TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. EKONOMİK GELİŞMELER ÖZET DEĞERLENDİRME RAPORU AĞUSTOS 2006 / I HAZIRLAYANLAR Mustafa ŞİMŞEK Mustafa TOSUN Fulya BAYRAKTAR EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ Ağustos 2006

Temmuz ayının ikinci yarısı ve Ağustos ayının ilk haftasında ekonomide yaşanan gelişmeler ve bunun piyasalara yansımaları, açıklanan son veriler ışığında aşağıda özetlenmiştir. Piyasaları Etkileyen Yurtiçindeki Gelişmeler Uluslararası Para Fonu (IMF) İcra Direktörleri Kurulu, stand-by anlaşmasının 3. ve 4. gözden geçirmelerine ilişkin niyet mektubunu onaylayarak, 1,9 milyar dolar tutarındaki kredi dilimini serbest bıraktı. IMF ye gönderilen niyet mektubunda ise enflasyonun orta vadeli hedefle uyumlu patikasına geri dönmesini sağlamak üzere gerektiğinde para politikasının daha da sıkılaştırılacağı sözü verildi. Maliye politikaları ile ilgili olarak ise niyet mektubunda, sosyal güvenlik dışındaki faiz dışı harcamalara üst sınır getirildi. Buna göre, sosyal güvenlik harcamaları hariç faiz dışı harcamalarda 30 Eylül tarihine kadar 123,3 milyar YTL, Aralık sonu itibariyle de 168,6 milyar YTL üst sınır belirlendi. TCMB tarafından 2006 yılı içerisinde üçüncüsü yayımlanan enflasyon raporunda, 2006 yıl sonu enflasyonunun %70 olasılıkla %9,1 ile %10,5 arasında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir ifadesine yer verildi. Raporda ayrıca, Merkez Bankası nın Haziran ayındaki tedbirlere ilave olarak 2006 yılının kalanında ölçülü bir parasal sıkılaştırma yoluna gittiği vurgulanarak, 2007 yılında ise politika faizlerini kademeli olarak düşürdüğü bir duruş altında oluşturulan tahminlere göre, enflasyon 2007 yılının ikinci çeyreğinden itibaren belirgin bir düşüş gösterecek ve 2007 yılı sonunda %70 olasılıkla %3 ile %6,5 arasında yer alacaktır öngörüsü yapıldı. İstanbul Sanayi Odası (İSO), Türkiye nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2005 Yılı Raporu nu yayımladı. 500 büyük sanayi kuruluşunun üretimden satışlar toplamı, bir önceki yıla göre %9,3 oranındaki artışla 148,3 milyar YTL düzeyine ulaştı. Ancak bu rakamın 14,2 milyar YTL lık kısmını (yaklaşık %9,58 ini) listenin birincisi olan Tüpraş gerçekleştirdi. Diğer yandan kâr bildiren sanayi kuruluşu sayının 419 dan 400 e gerilediği rapora göre, net kâr/zarar toplamı da reel olarak %28,8 oranında geriledi. Uluslararası Piyasalardaki Gelişmeler Uluslararası yatırım bankası Merrill Lynch, model potrföyünün dağılımında Türkiye nin dış tahvillerinin ağırlığını artırırken, Meksika nın tahvillerinin payını düşürdüğünü açıkladı. Banka, müşterilerine yönelik bilgi notunda, Türkiye nin 2014 vadeli euro tahvilini alıp, Meksika nın 2033 vadeli euro tahvilini satarak yaptığı ağırlık değişikliğinde, Merkez Bankası nın kurla ilgili gelişmelere yönelik tepkisinin de etkili olduğunu kaydetti. Bilgi notunda Piyasada yaşanan çalkantının istenmeyen ekonomik ve siyasi etkilerini sınırlayan politika tepkileri olumluydu ifadeleri kullanıldı. Merrill Lynch, ayrıca, Portföyde Meksika dış tahvillerinin ağırlığının azaltılması, temel bir kredi gelişmesinden ziyade göreceli değerlendirmelere dayanmaktadır yorumunu yaptı. 1

Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye nin kredi notunun gerçekleşmiş riskler de dahil olmak üzere öngörülen riskleri yansıttığını kaydetti. Yapılan açıklamada, mevcut koşullar devam ettiği sürece BB- olan kredi notunda yıl sonuna kadar bir değişiklik beklenmediği vurgulandı. ABD ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde %3,1 lik beklentilerin altında %2,5 oranında büyüdüğü açıklandı. ABD ekonomisi yılın ilk çeyreğinde %5,6, 2005 yılının ikinci çeyreğinde ise %3,3 oranında büyümüştü. Temmuz ayında, ABD tarım dışı istihdam rakamları piyasanın 142.000 beklentisinin altında 113.000 olarak açıklandı. İşsizlik oranı da bir önceki aydaki %4,6 artışın ardından %4,8 oranında artış gösterdi. Bu göstergeler, ekonomik büyümenin hız kesişiyle birleşince, piyasada FED in faiz oranlarında duraksama yapacağı tahminlerine yol açtı. ABD büyüme verileri ile açıklanan çekirdek PCE (kişisel tüketim harcamaları) endeksi 2006 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,9 oranında arttı. Sözkonusu endeks, yılın ilk çeyreğinde %2,1 artış kaydetmişti. ABD Haziran ayı dayanıklı tüketim malı siparişleri %1,7 lik beklentilerin oldukça üzerinde %3,1 oranında artış gösterdi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İngiltere Merkez Bankası, gösterge faiz oranlarını 25 baz puan artırdı. ECB, piyasalardaki beklentiler doğrultusunda 3 Ağustos tarihli toplantısında almış olduğu kararla kısa vadeli gösterge faizlerini 25 baz puan arttırarak %3 düzeyine yükseltti. Böylece euro bölgesinde faiz oranları son 3,5 yılın en yüksek seviyesine çıkmış oldu. Euro kuşağında enflasyon oranının üç aydır %2,5 ile ECB nin resmi hedefi olan %2 tavanının üzerinde seyretmesi ve ekonomik büyüme hızının yüksek seviyesini koruması nedeniyle alınan bu faiz artırım kararı, ekonomi çevrelerinde sürpriz olarak değerlendirilmedi. Bu kararla ECB, 2005 Aralık ayından beri dördüncü faiz artırımını gerekleştirmiş oldu. Diğer yandan İngiltere Merkez Bankası da gösterge niteliğindeki faiz oranlarını 25 baz puan artırarak %4,75 seviyene yükseltti. İngiltere Merkez Bankası nın bu kararı ile 2005 yılı Ağustos ayından bu yana ilk defa faiz oranları değiştirilmiş oldu. ABD Merkez Bankası, FED, yavaşlayan ekonomik büyüme nedeniyle, gösterge faiz oranını değiştirmeden %5,25 seviyesinde bırakarak iki yılı aşkın devam eden faiz oranını artırma sürecini durdurdu. FED in faiz artışını durdurması başta Avrupa Merkez Bankası olmak üzere diğer merkez bankalarının faiz artırmaları nedeniyle doları olumsuz etkiledi. 2

