Yayın-Proje: Özlem Sağlam Dizgi-Grafik Tasarım: Ayşe Nur Yıldırım Kapak Tasarım: Pegem Akademi Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA (0312 394 55 91) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 26687 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net
Sevgili Annem Zahide Diyarbakırlı nın Anısına,
Prof. Dr. F. Dilek GÖZÜTOK 1973 yılında Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulunundan mezun olarak meslek yaşamına başlamıştır. İki yıl ortaokul, Kız Meslek Lisesi ve Köy Kadınları Öğretmen Yetiştirme Merkezinde çalışmıştır. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi'nde Öğretim Görevlisi iken Yüksek Lisans ve Doktorasını Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'nde tamamlamıştır. 15'te doçent, 2001'de profesör unvanını almıştır. 1988'den 2016'ya kadar hizmet verdiği Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'nden 2016'da yaş haddinden emekli olmuştur. Eğitim programları ve öğretim alanında binlerce lisans, yüzlerce yüksek lisans ve onlarca doktora derecesinde yetiştirdiği eğitim ordusu güçleriyle gurur duymaktadır. Öğretmen davranışları, insan hakları eğitimi, Türkçe öğretim programları hayat bilgisi programları, ders kitapları ve şiddet konularında yurtiçi ve yurtdışında yayınlanmış araştırma, makale, bildiri, kitap ve kitap bölümleri vardır.
SUNUŞ Birinci Basım Sevgili Öğretmen ve Öğretmen Adayı, Bugün maddi anlamda nelere sahip olduğumuzun bundan yüzyıl sonra hiçbir önemi olmayacak. Ancak yetiştireceğimiz donanımlı ve yaratıcı nesiller, toplumumuzun temelini oluşturacak. Ben de bu temeli oluşturacak bireylerin eğitimine katkım olsun diye bu meslekte otuz üç yıllık mesleki deneyimin birikimi ile Öğretim İlke ve Yöntemleri kitabını kullanımınıza sunuyorum. 2000 ve 2004 yıllarında basılan Öğretmenliğimi Geliştiriyorum adlı kitap, bu eserin temelini oluşturmuştur. Bazı bölümler küçük değişiklikler ve eklemelerle bu kitapta da yer alırken, Öğretim İlke ve Yöntemleri dersi kapsamında bulunması gereken yeni bölümler yazılmıştır. Dileyen her öğretmenin ve öğretim elemanının Öğretim İlke ve Yöntemleri ni sınıfında uygulayabilmesini sağlamak amacıyla, bilgilerin sade ve açık bir dille anlatılmasına özen gösterilmiştir. Sunulan bilgilerin uygulanmasına olanak yaratmak, her bölümün ilk sayfalarına yazılan amaçlara ulaşmak ve becerileri geliştirmek üzere Dilerseniz; başlığı altında çalışmalar önerilmiştir. Önerilen çalışmaların çoğu meslek yaşamımda öğrencilerime yaptırdığım etkinliklerdir. Ezberci Eğitim şikâyetlerinden kurtulmanın yolu, bilgileri gerçek ya da gerçeğin çok benzeri ortamlarda uygulamaktan geçer. Kitap on bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Öğretmen, Öğretmen Eğitimi Modelleri, Öğretmenin Mesleki Rolü, Öğretmenin Değerlendirilmesi ile Örtük Program alt başlıklarında öğretmenlere ve öğretmen adaylarına mesleki kimlik kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu bölümde yer alan Örtük Program kesimi Dr. Levent Veznedaroğlu tarafından yazılmıştır. İkinci bölümün başlığı Sınıf İletişimi. Sınıf Yönetimi dersinin de bir konusunun iletişim olduğu bilinmekle birlikte iletişim konusu öğrenilmeden öğretim yöntemlerinin öğretilemeyeceği düşüncesi ile kitapta bu konuya yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, Öğrenci Bireysel Farklılıkları ve Çoklu Zekâ Kuramı konuları işlenmiştir. Bu bölümde öğretmenlere bireysel farklılıkların türleri, farklılığın güzellikleri anlatılarak farklılıkları ortaya çıkarma gerekliliği vurgulanmaktadır. Çoklu Zekâ Kuramı konusunda verilen bilgilerin yanı sıra Başkent Üniversitesi Kolej Ayşeabla Okulları için geliştirilip uygulanan ve değerlendirilen plan örnekleri ve çoklu zekâ ölçme araçlarına da bu bölümde yer verilmiştir. Dördüncü bölümde, Öğrenci Grupları Oluşturma başlığı altında, öğretim ortamlarında bu konudaki yanlış uygulamalara ve alanyazındaki bilimsel bulgulara yer verilmiştir.
Beşinci bölüm, öğretmenlerin en çok zamanını alan ve beceri haline gelmediyse onları zorlayan Öğretimi Planlama başlığını taşımaktadır. Öğretimi planlanmanın önemi, yararları, boyutları ve türleri bu bölümde anlatılmaktadır. Altıncı bölümde bazı Öğrenme Yaklaşımları na yer verilmiştir. Araştırma ve buluş yoluyla öğrenme, problem çözme ve proje tabanlı öğrenme yaklaşımlarının özellikleri ve uygulanmaları tartışılmıştır. Bu bölümün Problem Çözme kesimini Prof. Dr. Nurdan Kalaycı yazmıştır. Yedinci bölümde Öğretim Sürecinde Öğretmen tartışılmıştır. Derse başlangıç ile dersin sona erdirilmesi arasındaki süreçte öğretmenden beklenenler ve bu beklentileri yerine getirme yolları verilmiştir. Bir önceki bölümde yer almayan, öğretim sürecinde doğrudan kullanılan aktif öğrenme, işbirlikli öğrenme, tam öğrenme ve oluşturmacı öğrenme yaklaşımları tartışılmıştır. Etkili ders verme sürecinde öğretmen coşkusu, dönüt, düzeltme, pekiştirme ve özetlemenin yeri, önemi ve nasıl uygulanacağı açıklanmıştır. Öğretmen Coşkusu ve Dönüt ve Düzeltme Kontrol Listesi gözlem formları sizlerin kullanımınıza sunulmuştur. Sekizinci bölümde, alanyazına dayalı olarak yöntem, teknik ve strateji kavramları tartışılmıştır. Öğretim sürecinde öğretmenlerin kolaylıkla uygulayabilecekleri yöntemler benzerliklerine göre gruplanarak açıklanmıştır. Her bir yöntemin özellikleri, katkıları, kullanılma amaçları, nasıl kullanılacakları, kullanırken neler yapılacağı/yapılmayacağı bütün ayrıntıları ile anlatılmaya çalışılmıştır. Bu bölümde Yaratıcı Düşüncenin Geliştirilmesinde Dramanın Rolü başlıklı kesimi Prof. Dr. Ayşe Çakır İlhan yazmıştır. 17 den beri İnsan Hakları Eğitimi programlarında uyguladığımız öğrenci merkezli öğretim yöntemlerinin içeriklerine ve anlatım biçimine, birlikte çalıştığımız meslektaşım Doç. Dr. Melike Türkân Bağlı katkılar sağlamıştır. Öğretimde Yöntemler, Teknikler ve Stratejiler bölümü, kitapta yer alan yöntemlerin kullanılma amaçlarını özetleyen bir tablo oluşturularak tamamlanmıştır. Dokuzuncu bölüm, öğretmenin öğretim sürecinde yararlanabileceği öğretim araçları, materyalleri ve kaynakları konusunu içermektedir. Bu bölümde araçlar sınıflandırılarak, özellikleri ve nasıl kullanılacakları açıklanmıştır. Öğretmenliğimi Geliştiriyorum adlı kitabımda da yer alan bu bölüm Doç. Dr. Şafak Bayır tarafından düzenlenmiş, eklemeler yapılmış ve bilgiler güncellenerek yazılmıştır. Bu bölüm Prof. Dr. Yasemin Gülbahar tarafından da okunmuş ve öneriler getirilmiştir. Etkili bir öğretim ortamı ve çağdaş bir eğitim yaklaşımı olan Müze Eğitimi kesimi Prof. Dr. Ömer Adıgüzel tarafından yazılmıştır. Onuncu bölüm Demokrat İnsan Yetiştirme başlığını taşımaktadır. Öğretmenin en önemli sorumluluğunun demokrat insanlar yetiştirme olduğuna inanan
biri olarak bu konuda edindiğim bilgileri, sizlerle paylaşmak istedim. Dilerseniz etkinlikleri ile, okuyucularımı düşündürmeyi ve tartıştırmayı hedefledim. Demokratikleşme sürecinin en büyük düşmanı olan ve Türk Eğitim Sistemi nde ne yazık ki halâ varlığını sürdüren dayak konusu ile Öğretim İlke ve Yöntemleri kitabımın ilk basımını tamamladım. Okurlarıma sunacağım web sitesine ileteceğiniz değerlendirmeleriniz ve önerileriniz doğrultusunda bu kitabı geliştirebilmeyi ümit ediyor ve diliyorum. Bu kitap eğitim bilimlerine gönül vermiş bir meslek ekibinin içten ve titiz desteği ile hazırlanmıştır. Şafak Bayır tarafından özenle okunmuş, düzeltilmiş, resimlenmiş ve kapağı hazırlanmıştır. Katkı sağlayan bütün meslek arkadaşlarıma, ayrıca bazı bölümleri okuyarak bana destek veren Program Geliştirme Uzmanı Aslı Gözütok a okurlarımın tanıklığında teşekkür ederim. Bu kitabın yazımında doğrudan katkısı yokmuş gibi görünen ancak, öğretmen kimliğimin oluşmasında her birinin çok önemli etkileri olan sevgili hocalarım; Prof. Dr. Fatma Varış a, Prof. Dr. İ. Ethem Başaran a, Prof. Dr. Mustafa Aydın a, Prof. Dr. İpek Gürkaynak a, Dr. Sezer Sacır a, Güzide Ertürer e, Olun Kargıner e, Ulun Örnek e, Sevim Olcay a saygılar sunuyorum. Prof. Dr. F. Dilek Gözütok Ekim 2006
DÖRDÜNCÜ BASIM İÇİN... Ekim 2011'de Ekinoks tarafından üçüncü basımı yapılan bu kitap, son altı yılda baskı sayısının çok üzerindeki sayıda öğretmen adayı ve öğretmenlere ulaşmıştır. Son yıllarda ne yazık ki sanki ahlâk dışı uygulama değilmiş gibi yaygınlaşan fotokopi ve benzeri yollarla çoğaltılmış, hatta bazı dershanelerin ders materyaline dönüşmüş, adli davalara konu olmuştur. Kitap basımının tükendiğini kitabı okutan öğretim üyesi öğrencilerimden öğrenerek dördüncü basımını PEGEM AKADEMİ yoluyla sizlere ulaştırmaya karar verdim. Son 15 yılda Türk Milli Eğitim Sisteminde yaşanan sarsıntılar, öğretmenlerin daha donanımlı daha aydınlık olmasını zorunlu hale getirmiştir. Kitabın bu donanıma katkı sağlamasını diliyorum. Saygılarımla. Prof. Dr. F. Dilek Gözütok Kasım 2017
İÇİNDEKİLER Sunuş...vii Dördüncü Basım İçin...xi 1. BÖLÜM ÖĞRETMEN, OKUL, ÖRTÜK PROGRAM Öğretmen...4 Öğretmen Eğitiminde Benimsenen Bazı Öğretim Modelleri...9 Öğretmenin Mesleki Rolü...15 Öğretmenin Değerlendirilmesi...18 Okul ve Sınıf Ortamı...27 Örtük Program...35 2. BÖLÜM İLETİŞİM Sınıf İletişimi...51 Sınıf İçi İletişimin Özellikleri...57 İletişim İçin Sesin Kullanılması...59 Kişilerarası İletişimin Engelleyicileri...60 İletişim Kurma Sürecinde Öğretmenlere Öneriler...64 Etkili Dinleme...67 Öğrencilerde İletişim Becerileri Geliştirme...68 Sınıf İçi İletişimde Uygun Olmayan Rol Modelleri...70 İletişim Kontrol Listesi...72 3. BÖLÜM BİREYSEL FARKLILIKLAR Öğrencilerin Bireysel Farklılıkları...77 Çoklu Zekâ Kuramı...78 Bireysel Farklılıkları Dikkate Alan Öğretmen Davranışları...88 Duyuşsal Özellikler Oluşturabilmeleri İçin Öğretmenlere Öneriler...89
xiv Öğretim İlke ve Yöntemleri 4. BÖLÜM GRUP ÇALIŞMALARI Öğrenci Grupları Oluşturma...100 Bütün Sınıf Öğretimi...100 Küçük Grup Öğretimi...101 5. BÖLÜM ÖĞRETİMİN PLANLAMASI Öğretimi Planlama...109 Hedefler...112 Davranış ve Türleri...115 Öğrenci Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi...130 Konu (İçerik)...131 Stratejiler ve Öğrenme Etkinlikleri...132 Öğrenci Performansının Değerlendirilmesi...133 Öğretim Planı Yapacak Öğretmenlere Öneriler...134 Öğretimi Planlamada Uygun Olmayan Rol Modelleri...135 Öğretim Planı Türleri...136 Öğretim Planlarının Değiştirilmesi...142 6. BÖLÜM ÖĞRENME YAKLAŞIMLARI Araştırma ve Buluş Yaklaşımları...146 Problem Çözme...148 Proje Tabanlı Öğrenme (Project-Based Learning)...158 7. BÖLÜM ÖĞRETİM SÜRECİ VE ÖĞRETMEN Öğretim Sürecinde Öğretmen...169 Etkili Sunuşun ve Açıklamaların Özellikleri...169 Öğretim İlkeleri...171 Öğretimin İşlevleri...172 Öğretim Sürecinde Öğretmenlerin Uygulayacakları Bazı Öğrenme Yaklaşımları...173
