Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Benzer belgeler
MADEN ARAMALARINDA DES VE IP YÖNTEMLERİ TANITIM DES UYGULAMA EĞİTİM VERİ İŞLEM VE SERTİFİKA PROGRAMI

HATAY İLİ YAYLADAĞ İLÇESİNDE ÖZDİRENÇ YÖNTEMİYLE YERALTI SUYU ARAMALARI

ÖZET. Fatih UÇAR. Yüksek Lisans Tezi, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Özgür AKTÜRK Haziran 2014, 96 sayfa

BOUGUER ANOMALİLERİNDEN ÜSTÜ ÖRTÜLÜ FAYLARIN SAPTANMASI VE İSTANBUL-SİLİVRİ BÖLGESİNİN YERALTI YAPISININ MODELLENMESİ

Zaman Ortamı Yapay Uçlaşma (Time Domain Induced Polarization) Yöntemi

KAMP STAJI HAZIRLIK NOTU (SP)

... NO'LU RUHSATA İLİŞKİN (... DÖNEM) ARAMA FAALİYET RAPORU

MENDERES GRABENİNDE JEOFİZİK REZİSTİVİTE YÖNTEMİYLE JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI

TOPOĞRAFİK HARİTALAR VE KESİTLER

Kaynak Yeri Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları. Örnek Proje: Yeraltı Suyunda Kaynak Tespiti ve İyileştirme Çalışmaları

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU

MTA Genel Müdürlüğü nün Ortaya Çıkardığı Yeni Bir Kara Elmas Yöresi KONYA KARAPINAR Kömür Sahası

V. KORELASYON. Tarif ve genel bilgiler

Elde edilen jeolojik bilgilerin sahada gözlenmesi ve doğrulanması, yeni bulgularla zenginleştirilmesi çalışmalarını kapsamaktadır.

Investigation of the Isparta Alluvial Plain (Çünür-Deregümü) Using Electrical Resistivity Methods

10/3/2017. Yapısal Jeoloji, Güz Ev Ödevi 1. ( ) Profile, Eğim, Yükseklik

BİLGİ DAĞARCIĞI 15 JEOTERMAL ÇALIŞMALARDA UYGU- LANAN DOĞRU AKIM YÖNTEMLERİ

AKSARAY YÖRESĠNĠN JEOLOJĠK ĠNCELEMESĠ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ BESYO YERLEŞKESİNDE YAPILAN ÖZDİRENÇ YÖNTEMİYLE KİRLİLİK ARAŞTIRMASI

Bursa İl Sınırları İçerisinde Kalan Alanların Zemin Sınıflaması ve Sismik Değerlendirme Projesi

Rezistivite Görüntüleme(Tomografi) Çalışmaları

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

İstanbul-Silivri Muratçeşme Alanında Tarihi Çeşme İle Olası Kazı Yeri Arasındaki Bağlantının Jeofizik Yöntemlerle Araştırılması

İNTERNET SİTESİ İÇİN GERÇEK RAPORDAN EKSİLTMELER YAPILARAK YAYINLANMIŞTIR

OYGU MEZARLARIN ÖZDİRENÇ YÖNTEMİ İLE ARAŞTIRILMASI: NAGİDOS VE PATARA ÖRNEKLERİ

Akdeniz in Pleyistosen Deniz Düzeyi Değişimlerini Karakterize Eden, Çok Dönemli-Çok Kökenli Bir Mağara: Gilindire Mağarası (Aydıncık-İçel)

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ

TOPOGRAFİK, JEOLOJİK HARİTALAR JEOLOJİK KESİTLER

ZONGULDAK TAŞKÖMÜRÜ HAVZASINDA JEOFİZİK (ÖZDİRENÇ) YÖNTEMİ UYGULAMALARI

Potansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale

HARİTA, TOPOGRAFİK HARİTA, JEOLOJİK HARİTA. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

BAŞİSKELE-KOCAELİ CİVARINDA YER ALTI SUYU AKİFERLERİNİN TESPİTİ İÇİN JEOFİZİK ve SONDAJ ARAŞTIRMALARI

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.

