IV. KLİMUD Kongresi, 08-12 Kasım 2017, Antalya 1
4. Kuşak HIV ELISA Sinyal/cut-off Değerleri ile Hatalı Pozitiflik İlişkisinin Değerlendirilmesi Tülin Demir 1, Süleyman Yalçın 1, Selçuk Kılıç2 1 Sağlık Bakanlığı, Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları, Ankara 2 Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji ABD, İstanbul
HIV testleri kullanıma ilk kez 1985 yılında girmiştir. Testlerin performansı yıllar içinde artış göstermiştir. HIV Ag ve Ab kombinasyon testleri 1997 de kullanıma sunulmuştur. Sadece ab tarayan testlere göre pencere dönemi 4-5 gün daha kısalmıştır. ELISA taramada en sık kullanılan testtir. Metodoloji kolay Duyarlılık yüksek Çok sayıda örnek aynı anda çalışılabilir
HIV Tanı Tarama: 4. kuşak ELISA Doğrulama: Antikor saptama testleri (LIA, WB, HIV-1/2 ayırtedici Hızlı immunokromatografik test, IFA) Önerilen algoritma HIV enfekte hastaların tanımlanmasında (akut HIV enfeksiyonu dışında) oldukça etkili Ancak hatalı pozitiflik sonuç? Tanıda gecikme Hastada doğrulama sonucu alınana kadar endişeli bekleyiş Yenidoğana gereksiz proflaktik antiretroviral tedavi verilmesi Stigmata
4. kuşak ELISA testleri ile özgüllük ancak HIV prevalansının düşük olduğu toplumlarda pozitif prediktif değeri Hatalı pozitiflik özellikle HIV prevalansının düşük olduğu bölgelerde daha Hatalı pozitif test sonuçların azalması için özgüllüğü daha yüksek testlerle doğrulama yapılması gerekir.
Hatalı negatiflik Hatalı pozitiflik Pencere dönemi Serokonversiyon Teknik hata Tip N veya O virüs Yakın zamanda grip aşısı olmak Viral enfeksiyonlar Otoimmun hastalıklar Böbrek yetersizliği Kistik fibroz Çoğul gebelik, gebelik Kan transfüzyonları Karaciğer hastalıkları IV ilaç kullanımı Hemodiyaliz HBV ve kuduz aşıları Teknik hata
4. Kuşak ELISA testleri En sık kemilüminesans prensiple çalışan ELISA testleri kullanılır. Kemilüminesans sinyalin büyüklüğü sinyal/cut-off (S/CO) olarak tanımlanır. Tarama testi olarak kullanıldığında duyarlılık ve özgüllük >%99 ve >%98 olarak belirlenmiştir.
Mikroplak ELISA Renk değişimi HIV ab konsantrasyonuyla doğru orantılı Renkli solusyon iletilen ışını absorbe ettikçe OD değerleri elde edilir. NK OD değerleri baz alınarak belirlenen matematiksel bir formül belirli bir faktörle çarpılır ve bu da cut-off değeri oluşturur. Örneğin OD değeri bu değer ile karşılaştırılır. Katı faz HIV ag ab (+) katı faza bağlanır Yıkama Konjugat (antihuman globulin) eklenir Yıkama substrat eklenir spektrofotometre ile renk değişimi
AMAÇ Bu çalışmada 4. kuşak ELISA testi ile elde edilen TV değerinin hatalı pozitiflik oranı ile ilişkisi değerlendirildi.
YÖNTEM Çalışmaya VIDAS HIV Duo Ultra (biomerieux, France) ile HIV tarama testi uygulanan toplam 1457 serum örneği dahil edildi. Test ile 0.24 TV > REAKTİF olarak değerlendirildi. Elde edilen değerler HIV doğrulama testleri sonucu (HIV-1/2 ayırtedici test, HIV RNA, p24 antijen ELISA) ile karşılaştırıldı. ROC curve analizi ile testin cut-off değeri belirlendi.
BULGULAR-1 Test edilen 1457 örnek ELISA ile; 54 ünde (%3.7) Ag(+) 1402 sinde (%96.2) Ab(+) İki örnekte hem Ag(+) ve Ab(+) Doğrulama testi ile; 1259 unde (%86.4) HIV-1 Ab (+) 12 sinde (%0.8) ise HIV-1 indeterminant ELISA ile reaktivite saptanan ancak doğrulama testi ile negatif ve indeterminant olarak saptanan örnekler p24 antijen testi ve HIV RNA PCR testi yapılarak akut enfeksiyon açısından değerlendirildi.
BULGULAR-2 Doğrulama testi ile negatif/indeterminant saptanan 197 örnekten 58 inde (%29.4) HIV RNA (+) saptandı ve akut HIV enfeksiyonu olarak değerlendirildi. Tüm testler birlikte değerlendirildiğinde 1318 (%90.5) örnek HIV-1 pozitif, 139 (%9.5) örnek ise hatalı pozitif olarak değerlendirildi. Hatalı pozitiflik oranının TV değeri yükseldikçe azaldığı tespit edildi.
BULGULAR-3 1,0 ROC Curve Test sonuçları SPSS 15.0 programına aktarıldı. Roc analizi yapıldı. 0,8 Sensitivity 0,6 0,4 0,2 0,0 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1 - Specificity Area under curve: Diagonal 0.996 segments (CI are 95%: produced 0.994-0.998; by ties. P=0.001)
Duyarlılık:%95.4 Özgüllük:%89.9 ROC analizi ile optimal TV cut-off değeri 2.65 olarak belirlendi
Cut-off olarak 2.65 kabul edildiğinde duyarlılık %95.4, özgüllük %89 olarak belirlendi. Bu değerin altında hatalı pozitif test sonuçları izlenmedi.
Türkiye Halk Sağlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kurumu SONUÇ TV değeri arttıkça hatalı pozitifliklerin azaldığı >2.65 TV değerlerin taramada yeterli duyarlılık ve özgüllüğü sağladığı belirlendi. Halen kullanımda olan diğer otomatize ELISA cihazları ile de benzer çalışmaların yapılarak cut-off değerlerinin belirlenmesinin özellikle düşük HIV prevalansı olan toplumlar için bir gereklilik olduğunu düşünmekteyiz.
Türkiye Halk Sağlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kurumu TEŞEKKÜRLER