MESLEKİ UYGULAMALAR İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Göksel Sarı, Genel Müdür, İnşaat Mühendisi Tolga Uysal, Endüstri Mühendisi, Yönetim Sistemleri ve İş Geliştirme Müdürü ERGON İş Güvenliği Sistemleri LTD. ŞTİ. Cumhuriyet Bulvarı No:140/1 Işık Apt. K:4 D:7 (35210) Alsancak-İZMİR Telefon:0232 4646265 0232 4646255 - Fax:0232 4646255 E-mail: safety@ergonisguvenligi.com - Website: www.ergonisguvenligi.com
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GİRİŞ
KAYIP KONTROL YÖNETİMİ YAŞAMDAKİ TÜM KAYIPLARIN ÖNLENMESİNE YENİDEN KAZANILMASINA TEKRARLANMAMASI AMACI İLE YAPILAN BİLİNÇLİ VE SİSTEMLİ ÇALIŞMALARIN TÜMÜDÜR
KAYIPLAR BİREYSEL KURUMSAL TOPLUMSAL EVRENSEL
BİREYSEL KAYIPLAR SAĞLIK CAN KARİYER/EĞİTİM SOSYAL STATÜ MAL PARA İŞ AİLE/ARKADAŞ VB.
KURUMSAL KAYIPLAR FİNANSAL PERSONEL İŞYERİ ÜRÜN-PROSES-ÜRETİM ARAÇLARI MÜŞTERİ PAZAR PRESTİJ VB.
TOPLUMSAL KAYIPLAR KÜLTÜR - DEĞERLER SOSYAL EĞİTİM-SAĞLIK-GÜVENLİK POLİTİK-SİYASİ MALİ-EKONOMİK VİCDAN-İNANÇ-ÖZGÜR İRADE HUKUK-ADALET
EVRENSEL KAYIPLAR ÇEVRE EKOLOJİK YAPI DOĞAL KAYNAKLAR GÜVENLİK-BARIŞ VİCDAN YARATICILIK-ÖZGÜR İRADE ADALET REFAH
GENEL TANIM İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAYIP KONTROL YÖNETİM SİSTEMİ nin bireysel, kurumsal, toplumsal ve evrensel boyutlarını bir arada bulunduran önemli bir ELEMENTİ dir. En etkin kontrol aracı ise RİSK YÖNETİMİ dir. Öncelikli olarak ENDÜSTRİYEL alanda uygulanmasına karşın TÜM YAŞAMI kapsar
ENDÜSTRİYEL TANIM İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İşyerinde işin yürütülmesi sırasında, çeşitli nedenlerden kaynaklanan, öncelikle çalışan sağlığına, tesis, proses, ürün,makine ve ekipmana zarar verebilecek koşullardan Korunmak amacıyla yapılan SİSTEMLİ ve BİLİMSEL çalışmaların tümüdür. Bu çalışmalar sırasında, MATEMATİK, TIP,FİZİK,KİMYA,MÜHENDİSLİK, PEDAGOJİ, İSTATİSTİK, SOSYOLOJİ, PSİKOLOJİ ve ERGONOMİ vb bilimlerden yararlanılır.
MESLEK HASTALIĞI İşçinin çalıştığı işin niteliğine göre, tekrarlanan bir nedenle Veya işin oluşumu yüzünden uğradığı geçici yada sürekli hastalık, sakatlık ve psikolojik arızadır
İŞ KAZASI Tanım-1 Çalışanın iş süresince işyerindeki çalışma şartları işin nitelik ve yürütümü kullanılan makina, araç, gereç ve malzeme nedeni ile uğradığı, iş gücünün tamamını ya da bir bölümünü geçici veya sürekli olarak yitirdiği olaydır.