Son Açıklanan Veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan geçici verilere göre, 2006 yılı Haziran ayında; (%) geçen yılın aynı ayına göre Karşılama Oranı (ihracat/ithalat) 80,0 ihracat %25,6 oranında artarak 7.582 milyon dolar, 69,2 67,9 ithalat %18,6 oranında artarak 70,0 64,6 65,7 67,1 63,9 64,3 61,4 62,0 11.798 milyon dolar olarak 60,9 60,1 gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 60,0 63,8 62,7 dış ticaret açığı %7,9 oranında 61,4 54,1 60,7 artarak 3.909 milyon dolardan 55,5 56,4 50,0 4,216 milyon dolara yükselmiştir. 2005 yılı Haziran ayında %60,7 olan ihracatın 40,0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ithalatı karşılama oranı, 2006 Aylar 2005 2006 yılı Haziran ayında %64,3 olarak gerçekleşmiştir. 2006 Ocak-Haziran döneminde; 2005 yılının aynı dönemine göre ihracat %11,5 oranında artarak 39.461 milyon dolar; ithalat ise %18,3 oranında artarak 65.196 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2005 Ocak-Haziran döneminde 19.710 milyon dolar olan dış ticaret açığı, 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde %30,6 oranında artarak 25.735 milyon dolara yükselmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan geçici verilere göre; 2006 yılı Haziran ayında bir (%) önceki aya göre ihracat Dış ticaret hadleri 104,0 miktar endeksi %11,2 101,5 102,0 oranında artarken, ithalat 100,0 98,1 miktar endeksi %2,5 100,0 100,4 97,4 oranında gerilemiştir. İhracat 97,3 98,0 ve ithalat birim değer endeksleri ise sırasıyla %0,5 96,0 ve %0,9 oranında azalmıştır. 95,8 96,0 95,5 94,0 Ana sektörlere göre ihracat 92,0 fiyatları; tarım ve ormancılık 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 sektöründe %3,1, balıkçılık Aylar 2005 2006 sektöründe %11,5, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %10,3 ve imalat sanayii sektöründe %0,1 oranında azalırken, ithalat fiyatları da; tarım ve ormancılık sektöründe %0,4, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,3 ve imalat sanayii sektöründe %1,3 oranında azalış göstermiştir. Dış ticaret hadlerinde, 2006 yılının ilk üç ayında ihracat lehine görülen hafif düzelme eğilimi, Nisan ve Mayıs aylarında ithalat lehine dönüşmüş ancak, Haziran ayında ithalat fiyatlarının, ihracat fiyatlarına göre neredeyse iki kat gerilemesi nedeniyle, dış ticaret hadleri tekrar %96 ile ihracat lehine düzelme eğilimi göstermiştir. 3

Türkiye İhracatçılar Meclisi nin (TİM) ihracat kayıtlarına göre; Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %22,4 oranında artarak 6,9 milyar dolar ve yılın Ocak-Temmuz döneminde de %14,2 oranında artarak 46,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. 12 aylık ihracat rakamının şimdiden 79 milyar doları aşması, yıl sonu hedefinin revize edilmesi gereğini doğurdu. Ödemeler dengesine ilişkin yayınlanan son verilere göre; 2006 yılı Haziran ayında cari açık, bir önceki yılın aynı ayına göre, %14,8 oranında artışla 2,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Cari açıkta en büyük paya sahip olan dış ticaret açığı, ödemeler dengesi tablosunda yer aldığı şekliyle, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,2 oranında artarak 3,1 milyar dolara ulaşmıştır. Haziran ayı net turizm gelirlerinin, bir önceki yılın aynı ayına göre %1 oranında azalarak, 1,2 milyar dolara inmesi de cari işlemler dengesini olumsuz yönde etkilemiştir. Böylece, 2005 yılı Ocak-Haziran döneminde 13,2 milyar dolar olarak gerçekleşen cari işlemler açığı, 2006 yılının aynı döneminde %41,4 artışla 18,7 milyar dolara ulaşmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre cari transferler %5,1 oranında artarak 656 milyon dolara ulaşırken, yatırım geliri dengesi de geçen yılın aynı seviyesinde yaklaşık 3,0 milyar dolar net ödemeyle sonuçlanmıştır. 