ekonomi.isbnk 2 Ock 208 HAFTAYA BAKIŞ 20 nin son hftsınd küresel piyslrd skin bir seyir izlendi. Geçtiğimiz hft Noel ttili nedeniyle piyslrd skin ve iyimser bir hv hkimdi. İşlem hcimlerinin genel olrk düşük olduğu hftd enerji fiytlrındki gelişmeler, ABD Hzine thvillerinin seyri ve gelişmiş ülke merkez bnklrının pr politiksın yönelik beklentiler küresel piyslr yön verdi. Yurt içinde ise hftnın öne çıkn gelişmesi ABD ile Türkiye rsındki vize sorununun çözülmesi oldu. Son günlerde İrn d orty çıkn protesto eylemleri de piyslr trfındn ykındn izleniyor. ABD ekonomisine ilişkin veriler krışık bir görünüm sergiledi. ABD de Ksım yınd son yılın zirvesine çıkn tüketici güven endeksi Arlık t 22, ile beklentilerin ltınd kldı. Böylece tüketici güveninde 5 y süren yükseliş eğilimi son ermiş oldu. Diğer trftn, Chicgo PMI verisinin Arlık yınd 6,6 ile öngörülerin oldukç üzerinde bir performns sergilemesi bölgede üretim fliyetlerinin güçlü seyrini koruduğun işret etti. 23 Arlık hftsınd işsizlik mşın bşvurulrın syısı ise beklentilerin hfif üzerinde gerçekleşti. Jpony d işsizlik ornı 24 yılın en düşük seviyesinde Son dönemde iktisdi fliyete yönelik iyimserliğin güçlendiği Jpony'd işsizlik ornı Ksım yınd %2, ile 24 yılın en düşük seviyesine geriledi. Aynı döneme ilişkin hnehlkı hrcmlrının d yıllık bzd %, ile %0,5 oln piys beklentisinin oldukç üzerinde rtmsı iç tlep çısındn olumlu sinyl verdi. Ksım d snyi üretimi ile perkende stışlr d beklentileri ştı. Çekirdek TÜFE enflsyonu Ksım d yıllık bzd %0,9 ulşrk yükseliş eğilimini. y tşıdı. Ekonomideki olumlu görünüme krşın, enflsyonun hlen düşük düzeylerde seyretmeye devm ettiği izleniyor. Jpony Merkez Bnksı nın Ekim yınd gerçekleştirdiği toplntısın ilişkin geçtiğimiz hft çıklnn tutnklr üyelerin prsl genişlemenin sürdürülmesi yönünde görüş tşıdığın işret ediyor. Türkiye nin dış ticret çığındki genişleme sürüyor. Ksım yınd ihrct hcmi yıllık bzd %,2, ithlt hcmi de %2,3 ornınd yükseldi. Böylece, dış ticret çığı yıllık bzd %52,4 ornınd genişleyerek 6,3 milyr USD oldu. Ock-Ksım döneminde de yıllık bzd ihrctın %0,4, ithltın %6,9 ornınd rtmsıyl dış ticret çığındki genişleme %33,8 oldu. 206 yılının ilk on bir ylık döneminde %2 oln ihrctın ithltı krşılm ornı 20 nin ynı döneminde %68 e indi. Gümrük ve Ticret Bknlığı'nın çıkldığı geçici dış ticret verilerine göre, Arlık yınd ihrct hcmi yıllık bzd %8,6, ithlt hcmi %2, ornınd rtrken, dış ticret çığındki genişlemenin sürdüğü görüldü. 20 genelinde ise, ihrct %0,2, ithlt d %,9 ornınd genişledi. 20 yılınd ithlttki hızlı rtışt; enerji fiytlrındki yükseliş, ltın ticretinin seyri ve güçlü iç tlep etkili oldu. Avrup d iktisdi fliyette yşnn toprlnm ise ihrct performnsımız olumlu ynsıdı. HAFTALIK VERİLER 22.Ar 29.Ar Değişim 22.Ar 29.Ar Değişim BIST-00 Endeksi.099 5.333 % 3,8 EUR/USD,85,996 %,2 2 Yıllık Gösterge Thvil Fizi %3,40 %3,40 0 bp USD/TL 3,830 3,890 -% 0,6 ABD 0 Yıllık Thvil Fizi %2,49 %2,4-8 bp EUR/TL 4,555 4,548 % 0, EMBI+ (bz pun) 33 329-2 bp Altın (USD/ons).25.302 % 2,2 EMBI+ Türkiye (bz pun) 288 288 0 bp Petrol (USD/vril) 64,9 6,0 % 3,2 bp: bz pun
