ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

Benzer belgeler
Mehmet KURBAN, Yeliz MERT KANTAR, Fatih Onur HOCAOĞLU

Menemen Bölgesinde Rüzgar Türbinleri için Rayleigh ve Weibull Dağılımlarının Kullanılması

Kabul Edilmiş Makale/Accepted Manuscript

ONDOKUZ MAYIS ÜNĐVERSĐTESĐ YERLEŞKESĐ RÜZGAR ENERJĐSĐ POTANSĐYELĐNĐN DÖNEMSEL DEĞERLENDĐRĐLMESĐ

YÜKSEK LİSANS TEZİ. Mak. Müh. Fatih SÜZEK

28/5/2009 TARİHLİ VE 2108/30 SAYILI KURUL KARARI 11 HAZİRAN 2009 TARİHLİ VE SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYIMLANMIŞTIR.

Araştırma Makalesi / Research Article. Rüzgâr Verilerinin Enerji Üretimi Amaçlı Değerlendirilmesi

TÜRKİYE NİN GÜNEY, GÜNEYBATI VE BATI BÖLGELERİNDEKİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ

ENERJĐ ELDESĐNDE ORTALAMA RÜZGAR HIZI ÖLÇÜM ARALIĞI ve HELLMANN KATSAYISININ ÖNEMĐ: SÖKE ÖRNEĞĐ

Burr Dağılımı Kullanılarak Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Tahmini

Kollektif Risk Modellemesinde Panjér Yöntemi

EÜFBED - Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt-Sayı: 3-2 Yıl:

KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üniversitesi Ana Kampüste Rüzgar Enerji Potansiyeli AraĢtırması ve Değerlendirmesi

KABLOSUZ İLETİŞİM

RÜZGAR ÇİFTLİĞİ POTANSİYELİNİN GÜVENİLİRLİĞE DAYALI TEORİK DAĞILIMI

MIXED REGRESYON TAHMİN EDİCİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. The Comparisions of Mixed Regression Estimators *

RASGELE SÜREÇLER. Bir X rasgele değişkenin, a ve b arasında tekdüze dağılımlı olabilmesi için olasılık yoğunluk fonksiyonu aşağıdaki gibi olmalıdır.

Dinamik Sistem Karakterizasyonunda Averajlamanın Hurst Üsteli Üzerinde Etkisi

KİNETİK MODELLERDE OPTİMUM PARAMETRE BELİRLEME İÇİN BİR YAZILIM: PARES

Malzeme Bağıyla Konstrüksiyon

İstatistikçiler Dergisi

Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 3(1): 73-78, 2013

Türkiye de Rüzgar Enerjisi. Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard.

RETScreen International ve ALWIN Yazılımları Kullanılarak Rüzgar Enerji Santrali Proje Analizi

GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNDE KANATÇIK YÜZEYİNDEKİ SICAKLIK DAĞILIMININ SONLU FARKLAR METODU İLE ANALİZİ

BAZI İLLER İÇİN GÜNEŞ IŞINIM ŞİDDETİ, GÜNEŞLENME SÜRESİ VE BERRAKLIK İNDEKSİNİN YENİ ÖLÇÜMLER IŞIĞINDA ANALİZİ

GÜNEŞ ENERJİSİYLE ÇALIŞAN ISI POMPASININ DENEYSEL İNCELENMESİ EXPERIMENTAL INVESTIGATION OF THE HEAT PUMP RUNNING WITH SOLAR ENERGY

Politeknik Dergisi, 2016; 19 (4) : Journal of Polytechnic, 2016; 19 (4) : TOKAT

Balıkesir Üniversitesi Çağış Kampüsü rüzgar enerjisi potansiyelinin araştırılması

SAKARYA HAVZASI AYLIK YAĞIŞLARININ OTOREGRESİF MODELLEMESİ

KAYNAK BAĞLANTILARI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-I DERS NOTU

Küçük ve Mikro Ölçekli Enerji Yatırımları için Hibrit Enerji Modeli

DÜŞÜK GÜÇLÜ RÜZGAR TÜRBİNLERİ İÇİN MAKSİMUM GÜÇ NOKTASINI İZLEYEN BİR AKÜ ŞARJ SİSTEMİ

Sigma 27, , 2009 Research Article / Araştırma Makalesi EFFECT OF INSULATION MATERIAL THICKNESS ON THERMAL INSULATION

) ile algoritma başlatılır.

mühendislikdergisi Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Eskipazar Rüzgar Enerjisi Potansiyelinin Rayleigh, Lognormal ve Weibull Dağılım Modeli Kullanarak Tahminlenmesi

RÜZGAR ENERJİSİ KAYNAĞI VE BELİRSİZLİK

Kİ KARE TESTLERİ. Biyoistatistik (Ders 2: Ki Kare Testleri) Kİ-KARE TESTLERİ. Sağlıktan Yakınma Sigara Var Yok Toplam. İçen. İçmeyen.

