i Makro Veri Haziran 2018 Enflasyonu Patates, Soğan ve Internet ve dahası Serkan Gönençler Ekonomist sgonencler@sekeryatirim.com.tr +90 212 334 91 04 Aylık TÜFE : %2,61 (Piyasa: %1.34, Şeker Yatırım: %1,90) Yıllık TÜFE : 12,2% (Mayıs-18: %12,2) Aylık Yİ-ÜFE : %3.03 Yıllık Yİ-ÜFE : %23,7 (Mayıs-18: %20,2) Haziran ayı TÜFE enflasyonu, %1,34 lük medyan piyasa beklentisi ve bizim daha kötümser %1,90 lık tahminimizin çok üzerinde %2,61 seviyesinde gerçekleşti. 2017 yılının Haziran ayındaki gerçekleşme -%0,27 idi. Böylece, yıllık TÜFE enflasyonu %12,2 den %15,4 e yükselmiş oldu. Yİ-ÜFE enflasyonu ise TL deki zayıflığın devam eden yansımalarıyla %3,03 seviyesinde gerçekleşirken, yıllık bazda %20,2 den %23,7 ye yükseldi. Tablo 1: TÜFE enflasyonu alt kalemleri Ağırlık Haziran 18 Haziran 17 Haziran 18 Haziran 17 Haziran 18 Mayıs 18 TÜFE 100.0% 2.61% -0.27% 9.17% 6.18% 15.39% 12.15% Gıda ve Alkolsüz İçecekler 23.0% 5.98% -1.06% 13.80% 10.08% 18.89% 11.00% Alkollü İçecekler ve Tütün 5.1% 0.02% 0.01% 0.61% 2.40% 1.06% 1.05% Giyim ve Ayakkabı 7.2% -1.15% -1.25% 4.58% 6.03% 11.34% 11.23% Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar 14.9% 1.03% 0.31% 6.74% 4.11% 12.04% 11.24% Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri 7.7% 2.24% 0.48% 10.06% 3.84% 18.91% 16.87% Sağlık 2.6% 0.84% 0.17% 8.82% 9.68% 10.83% 10.09% Ulaştırma 17.5% 2.66% -0.84% 11.35% 6.86% 24.26% 20.02% Haberleşme 3.9% 4.76% -0.39% 4.38% 1.26% 4.94% -0.22% Eğlence ve Kültür 3.4% 2.16% -0.14% 9.04% 8.19% 9.39% 6.93% Eğitim 2.7% 0.85% 1.05% 3.99% 2.62% 10.79% 11.01% Lokanta ve Oteller 7.3% 1.74% 1.03% 7.34% 4.53% 13.30% 12.51% Çeşitli Mal ve Hizmetler 4.8% 1.75% 0.52% 11.05% 6.67% 16.79% 15.38% Haziran ayı enflasyonundan öne çıkanlar - Gıda enflasyonu; patates ve soğan başta olmak üzere çeşitli ürünlerdeki arz yönlü şoklar aylık gıda enflasyonunun %6,0 ya yükselmesine yol açarken (bizim %4,5-5,0 lik öngörümüzün de üzerinde), bu durum bizim enflasyon tahminimizdeki sapmayı kısmen açıklıyor. Bu artışla yıllık gıda enflasyonu da %18,9 a yükseldi. Yüksek gıda enflasyon temelinde sebze fiyatlarındaki çok yüksek oranlı artışlar olduğu görülüyor; örneğin soğan fiyatlarında %83, patates fiyatlarında %63, havuç fiyatlarında %57, sivri biber fiyatlarında %57 ve domates fiyatlarında %23 lük artışlar var. Sebze fiyatlarındaki bu artışlar enflasyona tek başına %0,9 luk bir katkı yapmış gibi görünüyor. Ancak, gıda fiyatlarındaki artışların sadece sebze ile sınırlı kalmadığını, et fiyatlarından (%7,0 artış), peynir fiyatlarına (%2,6 artış), zeytin fiyatlarına (%3,2 artış), ayçiçek yağı fiyatlarına (%4,6 artış), pirinç fiyatlarına (%2,6 artış), yumurta fiyatlarına (%3,8 artış), kısacası tüm ürünlere yayıldığını belirtmek gerekiyor. Ekonomik Araştırma S a y f a 1