MEVZİİ İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU

İZMİR VE ÇEVRESİNİN ÜST-KABUK HIZ YAPISININ BELİRLENMESİ. Araştırma Görevlisi, Jeofizik Müh. Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir 2

DOĞAL MİNERALLİ SULAR İÇİN ARAMA FAALİYET RAPOR FORMATI İLÇE (İL)... NUMARALI RUHSATA İLİŞKİN... DÖNEM (*) ARAMA FAALİYET RAPORU

Temel Kayaçları ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ GİRİŞ ÇALIŞMA ALANININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ

KALINLIK VE DERİNLİK HESAPLAMALARI

JEOTERMAL KAYNAKLAR İÇİN İŞLETME/REVİZE İŞLETME PROJESİ FORMATI İLÇE (İL). NUMARALI ARAMA RUHSATINA İLİŞKİN İŞLETME PROJESİ

GRAVİTE-MANYETİK VERİLERİNE ÇEŞİTLİ MODELLERLE YAKLAŞIM AN APPROACH FOR THE GRAVITY-MAGNETIC DATA WITH VARIOUS MODELS

JEOTERMAL KAYNAKLAR İÇİN ARAMA FAALİYET RAPOR FORMATI İLÇE (İL)... NUMARALI RUHSATA İLİŞKİN... DÖNEM(*) ARAMA FAALİYET RAPORU

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

EĞNER-AKÖREN (ADANA) CİVARI JEOLOJİSİ

JEOFİZİK YÖNTEMLERLE YANAL SÜREKSİZLİKLERİN İNCELENMESİ. Investigation of Lateral Discontinuity by Using Geophysical Methods

JEOLOJİK HARİTALAR Jeolojik Haritalar Ör:

BALIKESİR İLİ ERDEK İLÇESİ ALAATTİN MAHALLESİ NAZIM İMAR PLANI DEĞİŞİKLİKLİĞİ AÇIKLAMA RAPORU

Kapaklıkuyu, Zopzop ve Sarıçiçek Yaylası Özdirenç-Yapay Uçlaşma Etüdü Raporu

Yapılma Yöntemleri: » Arazi ölçmeleri (Takeometri)» Hava fotoğrafları (Fotoğrametri) TOPOĞRAFİK KONTURLAR

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. KONYA İLİ JEOTERMAL ENERJİ POTANSİYELİNİN TURİZM AMAÇLI DEĞERLENDİRİLMESİ ve YATIRIM OLANAKLARI

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

1) Hüseyin KURT ) Hüseyin ARKAN ) U. Hüseyin ARSLAN ) Şerif AÇAK ) Mustafa ORUÇ

Esin Ö. ÇEVİK Prof. Dr.

Şekil 6. Kuzeydoğu Doğrultulu SON-B4 Sondaj Kuyusu Litolojisi

ERGENE (TRAKYA) HAVZASININ JEOLOJİSİ ve KÖMÜR POTANSİYELİ. bulunmaktadır. Trakya Alt Bölgesi, Marmara Bölgesi nden Avrupa ya geçiş alanında, doğuda

11/ 94. Şekil 2.5. Kuyu Yüzey elektrod dizilimleri. JFM316 Elektrik Yöntemler ( Doğru Akım Özdirenç Yöntemi)

BİR ALÜVYON KONİSİNİN GEOMETRİSİNİN JEOELEKTRİK METODLA TESBİTİ. (The determination of the geometry of an alluvial cone by geoelectrical methods)

JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM LABORATUVARLARINDA DÖNER SERMAYE KAPSAMINDA YAPILAN İŞLERİN GÜNCEL FİYAT LİSTESİ

EDİRNE UZUNKÖPRÜ DOĞAL ORTAMI TEMİZ HAVASI İLE SÜPER BİR YAŞAM BURADA UZUNKÖPRÜ DE. MÜSTAKİL TAPULU İMARLI ARSA SATIŞI İSTER YATIRIM YAPIN KAZANIN

Bilindiği gibi lateritleşme, ılıman ve yağışlı

TABAKA KAVRAMI ve V-KURALI

YENİŞEHİR/BURSA İLÇESİ YERLEŞİM ALANI DEPREM ÇEKİNCESİ

Standart Kuyu Logları Veri Değerlendirme İlkeleri

TEKIRDAĞ BÖLGESINDE ÇOKLU JEOFIZIK PARAMETRELER KULLANILARAK DEPREM ZARARLARININ AZALTILMASININ ARAŞTIRILMASI

İZMİR KÖRFEZİ DOĞUSUNDA 2B LU ZEMİN-ANAKAYA MODELLERİNİN YÜZEY DALGASI VE MİKROGRAVİTE YÖNTEMLERİ KULLANILARAK OLUŞTURULMASI

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ

MÜHENDİSLİK ANAKAYASI TABAN TOPOĞRAFYASININ 3 BOYUTLU OLARAK BELİRLENMESİ : İZMİR / MENEMEN OVASI

Jeoloji Mühendisleri için ArcGIS Eğitimi

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

Murat Nehri (Elazığ) nin Bazı Fizikokimyasal Parametreler Açısından Su Kalitesinin Belirlenmesi

HASAN PARLAR A AİT İZMİR İLİ KEMALPAŞA İLÇESİ YİĞİTLER KÖYÜ 14 PAFTA 24 ADA 13 PARSELDE AