HİPNOZ TEKNİKLERİ İnsanlık hipnozla ilgilendiğinden beri çok sayıda hipnoz tekniği geliştirilmiş, geliştirilen her yeni teknik bir sonraki tekniğe temel oluşturmuş ve böylece daha kolay uygulanabilir teknikler ortaya çıkmıştır. FİZİKSEL TEKNİKLER Fiziksel teknikler; insanların dikkatleri görme, işitme ya da dokunma duyularına toplanmayı amaçlayan uyarıcıların kullanılmasına dayanmaktadır. Oluşan etkiler duyu organları üzerine yavaş ve tek düzenli (monoton); çabuk ve şiddetli uyarılarda bulunur. Her duyu organına yapılan özel etkilerden dolayı çeşitli sonuçlar gösteren duyusal araçları sıralarsak: a- Görme duyusunun uyarılması: Ani ve güçlü (ışık); sürekli ve zayıf (gözlerin bir noktaya odaklanmasını sağlayan) uyarıcılar. Charcot şiddetli ışığı kişinin yüzüne birdenbire tutarak hipnoz gerçekleştirirdi. Yayılmayan hafif bir ışık gözlerden biraz uzakta tutularak; parlak bir noktaya ya da operatörün gözlerine bakılması sağlanarak da kişi hipnoza alınabilir. Örneğin bir sarkaç, ışıklı bir küre ya da bir bilgisayar ekranı. Tek bir objeye ya da noktaya göz fiksasyonu, göz açıpkapatma tekniği, mum alevi üzerine meditasyon ve diğer teknikler. b- İşitme duyusunun uyarılması: Güçlü ve ani (tam tam, gonk ve tef sesleri) sesler; zayıf ve devamlı (saatin tik takı, hipnozitörün monoton sayı saymaları, metronomun düzenli sesi) sesler. Müzik, teybe konuşma, sayma, bir hipnozitörin ya da başka bir hipnotizörün telkinlerini dinleme veya basit ritmik bir sesi dinlemek gibi. Annelerin yavrularına söyledikleri ninniler, rüzgarın uğultusu, dalga sesleri birçok kimse üzerinde normal bir uyku meydana getirir. c- Dokunma duyusunun uyarılması: Birçok kişide beklenmedik dokunmalar, bazı bastırmalar, dış çevrenin ısısını yükseltmek veya düşürmek; özellikle bunu bedenin bazı bölgelerinde yapmak hipnozu gerçekleştirir. Alnı okşamak, parmak uçlarını sıkmak, elle yada çeşitli cisimlerle yapılacak yumuşak ve ritmik temaslar, başın tepe kısmını ovmak hipnozu kolaylaştırıcı olurken; bazen de başlı başına hipnotik etkiler gösterebilirler. Üst deri uyarmaları, yumurtalık bölgesinin (hipnotik bölgelerden biridir) hafif basıncı hipnoza elverişli şartlar yaratabilir. Göz küresine, işitme yolunun dış giriş yerine yapılan basınçlar sonuçta görme ve işitme merkezlerinde bir yorgunluk oluşturur. Aşamalı kas relaksasyonu, "manyetik parmaklar" denen bir teknik ve katalepsi meydana getirme gibi PSİKOLOJİK TEKNİKLER Psikolojik teknikler; hipnoza uygun ama inançları, düşünceleri ya da önyargıları nedeniyle hipnoza kuşkuyla bakan insanların hipnozlarında kullanılan tekniklerdir. Bu gibi kişilere; hipnozun bir kimsenin bir başkasını kontrolü altına alması olmadığı; hipnozun, dikkatin bir noktada toplanması olduğu anlatılır. İnsanların kendi kendilerine bile iyi konsantre olmakla bu durumu yaşayabileceği örnekleriyle açıklanır. Bu konuda eğer isterse kendisine rehberlik edilebileceği şeklinde telkinlerde bulunularak hipnoza başlanır. Bunun doğal bir süreç olduğunu fark etmesi için taraftarı olduğu takımın maçını izlerken (ya da sevdiği diziyi seyrederken) telefon veya kapı zilini duymadığı anlar olup olmadığı sorularak bunları hatırlaması istenebilir. Önemli bir sınava hazırlanırken nasılda dış dünyadan koparak yalnızca ders notlarına yoğunlaştığı anlardan örnekler hatırlaması sağlanır. Hipnozda
