İçindekiler TEŞEKKÜR... VII ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER... XI KISALTMALAR... XVII GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI HAVA HUKUKU 1. HAVA... 5 2. HAVA HUKUKUNUN GELİŞİMİ... 7 3. HAVA KAMU HUKUKU... 16 4. HAVA KAMU HUKUKU İLE İLGİLİ ULUSLARARASI HAVACILIK SÖZLEŞMELERİ... 19 a. Paris Havacılık Sözleşmesi... 20 b. Madrid Sözleşmesi (1926)... 21 c. Havana Sözleşmesi (1928)... 22 d. Şikago Sözleşmesi... 22 e. Tokyo Sözleşmesi... 26 f. Lahey Sözleşmesi... 27 g. Montreal Sözleşmesi... 27 5. HAVA ÖZEL HUKUKU... 28 a. Hava Aracı Kavramı... 28 b. Hava Araçlarının Tasnifi... 28
XII İçindekiler c. Hava Aracının Hukuki Mahiyeti... 30 d. Hava Aracının Tescili (Aerial Vehicle Registry)... 30 e. Hava Aracının Terkini (Aerial Vehicle Cancellation)... 32 f. Hava Aracının İpoteği (Aerial Vehicle Mortgage)... 33 (1) Hava Aracı Üzerinde İpotek Tesis Edilmesi... 34 (2) İpotek Sözleşmesinin Yapılması... 34 (3) Hakkın Uçak Siciline Tescil Edilmesi... 35 g. Hava Taşıma Sözleşmesi (Air Waybill)... 36 (1) Hava Taşıma Sözleşmesinin Unsurları... 37 (a) Taşıma Taahhüdü... 37 (b) Hava Aracı İle Taşıma... 38 (c) Eşyanın Taşıyıcının Zilyetliğine Girmesi... 39 (d) Ücret... 39 (2) Hava Taşıma Sözleşmesinin Vasfı... 40 (3) Hava Taşıma Belgeleri... 41 (a) Yolcu Bileti... 41 (b) Bagaj Kuponu... 41 (c) Hava Yük Senedi... 42 (4) Taşıyıcının Sorumluluğu... 43 (5) Havayolu Taşıyıcısının Sorumluluk Halleri... 44 (a) Havayolu Taşıyıcısının Kazadan Doğan Sorumluluğu... 44 (b) Havayolu Taşıyıcısının Gecikmeden Doğan Sorumluluğu... 45 (c) Havayolu Taşıyıcısının Sınırlı Sorumluluğu... 52 (d) Havayolu Taşıyıcısının Sınırsız Sorumluluğu... 53 6. HAVA ÖZEL HUKUKU İLE İLGİLİ ULUSLAR ARASI HAVACILIK SÖZLEŞMELERİ... 53 a. Varşova Sözleşmesi (1929)... 53 b. Lahey Protokolü... 56
İçindekiler XIII c. Guadalajara Sözleşmesi... 56 d. Montreal Protokolü (1978)... 57 e. Montreal Sözleşmesi (1991)... 57 f. Roma Sözleşmesi... 57 g. Genova Sözleşmesi... 58 h. Avrupa Dahili Tarifesiz Hava Servislerinin Ticari Hakları Mevzuunda Çok Taraflı Anlaşma (1956)... 58 ı. Açık Semalar Anlaşması... 59 7. HAVA SAHASININ HUKUSAL STATÜSÜ... 63 a. Ulusal Hava Sahasının Hukuksal Statüsü... 63 b. Uluslararası Hava Sahasının Hukuksal Statüsü... 67 c. Devletin Hava Sahasındaki Hakimiyetinin Sınırları... 68 (1) Paris Sözleşmesi... 68 (2) Şikago Sözleşmesi... 69 d. Devlet Hava Araçlarının Hukuksal Statüsü... 70 İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE DE VE AVRUPA DA HAVA HUKUKU NUN GELİŞİMİ 1. TÜRK HAVA HUKUKU... 77 a. Osmanlı Dönemi... 77 b. Sevr Dönemi... 80 c. Milli Mücadele Dönemi... 81 d. Lozan Dönemi... 83 e. Montrö Dönemi... 84 2. TÜRK HAVA MEVZUATI... 86 a. Genel... 86 b. Türk Sivil Havacılık Kanunu... 86 c. Aeronautical Information Publications Turkey... 88
