PEYZAJ TASARIMI TEMEL ELEMANLARI 2 DERS ARAZİ FORMU Yrd.Doç.Dr. Alev P. GÜRBEY
Arazi formu nasıl ifade edilir? 1. Eşyükselti eğrileri 2. Renkler 3. Tarama 4. Üç boyutlu model 5. Bilgisayar destekli grafik gösterimler
1. Eşyükselti eğrileri Plan düzleminde birbirine eş yükseklikteki noktaları birleştiren hayali çizgilerdir. Eşyükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı, planın tamamında aynı olmalıdır (1 m, 2 m, 5 m, 10 m, 25 m, vb.). Mevcut eşyükselti eğrileri Düzeltilmiş eşyükselti eğrileri
2. Renkler
Yükselti arttıkça renk tonu koyudan açığa gider. 10 m 30 m
3. Tarama
4. Üç boyutlu model
5. Bilgisayar destekli grafik gösterimler Autodesk Civil 3D ArcGIS SketchUp
EĞİM P Eğim (P): Arazideki yükselti farkının (h) yatay uzaklığa (L) oranıdır. Yüzde Yöntemi P=h/L x 100 P= %... h L Oran Yöntemi P= L/h P= 3:1
D noktası: P=15, L=10 m, h=? 15 = h/10 x 100 h = 1.5 m A = 44.85 1.50 = 43.35 SORU!: Yamacın eğimi %15 dir. A,B,C,D nokta kotlarını bulunuz. A noktası: P=15, L=16 m, h=? 15 = h/16 x 100 h = 2.4 m A = 53.40 2.4 = 51.00 B noktası: P=15, L=20 m, h=? 15 = h/20 x 100 h = 3 m A = 51.00 3.00 = 48.00 C noktası: P=15, L=21 m, h=? 15 = h/21 x 100 h = 3.15 m A = 48.00 3.15 = 44.85
HEP HATIRLA! İki eşyükselti eğrisi arasındaki mesafe arttıkça eğim azalır azaldıkça eğim artar Neden yapılır? Yapıları, park alanlarını, oyun alanlarını, yolları, vb. fonksiyonları konumlandırmak için en uygun alanı seçmek amacıyla vejetasyon, bakı, toprak tipi, ekonomik uygunluk, vb. diğer faktörlerle birlikte kullanılır. Ne gerekli? Plan ölçeği Eşyükselti eğrileri arasındaki mesafe Eğim kategorileri Eğim Analizi
Bu şekilde ölçülmez! 1. İki eğri arası max. uzaklığı bul Örn. 5 cm ÖLÇEK: 1/500 Arazide 500 cm/5m = Planda 1 cm h= 2m planda 5m = 1 cm 2m =? cm 0.4 cm L= 5 cm Min eğim= 0.4 / 5 x 100 = % 8
2. İki eğri arası min. uzaklığı bul Örn. 6 mm ÖLÇEK: 1/500 Arazide 500 cm/5m = Planda 1 cm h= 2m planda 5m = 1 cm 2m =? cm 0.4 cm L= 0.6 cm Max. eğim= 0.4 / 0.6 x 100 = % 66.6
4. Eğim gruplarının eşyükselti eğrileri arası yatay uzaklığını belirle % 0-10 eğim grubu P= 10, h= 0.4 cm, L=? 10 = 0.4/L x 100 L =4 cm Yatay uzaklık 4cm Min. eğim: % 8 Max. eğim: %66.6 AMACA GÖRE 4 VEYA 5 GRUP % 0-10 % 11-20 % 21-30 % 31-40 % 40< 3. Eğim gruplarını belirle % 0-10 % 11-15 % 16-20 % 21-25 % 25< % 0-10 % 11-30 % 31-50 % 50 % 11-20 eğim grubu P= 20, h= 0.4 cm, L=? 20 = 0.4/L x 100 L =2 cm Yatay uzaklık 2-4 cm % 21-30 eğim grubu P= 30, h= 0.4 cm, L=? 30 = 0.4/L x 100 L =1.3 cm Yatay uzaklık 1.3-2 cm % 31-40 eğim grubu P= 40, h= 0.4 cm, L=? 30 = 0.4/L x 100 L =1 cm Yatay uzaklık 1-1.3 cm % 31-40 eğim grubu P= 40, h= 0.4 cm, L=? Yatay uzaklık 1 cm >
5. Analizi grafik olarak göster
A R A Z İ K E S İ T İ 32.00 34.00
Referans çizgileri arasındaki mesafe ARAZİ ölçeğe göre KESİTİ değişir. Kesit doğrultusu Nokta kotu 32.00 Arazi formu net olarak belli edilmeli
Çok eğimli: Birçok fonksiyon için uygun değildir. Fakat yaratıcı çözümlerle çok etkileyici görünümler yaratılabilir. Eğimli: Birçok fonksiyon için dik olarak kabul edilir. Erozyonu önlemek için tesviye yapılmalıdır. Fonksiyonlar kazıdolguyu azaltmak ve topoğrafyayla uyum yaratmak için eğime paralel olmalıdır. Hafif eğimli: Birçok fonksiyon için uygun olmakla birlikte, duvar ve basamaklarla ilginç tasarımlara olanak sağlar. Yürüyüş yolları için maksimum eğim %10 dur. % 1-5 Düz: Birçok fonksiyon için uygun eğimdir. Binalar, park alanları, spor alanları, çim alanlar tesviye sorunu olmadan yapılabilir. Çok geniş alanlar monotonluk yaratabilir. Geçirimsiz topraklarda drenaj sorunu olabilir. Çim spor alanları, teras ve veranda için maksimum eğim olarak önerilir. Çok düz: Genellikle drenaj problemi olan alanlardır. Birçok kullanım için uygun olmayıp su yüzeyleri olarak değerlendirilir. Arazide eğimin farkedilmeye başlandığı eğimdir. Bu eğimin altındaki araziler düz gibi algılanır.