yaşayacağı duygunun derin bir rahatlama ve gevşeme hissi olacağı söylenerek, tam uykuya dalmadan hemen önce benzeri duyguyu her gece yaşadığı ifade edilerek kişi ikna edilebilir. Bunların dışında bazı insanlar ise normal şekilde uyumak için kendilerini sonsuz dehlizlerin içinde ya da boşlukta olduklarını veya giderek yükseldiklerini düşünürler. Bu teknik psikolojik yolla, hipnoz halini doğurabilir. Düşünmek ve imajine etmekten vazgeçerek veya anlaşılmaz şeyler üzerinde düşünceye dalarak zihnin yorulmasıyla bazı insanlar kendiliklerinden hipnotik hale geçerler. ŞAŞIRTMA TEKNİKLERİ Şaşırtma teknikleri; hipnoza bilinçaltı direnç gösteren veya verilen telkinlere dikkatini toplayamayan ya da siz, "Şimdi sağ kolunuza dikkatinizi toplayın" dediğinizde tersine sol kolunu düşündüğünü fark ettiğiniz zıt kutuplu kişilerde kullanılan tekniklerdir. Bu tekniğin esası verilen telkinlerin sık sık değiştirilmesi, benzer ya da çağrışım yapan sözcüklerin seçilerek kişinin dikkatinin dağıtılması ve böylece zihinsel olarak sürekli meşgul edilmesidir. Sürekli kişinin dikkatini başka noktalara çeken ama aslında dikkatinin hep sizin söylediklerinizde kalmasını sağlayacak telkinlere devam edilir. Bu yöndeki telkinler sonucunda kişi transa girmiş olacaktır. ELEKTRONİK TEKNİKLER Düzenli frekanslarla yanıp sönen lambaların mental etkilerinin olduğu bilinmektedir. Bu şekilde düzenli frekans özellikleri gösteren, ses, ışık, ve çeşitli elektriksel dalgalardan hipnotik trans elde edilmesinde de faydalanılmaktadır. Bu amaçla çok çeşitli teknikler geliştirilmiştir. EKG, EEG dalgaları veya solunum düzeni ile uyumlu ışık, mekanik veya elektrik dalgaları oluşturan düzeneklerle hipnoz elde edilebilmektedir. Bu şekilde; göğüs üzerine yerleştirilen bir aparatla nefes alıp verme ile doğru orantılı olacak şekilde artarak ışıyan ve azalarak sönen bir ışık kaynağı, ya da EEG dalgaları ile uyumlu bilgisayar ekranı görüntüleri kullanılmaktadır. Gerçekte iki farklı indüksiyon türü vardır: Lineer ve analog. Lineer olan sol, analog olan ise sağ beyine karşılıktır. Lineer bir indüksiyon, örneğin basitçe saymak (1,2,3,...) ya da imajine edilmiş merdivenlerden inmek şeklindedir. Analog indüksiyona bir örnek ise bilinçdışı akla, ''Transa girmek için ne yapmaya ihtiyaç duyuyorsan onu yap ve hazır olduğun zaman işaret ver." demek şeklindedir. Bilinçdışı akıl bu bilgiyi alıp onu bir zihinsel faaliyete dönüştürerek kendisini trans haline sokabilir. Ya da R. Bandler ın yaptığı gibi kişinin başı tutup beklenmedik bir anda ve beklenmedik bir şekilde hızla sağa sola sallayıp hey bilinçaltı mısın nesin çabuk transa gir diye bağırmak da analog transa bir örnektir. Burada aynı zamanda şaşırtma ile aşırı yükleme bir arada kullanılmıştır. Analog indüksiyonda zihne "Daha yaratıcı ol!" gibi şeyler söylenebilir. "Daha yaratıcı" olmaya götüren birtakım mantıksal adımlar olmadığından, zihin manayı anlamalı ve amacına doğru sibernetik olarak, yani kendi kendini ayarlayan bir geri besleme sistemi olarak ilerlemelidir. KLASİK TEKNİKLER DELEUZE TEKNİĞİ: Deleuze' a göre hipnoz edilecek şahısla hipnoz edecek