ekonomi.isbnk Konut fiytlrındki yıllık rtış %-%2 bndınd seyrediyor. TCMB nin yyımldığı konut fiyt endeksine göre, Ekim yınd ülke genelinde konut fiytlrı ylık bzd %0,9 ornınd rtrken, yıllık fiyt rtışı %, oldu. Enflsyondn rındırıldığınd ise, konut fiytlrının yıllık bzd %0,2 ornınd gerilemesi dikkt çekti. Ekim de konut fiytlrının ylık bzd % e ykın ornd rttığı İstnbul d yıllık rtış hızı %,8 oldu. Bun göre, İstnbul d konut fiytlrı reel olrk yıllık bzd %3,8 ornınd düştü. Öncü göstergeler Yurt içinde kpsite kullnım ornı Arlık yınd geçtiğimiz yılın ynı yın kıysl 0,9 pun rtrk %9 düzeyinde gerçekleşti. Arlık yınd bilgisyr, elektronik ve optik ürünlerin imltınd kpsite kullnımı yıllık bzd hızlı yükselerek %90 seviyesine yklştı. Diğer trftn, kok kömürü ve rfine edilmiş petrol ürünleri imltınd kpsite kullnımındki hızlı düşüş dikkt çekti. Reel kesim güven endeksi de Arlık t yıllık bzd 5, pun yükselerek 03,3 ile eşik düzeyin üzerindeki seyrini sürdürdü. Anck, mevsim etkilerinden rındırılmış verilere göre reel kesim güveninin Ksım yının rdındn Arlık t d gerilemesi yılın son çeyreğinde ekonomik ktivitenin bir miktr ivme kybettiğine işret etti. Sektörel güven endeksleri de hizmet ve inşt sektörlerinde güvenin zldığını teyit ediyor. Petrol ve ltın fiytlrı... ABD'de Enerji Enformsyon İdresi nin çıkldığı verilerin petrol stoklrının zldığını göstermesiyle Brent türü hm petrolün vril fiytı geçtiğimiz hft 6 USD düzeyini şrk son 3 yılın en yüksek seviyelerine ulştı. Petrol fiytlrındki yükselişin sürmesinin ABD de dh fzl petrol sondj kuyusunun ktif hle gelmesine olnk sğlybileceği değerlendiriliyor. Yıl genelinde ABD dolrının zyıf bir seyir izlemesi ve küresel ölçekte siysi belirsizliklerin güvenli limn ryışlrını tetiklemesiyle yükselen ltın fiytlrı geçtiğimiz hft son bir yın zirvesine ulştı. Böylece, ltın fiytlrı 20 de yıllık bzd %3, ornınd yükselerek 200'dn bu yn en hızlı yıllık rtışını kydetti. EUR/USD pritesi,20 düzeyinde... İşlem hcminin düşük olduğu geçtiğimiz hft euro, ECB nin pr politiksınd tcğı normlleşme dımlrın yönelik beklentilerin de etkisiyle ABD dolrı krşısınd değer kzndı. EUR/USD pritesi yılın son işlem gününde,20 ile son 3 yı şkın sürenin en yüksek düzeyini test etti. EUR/USD pritesi 20 de yıllık bzd %4, yükseldi. Finnsl piyslr Geçtiğimiz hft küresel hisse senedi piyslrınd ttil nedeniyle işlem hcimleri ve oynklık düşük seviyelerde seyretti. Bununl birlikte, özellikle enerji hisselerine yönelik rtn tlebin etkisiyle küresel hisse senedi piyslrınd olumlu hv hâkim oldu. Bir önceki hft yükselen ABD Hzine thvili fiz ornlrı yılın son hftsınd bir miktr gevşedi. EUR/USD pritesindeki hreketin etkisiyle ABD dolrının önde gelen pr birimleri krşısınd değerini gösteren DXY endeksi hftlık bzd %,3 ornınd geriledi. Böylece endeks, 20 de yıllık bzd %0 ykın ornd düşüş kydetti. Yurt içinde küresel piyslr prlel bir seyir izlendi. Ekim yındn bu yn Türkiye ile ABD rsınd süregelen vize krizinin her iki trfın d vize kısıtlmlrını kldırmsıyl birlikte çözüme kvuşmsı yurt içi piyslrı destekledi. Risk lgısındki iyileşmenin etkisiyle BİST-00 endeksi hftlık bzd %4 e ykın ornd yükselerek rekor seviyeleri test etti. BİST-00 endeksi 20 yılını %50 ye ykın yükselişle tmmldı. Ksım yındn bu yn genel olrk 3,80 düzeyinin üzerinde seyreden USD/TL kuru, geçtiğimiz hft içinde 3,6 düzeyinin ltını test etti. EUR/TL kuru ise EUR/USD pritesindeki yükseliş nedeniyle hftyı rtışl kpttı. USD/TL ve EUR/TL 20 de yıllık bzd sırsıyl %,4 ve %22,5 ornınd yükseliş kydetti. 2 yıl vdeli gösterge thvilin fizi ise 29 Arlık itibrıyl bir önceki hfty göre yty bir seyir izlerken, bir önceki yıl sonun göre 2 bz pun rtrk %3,4 oldu. 2 Ock 208 2