İçindekiler xv Etkili Ders Verme Süreci Oluşturma...180 Öğretmen Coşkusu...188 Dönüt ve Düzeltme...191 Dönüt ve Düzeltme Kontrol Listesi...198 8. BÖLÜM ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ, TEKNİKLERİ VE STRATEJİLERİ Yöntemler, Teknikler ve Stratejiler...204 Sunular...210 Gösterim...215 Soru Yanıt...217 Soru Sorma Kontrol Listesi...228 Uygulama, Alıştırma, İnceleme ve Ev Ödevi...231 Uygulama...231 Alıştırma...231 İnceleme...232 Ev Ödevi...233 Grup Çalışmaları ve Tartışma Yöntemleri...234 Bütün Sınıfla Yapılan Tartışmalar...237 Küçük Grup Tartışmaları...238 Panel, Sempozyum, Forum, Çalışma Grubu ve Münazara...244 Panel...244 Sempozyum...245 Forum...246 Çalışma Grubu...246 Münazara...248 Beyin Fırtınası, Görüş Geliştirme, İstasyon ve Konuşma Halkası...250 Beyin Fırtınası...250 Görüş Geliştirme...255 İstasyon Yöntemi...261 Konuşma Halkası...264 Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, Örnek Olay İnceleme ve Rol Oynama...269 Altı Şapkalı Düşünme Tekniği...269 Örnek Olay İnceleme (Case Study)...274 Rol Oynama (Role Playing)...278
xvi Öğretim İlke ve Yöntemleri Yaratıcı Düşüncenin Geliştirilmesinde Dramanın Rolü...280 Topluma Katılım, Sokrat Semineri ve Workshop...286 Topluma Katılım...286 Sokrat Semineri...287 Workshop (Çalıştay/Düşünme Atölyesi)...290 Oyun Oynama, Laboratuvar, Bilgisayar Destekli Öğretim ve Öğrenme Merkezleri...291 Oyun Oynama...291 Laboratuvar...292 Bilgisayar Destekli Öğretim...294 Öğrenme Merkezleri (Öğrenme İstasyonları)...295 Mikroöğretim ve Yansıtıcı Davranışlar Geliştirme...295 Benzetişim (Simulation)...301 Seminer...302 Eğitsel Gezi ve Sergi...303 Eğitsel Gezi...303 Sergi...306 9. BÖLÜM ÖĞRETİM ARAÇLARI, MATERYALLERİ VE KAYNAKLAR Öğretim Araçları, Materyalleri ve Kaynaklar...312 Öğretim Araçları, Materyalleri ve Kaynak Türleri...317 Görsel Araçlar ve Materyaller...317 İşitsel Araçlar ve Materyaller...324 Görsel-İşitsel Araçlar ve Materyaller...325 Etkileşimli Araçlar...325 Diğer Kaynaklar...326 Öğretim Araçlarını Kullanmada Fiziksel Ortamın Düzenlenmesi...329 Müze Eğitimi...332
İçindekiler xvii 10. BÖLÜM ÖĞRETMENİN DEMOKRAT İNSAN YETİŞTİRME SORUMLULUĞU Demokrat İnsan Yetiştirme...338 Demokrasi...339 Demokrasinin Göstergeleri...341 Demokrasi Eğitimi...350 Demokratikleşmeyi Engelleyen Faktörler...353 Okulda Kötü Bir Uygulama Dayak...358 KAYNAKÇA...363 EKLER...381 EK-1 Türk Milli Eğitiminin Amaçları...381 EK-2 Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri...383