Temmuz da sebze fiyatlarında, özellikle de soğan-patates fiyatlarında bir düzeltme ve meyve fiyatlarında mevsimsel düşüşler görülebilir. Ancak, et fiyatları ve işlenmiş gıda fiyatlarında devam eden artışlar, aylık gıda enflasyonundaki potansiyel düşüşü sınırlandırabilir. Her şeye karşın, yıllık gıda enflasyonunun önümüzdeki aylarda mevcut %18,9 seviyesinden bir miktar geri çekileceğini düşünüyoruz. - Hizmet enflasyonu; TL deki değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu fiyatlarındaki artış tamamen beklentilerimiz ile uyumlu olsa da, enflasyonda diğer yukarı yönlü sürpriz aylık %1,9 a ulaşan hizmet enflasyonundan kaynaklandı. Hatırlatmak gerekirse, hizmet enflasyonu Haziran 2017 de %0,5, Haziran 2016 da %0,4 ve Haziran 2015 te %0,9 idi. Biz de hizmet enflasyonunun %0,9-1,0 civarında gerçekleşeceğini varsaymıştık. Dolayısıyla, gerçekleşme ile aradaki bu fark da manşet enflasyon tahminimizdeki sapmanın kalan kısmını açıklıyor. Hizmet enflasyonunun da tüm alt kalemlere yayıldığını söylemek sanırız yanlış olmaz; örneğin haberleşme hizmetlerinde %5,6 lık (internet ücretlerindeki %32 lik artışa bağlı olarak), ulaştırma hizmetlerinde %2,1 lik ve lokanta-otel hizmetlerinde %1,7 lik artışlar olduğu görülüyor. Önümüzdeki aylarda da sağlık hizmetleri ve özellikle de eğitim hizmetleri kaynaklı fiyat artışları görmeyi bekliyoruz. Bu artışlara bağlı olarak, yıllık hizmet enflasyonu bir ay içinde %1,5 lik artışla %9,5 ten %11,0 e yükseldi. Hizmet enflasyonunun, yukarıda bahsettiğimiz fiyat artışların da etkisiyle %12,0 ye doğru yükselmesi de muhtemel görünüyor. - Çekirdek enflasyon (C grubu); dayanıklı, yarı-dayanıklı mal fiyatlarındaki %3,2 lik ve diğer temel mal grubundaki %2,0 lik artışlar, çekirdek enflasyon üzerindeki kur etkisinin güçlenerek devam ettiğini gösteriyor. Özellikle dayanıklı mal grubunda yıllık enflasyonun %25 e ulaştığını ve önümüzdeki aylarda %30 a doğru bir yükselişin muhtemel göründüğünü belirtmek gerek. Hizmet enflasyonu ve temel mal grubundaki artışlarla, çekirdek enflasyon (C grubu) da yıllık bazda %12,6 dan %14,6 ya yükseldi. Mevcut görünümde, çekirdek enflasyonun kısa bir süre içerisinde %16,0 seviyesine ulaşabileceğini (hatta belki de aşabileceğini) düşünüyoruz. Tablo 2: Çekirdek enflasyon göstergeleri Haziran 18 Haziran 17 Haziran 18 Haziran 17 Haziran 18 Mayıs 18 A Mevsimsel ürünler hariç 88.1% 2.20% 0.25% 8.88% 5.27% 14.88% 12.69% B İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç 71.9% 1.72% 0.12% 8.07% 5.78% 14.58% 