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde; rezerv varlıklar dahil finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, 2005 yılının aynı dönemine göre %85,0 oranında artarak 18,4 milyar dolar olmuştur. Bu dönemde, cari işlemler dengesindeki 18,7 milyar dolarlık açığa karşılık, doğrudan yatırımlarda 8,8 milyar dolar ve diğer yatırımlarda 14,7 milyar dolar net sermaye girişi gerçekleşirken, portföy yatırımlarında 977 milyon dolar net sermaye çıkışı yaşanmıştır. Doğrudan yatırımlardaki artışın büyük kısmı, Telsim ve Petrol Ofisi satışları nedeniyle Mayıs ayındaki net 6,5 milyar dolarlık yabancı sermaye girişinden kaynaklanmıştır. Ödemeler dengesindeki bu gelişmeler sonucu 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde resmi rezervler, Haziran ayındaki 2,0 milyar dolarlık azalışa rağmen, toplam 4,1 milyar dolar artış göstermiştir. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre; Temmuz ayında üretici fiyatları (ÜFE) %0,86, tüketici fiyatları (%) (TÜFE) ise %0,85 oranında Yıllık Enflasyon artış gösterdi. Böylece son bir 16,00 14,34 yıl itibarıyla enflasyon, üretici 14,00 ÜFE TÜFE 12,52 fiyatlarıyla %14,34, tüketici 12,00 fiyatlarıyla %11,69 düzeyine 10,00 7,99 8,16 11,69 7,82 7,72 7,93 yükselmiş oldu. Bir önceki yılın 8,00 10,12 6,00 Aralık ayına göre enflasyon 4,00 rakamları da üretici fiyatlarında 4,26 5,11 4,38 4,21 2,00 %12,64, tüketici fiyatlarında 2,66 0,00 %5,76 düzeyinde gerçekleşti. 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 Temmuz ayında TÜFE deki en 2005 2006 yüksek aylık artış yine Aylar ulaştırma sektöründe (%2,87) gerçekleşirken, ÜFE yi esas olarak ham petrol ve doğal gaz çıkarımı (%8,16) ve kâğıt ve kâğıt ürünleri imalatındaki (%6,34) fiyat artışları etkilemiştir. Tarım sektöründe %-2,00 olan aylık değişim, sanayi sektöründe %1,52 olarak gerçekleşmiştir. 4

Temmuz ayında, TÜFE ve ÜFE deki artışlarda, Mayıs ayından itibaren YTL nin değer kaybının ve faizlerdeki artışın fiyatlara gecikmeli olarak yansıtılmasının etkili olduğu tahmin edilmektedir. TÜİK tarafından açıklanan Aylık Sanayii Üretim Endeksi sonuçlarına göre; sanayii üretim endeksi 2006 (%) Aylık sanayi üretim endeksi artışı yılı Haziran ayında, bir önceki 20,0 yılın aynı ayına göre, %11,4 11,4 oranında arttı. Geçen yılın 10,7 9,8 9,3 Haziran ayında ise sanayii 7,4 10,0 üretimi %1,8 oranında artmıştı. 5,0 2,4 10,0 Yılın ilk altı ayındaki ortalama 1,8 8,3 7,0 7,5 5,9 6,8 5,0-1,4 sanayii üretim artışı da %6,5 3,4 0,0 ile, geçen yılın aynı dönemindeki %4,5 in üzerine -6,0 çıkmıştır. -10,0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2006 yılı Haziran ayında, bir Aylar 2005 2006 önceki yılın aynı ayına göre madencilik sektörü %10,9, imalat sanayii sektörü %11,3, elektrik, gaz ve su sektörü ise %12,7 artış göstermiştir. 