LOGRANK TESTİ İÇİN GÜÇ ANALİZİ VE ÖRNEK GENİŞLİĞİNİN HESAPLANMASI ÖZET

COGRAFI BILGI SISTEMI DESTEKLI TRAFIK KAZA ANALIZI ÖZET

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ

BALIKESİR-BALYA METEOROLOJİ İSTASYONU VERİLERİ KULLANILARAK WEİBULL FONKSİYONU PARAMETRELERİNİN 6 FARKLI METODLA BELİRLENMESİ

RÜZGAR ENERJİSİ TEKNOLOJİSİ

MAK341 MAKİNA ELEMANLARI I 2. Yarıyıl içi imtihanı 24/04/2012 Müddet: 90 dakika Ögretim Üyesi: Prof.Dr. Hikmet Kocabas, Doç.Dr.

Küçük Ölçekli Rüzgar Türbinlerinin İzmir Bölgesindeki Yıllık Üretimlerinin Belirlenmesi

Çok Yüksek Mobiliteli Sönümlemeli Kanallardaki OFDM Sistemleri için Kanal Kestirimi

BURSA İLİNDEKİ BİR KONUTUN ISITILMASINDA KLİMA SİSTEMLERİNİN KULLANILMASININ İNCELENMESİ

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 14 Sayı: 1 sh Ocak 2012

RÜZGÂR TÜRBİNLERİNDE MİL MOMENTİ VE GÜÇ

SERVOVALF VE HİDROLİK SİSTEMDEN OLUŞAN ELEKTROHİDROLİK BİR DÜMEN SİSTEMİNİN KONUM KONTROLÜ

Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki Bazı İllerin Hava Şartları ve Rüzgar Gücünün Modellenmesi

Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M

Bulanık Hedef Programlama Yöntemi ile Süre-Maliyet-Kalite Eniyilemesi

Farklı Madde Puanlama Yöntemlerinin ve Farklı Test Puanlama Yöntemlerinin Karşılaştırılması

FARKLI YAPIM SİSTEMLERİ VE KONUT MALİYETLERİ

BÜTÜNLEŞİK ÜRETİM PLANLAMASININ HEDEF PROGRAMLAMAYLA OPTİMİZASYONU VE DENİZLİ İMALAT SANAYİİNDE UYGULANMASI

ENERJİ AMAÇLI RÜZGAR ÖLÇÜMÜNDE İZLENECEK YOL

RÜZGÂR TÜRBİNİ TAHMİNİ YILLIK ENERJİ ÜRETİM HESAPLAMA YÖNTEMLERİ ve ARAZİYE UYGUN RÜZGÂR TÜRBİNİ SEÇİMİ

Electronic Letters on Science & Engineering 6(1) (2010) Available online at

Rüzgar Enerjisi Potansiyelinin Belirlenmesi: Tınaztepe Yerleşkesi Örneği. Determination of the Wind Energy Potential: Tinaztepe Campus Case Study

Stokastik Süreçler. Bir stokastik Süreç ya da rastgele süreç şöyle tanımlanabilir.

Kırıkkale Üniversitesi ne Kurulacak Olan Rüzgar Türbini İçin Enerji ve Maliyet Analizinin Yapılması

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ ULAŞTIRMA SEKTÖRÜNÜN ENERJİ TALEBİNİN MODELLENMESİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR POLİTİKALAR

Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2012 Cilt:27-2 GÜNEŞ TOPLAÇLARI VE HAVUZDAN OLUŞAN ENTEGRE BİR SİSTEMİN PERFORMANSININ İNCELENMESİ *

Dinamik Programlama Tekniğindeki Gelişmeler

İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI İÇİN RADAR KAPLAMA ALANLARINDAN KAÇINACAK EN KISA ROTANIN HESAPLANMASI

Eğitim ve Bilim. Cilt 40 (2015) Sayı Türkiye deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinlik Çözümlemesi. Anahtar Kelimeler.

Öğr.Gör. H. Zeki DİRİL

WEIBULL DAĞILIM PARAMETRELERİNİ BELİRLEME METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

IE 303T Sistem Benzetimi DERS 4 : O L A S I L I K T E K R A R

05 Kasım Mustafa GÜNİNDİ Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Proje sorumlusu. 05 Kasım

Kablosuz Algılayıcı Ağlarda Karınca Koloni Optimizasyonu Kullanılarak Yapılan Optimum Yönlendirme İşlemi

İSKENDERUN BÖLGESİNE AİT RÜZGAR HIZI VE GÜÇ YOĞUNLUĞUNUN ÇEŞİTLİ MODELLER KULLANARAK İSTATİSTİKSEL OLARAK ANALİZİ

Rüzgâr Enerji Santrallerinin İnsan Kaynakları ve İstihdam Açısından Önemi

ÖZGEÇMİŞ. : :

ile plakalarda biriken yük Q arasındaki ilişkiyi bulmak, bu ilişkiyi kullanarak boşluğun elektrik geçirgenlik sabiti ε