şahıs tam bir uyum içinde olmalıdır. Deleuze tekniğinde; hipnozitör kişinin baş parmaklarından tutar, 2-15 dk. bekler. Bu sırada hipnozitör sürekli kişinin gözlerine bakarak kişinin dikkatini kontrolü altına almaya çalışır. Daha sonra ellerini kişinin omuzları üzerine koyar. Bir müddet böyle bekledikten sonra omsuzundan kaburga kemiklerine doğru yaygın şekilde "Paslar" yaparak ve aynı anda telkinler vererek kişiyi hipnoza alır. DR. BRAID TEKNİĞİ: Dr. Braid'a göre hipnoz gözlerin yorulması ile başlar ve derinleşir. Bu metodun uygulanmasında hipnozitör kişinin karşısında durur ve elindeki parlak cismi (saydam küre, çeşitli metal cisimler vb.) kişinin gözlerine 45 lik açı yapacak şekilde tutar. Bu sırada kişi telkinle şartlandırılır. Eğer kişi hipnoza yatkın ise dikkatli bakmasından dolayı göz kasları yorulacak, göz bebeği pupillası önce daralacak sonra genişleyip sabit bir pozisyonda matlaşacaktır. Burada dikkat edilecek nokta kişinin gözlerini kırpmamasıdır. Kişinin iyice yorulduğu fark edildiğinde göz kapakları kapattırılır ve hipnotik telkinlere devam edilir. Örneğin: Bakışların nesnede sabit şekilde tutulması hem dış dünyanın uyarılarından mümkün olduğu kadar zihni korur, hem de göz yorgunluğundan doğan sinirsel bir gerilimin, özel bir uyanıklık ve dikkat halinin oluşmasına neden olur. Bu durum telkinin etkisini artırır. Nesneye sabit bakma yoluyla oluşan hipnozda kişiden bir cisme, tercihen parlakça bir cisme bakması istenir. Cisim gözlerden 20 25 santim uzakta ve göz seviyesinden yukarıda olmalıdır. Parlak cisim hipnotizörün gözleri, beyaz taşlı bir yüzük vs. de olabilir: Rahatça oturunuz ve kendinizi bırakınız. Vücudunuzun her adalesi gevşek olmalıdır. Bütün vücudunuz rahatlıyor ve gevşiyor. Bacaklarınız, kollarınız... Karın ve sırt kaslarınız gevşiyor. Yüz kaslarınız gözlerinizin etrafındaki kaslar gevşiyor. Tamamen gevşediniz Gayet rahat ve sakın durumdasınız. Zihninizi meşgul eden düşünceler giderek kayboluyor... Zihninizi tamamen boşaltınız... Kendinizi deniz üstünde hafif hafif sallanan bir kayıkta gibi hissediyorsunuz. Tatlı bir sükûnet vücudunuzu ve zihninizi dolduruyor... Etrafınızla olan ilginiz giderek azalıyor ve sadece benim sesimi işitiyorsunuz Sesim sizi rahatlatıyor... Sesim sizi hafifletiyor Tamamen gevşemiş durumdasınız... Şimdi gözlerinizi açınız ve dikkatle elimdeki şu parlak cisme bakınız.... Dikkatle bakınız... sanki gözünüzün önünden kaçacakmış gibi onu dikkatle gözleyiniz... gözlerinizde bir ağırlık... bir iğnelenme hissediyorsunuz. Göz kapaklarınız ağırlaşıyor bir yorgunluk hissediyorsunuz... gözleriniz kırpılıyor, yaşarıyor, İğneleniyor... Sesimi işitirken... giderek daha çok gevşeyeceksiniz Sabit şekilde bakmaya devam ediniz. Cisim giderek sisleniyor.. bulanıklaşıyor... ikileşiyor... Göz kapaklarınız çok ağırlaştı... onlarla beraber bütün vücudunuzda bir ağırlık var... bütün organlarınız... kollarınız, bacaklarınız... kurşun gibi ağırlaşıyor... Bu ağırlığı giderek daha çok hissediyorsunuz. Vücudunuz ağırlaştıkça göz kapaklarınız... göz kapaklarınız ağırlaştıkça vücudunuz ağırlaşıyor. gözlerinizi artık açık tutamazsınız aşağıya doğru çekiliyor... gözleriniz çok yorgun... iğnelenme ve yaşarmaya devam ediyor... gözlerinizi kapatmak ihtiyacındasınız kırpılıyor.. kapanıyorlar... kapanıyorlar... göz kapaklarınız çok ağır... kapanıyorlar... açık tutamazsınız... kapanıyorlar. Evet tamamen kapandılar...kurşun gibi... ağırlar... Üçe kadar sayacağım: sımsıkı kapanacaklar... yapıştırılmış gibi... sımsıkı kapanacaklar... bütün vücudunuz çok ağır ve gevşek durumdadır. bir... tamamen ağırlaştınız... etrafınızla olan ilginiz tamamen kesildi... iki... başınız çok ağır... uykunuz var. üç... gözleriniz sımsıkı kapandı ve derin