2006 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek üretim artışı yine %216,2 ile büro, muhasebe, bilgi işlem makineleri imalatında gerçekleşmiştir. Sanayi üretim endeksi bir önceki aya (Mayıs) göre ise %2,4 oranında artmıştır. Hazine Müsteşarlığı verilerine göre; 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde gerçekleşen 653,9 milyon YTL genel bütçe nakit açığının finansmanında tamamen 7,2 milyar YTL tutarındaki özelleştirme gelirleri kullanılmıştır. Bu dönemde, 3,3 milyar YTL dış borç ve 2,5 milyar YTL iç borç olmak üzere toplam 5,8 milyar YTL net borç ödemesi gerçekleştirilmiştir. Hazine ağustos ayında 12,8 milyar YTL si iç borç ve 3,2 milyar YTL si dış borç olmak üzere toplam 16,1 milyar YTL borç itfası gerçekleştirecek. Hazine ödemenin 8,7 milyar YTL lik kısmını piyasadan iç borçlanmayla finanse etmeyi planlarken, 2,7 milyar YTL sini faiz dışı fazla, 1,4 milyar YTL sini kamuya satışlar ve 3,7 milyar YTL sini de dış borçlanmayla karşılamayı öngörmektedir. T.C. Merkez Bankası nın mali ve reel sektörden katılımcılarla gerçekleştirdiği Ağustos ayı I. Dönem Beklenti Anketi sonuçlarına göre, bir önceki dönem beklenti anketi sonuçlarıyla kıyaslandığında, yıl sonu büyüme oranı beklentisi değişmezken, cari açık ve enflasyon oranı tahmini yükseltilmiş ve dolar kuru beklentisi geri çekilmiştir. Buna göre; Türkiye ekonomisinin 2006 yılında %4,5 büyüyeceği, tüketici fiyatlarının %10,59 oranında artacağı, cari işlemler açığının 26,3 milyar dolar ve dolar kurunun da 1,5603 YTL civarında olacağı tahmin edilmektedir. Önümüzdeki 12 ve 24 ay sonrasının yıllık TÜFE beklentileri ise sırasıyla %7,98 ve %6,06 seviyelerine çekilmiştir. 12 ay sonrası için, 6 ay vadeli hazine bonosunun yıllık bileşik getirisi %16,78, devlet tahvillerinin bileşik getirisi de %16,60 olarak beklenmektedir. TÜİK, çıkış yapan ziyaretçiler ile giriş yapan vatandaşların turizm harcamaları anket çalışması sonuçlarına göre; 2006 yılı II. çeyrek turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre, %1,8 oranında azalarak 3,7 milyar dolar; turizm 5

gideri ise, geçen yılın aynı dönemine göre, %10 oranında artarak 746,6 milyon dolar olmuştur. Merkez Bankası Analitik Bilançosu Ana Kalemlerindeki Gelişmeler Merkez Bankası Analitik Bilançosu Ana Kalemleri (Milyon YTL.) 29.07.05 14.07.06 04.08.06 Son Yıl Değişim Dönem AKTİFLER 80.825 106.989 103.162 22.337-3.827 1.DIŞ VARLIKLAR 62.293 96.717 90.970 28.677-5.747 2.