12.77% C Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç 57.5% 1.81% 0.07% 8.13% 5.88% 14.60% 12.64% D İşlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç 85.0% 1.64% 0.01% 8.23% 5.31% 15.20% 13.36% Mal Grubu 71.4% 2.92% -0.61% 10.20% 6.84% 17.26% 13.25% Enerji 13.2% 1.01% -0.57% 7.82% 2.34% 16.99% 15.17% İşlenmemiş gıda 8.9% 10.78% -2.47% 20.04% 15.42% 23.23% 8.49% İşlenmiş gıda 14.4% 1.27% 0.33% 7.78% 5.29% 14.47% 13.42% Enerji ve gıda dışı mallar 35.1% 1.39% -0.33% 8.71% 6.52% 16.21% 14.00% Temel mallar (Altın hariç) 28.5% 1.60% -0.43% 9.63% 7.22% 18.55% 15.98% Dayanıklı mallar (Altın hariç) 13.9% 3.20% -0.75% 12.65% 6.98% 25.27% 20.47% Hizmet Grubu 28.6% 1.85% 0.53% 6.66% 4.67% 10.96% 9.52% Kira 5.2% 0.74% 0.62% 4.23% 3.21% 9.62% 9.49% Lokanta ve oteller 7.3% 1.74% 1.03% 7.34% 4.53% 13.30% 12.51% Ulaştırma hizmetleri 3.7% 2.15% 0.80% 5.72% 6.60% 10.64% 9.18% Haberleşme hizmetleri 3.1% 5.60% 0.03% 5.68% 1.17% 6.38% 0.77% Diğer hizmetler 9.3% 1.27% 0.14% 8.11% 5.95% 11.47% 10.22% Ekonomik Araştırma S a y f a 2
- Yurtiçi ÜFE enflasyonu; kurdaki olumsuz gelişmelerin devam eden etkisiyle yurtiçi ÜFE enflasyonu da %24 e yükseldi. Kurların yüksek seviyelerini koruması ve geçtiğimiz yıldan kalan baz etkisi, yurtiçi enflasyondaki artışın ömrümüzdeki birkaç ay daha devam edeceğine ve muhtemelen %27-28 seviyelerinde zirve yapabileceğine işaret ediyor. - Enerji enflasyonu; Mayıs ayı ortasında akaryakıt fiyatlarının, ÖTV indirimleri yoluyla sabitlenmesi kararına karşın, enerji enflasyonu aylık %1,0 e ulaştı ve aylık manşet rakama %0,15 e yakın bir katkı yaptı. Bu arada hükümetin akaryakıt fiyatlarını sabitleme kararını gere alması enflasyona %0,4-0,5 lik bir katkı daha yapabilir. Bunun dışında, elektrik ve doğal gaz fiyatlarında beklenen fiyat artışları da enflasyona yukarı yönlü baskı yapmaya devam edecek. Tablo 2: Çekirdek enflasyon göstergeleri Mayıs 18 Mayıs 17 Mayıs 18 Mayıs 17 Mayıs 18 Nisan 18 A Mevsimsel ürünler hariç 88.1% 1.43% 0.46% 6.54% 5.27% 12.69% 11.61% B İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç 71.9% 1.47% 1.26% 6.24% 5.78% 12.77% 12.54% C Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç 57.5% 1.70% 1.33% 6.20% 5.88% 12.64% 12.24% D İşlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç 85.0% 1.58% 0.81% 6.48% 5.31% 13.36% 12.50% Mal Grubu 71.4% 1.81% 0.24% 7.08% 6.84% 13.25% 11.50% Enerji 13.2% 1.74% -1.07% 6.75% 2.34% 15.17% 11.99% İşlenmemiş gıda 8.9% 2.58% -1.95% 8.36% 15.42% 8.49% 3.69% İşlenmiş gıda 14.4% 0.37% 0.87% 6.43% 5.29% 13.42% 13.98% Enerji ve gıda dışı mallar 35.1% 0.22% 1.25% 7.00% 6.52% 14.00% 13.09% Temel mallar (Altın hariç) 28.5% 2.07% 1.77% 7.71% 7.22% 15.98% 