EK-C RÜZGAR ÖLÇÜM İSTASYONU KONTROL İŞLEMLERİ Rüzgar ölçüm direğinde ölçülecek meteorolojik değişkenler ve algılayıcının adı aşağıda verilmiştir:

Degree Department Üniversity Year B.S. Statistics Gazi University 1993 M.s. Statistics Gazi University 1998 Ph.D. Statistics Gazi University 2005

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi

EME 3117 SİSTEM SİMÜLASYONU. Üçgensel Dağılım. Sürekli Düzgün Dağılım. Sürekli Rassal Değişkenlerin Modellemesinde Kullanılan Dağılımlar

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

DÜŞÜK SICAKLIKTA ISI KAYNAĞI KULLANAN BİR ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TERMOEKONOMİK OPTİMİZASYONU

BUĞDAY UNUNDA NEM, KÜL, YAĞ, PROTEİN VE SEDİMANTASYON İNDEKSİ TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Antakya bölgesi rüzgar karakteristiğinin incelenmesi

Açık işletme Dizaynı için Uç Boyutlu Dinamik Programlama Tekniği

DERS III ÜRETİM HATLARI. akış tipi üretim hatları. hat dengeleme. hat dengeleme

DİYARBAKIR İLİ İÇİN GÜNEŞ VERİLERİNİN ANALİZİ VE TİPİK GÜNEŞ IŞINIM DEĞERLERİNİN TÜRETİLMESİ

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt: 13 Sayı: 1 sh Ocak 2011

MANİSA / KIRKAĞAÇ RÜZGÂR POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ. N. Sinan KÖKSAL

SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SAADETTIN ERHAN KESEN. Ders No:5 Rassal Değişken Üretimi

Basitleştirilmiş Kalman Filtresi ile Titreşimli Ortamda Sıvı Seviyesinin Ölçülmesi

KARABÜK İÇİN DERECE-ZAMAN HESAPLAMALARI DEGREE-TIME CALCULATIONS FOR KARABÜK

Rüzgar Enerjisinin Kullanım Alanları

RÜZGAR ENERJİSİ VE SİVAS ŞARTLARINDA RÜZGAR SANTRALİ TASARIMI

Curriculum Vitae. Fatih Onur Hocaoğlu. Personal Data: Education: Military Task: Administrative History:

SÖZDE SPOT ELEKTRİK FİYATINI KULLANAN KISA DÖNEM HİDROTERMAL KOORDİNASYON PROBLEMİ İÇİN DELPHİ DİLİNDE YAZILMIŞ GÖRSEL BİR PROGRAM

Ö Z G E Ç M İ Ş. 1. Adı Soyadı: Mustafa GÖÇKEN. 2. Doğum Tarihi: 12 Haziran Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Ph.D.

RÜZGÂR ENERJİSİNE DAYALI LİSANS BAŞVURULARININ TEKNİK DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Transkript:

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:-Sayı/No: : -( ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE ANADOLU UNİVERSİTESİ İKİ EYLÜL KAMPUSU NDEKİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİNİN ÖNSEL İSTATİSTİKSEL ANALİZİ Mehmet KURBAN, Fatih Onur HOCAOĞLU, Yeliz MERT KANTAR ÖZ Bu çalışmada, yılı Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim aylarında s aralılarla ölçülen rüzgar hızı verilerine dayanara, Anadolu Üniversitesi İi Eylül Kampusu ndei rüzgar enerisi potansiyeli istatistisel olara analiz edilmiştir. Bölgenin rüzgar eneri potansiyeli araştırmasında Weibull dağılımı ullanılmıştır. Ortalama hız, standart sapma, eneri ve güç yoğunluğu tahmininde ullanılan Weibull dağılımının parametreleri, Masimum Olabilirli metodu ile belirlenmiştir. Yapılan bu ön araştırma sonucunda, standart sapmanın ile m/s arasında, rüzgar hızı ve rüzgar enerisinin de sırasıyla m/s den ve W/m den büyü olduğundan ampustei rüzgar enerisi potansiyelinin istatistisel olara eletri enerisi üretimi için uygun olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler : Weibull dağılımı, Weibull parametreleri, Masimum olabilirli, Rüzgar hızı, Rüzgar enerisi, Rüzgar gücü PRELIMINARY STATISTICAL ANALYSIS OF THE WIND ENERGY POTENTIAL IN THE IKI EYLUL CAMPUS OF ANADOLU UNIVERSITY ABSTRACT In this paper, the ind energy potential in the Ii Eylul Campus of Anadolu University is statistically analyzed based on ind speed data measured per seconds in July, August, September, and October of. Weibull distribution is used to examine the ind energy potential of the region. The parameters of the Weibull distribution that are used for finding the estimation of average speed, standard deviation, energy and poer density are determined by using the maximum lielihood method. The conclusion of this preliminary research suggests that ind energy potential in the campus is statistically convenient for electricity generation because the standard deviation is beteen and m/s, ind speed and also ind poer is bigger than m/s and W/m, respectively. Keyords: Weibull distribution, Weibull parameters, Maximum lielihood, Wind speed, Wind energy, Wind poer, Anadolu Üniversitesi, Eletri-Eletroni Mühendisliği Bölümü, Esişehir Tel:..; E. posta: murban@anadolu.edu.tr, Anadolu Üniversitesi, Eletri-Eletroni Mühendisliği Bölümü, Esişehir, Anadolu Üniversitesi, Fen Faültesi İstatisti Bölümü, Esişehir Geliş: Şubat ; Düzeltme: Temmuz ; Kabul: Aralı