İŞ KAZASI Tanım-2 BELİRLİ BİR ZARARA YA DA YARALANMAYA NEDEN OLAN, BEKLENMEYEN VE ÖNCEDEN PLANLANMAMIŞ OLAY ILO
İŞ KAZASI Tanım-3 ÖNCEDEN PLANLANMAMIŞ, ÇOĞU KEZ KİŞİSEL YARALANMALARA MAKİNALARIN, ARAÇ VE GEREÇLERİN ZARARA UĞRAMASINA ÜRETİMİN BİR SÜRE DURMASINA YOL AÇAN OLAYDIR WHO
İŞ KAZASI Tanım-4 Ölüme hastalığa hasara, zarara ya da diğer kayıplara yol açan istenmeyen olay OHSAS 18001 Mad: 3.1.
İŞ KAZASI Tanım-5 AŞAĞIDAKİ HAL VE DURUMLARDAN BİRİNDE MEYDANA GELEN VE SİGORTALIYI HEMEN VEYA SONRADAN BEDENEN VEYA RUHEN ARIZAYA UĞRATAN OLAYDIR. Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısı ile, Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp, getirilmeleri sırasında 506 SAYILI SSK - Madde.11
İSG DÜNYA TARİHÇESİ 1 M.Ö. 370 tarihinde Hipokrates ilk kez kurşunun zararlı etkilerinden söz etmiş, kurşun koliğini tanımlamış, halsizlik, kabızlık, felçler ve görme bozuklukları gibi belirtileri saptamış ve bulguların kurşun ile ilişkisini açık bir biçimde ortaya koymuştur.
İSG DÜNYA TARİHÇESİ 2 1493 ile 1541 yılları Alman düşünürü ve hekimi Paracelsus Tirol maden işletmelerinde işyeri hekimi olarak çalıştığı yıllarda, o gün için dünyada ilk iş hekimliği kitabı olan "De Morbis Metallicis"i yazmıştır. Bu nedenle Paracelsus modern toksikolojinin başlangıcı sayılmaktadır.
İSG DÜNYA TARİHÇESİ 3 1494 ile 1555 yılları Dünyada ilk mineroloji bilgini olarak bilinen Georgius Agricola, bazı zehirlerin etkilerini belirlemiş, koruyucu önlemler ileri sürmüştür. Ayrıca iş kazaları üstünde de durarak sorunları ortaya koymuş ve önerilerde bulunmuştur.
İSG DÜNYA TARİHÇESİ 4 1633 ile 1714 yılları İtalyan Bernardino Ramazzini felsefe ve tıp okuyarak yetişmiş ve Padova Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapmıştır. Ramazzini işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili sayısız çalışmalar yapmış, çok önemli bilimsel görüş ve öneriler getirmiştir.
İSG OSMANLI TARİHÇESİ 1 Kömür ocaklarındaki çalışma koşullarının ağırlığı ve çok sayıda işçinin akciğer hastalıklarına yakalanması üretimde düşmelere neden olmuştur. Üretimi artırmak amacıyla 1865 yılında Madeni Hümayun Nazırı Dilaver Paşa tarafından bir tüzük hazırlanmıştır. Ancak padişah tarafından onaylanmadığı için bir tüzük niteliği kazanamamış olan Dilaver Paşa Nizamnamesi, çalışma koşullarına ilişkin olarak getirdiği düzenlemeler yanında, madende bir hekim bulundurulmasını da hükme bağlamıştır.
İSG OSMANLI TARİHÇESİ 2 Tanzimat'tan sonraki ikinci önemli belge olan Maadin Nizamnamesi, genellikle iş güvenliğini ilgilendiren önemli hükümler getirmiştir. Özetle; İşveren iş kazasının oluşmasını önlemek için gerekli önlemleri alarak iş güvenliğini sağlamak zorundadır. Kazaya maruz kalanlara veya ailesine mahkeme tarafından hükmedilecek tazminat işveren tarafından ödenecektir. Kaza, işverenin kötü yönetim ve denetimi veya gereken önlemlerin yasalara uygun olarak yerine getirilmemiş olması nedeniyle meydana gelmiş ise, işveren ayrıca 15-20 altın tutarında daha fazla tazminat ödeyecektir. Havzada her işveren, diplomalı bir hekim çalıştırmak ve eczane bulundurmak zorundadır.