xviii Öğretim İlke ve Yöntemleri ŞEKİLLER, TABLOLAR VE ŞEMALAR Şekil 1. Birinci, ikinci ve üçüncü öncelikli öğretim ilkeleri ve bunların sınıf içi öğretmen davranışları üzerine etkileri...12 Şekil 2. Kendini Değerlendirme Kontrol Listesi...23 Şekil 3. Kapalı Sistem ve Açık Sistem İletişim Modelleri...51 Şekil 4. Açık İletişim Sistemi Modeli...52 Şekil 5. İletişim Süreci ve Temel Öğeleri...53 Şekil 6. Doğrudan Öğretim Modeli...57 Şekil 7. Öğretmenin Grup İletişimini Teşvik Ettiği Model...58 Şekil 8. Öğrenci Farklılıkları...96 Şekil 9. Planlama Modeli...110 Şekil 10. Dale in Yaşantı Konisi...315 Tablo 1. Bilişsel Alan - Örnek Hedefler ve Fiiller...119 Tablo 2. Duyuşsal Alan - Örnek Hedefler ve Fiiller...123 Tablo 3. Psikomotor Alan - Örnek Hedefler ve Fiiller (Harrow un Sınıflaması)...126 Tablo 4. Psikomotor Alan - Örnek Hedefler ve Fiiller (Simpson un Sınıflaması)...128 Tablo 5. Plan Türleri...138 Tablo 6. Öğretim Planlarının Düzeyleri...139 Tablo 7. Geleneksel ve İşbirlikli Öğrenme Gruplarının Karşılaştırılması...177 Tablo 8. Coşku Puanlama Ölçeği...188 Tablo 9. Hedef, Strateji, Yöntem ve Teknik İlişkisi...205 Tablo 10. Öğretim Yöntemlerinin Özeti...207 Tablo 11. Yöntemler, Özellikleri, Katkıları ve Sınırlılıkları...307 Tablo 12. Öğretim Yöntemleri ve Kullanılma Amaçları Özeti...308 Şema 1. Davranış Çeşitleri...115 Şema 2. İyi Soru Sormanın Beş Temel Özelliği...222
1. BÖLÜM ÖĞRETMEN, OKUL, ÖRTÜK PROGRAM Bu bölümü tamamladığınızda aşağıdaki hedeflere ulaşmanız beklenmektedir. Eğitim hizmetinin gerçekleştirilmesinde öğretmenin işgörüsünü kavrama Öğretmen eğitiminde izlenen yaklaşımları karşılaştırma Türk Eğitim Sistemi nde öğretmen istihdamında karşılaşılan sorunları kavrama Öğretmen eğitiminde benimsenen öğretim modellerini karşılaştırma Öğretmenin mesleki rollerinin farklı boyutlarını tartışma Öğretmenin değerlendirilmesinin sağlayacağı yararları kabul etme Öğretmenin değerlendirilmesinin kimler tarafından yapılabileceğini açıklama Öğretmenin değerlendirilmesinde kullanılan ölçütleri ve yöntemleri açıklama Okul ve sınıf ortamı düzenlemenin önemini kavrama Olumlu bir okul ve sınıf ortamı yaratmada öğretmenin rolünü kavrama Örtük program kavramını tartışma
2 Öğretim İlke ve Yöntemleri BÖLÜMÜN ANA HATLARI Eğitimin gerçekleşmesinde öğretmen Öğretmen Eğitiminde Benimsenen Bazı Öğretim Modelleri Mesleki ve Etik Standartlara Uyum Kendine Yetme Analitik ve Yansıtmacı Stratejiler Geliştirme Öğretilecek Konuda Üst Düzey Yeterlilik Üst Düzey Okur Yazarlık ve Matematik Bilgisi Kişilik Özellikleri Modeli Davranışsal Model Ders Yöntemleri Modeli Öğretme Becerileri Modeli Süreç-Ürün Modeli Yansıtmacı Öğretmen Modeli Öğretim İlkeleri Modeli Öğretmenin Mesleki Rolü Öğretmenin Değerlendirilmesi Öğretmenin Değerlendirilmesi Ne Gibi Yararlar Sağlar? Öğretmeni Kimler Değerlendirmelidir? Öğretmenin Değerlendirilmesinde Ölçütler ve Yöntemler Öğretmenin Hangi Özellikleri Değerlendirilmelidir? Okul ve Sınıf Ortamı Sınıf Alanının Kullanım Şekli Sınıf Kurallarının Belirlenmesi ve Bunlara Uyulması Sınıf Yönetiminde Pekiştireçlerden Yararlanılması Öğrencilerin Öğretim ve Değerlendirme Süreçlerine Sorumlu Olarak Katılması Olumlu Bir Sınıf Ortamı Yaratılması Olumlu Öğretmen-Öğrenci İlişkisi Oluşturulması Etkili Bir Sınıf-İyi Bir Öğretmen Örtük Program Okul İklimi Sınıf İklimi
UYGULANACAK YÖNTEMLER / GELİŞTİRİLECEK BECERİLER Anket uygulama, değerlendirme Görüşme, rapor hazırlama, rapor yayınlama Küçük grup Büyük grup Beyin fırtınası Anket, gözlem formu, görüşme formu, performans testi hazırlama/uygulama/geliştirme Öğretmen etiği listesi oluşturma Öğretmen, Okul, Örtük Program 3