. GİRİŞ Eletri enerisinin ullanımı arttıça eletri enerisi üretimi için farlı yollar aranmaya başlamış, çevresel fatörler ve eneri aynalarının gidere tüenmesi gibi sebepler insanlığı yeni eneri aynaları arayışlarına itmiştir. Bu notada ullanımı ço esi zamanlara dayanan yenilebilir eneri aynalarının verimli ullanımı önem azanmıştır. Yapılan araştırmalar ve uygulamalar incelendiğinde elde edilen sonuçlar, gelecete en büyü eneri aynağının yenilebilir eneri aynaları olacağını göstermetedir. Yenilenebilir eneri aynalarından biri olan rüzgar enerisi, aslında insanoğlunun M.Ö. yıllarından itibaren Babilliler zamanından başlayara il önce sulamada, daha sonra buğdayı öğütme için düşey esenli yel değirmenlerinde ve lü yıllarda ise eletri enerisi üretiminde ullanılan en esi eneri aynalarından biridir. Rüzgar enerisi, son yıllara adar daha ço su pompalama ve ırsal alanda eletri enerisi elde etme amaçları ile ullanım alanı bulmuştur. Günümüzde ise artı alternatif bir eneri üretim aynağı olara eneri setöründe yerini almıştır. Bu enerinin ullanılabilmesi, rüzgar potansiyeline, rüzgar reimine, rüzgar milinin yerleştirildiği yüseliğe ve eneri üretim sisteminin boyutlarına bağlıdır (Golding, ; Hocaoğlu, ve Kurban,. Bu çalışmada, Anadolu Üniversitesi tarafından destelenen ve tarafımızca yürütülen bilimsel araştırma proesi apsamında urulan rüzgar gözlem istasyonundan alınan yılı Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim aylarına ait rüzgar hızı verileri ullanılara ampusun rüzgar enerisi potansiyelinin ön araştırması istatistisel olara yapılmatadır. Böylece, Esişehir bölgesinin rüzgar enerisi potansiyeli haında yalaşı bilgi sahibi olunaca ve bu onuyla ilişili gereli açılımlar yapılabilecetir. Bu çalışmada ullanılaca semboller, aşağıda verilmiştir: Hava yoğunluğu (g/m Standart sapma (m/s Gamma fonsiyonu c Weibull dağılımının ölçe parametresi Weibull dağılımının şeil parametresi f ( v Olasılı yoğunlu fonsiyonu f. aralıta gerçeleşen rüzgarların hız sılığı f Weibull dağılımından elde edilen. aralıta, gerçeleşen rüzgarların hız sılığı f ( v Weibull olasılı yoğunlu fonsiyonu F ( v Weibull ümülatif dağılım fonsiyonu v Rüzgar hızı (m/s v m Ortalama rüzgar hızı (m/s P ( v Birim alandai rüzgar gücü (W/m P A ( v A alandai rüzgar gücü (W/m P Weibull dağılımından hesaplanan ortalama güç yoğunluğu (W/m v En büyü sılığa sahip hız (m/s mod v Masimum rüzgar hızı (m/s maxe Anadolu Üniversitesi Bilim ve Tenoloi Dergisi, ( A Süpürme alanı (m H m Raım (m. RÜZGAR HIZI VERİLERİ VE ANALİZİ Rüzgar enerisinden faydalanma için, il olara rüzgar güç potansiyelinin belirlenmesi gereir. Rüzgar milinin, anat süpürme alanından aan hava ütlesi parçacılarının momentum değişimi yapmasıyla dönen bir maine olduğu düşünülürse, süpürme alanındai rüzgar gücü, bu alanın büyülüğü, havanın yoğunluğu ve hızının üpüyle orantılıdır. Buna göre, rüzgardan elde edilebilece güç şöyle yazılabilir (Simmons D.M. : PA Av ( Burada,. C ve atmosfer basınçta deniz seviyesindei havanın yoğunluğu ρ =. gr/m değeri diate alınara deniz seviyesinden yüseliği (H m ve diğer onum bilgilerine göre düzeltilmiş hava yoğunluğu şöyle bulunur (Patel, : =.. -.H m ( Görüldüğü gibi, güç potansiyelini belirleme için en önemli girdi rüzgar hızıdır. Rüzgar yönü, potansiyel için etili olmamala birlite rüzgar enerisi çevrim sistemlerinin yerleştirilmesinde önemli bir rol oynar (Hocaoğlu ve Kurban,. Bu çalışmada, yürütülen bilimsel araştırma proesi apsamında Esişehir de Anadolu Üniversitesi İi Eylül Kampusu nda urulan rüzgar-güneş ölçüm ve eneri üretim sistemi ullanılara elde edilen ölçüm ve değerlendirmelerden yararlanılmıştır. Ölçüm istasyonunda ullanılan dire, m yüseliğinde galvanizli saçtan yapılmış boru şelindedir. Dire, temeline ilave olara gerdirilmiş çeli halatlar yardımıyla beton zemin üzerine sabitlenmiştir ve tepesine urulan paratoner yardımıyla yıldırıma arşı tedbir alınmıştır. Direğin ve. metrelerine rüzgar hızını ölçen ii adet anemometre,. metresine rüzgar yönünü belirleyen rüzgar yön potansiyometresi,. metresine de sıcalı, basınç, nem ölçen sırasıyla termometre, barometre, higrometre yerleştirilmiştir. Bunlarda saniye saniye alınan veriler, bir veri toplayıcıya gelmete, CALaLOG programı ullanılara ortalama, minimum, masimum, standart sapma değerleri gibi çeşitli şeillerde zaman serisi olara istenilen aralılarda aydedilmete ve bilgisayar ortamına atarılmatadır. Bu cihazların ihtiyaç duyduları eneri, ölçüm istasyonuna urulan V/W değerindei bir güneş paneli ile şar edilen aü sistemi ile sağlanmatadır. Veri güvenilirliği açısından tüm cihazların alibrasyonları ve teni ontrolleri yapılmıştır. Anadolu Üniversitesi İi Eylül Kampusu nda urulan rüzgar-güneş ölçüm ve hibrid eneri üretim sistemleri apsamındai rüzgar gözlem istasyonunun ve