ekonomi.isbnk Çiğ sütte referns fiyt belirsizliği SEKTÖREL GELİŞMELER Geçtiğimiz hft çiğ süt fiytını belirlemek üzere toplnn Ulusl Süt Konseyi nde snyici ve üreticiler çiğ sütün referns fiytının,40 TL/LT seviyesinden,50 TL/LT düzeyine çıkrılmsı konusund nlşmy vrdı. Anck, çiğ sütteki fiyt rtışının enflsyonu yükselteceği gerekçe gösterilerek söz konusu krr çıklnmdı. Konsey in, 6 Ock 208 trihinde tekrr toplnrk çiğ sütün referns fiytını belirlemesi bekleniyor. Sektör temsilcileri o trihe kdr çiğ sütün litre fiytının piysd,60 TL düzeyine çıkbileceğini ifde ediyor. Elektrik fiytlrın 0ck 208 itibrıyl %8,8 ornınd zm ypılck. BOTAŞ ın, Arlık 20'den itibren geçerli olmk üzere doğlgz sntrllrın sttığı doğlgzın fiytını %8 rtırmsının rdındn 2 yıldır zm ypılmyn elektrik fiytlrın Ock 208 itibrıyl %8,8 ornınd zm ypılcğı çıklndı. BOTAŞ ın doğlgz fiytlrını rtırmsının rdındn doğlgz sntrllerinin her.000 metreküp gz 04 TL yerine 63 TL ödeyeceği çıklnmıştı. Elektrik fiyt zmmının Ock yı enflsyonun en z 25 bz pun rtırıcı yönde etkide buluncğı thmin ediliyor. REACH tüzüğüne uyum sürecini düzenleyen yönetmelik yürürlüğe girdi. AB nin kimysl üretimi, ithltı ve ihrctınd kontrol sğlmk mcıyl 200 yılınd bşldığı REACH tüzüğüne geçiş süreci Hzirn 208 itibrıyl tmmlnck. Bu trihten sonr REACH tüzüğüne uygun kyıt yptırmyn kimysllr AB ülkelerine giremeyecek. Türkiye de REACH tüzüğüne benzer koşullrı içeren Kimysllrın Kydı Değerlendirilmesi İzni ve Kısıtlnmsı Yönetmeliği (KKDİK) 23 Arlık 20 den itibren yürürlüğe konuldu. İlgili yönetmeliğe göre yıllık miktrı ton vey üzerinde iml vey ithl edilen tüm mddeler en geç 3 Arlık 2023 trihine kdr kyıt ltın lınck. 2 Ock 208 3
Oc. Şub. Mr. Nis. My. Hz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Ks. Oc. Şub. Mr. Nis. My. Hz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Ks. Oc. Şub. Mr. Nis. My. Hz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Ks. Oc. Şub. Mr. Nis. My. Hz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Ks. Oc. Şub. Mr. Nis. My. Hz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Ks. Oc. Şub. Mr. Nis. My. Hz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Ks. Oc. Şub. Mr. Nis. My. Hz. Tem. Ağu. Eyl. Eki. Ks. ekonomi.isbnk PİYASALARDAKİ GELİŞMELER bin 20 5 0 05 00 95 90 85 80 5 0 BIST-00 Endeksi 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 TL Getiri Eğrisi (%) 22 Arlık 29 Arlık,5 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl 0 Yıl 6 4 2 0 8 6 4 2 0 6 r. A Gösterge Thvil Fizi ve Beklenen Reel Fiz (%) c. O b. Ş u ṙ M iṡ N ẏ M ż H Gösterge Thvil Fizi Beklenen Reel Fiz. m T e. ğ u A E y l. E k i. ṡ K 4,8 4,6 4,4 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2 Döviz Kurlrı USD/TL EUR/TL.400.300 Altın ve Petrol Fiytlrı 0 60,25,20,5 Priteler 25 20 5.200 50,0 0.00.000 Altın Fiytı (USD/ons) Brent Türü Petrol Fiytı (USD/vril, sğ eksen) 40 30,05,00 EUR/USD USD/JPY (sğ eksen) 05 00 2,90 2,0 2,50 2,30 2,0,90,0,50 VIX ve ABD Thvil Getirisi ABD 0 Yıllık Thvil Fizi (%) VIX (sğ eksen) 30 25 20 5 0 5 0 440 400 360 320 280 240 EMBI+ ve Türkiye Spred (bz pun) EMBI+ Türkiye Kynk: Reuters 2 Ock 208 4