İÇ VARLIKLAR 18.532 10.272 12.193-6.339 1.921 PASİFLER 80.825 106.989 103.162 22.337-3.827 1.TOPLAM DÖVİZ YÜKÜMLÜKLERİ 45.562 62.805 61.983 16.421-822 1.1. DIŞ YÜKÜMLÜKLER 24.217 27.545 25.825 1.608-1.720 1.2. İÇ YÜKÜMLÜKLER 21.345 35.260 36.158 14.813 898 1.2.1. Döv. Ol. Takip Ol. Mev. 8.870 18.683 20.693 11.823 2.010 1.2.2. Bankaların Döviz Mevduatı 12.475 16.577 15.466 2.991-1.111 2.MERKEZ BANKASI PARASI 35.263 44.184 41.179 5.916-3.005 2.1. REZERV PARA 26.204 37.489 35.267 9.063-2.222 2.1.1. Dolaşıma Çıkan Banknot 17.397 24.026 22.961 5.564-1.065 2.1.2. Bankalar Mevduatı 8.670 13.344 12.146 3.476-1.198 2.1.3. Diğer Kalemler 137 119 160 23 41 2.2. DİĞER MB PARASI 9.059 6.695 5.911-3.148-784 2.2.1. APİ den Doğan Borçlar 5.444 5.222 2.268-3.176-2.954 2.2.2. Kamu Mevduatı 3.615 1.473 3.643 28 2.170 TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 39.959 57.561 57.396 17.437-165 Kaynak: TCMB 14 Temmuz-4 Ağustos 2006 döneminde, Merkez Bankası Analitik Bilançosu aktif büyüklüğü %3,58 oranında daralarak 103.162 milyon YTL seviyesine gerilemiştir. Bu dönemde Dış Varlıklar kalemi %5,94 oranında azalırken, İç Varlıklar kalemi %18,70 düzeyinde artış göstermiştir. Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde ise bu dönemde Merkez Bankası Toplam Döviz Yükümlülüklerinin %1,31 oranında gerilediği görülmektedir. Toplam Döviz Yükümlükleri kaleminin alt ayırımına bakıldığında ise Dış Yükümlükler kaleminin %6,24 oranında azalırken, İç Yükümlükler kaleminin %2,55 oranında arttığı göze çarpmaktadır. Merkez Bankası rezerv parasının %5,93 düzeyinde azaldığı bu dönemde, emisyon hacmi %4,43, Bankalar Mevduatı da %8,98 oranında daralmıştır. Bankalar Mevduatındaki yüksek oranlı bu azalma, yürürlükteki zorunlu karşılık uygulaması nedeniyle bu kalemin oldukça dalgalı bir seyir izlemesinden kaynaklanmıştır. Öte yandan Temmuz ayının ikinci yarısında Açık Piyasa İşlemlerinden Doğan Borçlar kalemi %56,57 oranında azalırken, Kamu Mevduatı kalemi ise %147,32 gibi yüksek bir oranda artış kaydetmiştir. Açık Piyasa İşlemlerinden Doğan Borçlar kalemindeki sözkonusu azalış, bankalar mevduatı ve emisyon hacmindeki daralmaya bağlı olarak rezerv paranın bu dönemde %5,93 oranında gerilemesinden kaynaklanmıştır. Temmuz ayının ikinci yarısında TCMB brüt döviz rezervleri, 165 milyon dolar azalarak 57.396 milyon dolar düzeyine gerilemiştir. 6

Tahvil-Bono Piyasası Temmuz ayının son haftasına %20,41 seviyesinden başlayan piyasanın gösterge kağıdı niteliğindeki 16 Temmuz 2008 itfa tarihli Gösterge tahvilin yıllık bileşik getirisi tahvilin yıllık bileşik faizi, 21,00 haftanın ilk günlerinde %20 20,50 seviyesinin üzerinde ve 20,00 yaklaşık 50 baz puanlık dar bir bantta hareket etti. Ancak ilerleyen günlerde Moody s ve Merrill Lynch in Türkiye ye 19,50 19,00 yönelik olarak yaptıkları 18,50 olumlu değerlendirmeler sonucunda piyasaya gelen 18,00 alımlar, gösterge kağıdının yıllık bileşik faizini %20 Tarih seviyesinin altına çekti. 