bir uykuya girdiniz... Derin bir şekilde uyuyorsunuz... gözlerinizi kesinlikle açamazsınız... Gayet rahat sakin huzur içinde ve mutluluk dolusunuz... Rahat, sakin ve düzenli nefes alıyorsunuz... kalbiniz sakin ve güçlü olarak atıyor Bu tür bir telkin türüyle hipnotik şuur hali meydana getirilebilir. Hassas kimselerde en ez on dakika ve en çok yarım saat içinde hipnotik trans hali meydana gelmektedir. DR. BERNHEIM TEKNİĞİ: Bernheim telkini büyük bir ustalıkla kullanan bir hipnozitördür. Ona göre kişi ilk önce yapılacak işin zararsız olduğu bilincine varmalıdır. Hipnozitör bunu sağladıktan sonra; gözlerime dikkatle bakınız ve yalnız uykuyu düşününüz.. Göz kapaklarınız ağırlaşıyor.. gittikçe daha çok ağırlaşıyor. Daha ağır... artık karşı konulmaz bir güç onları birleştiriyor. Gözleriniz kapanıyor.. kapanıyor... şeklinde telkinler vermeye başlar. Kişi dayanamayıp gözlerini kapattıktan sonra da hipnozun derinleşmesini için telkinlere devam eder. Örneğin: Bütün dikkatiniz benim gözlerimde yoğunlaşıyor... sadece gözlerimde. Başka bir şey yok... gözlerimden başka bir şey yok... Sadece benim gözlerimi görüyorsunuz... sabit bir şekilde... yoğunlaşmış bir halde... ve sadece benim sesimi duyuyorsunuz. Sizin için sadece sesimin önemi var, başka bir şeyin değil... Benim sesimden başka duyduğunuz her ses sizin duyarsızlığınızı artırıyor. Sizin için sadece sesimin önemi var... kendinizi çok iyi hissediyorsunuz, çok iyi. Derin sakin yavaş ve düzenli soluk alıyorsunuz Her soluk alışta, her soluk verişte kendinizi daha iyi, daha sakin, daha yatışmış hissediyorsunuz. Bedeninizdeki bütün kaslar gevşiyor... rahatlıyor, bütün kaslarınız... parmaklarınızdaki kaslar gevşiyor, elleriniz esnek, tamamen rahatlamış ve iyisiniz... çok iyisiniz, solunumunuz derin, sakin, yavaş ve düzenli. Kalbiniz sakin ve kuvvetli atıyor... sakince... kuvvetlice... Elleriniz gevşemiş, tamamen gevşemiş ve bu güzel gevşeme kollarınızı sarıyor. Kollarınızdaki kaslar tamamen özgürleşiyor... kendilerini tamamen bırakıyorlar... rahatlamanız her soluğunuzda derinleşiyor... daha da iyisiniz, sakin ve gevşemiş... Şu anda yüzünüzdeki bütün kaslar gevşiyor, gözlerinizin, ağzınızın çevresindeki kaslar rahatlıyor... bu çok iyi, çok iyi... rahatlamanız gittikçe artıyor... her soluk alışta ve verişte rahatlamanız daha da artıyor, sakin ve gevşek... Böylece, bu işleme boyun, omuz, göğüs kafesi, karın ve bacak kaslarını gevşeterek devam edilir. Kasların gevşemesini kişinin bir eli kaldırılarak kontrol edilir. Gevşeme gerçekleşmişse eli ağırlaşmış olarak yanına düşer. Aksi takdirde, olayı gerçekleştirince kadar telkinler sürdürülmelidir. Bu noktada neler olur? Yapılan gözleri sabitleme oyunu, kişinin gözyuvarlarını yukarı doğru yöneltir. Gözkapaklarını kaldıran kaslar felç olur. Kişinin bütün kasları tamamen gevşemiştir, göz kapaklarının kasları