ekonomi.isbnk NEDEN ÖNEMLİ İhrctın ithltı krşılm ornı; bir ülkenin belirli bir dönemde yptığı ihrctın o dönemde yptığı ithlt ornıdır. Bu ornın %00 den büyük olmsı; ülkenin dış ticret fzlsın ship olduğunu gösterirken, %00 den küçük olmsı dış ticret çığın işret eder. Bşk bir ifdeyle, ülkenin ithlt için ihtiyç duyduğu dövizin ne kdrının ihrct vsıtsıyl elde edilen döviz ile krşılndığını gösterir. İhrctın ithltı krşılm ornı ülkelerin dış ticret performnslrının krşılştırılmsınd kullnıldığı gibi bir ülkenin frklı dönemlerdeki dış ticret performnslrını krşılştırmk için de kullnılbilir. Örneğin; ynı tutrd dış ticret çığı tşıyn iki ülkeden ihrctın ithltı krşılm ornı yüksek oln ülkenin dış ticret performnsının dh iyi olduğu sonucun vrılbilir. Türkiye de ihrctın ithltı krşılm ornının 2000 li yıllrd genellikle %60-%0 bndınd hreket ettiği görülüyor. 00 İhrctın İthltı Krşılm Ornı (2 ylık kümültif, %) 80 60 40 20 0 96 968 95 982 989 996 2003 200 20 HAFTALIK VERİ GÜNDEMİ Dönemi Piys Beklentisi 2 Ock Euro Alnı İmlt Snyi PMI Arlık 60,6 ABD İmlt PMI Arlık - TR İmlt PMI Arlık 54,9 (G) 3 Ock TÜİK TÜFE (ylık değişim) Arlık %0,5 TÜİK Yİ-ÜFE (ylık değişim) Arlık - ABD ISM İmlt Snyi PMI Arlık 58,0 4 Ock ABD Hftlık İşsizlik Mşı Bşvurulrı 25-30 Arlık 240 bin İngiltere Konut Fiyt Endeksi (yıllık değişim) Arlık %2,0 5 Ock Euro Alnı TÜFE (yıllık değişim, öncü) Arlık %,4 ABD Trım Dışı İstihdm Artışı (ylık değişim) Arlık 90 bin kişi ABD İşsizlik Ornı Arlık %4, ABD Fbrik Siprişleri (ylık değişim) Ksım %,4 ABD ISM Hizmetler PMI Arlık 5,6 ABD Dış Ticret Açığı Ksım 48 milyr USD ABD Ortlm Kznçlr (yıllık değişim) Arlık %2,5 (G) Gerçekleşme 2 Ock 208 5
ekonomi.isbnk Bu rpor Bnkmız uzmnlrı trfındn güvenilir olduğun innıln kmuy çık kynklrdn elde edilen bilgiler kullnılmk suretiyle, sdece bilgilendirme mcıyl hzırlnmıştır ve hiçbir şekilde finnsl enstrümnlrın lım vey stımı konusund tvsiye vey finnsl dnışmnlık hizmeti sğlnmsı olrk yorumlnmmlıdır. Bu rpord yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bnksı A.Ş. nin kurumsl yklşımını ynsıtmmkt olup, rporu kleme ln uzmnlrın kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bnksı A.Ş. bu rpord yer ln bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olmsı konusund herhngi bir şekilde grnti vermemektedir. Türkiye İş Bnksı A.Ş. bu rpord yer ln bilgilerde herhngi bir bildirimde bulunmksızın değişiklik ypm hkkın shiptir. Bu rpor ve içindeki bilgilerin kullnılmsı nedeniyle doğrudn vey dolylı olrk oluşck zrrlrdn Türkiye İş Bnksı A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kbul etmemektedir. İşbu rpor üzerinde Bnkmızın telif hkkı olup, Bnkmızın yzılı izni lınmksızın herhngi bir kişi trfındn, herhngi bir mçl, kısmen vey tmmen çoğltılmz, dğıtılmz vey yyımlnmz. Tüm hklrımız sklıdır. 2 Ock 208 6