27 Temmuz tarihinden bugüne kadar %19 lu seviyelerde hareket eden tahvil-bono piyasası gösterge kağıdı yıllık bileşik faizi, 10 Ağustos piyasa kapanışı itibariyle %19,39 düzeyindedir. Döviz Piyasası Getiri oranı (%) Temmuz ayının son haftasına 1,5508 YTL seviyelerinden başlayan dolar kuru, haftanın ilk günlerinde 1,55 YTL seviyesinin üzerinde YTL ABD Dolar Denge Kuru hareket etti. Ancak ilerleyen günlerde alternatif piyasalara yansıdı ve bu satışlarla dolar kuru, Temmuz ayı sonu gelen alımlar, döviz piyasasına satış yönünde 1,60 1,55 1,50 itibariyle 1,4882 YTL 1,45 seviyesine kadar geriledi. Ağustos ayının ilk günlerinde 1,40 ise, Temmuz ayı enflasyonuna ilişkin olarak piyasalarda oluşan tedirginlikle 1,50 YTL Tarih seviyesinin üzerine çıkan dolar, 2 Ağustos tarihli Merkez Bankası gösterge kuru itibariyle 1,5066 YTL düzeyine kadar yükseldi. Açıklanan enflasyon rakamlarından özellikle ÜFE nin piyasa beklentilerinin oldukça altında gerçekleşmesi sonucunda piyasaya gelen satışlarla dolar kuru 1,48 YTL seviyesinin altına geriledi, ikinci hafta da devam eden satışlarla 10 Ağustos tarihli Merkez Bankası gösterge kuru 1,4516 YTL seviyesini gördü. Doların bu dönemde içerisinde YTL karşısındaki değer kaybı ise %6,4 olarak gerçekleşmiş oldu. Euro nun bu dönem içerisinde YTL karşısındaki değer kaybı da %5,0 düzeyinde gerçekleşti. 21.07 Temmuz ayının son haftasına 1.2672 seviyesinden başlayan /$ paritesi, Avrupa Merkez Bankası nın faiz artırımı ve FED in buna karşılık faizleri değiştirmeme kararı sonrasında yükselerek 10 Ağustos tarihinde 1,2861 seviyesinden kapandı. 24.07 19.07 20.07 25.07 21.07 26.07 24.07 27.07 25.07 28.07 26.07 27.07 31.07 28.07 01.08 31.07 02.08 01.08 03.08 02.08 03.08 04.08 04.08 07.08 07.08 08.08 08.08 09.08 09.08 10.08 10.08 7

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Temmuz ayının son haftasına 34.989 puan seviyesinden başlayan İMKB Bileşik Endeksi, haftanın ilk günlerinde karasız bir seyir İMKB Bileşik Endeksi izledi. Ancak ilerleyen 38000 günlerde Moody s ve Merrill Lynch in Türkiye ye yönelik 36000 olarak yaptıkları olumlu değerlendirmeler, piyasada alımların yoğunlaşmasını 34000 sağladı. Bu alımlarla İMKB Bileşik Endeksi, seans içerisinde 37.030 puanı 32000 gördüyse de ardından gelen kâr satışları endeksin 36.000 Tarih düzeyine kadar gerilemesine neden oldu. Ağustos ayının ilk günlerinde ise Temmuz ayı enflasyonuna ilişkin piyasada oluşan tedirginlikle İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda satışların devam ettiği görüldü ve bu satışlarla bileşik endeks, seans içerisinde 35.147 puana kadar geriledi. Açıklanan enflasyon rakamlarından özellikle ÜFE nin, piyasadaki beklentilerin oldukça altında gerçekleşmesi sonucunda başlayan alımlar, ilerleyen günlerde FED in faiz artırmama kararıyla devam etti ve bileşik endeks 9 Ağustos tarihi itibariyle 37.563 puana kadar yükseldi. 10 Ağustos tarihinde ise İngiltere deki hava limanına bombalı saldırı girişimi nedeniyle İMKB Bileşik Endeksi gün içinde 36.723 seviyesini gördükten sonra 37.389 puan seviyesinden kapandı. Endeksin %7 değer kazandığı bu dönemde, yabancı portföylerin piyasa içerisindeki payında bir değişiklik olmadı. 