da. Dolayısıyla, doğal olarak, gözler kendiliğinden kapanır. Bu gevşemedir, ama kişi uyumaz. O andan itibaren şu telkinlere geçilir: Tamamen sakinsiniz ve gevşediniz... çok iyisiniz... sakin ve gevşek... hoş bir rahatlık duygusu bütün bedeninizi sarıyor ve solunumunuz sakin, derin, yavaş ve düzenli, kalbiniz yavaş ve kuvvetli atıyor. Şimdi eliniz ağırlaşıyor, ağırlaşıyor, ağırlaşıyor, bütün elinizi hoş bir ağırlık duygusu sarıyor... eliniz bir kurşun gibi ağır, bir kurşundan da ağır! Kişi artık telkine hazırdır, bu yine kişinin eli birkaç santim kaldırılıp bırakılarak
kontrol edilir. Eli ağırlaşmış olarak düştüğü görüldüğüne. hemen bu telkinlerle vurgulanır: Şimdi, elinizin çok ağır olduğunu hissediyorsunuz, bir kurşun gibi... ve çok iyisiniz... tamamen iyisiniz... bu ağırlık kolunuzu kaplıyor... kolunuz uyuşuyor ve ağırlaşıyor... kurşun gibi ağır; başınız ağırlaşıyor, rahatlatacak kadar ağır... bir gevşeme başınızı sarıyor... göz kapaklarınız daha da ağırlaşıyor, kurşun gibi... Ve böylece bütün bedenle devam edilir. Ağırlık telkini, kişinin telkini kabulünü kamçılar. Öte yandan, gözkapaklarının bu ağırlık hissine, kasların rahatlaması da eklendiğinde, gözlerin açılmasını da engeller. Trans hali sıcaklık telkiniyle derinleştirilir: Bütün bedeniniz kurşun gibi ağır... Sakin ve gevşemiş... bir rahatlık hissi bütün bedeninizi sarıyor, güzel bir huzur ve rahatlama hissi var... tatlı bir sıcaklık hissi... hoş bir sıcaklık hissi elinizi, kolunuzu ve başınızı sarıyor... ve bütün bedeniniz hoş bir sıcaklık hissiyle yıkanıyor... Çok derin bir rahatlama hissediyorsunuz... sakin... gevşemiş... sıcak... çok derinlerinizde, ruhunuz bütün düşüncelerden kurtulmuş... başka hiçbir şey yok... hiçbir şey... uyumak istiyorsunuz... uyumak... derin ve huzurlu uyumak... kalbiniz sakin ve kuvvetli atıyor, sakince ve kuvvetlice, kalbinizin sakin ve huzurlu attığını hissediyorsunuz, kalbinizin rahatlatıcı ritmini hissediyorsunuz, rahatlamanız çok derin; kalbiniz sakin ve kuvvetli atıyor, sakin ve kuvvetli... ve uyumak istiyorsunuz, bu uyuma isteğine karşı koymak istemiyorsunuz... derin uyumak... çok daha derin... uyumak... uyumak... Birdenbire tekdüze ses bırakılır, son telkin emredilerek verilir: Uyuyun! Kişinin göz kapaklarının kapanmasından sonraki durum, kişinin algılamasına göre az çok derindir. Transın derinleşmesi isteniyorsa, kasılmalarını sürdürmesi istenmeye devam edilir. Buna katalepsi denir. İkna edici bir sesle telkin edilir: Yine elinizin tüm kasları kasılıyor, parmaklarınızın tüm kasları geriliyor... daha da çok geriliyor... karşı koymak istemiyorsunuz... gerginlik kolunuzu sarıyor... bütün kolunuzu kaplıyor... kolunuzun bütün kasları geriliyor... karşı koyamayacağınız bir biçimde daha da geriliyor... daha da gergin... kolunuz tamamen hareketsiz... kolunuz çelik bir çubuk gibi sert... Böylece bütün bedenin kasılmasını sağlanıncaya kadar devam edilir: Bedeniniz çelik bir çubuk gibi sert, bedeninizdeki bütün kaslar son derece gergin... sert... kolunuzu bükmeniz olanaksız ne kadar çabalarsanız o kadar başaramıyorsunuz ve kasılmanız artıyor, uykunuz derinleşiyor... derinleşiyor... rahatsınız... çok rahatsınız... hareket etmeniz imkansız, çelik bir çubuk gibi sertsiniz. Bu durumda kişiyi iki destek