XIV İçindekiler d. Hudut Bölgeleri Uçuş Yönetmeliği... 88 e. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü... 89 e. Havayolu İle Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik... 93 3. AVRUPA BİRLİĞİ HAVA MEVZUATI... 95 a. Eurocontrol (Avrupa Hava Seyrüseferi Güvenliği Teşkilâtı)... 95 b. Tek Avrupa Hava Sahası (TAHS)-Sıngle European Sky (SES)... 97 Birleşik Havacılık Otoriteleri (JAA- Joint Aviation Authorities)... 101 a. Avrupa Hava Güvenlik Kurumu-EASA... 108 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE NİN ULUSLARARASI HAVA SAHALARIYLA İLGİLİ DIŞ SORUNLARI 1. HAVA SAHASI SORUNU... 111 a. Türkiye ve Yunanistan ın Konuya Yaklaşımları... 115 (1) Yunanistan ın Yaklaşımı... 115 (2) Türkiye nin Yaklaşımı... 118 b. Uluslararası Doktrine Göre Hava Sahası... 123 2. FIR SORUNU... 125 a. Yunanistan ve Türkiye nin Yaklaşımları... 134 (1) Yunanistan ın Yaklaşımı... 135 (2) Türkiye nin Yaklaşımı... 136 3. NOTAM SORUNU... 139 a. Yunanistan ve Türkiye nin Yaklaşımları... 142 (1) Yunanistan ın Yaklaşımı... 142 (2) Türkiye nin Yaklaşımı... 142 4. UÇUŞ PLANI SORUNU... 143 5. ARAMA - KURTARMA SORUMLULUK SAHASI SORUNU... 146 a. Türkiye ve Yunanistan ın Yaklaşımları... 149 (1) Yunanistan ın Yaklaşımı... 150
İçindekiler XV (2) Türkiye nin Yaklaşımı... 151 b. Uluslararası Doktrinde Arama-Kurtarma (SAR) Sorumluluğu... 152 6. TERMİNAL KONTROL SAHASI SORUNLARI:... 153 7. HAVA KORİDORLARI SORUNLARI... 155 8. ULUSLARARASI HAVA SAHASINDA KOMUTA KONTROL SORUNU... 156 9. KIBRIS HAVA SAHASI, FIR VE A/K SORUMLULUK SAHASI SORUNLARI... 159 a. Kıbrıs FIR Sorunu... 164 b. Kıbrıs Arama-Kurtarma Sorumluluk Sahası Sorunu... 166 c. Kıbrıs Hava Sahası Sorunu... 167 10. TÜRKİYE-SURİYE HAVA SAHASI SORUNU... 168 a. Angajman Kuralları (Rules of Engagement)... 169 (1) Kara Angajman Kuralları... 173 (2) Deniz Angajman Kuralları... 173 (3) Hava Angajman Kuralları... 174 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM UZAY HUKUKU 1. GİRİŞ... 179 2. UZAY... 182 3. DÜNYA DA UZAY FAALİYETLERİ... 188 4. TÜRKİYE DE UZAY FAALİYETLERİ... 192 a. Türk Uzay Ajansı (Turkish Space Agency-TUSA)... 199 5. UZAYIN ÖZELLİKLERİ... 201 6. UZAYIN KULLANIM ALANLARI... 202 7. UZAYIN HUKUKSAL STATÜSÜ... 203 8. UZAY HUKUKUNUN İLKELERİ... 215 9. UZAY HUKUKUNUN KAYNAKLARI... 215 10. UZAYDA ÖZEL MÜLKİYET HAKLARI... 216
XVI İçindekiler 11. EGEMENLİĞİN ÖTESİNDE ALANLAR OLARAK UZAY VE GÖK CİSİMLERİ... 219 12. UZAY RES COMMUNİS OMNİUM MUDUR - RES NULLİUS MUDUR?... 221 13. ULUSLARARASI UZAY HUKUKU ANLAŞMALARI... 226 a. Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Anlaşma (Uzay Anlaşması)... 226 b. Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Olan Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma (Kurtarma Anlaşması)... 228 c. Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Uluslararası Sorumluluk Hakkında Sözleşme (Sorumluluk Sözleşmesi)... 229 d. Uzaya Fırlatılan Cisimlerin Tescili Sözleşmesi (Tescil Sözleşmesi)... 231 e. Devletlerin Ay da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma (Ay Anlaşması)... 232 TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU...235 HAVAYOLU İLE SEYAHAT EDEN YOLCULARIN HAKLARINA DAİR YÖNETMELİK (SHY-YOLCU)...269 MİLLETLERARASI SİVİL HAVACILIK ANLAŞMASI (ŞİKAGO SÖZLEŞMESİ)...279 KAYNAKÇA...307 İnternet Siteleri... 310 Resmi Belgeler... 311 ŞEKİLLER...313