Anadolu University Journal of Science and Technology, ( rüzgar türbininin bulunduğu yerlerin özellileri şunlardır: Rüzgar gözlem istasyonunun Konumu: E- N- Raımı : m Raıma göre hesaplanan hava yoğunluğu: =. g/m, Rüzgar türbininin Konumu: E- N- Gücü: W Kanat sayısı: Kanat çapı: m Dire yüseliği: m Kanatlarının süpürme alanı A=. m değerlerindedir. Bu çalışmada ullanılan yılı Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim aylarına ait rüzgar hızı verileri, rüzgar gözlem istasyonundai metreli ölçüm direğinin metre yüseliğinden saniyede bir alınmış ve istatistisel analizlerin daha olay yapılabilmesi için Tablo dei gibi freans dağılımı olara düzenlenmiştir. Rüzgar hızı önce sınıflara bölünmüş ve her bir rüzgar sınıf aralığındai rüzgar freansı belirlenmiştir. Temmuz ayı için, ağustos ayı için, eylül ayı için ve eim ayı için de olma üzere toplam adet ölçüm yapılmıştır. Tablo. Rüzgar Hız Verilerinin Freans Dağılımları v Temmuz Ağustos Eylül Eim Topl - - - - - - - - - Aylara göre ölçüm sayılarının eşit çımamasının sebebi, işletme, baım ve arıza sorunları nedeniyle anemometrenin veri aydedememiş olmasıdır. Veri aybı oranı % dan üçü değerlerde olduğu için abul edilebilir sınırlardadır ve değerlendirme güvenilirliğini ço fazla etilememetedir. Rüzgar hızının dağılımının belirlenmesinde ullanılan pe ço yöntem vardır. İi parametreli Weibull ve Weibull un şeil parametresinin olduğu durum olan Rayleigh dağılımları en yaygın ullanılan dağılımlardır. (Deaves ve Lines, ; Haralambopoulos,, Apınar ve Apınar, ; Çeli, ; Ulgen ve Hepbaslı, ; Genç vd.,. Rayleigh dağılımı te parametreli olduğu için Weibull a göre daha az esnetir. Anca parametrelerinin hesaplanması daha olaydır. Ayrıca (Cliff, de ortalama rüzgar hızının. m/s den büyü olduğu durumda, rüzgar hızı dağılımının Rayleigh dağılımına yalaştığını göstermiştir. Bu çalışmada ortalama rüzgar hızı. m/s den üçü ölçüldüğü için Weibull dağılımı ullanılması düşünülmüştür. Rüzgar hızı için ii parametreli Weibull olasılı yoğunlu fonsiyonunun genel ifadesi f ( v v ( ( c c exp( v ( c ( şelindedir. Weibull dağılımının ölçe parametresi olan c, aynı zamanda rüzgar verilerinde referans bir değere sahiptir. (Apınar ve Apınar, de şeil parametresi genellile. ile değerleri arasında olması belendiğini ifade etmiştir. Weibull ümülatif dağılım fonsiyonu v F( v exp( ( ( c şelindedir. Weibull ümülatif dağılım fonsiyonu, rüzgar hızının, belli bir v değerinden üçü ya da eşit gerçeleşme olasılığını verir. Ortalama rüzgar hızı ve rüzgar hızının standart sapması, sırasıyla ( ve ( eşitlilerinden hesaplanır. v m c ( ( c ( ( ( Weibull dağılımına dayanara, en büyü sılığa sahip rüzgar hızı ( eşitliğinden hesaplanır. v ( / mod c( (Chan vd., de masimum rüzgar hızını ( eşitliği şelinde belirlemişlerdir. v / max E c( ( En ço ullanılan rüzgar güç formülü ( eşitliğinde verilen ifadedir. Bu ifadede A= olduğunda ölçümler birim alan için elde edilir. Bu çalışmada belirtildiği gibi, A=. m ve =. g/m değerleri