Bakı Analizi K KD G GB KB GD B D D B GB GD KD KB G K 40 40 Batı Doğu Doğu Batı 10 10
K KD GK GB KD KB GD KB B D DB DB GB GD KD GB KB GD G KG 40 40 Batı Doğu Doğu Batı 10 10
Arazi Formu Arazi Tipi İlişkisi 1. Düz arazi formu Büyüklüğü, küçük bir alandan çok geniş düzlüklere kadar değişebilir. Görsel ve fonksiyonel özellikleri Stabil ve durağan Huzurlu Dinlendirici Açık Kolay yürünebilir, durulabilir, düşme hissi yatarmaz Toplanma, oturma alanı ve yapılar için uygun Sakin su yüzeylerinin oluşturulması için ideal (su aynaları) Odak noktaları (bina, heykel, vb.) kolaylıkla konumlandırılabilir Bütünlük hissi uyandırır.
Olumsuz yanları: 3. boyutun yokluğu Korunma duygusu yok (güneş, rüzgar, görüntü perdeleme, vb.) Çözüm?
Tanımlanmış mekan Aslanlı Yol-Anıtkabir
Barok bahçelerinde «Kaz-ayağı» sistemi ile mekandaki önemli öğelerin hem görsel hem de fiziksel olarak birbirine bağlanması Saray tipolojisinin yaratılması Hampton Court Palace Leonard Knyff (1650-1722) A View of Hampton Court c. 1702-14
Düz arazi formunda, çevreyle uyumlu yatay çizgiler baskındır. Bunun en tipik örneklerinden biri 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan ve Frank Lloyd Wright ın öncülerinden olduğu «prairie house» mimari stilidir.
Düz arazilerde kullanılan herhangi bir düşey eleman, potansiyel olarak baskın duruma geçer. Düşey elemanlar kitle ve boşlukların oluşturulmasına olanak sağlar. Merak uyandırır, monotonluğu kırar. Château de Vaux-le-Vicomte
Baskın düşey form Araziyle uyumlu yatay formlar Anıtkabir
Düz araziler bir noktadan ve bir noktaya doğru çok yönlü hareket imkanı sunar. Birçok peyzaj mimarı böyle arazilerde tasarım yapmayı daha zor bulur, çünkü tasarıma yön verecek sınırlandırıcılar yoktur. Birbirine benzer modüler formlar sonsuza kadar tekrar edebilir. Fakat düz araziler tasarımda esneklik de sağlar.
UYGULAMA ÖDEV 02 (Eğim Analizi) Ödev konusu: Planda verilen alanı arazinin durumuna uygun olarak 4 veya 5 eğim grubuna ayırınız. Uygun tarama biçimiyle tarayarak eğim analizini yapınız. Pafta adı, kuzey işareti, ölçek, lejant, antet vb. elemanları uygun grafik gösterim ve yazı stilini kullanarak sayfa düzenini oluşturunuz.
ÖDEV 03 (Kesit) Ödev konusu: Planda verilen kesit doğrultuları paftasını belirlediğiniz sayfa düzeni doğrultusunda tekrar çiziniz. Verilen A-A, B-B ve C-C doğrultularından kesit alarak ayrı pafta(lar)da gösteriniz.
YARARLANILAN KAYNAKLAR ve Yrd. Doç. Dr. Simay KIRCA Ders Notları
DERS BİTTİ! Dominic Lars Tjørnuvík, Faroe Islands