15.46% Dayanıklı mallar (Altın hariç) 13.9% 1.37% -0.08% 9.15% 6.98% 20.47% 18.74% Hizmet Grubu 28.6% 1.17% 0.93% 4.72% 4.67% 9.52% 9.27% Kira 5.2% 0.71% 0.76% 3.47% 3.21% 9.49% 9.54% Lokanta ve oteller 7.3% 1.45% 0.89% 5.51% 4.53% 12.51% 11.88% Ulaştırma hizmetleri 3.7% 1.53% 0.44% 3.50% 6.60% 9.18% 8.01% Haberleşme hizmetleri 3.1% 0.81% 0.88% 0.08% 1.17% 0.77% 0.85% Diğer hizmetler 9.3% 1.16% 1.28% 6.76% 5.95% 10.22% 10.34% Enflasyonun genele yayıldığı ve bir süre daha %15 in üzerinde kalabileceği görülüyor Raporun başlığında belirttiğimiz gibi, patates, soğan ve internet ücreti yüksek Haziran ayı enflasyonunun temel suçluları olarak öne çıksa da, aslında enflasyonun tüm alt kalemlere yayıldığı ve yukarı yönlü baskıların bir süre daha devam edebileceği net bir biçimde görülüyor. Gıda enflasyonunda önümüzdeki aylarda bir miktar iyileşme görsek bile, manşet TÜFE enflasyonunun önümüzdeki aylarda da %15,0 in üzerinde kalmaya devam etmesini bekliyoruz. Buna göre uzun vadeli bono faizleri (ve mevduat ve kredi faizlerinde de) bir düşüş ihtimali düşük görünüyor. Aksine, faizlerde bir miktar daha yükseliş görülebileceğini ve bunun da büyüme görünümünü biraz daha bozabileceğini düşünüyoruz. Ekonomik Araştırma S a y f a 3
01/10 07/10 01/11 07/11 01/12 07/12 01/13 07/13 01/14 07/14 01/15 07/15 01/16 07/16 01/17 07/17 01/18 01/10 07/10 01/11 07/11 01/12 07/12 01/13 07/13 01/14 07/14 01/15 07/15 01/16 07/16 01/17 07/17 01/18 03/07/2018 Grafik 1: Kurdan Geçişkenlik: USD/TL değişimi - Çekirdek enflasyon 15% 14% 13% 12% 11% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% Çekirdek enflasyon $/TL: Yıllık değişim 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 5% 0% -5% - -15% -20% Grafik 2: Çekirdek enflasyon (C grubu) ve bileşenleri 20% 18% 16% 14% 12% 8% 6% 4% 2% 0% Çekirdek enflasyon Temel mal grubu Hizmetler Ekonomik Araştırma S a y f a 4
UYARI NOTU: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapordaki veri, grafik ve tablolar güvenirliliğine inandığımız sağlam kaynaklardan derlenmiş olup, burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu bilgiler ışığında yapılan ve yapılacak olan ileriye dönük yatırımların sonuçlarından ŞEKER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Şeker Yatırım Menkul Değerler A.Ş.'nin yazılı izni olmadıkça bu raporların içeriği kısmen ya da tamamen üçüncü kişilerce hiç bir şekil ve ortamda yayınlanamaz, iktisap edilemez, alıntı yapılamaz, kullanılamaz. Şeker Yatırım Menkul Değerler A.Ş.- Büyükdere Cad. No:171 Metrocity A Blok Kat 4-5 ŞİŞLİ /İSTANBUL Tel: 0212 334 33 33, Pbx Fax: 0212 334 33 34, arastirma@sekeryatirim.com Ekonomik Araştırma S a y f a 5