9 Ağustos tarihi itibariyle yabancıların piyasa payı %65,41 dir. Türk Bankacılık Sektörü Gelişmeleri Endeks 17 Temmuz tarihi itibariyle 286 milyar YTL seviyesinde bulunan bankacılık sektörü toplam mevduat hacmi, Temmuz ayının ikinci yarısında %2,4 oranında azalarak 279 milyar YTL düzeyine gerilemiştir. Bu dönemde YTL mevduatlardaki azalma %2,2, yabancı para cinsinden mevduatlardaki azalma ise %2,9 oranında gerçekleşmiştir. Ancak Temmuz ayının ikinci yarısında döviz sepetinin, YTL karşısındaki %5,8 düzeyine ulaşan değer kaybı dikkate alındığında, yabancı para cinsinden mevduatların döviz bazında arttığı anlaşılmaktadır. Bu durum işçi dövizleri ve turizm gelirleri gibi mevsimsel hareketlerin yanısıra son dönemlerde döviz kurlarında görülen volatilite artışının mevduatların yabancı para olarak tutulması şeklinde bir eğilimi tetiklemesinin de bir sonucu olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. 2005 yılı sonundan günümüze kadar geçen dönemde %29,6 artış kaydeden toplam kredilerin, bu dönemde 7 oranında gerilediği görülmektedir. Toplam kredilerin alt ayırımına bakıldığında ise sözkonusu bu gerilemenin yabancı para cinsinden kredilerdeki %6 düzeyine ulaşan azalmadan kaynaklandığı göze çarpmaktadır. Bu dönemde döviz sepetinin de yaklaşık olarak bu düzeyde değer kaybettiği gözönüne alındığında, yabancı para cinsinden kredilerdeki sözkonusu azalmanın esasen kurlardaki gerilemeden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. 17 Temmuz tarihi itibariyle %70 seviyesine yaklaşan bankacılık sektörü 21.07 24.07 25.07 26.07 27.07 28.07 31.07 01.08 02.08 03.08 04.08 07.08 08.08 09.08 10.08 8

kredi/mevduat oranı, bu dönemde mevduatların kredilere göre daha yüksek bir oranda gerilemesi nedeniyle Temmuz ayı sonunda %71,1 düzeyine ulaşmıştır. Diğer yandan bir süredir azalma trendi içerisinde bulunan takipteki alacakların kredilere oranının, bu dönemde artış gösterdiği görülmektedir. Bankacılık Sektörü İle İlgili Seçilmiş Göstergeler (Milyon YTL.) Değişim (%) 30.12.05 17.07.06 31.07.06 Yıl Sonuna Göre Dönem MEVDUAT TOPLAM MEVDUAT 251.869 286.091 279.167 10,8-2,4 YTL 159.328 179.240 175.376 10,1-2,2 YP 92.541 106.851 103.791 12,2-2,9 YP Mevduat/Toplam Mevduat (%) 36,7 37,3 37,2 KREDİLER TOPLAM KREDİLER 153.101 199.835 198.486 29,6-0,7 YTL 108.101 136.518 138.942 28,5 1,8 YP 45.001 63.317 59.544 32,3-6,0 YP Krediler/Toplam Krediler (%) 29,4 31,7 30,0 Krediler * /Mevduat (%) 63,8 69,9 71,1 Takipteki Alacaklar (Brüt) 7.486 7.598 7.658 2,3 0,8 Takipteki Alacaklar / Krediler (%) 4,66 3,66 3,72 Menkul Değerler Portföyü 142.853 160.039 155.737 9,0-2,7 MDP/ Mevduat (%) 56,7 55,9 55,8 (*): Krediler=Toplam Krediler+Takipteki Alacaklar (Brüt) Kaynak: BDDK Temmuz ayının ilk yarısında 3 oranında artış kaydeden bankacılık sektörü menkul kıymet portföyü hacmi, bu dönemde %2,7 azalmıştır. Son dönemlerde DİBS faiz oranlarında kaydedilen volatilite artışlarına bağlı olarak bankaların menkul kıymet pozisyonlarında bir hareketlilik yaşanmakta olduğu görülmektedir. İletişim Bilgileri Oktay Küçükkiremitçi Müdür 0312 4179200/2340 oktay-k@tkb.com.tr Mustafa Şimşek Müdür Yardımcısı 0312 4179200/2340 m-simsek@tkb.com.tr Fulya Bayraktar Kıdemli Uzman 0312 4179200/2356 f-bayraktar@tkb.com.tr Mustafa Tosun Kıdemli Uzman 0312 4179200/2355 mustafa-t@tkb.com.tr 9