arasında, bir yana ensesini bir yana bacaklarını dayayarak durdurabilirsiniz. Bu şartlarda, kasılma öylesine kuvvetlidir ki korkusuzca kişinin göğsüne sahne hipnozlarında insanların çıkabildiklerini görebilirsiniz. Fakat çıkan kişinin ağırlığı doğru tespit edilmez ise çok önemli ve kalıcı rahatsızlıklara yol açabileceğinden yapılmaması en sağlıklı olan yoldur. DR. BERILLON TEKNİĞİ: Dr. BerilIon hipnozu itaatsiz, yaramaz tabiatlı çocukları terbiye etmek ve akıllandırmak için kullanmıştır. Telkin ve hipnozun çocuklar üzerinde büyük bir etkisi olduğu ilk defa Dr. Berillon tarafından ileri
sürülmüştür. Bu metotla hipnoz edilecek çocuğa müşfik bir tavırla yaklaşılır. Hipnozun korkulacak bir şey olmadığı telkin edilir. Daha sonra çocuğun gözlerine bakarak monoton bir şekilde gözlerinin yorulduğu ve az sonra derin bir uykuya varacağı telkin edilir. Genellikle çocukların büyük bir kısmı bu şekilde kolayca derin hipnoza girer. Burada dikkat edilmesi gereken husus çocuğun psikolojik yapısının bilinmesidir. DR. LIEBEAULT TEKNİĞİ: Kişi oturtulur. Hipnotizör onun tam karşısına geçer ve kişinin iki kaşı arasına bakar. Kişinin bakışlarının ise kendi gözlerinde olmasını ister. Liebeault'a göre hipnoz tamamen telkin alma kabiliyetine bağlıdır. İyi verilen bir telkinde kişileri hipnoz etmek çok kolay olur. Hipnotizör kişinin tam karşısında gözleri onun gözlerinden 20-30 cm yukarıda ve 20-25 cm uzaktadır. Bakışlarını kişinin iki kaşı arasına yöneltmiştir. Kişiye şu şekilde telkin verir. Bakışlarınızı gözlerinizi, kırpmadan gözlerime doğru çevirin. Sabit bir şekilde bakmalısınız. Zihninizi boşaltın... Hiç düşünmeyin... Sadece uyumayı düşünün. Vücudunuz gittikçe ağırlaşıyor Zihninizi tamamen boşaltıyorsunuz... Artık uyumak istiyorsunuz. vücudunuz daha da ağırlaştı... Artık uyumak istiyorsunuz... Göz kapaklarınız kapanıyor... yavaş yavaş aşağı çekiliyor... Göz kapaklarınız çok ağırlaştı... Kapanıyor. P. C. JAGOT TEKNİĞİ: Kişi rahat bir koltuğa oturtulur. Mümkünse ışık arkasından gelecek şekilde ayarlanır. Hipnozitör kişinin önünde ve ayakta durur. Kişinin baş parmaklarını hipnozitör tutar ve tırnaklarının köklerine doğru basınç uygular. Sonrada telkinlerle kişiyi gevşetme ve rahatlatma aşamasına geçilir: Bütün vücudunuz rahat bir halde kollarınız bacaklarınız ve boynunuz tamamen gevşedi çok sakin ve rahat bir haldesiniz tıpkı durgun bir göl gibi Bu rahatlığı sağladığını görünce, hipnozitör şöyle devam eder: Tatlı ve derin bir uykuya dalacaksınız hiçbir rahatsızlık duymayacak, çok hoş bir huzur ve sükunet duygusu sizi tamamen saracak. Yumuşak, hoş bir uyuşukluk sizi sardıkça uykunuz artacak ve bu hal size derin bir haz ve dinlenmişlik hissi verecek diye devam edilerek trans derinleştirilir. Bu telkinlere devam edilirken göz bebeğinin daralıp, genişlemesi ve göz kapaklarında irade dışı çok hafif titreşimler olmaya başladığında ise telkine şöyle devam edilir: "Göz kapaklarınız artık tamamen kapanıyor... Karşı koymayınız... karşı koydukça daha da kapanıyor Tamamen kapandı."artık kaldıramıyorsunuz kapandı... Hiç açılmıyor... uyuyun daha derin uyuyun.. Kişi telkine tepki vermişse trans derinleştirilir. Telkine yanıt vermezse göz kapakları elle kapatılır ve bir süre orada tutulur. Telkinlere devam edilir.