f(x ullanılmıştır. Weibull dağılımı için ortalama güç yoğunluğu şu ifadeyle verilir: a. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Tenoloi Dergisi, ( P c (. (. DEĞERLENDİRME VE TARTIŞMA Weibull dağılımı, şeil parametresine bağlı olara grafiği farlı şeiller alan olduça esne bir dağılımdır. Weibull dağılımının parametrelerine ilişin literatürde yüzlerce çalışma vardır (Ba. Genç A. vd. ; Cheng, R.C.H. ve Amin N.A.K.. Parametrelerinin bulunmasında en ço Masimum Olabilirli, moment, en üçü areler metodları ve bu metodların farlı şeilde modifiasyonları ullanılmatadır (Genç vd., ; Boman ve Shendon,. Weibull dağılımı için bu metodların çoğunda, parametre tahmincisi analiti olara ifade edilemez. Yani tahminler, bazı iterasyon adımlardan sonra bulunabilir. Ayrıca (Genç vd., de, Monte Carlo simulasyonu sonucu olara, Weibull dağılımının parametrelerinin bulunmasında Masimum Olabilirli metodu önerilmiştir. Burada metodun seçimi için, Ortalama Toplam Değişim riteri ullanılmıştır. Bu sebepten dolayı, bu çalışmada parametre tahmini metodu olara Masimum Olabilirli metodu ullanılacatır. -parametreli Weibull dağılımı için Masimum Olabilirli metodu, ( ya da ( eşitliğini masimum yapan parametreyi bulma metodudur. Detaylar için (Genç vd., iyi bir ayna olara değerlendirilebilir. b. c. L( c, ln L( c, n f ( vi i n ln f ( vi i ( ( Şeil de Weibull dağılımının şeil parametresine göre grafileri gösterilmetedir. Şeil de, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim ayları için rüzgar hızı zaman serileri verilmiştir. Burada, Temmuz, Ağustos, Eim aylarındai rüzgar hızlarının daha ararlı salınım gösterdiği, Eylül ayında ise ani rüzgar değişililerinin meydana geldiği görülmetedir. d....... p= p=. p= p=..... Şeil. Weibull Dağılımının Şeil Parametresine Göre Grafileri Şeil. atemmuz, bağustos, ceylül, deim Aylarına Ait Rüzgar Hız Dağılımları

Anadolu University Journal of Science and Technology, ( Tablo - te ise sırasıyla yılı Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim aylarına ait hız verileri ullanılara elde edilen freans dağılımları ve Weibull dağılımlarından hesaplanan teori freanslar verilmiştir. Tablo. Temmuz Ayı İçin Freans Dağılımları v f f ( v f f ( v Tablo. Ağustos Ayı İçin Freans Dağılımları v f f ( v f f ( v - - - - - - - - - - - - - - - - - -,.........................................,.......................................... Tablo. Eylül Ayı İçin Freans Dağılımları v f f ( v f f ( v - - - - - - - - -,....................................... Tablo. Eim Ayı İçin Freans Dağılımları v f f ( v f f ( v - - - - - - - - -,......................................... Bu çalışmada, Weibull dağılımının parametrelerini bulmada Masimum Olabilirli metodu ullanılmış ve buna göre yılı Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim ayları için tahmin edilen parametreler, hız ve güçler Tablo da gösterilmiştir. Şeil te ise Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim aylarının her birine ait rüzgar hızlarına bağlı olasılı yoğunlu fonsiyonları çizilmiştir. Tablo dan, ele alınan tüm aylar için Weibull dağılımının şeil parametresinin. ile. arasında ve ölçe parametresinin ise. ile. arasında değiştiği görülmetedir. Rüzgar hız verilerinin standart sapması ile m/s arasında olması gereir. Herhangi bir alandai standart sapmanın üçü olması deme o alandai rüzgar reiminin son derece düzenli olması anlamına gelmetedir Rüzgar atlası ça