İSG OSMANLI TARİHÇESİ 3 Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik 10 Eylül 1921 tarih ve 151 sayılı yasa. Bu yasa ile kömür işçilerinin çalışma koşullarının düzeltilmesine yönelik hükümler getirilmiştir. Bu hükümler yıllarca sonra çıkarılan 506 sayılı SSK yasası içinde varlığını sürdürmüştür.
İSG CUMHURİYET DÖNEMİ 1 Cumhuriyetin ilanından sonra ilk yasal düzenleme 2 Ocak 1924 tarih ve 394 sayılı Hafta Tatili Yasası olmuştur. Bu yasa Cumhuriyet döneminde iş sağlığı ve güvenliği konusunda önemli ilk düzenlemelerden birisidir. 1926 yılında yürürlüğe giren Borçlar Yasası'nın 332.nci maddesi işverenin iş kazaları ve meslek hastalıklarından doğan hukuki sorumluluğunu getirmiştir.
İSG CUMHURİYET DÖNEMİ 2 Ülkemizde iş yasasının bulunmaması nedeniyle işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili hükümler taşıyan Belediyeler Yasası 1930 yılında yürürlüğe konulmuştur. 1580 sayılı Belediyeler Yasası'na göre işyerlerinin işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden denetlenmesi görevi Belediyelere verilmiştir. Bu yasanın 15.nci maddesinin 38 ve 76.ncı fıkraları ile belediyeler genel olarak endüstriyel kuruluş ve fabrikaların teknik muayenelerini yapmak çevre toplumunun sağlık, huzur ve malları üzerine zararlı etkisi olup olmadığını incelemek, zararlarını önlemek işyerlerinin ve işçi kamplarının sağlık denetimlerini yapmaktan sorumlu tutulmuşlardır
İSG CUMHURİYET DÖNEMİ 3 1930 yılında yürürlüğe giren 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Yasası'nın 7.nci kısmı işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden bugün bile çok önemli olan hükümler getirmiştir. İşyerlerine sağlık hizmetinin götürülmesi görüşü bu yasa ile başlamıştır. Yasanın 173-178 maddeleri ile endüstriyel kuruluşlarda, çocuk ve kadınların çalıştırılma koşulları, işçiler için gece hizmetleri, gebe kadınların doğumdan önce ve sonra çalıştırılma koşulları hükme bağlanmıştır. 180.nci maddesi ise işyerlerine sağlık hizmeti götürecek iş yeri hekiminin çalıştırılmasına ve diğer revir, hastane gibi kuruluşlara İlişkin düzenlemeleri içermektedir.
İŞ YASALARI 1936 yılında yürürlüğe giren ve çalışma yaşamının birçok sorunlarını kapsayan 3008 sayılıiş Yasası ile ülkemizde ilk kez işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda ayrıntılı ve sistemli bir düzenlemeye gidilmiştir. 3008 sayılıiş Yasası 8 Haziran 1936 tarihinde kabul edilmiş, 16 Haziran 1937 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 1967 yılına kadar uygulamada kalmıştır. Bu yasa hükümlerine yıl içinde çıkarılması öngörülen sosyal sigortalar sisteminin kurulmaya başlanması Çalışma Bakanlığı nın Kurulması ancak, 1945 yılında olmuştur.
İŞ YASALARI Günün gereksinimlerine yanıt veremez duruma gelen 3008 sayılıiş Yasanın yerine 1967 yılında 931 sayılıiş Yasası çıkarılmıştır. 931 sayılıiş Yasanın Anayasa Mahkemesi tarafından usul yönünden bozulması üzerine hemen hiçbir değişiklik yapılmadan 1971 yılında 1475 sayılıiş Yasası yürürlüğe konulmuştur İşçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden 1475 sayılıiş Yasası ve ona uygun olarak çıkarılan tüzük ve yönetmeliklerle çağdaş ve geniş anlamda ayrıntılı düzenlemeler getirilmiştir.
İŞ YASALARI 4857 sayılıiş Yasası Kabul Tarihi : 22.5.2003 Kanun No : 4857 10 Haziran 2003 Tarihli Resmi Gazete Sayı: 25134
TC ANAYASASI - 1982 MADDE 50 Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.