Anadolu Üniversitesi Bilim ve Tenoloi Dergisi, ( Tablo. Temmuz, Ağustos, Eylül, Eim Ayları İçin Parametre, Hız ve Güç Tahminleri Aylar c v m v mod v P maxe ( m / sn ( m / sn ( m / sn ( m / sn ( m / sn (W/m Temmuz....... Ağustos....... Eylül....... Eim....... lışmaları da bu onuda önemlidir (Eletri İşleri Etüd İdaresi-eb sayfası, Uyar vd., (. Bu bölgedei ölçülen standart sapma belirtilen değerler arasındadır. Bölgedei ölçümler m de olmasına rağmen, her ay için rüzgar hızı ortalaması m/s den büyütür. Bu durum, ısa dönem araştırması da olsa eneri üretimi baımından umut vericidir. Şeil ten de görüldüğü gibi Temmuz ve Ağustos aylarının rüzgar hızına bağlı olasılı yoğunlu fonsiyonları ile Eylül ve Eim aylarının rüzgar hızına bağlı olasılı yoğunlu fonsiyonları benzeşmetedir. Bu durumun güç tahminindei benzeşmeye yansıdığı Tablo dan da görülmetedir. yılı Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim aylarına ait aylı ortalama rüzgar hızı ve rüzgar gücü değişimleri Şeil te görülmetedir. Burada, Ağustos ayındai ortalama rüzgar hızı ve ortalama rüzgar gücünün Temmuz, Eylül ve Eim aylarına göre daha yüse olmasından dolayı, Ağustos ayı, diğer aylardan daha fazla rüzgar enerisi potansiyeline sahiptir denilebilir. Yaz aylarında bile bu seviyelerde rüzgar hız ve güç potansiyelinin olması bu bölge için eneri üretim açısından önemli bir gösterge sayılabilir. Şeil. Temmuz, Ağustos, Eylül, Eim Ayları için Ortalama Rüzgar Hızı ve Gücü. Şeil. Temmuz, Ağustos, Eylül, Eim Ayları için Rüzgar Hızı Olasılı Yoğunlu Fonsiyonları

Anadolu University Journal of Science and Technology, (. SONUÇ VE ÖNERİLER Esişehir bölgesinin rüzgar enerisi potansiyeli haında yalaşı bilgi sahibi olma ve bu onuda gereli açılımlar yapabilme amacıyla yapılan bu çalışmada, Anadolu Üniversitesi İi Eylül Kampusu nda urulan rüzgar gözlem istasyonundai metreli ölçüm direğinin metre yüseliğinden saniyede bir alınan yılı Temmuz, Ağustos, Eylül ve Eim aylarına ait rüzgar hızı ve rüzgar yönü verileri ullanılara ampusun rüzgar enerisi potansiyelinin ön araştırması istatistisel olara analiz edilmiştir. Bu amaçla ullanılan Weibull dağılımı ile bölgenin rüzgar hızı ve güç yoğunluğu tahmini yapılmıştır. Weibull dağılımının parametrelerini bulmada Masimum Olabilirli metodu ullanılmıştır. Yapılan bu çalışma apsamında varılan sonuç ve öneriler şunlardır: Bölgedei rüzgar hızı ölçümleri m de yapılmasına rağmen, her ay için hesaplanan ortalama hızın m/s den büyü olmasından dolayı bölge, rüzgar enerisi üretimi açısından elverişli ve umut vericidir. Elde edilen aylı ortalama güç yoğunluğu değerlerine göre bölgede büyü eneri üretim sistemleri urulabilir. Yapılan çalışmaların sürdürülere ölçümlerin farlı bölgelerde ve yüselilerde uzun dönemli alınara tüm bölgenin detaylı araştırılması, bölge özellilerinin çıarılması ve maliyet analizi sonucunda daha doğru ve esin değerlendirmeler yapılabilir. Bölgemizin yenilenebilir eneri potansiyelinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi onusunda tarafımızca yapılan çalışmalar devam edecetir. Ülemizde bu tür eneri aynalarına yönelimi hızlandıraca benzer çalışmaların yapılması ve üretime atılması geleceğimiz için büyü önem taşımatadır. TEŞEKKÜR Bu çalışma, Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Fonu Başanlığı tarafından destelenen sayılı A. Ü. İi Eylül Kampusu nde Rüzgar ve Güneş Potansiyelini Belirleyere Hibrid (Rüzgar-Güneş Eneri Santral Modeli Kurma başlığı altındai bilimsel araştırma proesi apsamında gerçeleştirilmiştir. Verilen bu deste nedeniyle Anadolu Üniversitesi ne teşeürlerimizi sunarız KAYNAKÇA Apınar E.K. ve Apınar S. (. Determination of the Wind Energy Potential for Maden-Elazığ, Energy Conversion and Management (-, -. Al-Nassar W., Alharaf, S., Al-Enizi, A. ve Al- Aadhi L. (. Potential Wind Poer Generation in the State of Kuait,, -. Boman, K.O. ve Shendon, L.R. (. Maximum Lielihood and Weibull Distribution. Far East J. Theory Statistics, - Cheng, R.C.H. ve Amin, N.A.K. (. Estimating Parameters in Continuous Univariate Distributions ith a Shifted Origin. J. Roy. Statist. Soc. Ser. B., -. Cliff W.C. (. The Effect of Generalized Wind Characteristics on Annual Poer Estimates from Wind Turbine Generators. PNL-, Richland, Washington: Battele Pacific Northest Laboratory. Çeli, A.N. (. Statistical Analysis of Wind Poer Density based on the Weibull and Rayleigh Models at Southern Region of Turey, Reneable Energy, -. Deaves D.M. ve Lines, I.G. (. On the Fitting of Lo Mean Wind Speed Data to the Weibull Distribution. J. Wind Eng. Ind. Aerodyn, -. Eletri İşleri Etüd İdaresi-eb sayfası Genç A., Murat E., Pegör A., Oturanc G., Hepbaslı A. ve Ulgen K. (. Estimation of Wind Poer Potential Using Weibull Distribution. Energy Sources, -. Golding, E.W. (. The Generation of Electricity by Wind Poer, E. & F. N. Spon Ltd., London. Haralambopoulos DA. (. Analysis of Wind Charactersistics and Potential in the East Mediterranean-the Lesvos Case. Reneable Energy, -. Hocaoğlu, F. O. ve Kurban M. (. Rüzgar Gücünden Eletri Enerisi Üretimi için Rüzgar Türbini Tasarımı, EVK. Eneri Verimliliği ve Kalitesi Sempozyumu, Kocaeli, Mayıs. Kurban, M. (. Eletri Enerisi Üretiminde Rüzgar Enerisinin Yeri ve Önemi, I. Ege Eneri Sempozyumu ve Sergisi, Denizli, - Mayıs. Lipman, N.H. ve Musgrove P.J. (. Wind Energy for the Eighties, British Wind Energy association, England. Patel M.P. (. Wind and Solar Poer Systems, CRC Pres LLC, Ne Yor.

Simmons, D.M. (. Wind Poer, Noyes Data Corporation, Par Ridge, California Ulgen, K. ve Hepbaslı A. (. Determination of Weibull Parameters for Wind Energy Analysis of Izmir, Turey. Int J Energy Res., -. Uyar, T. S. vd. (. Türiye Rüzgar Atlasının Hazırlanması Proesi,. TÜBİTAK Bülteni (, -. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Tenoloi Dergisi, ( Yeliz MERT KANTAR, Anadolu Üniversitesi Fen Faültesi Matemati bölümünü yılında bitirmiştir. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İstatisti Anabilim Dalında Yüse Lisans ( ve Dotora ( yapmıştır. Halen Anadolu Üniversitesi Fen Faültesi İstatisti bölümünde Araştırma Görevlisi olara görevine devam etmetedir. İlgi alanları, dağılımlar teorisi, entropi ve enformasyon teorisi, istatistisel analizdir. Weisser, D. (. A Wind Energy Analysis of Grenada: an Estimation Using the Weibull Density Function. Reneable Energy, -. Mehmet KURBAN, yılında, İ.T.Ü. Eletri-Eletroni Faültesi, Eletri Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuş ve İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Eletri Mühendisliği Anabilim Dalı, Eletri Mühendisliği Programın nda Yüse Lisans ( ve Dotora ( yapmıştır. - yılları arasında Bileci Arslan Alimünyum Sanayi ve Ticaret Limited Şireti nde Eletri Baım ve Onarım şefi, - yılları arasında İ.T.Ü. Eletri-Eletroni Faültesi, Eletri Mühendisliği Bölümü, Eletri Tesisleri Anabilim Dalı nda Araştırma Görevlisi olara görev yapmış ve yılında, Anadolu Üniversitesi Mühendisli-Mimarlı Faültesi, Eletri- Eletroni Mühendisliği Bölümü ne Yardımcı Doçent olara atanmıştır. Halen aynı bolümde Eletri Tesisleri Anabilim Dalı Başanı olara görev yapmatadır. İlgi alanları Yenilenebilir Eneri Kaynaları, Eneri Sistemleri Analizi, Planlaması ve Optimizasyonudur. Fatih Onur HOCAOĞLU, yılında, Pamuale Üniversitesi Eletri- Eletroni Müh. Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl Afyon Kocatepe Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olara göreve başladı. yılında Dotora yapma üzere Anadolu Üniversitesi ne görevlendirildi. Halen Anadolu Üniversitesi Mühendisli- Mimarlı Faultesi Eletri-Eletroni Mühendisliği Bölümünde Araştırma Görevlisi olara çalışmata ve Dotora öğrenimini sürdürmetedir. İlgi alanları Yenilenebilir Eneri Kaynaları, Eneri Sistemleri,Yapay Sinir Ağları ve Bulanı Sinir Ağlarıdır.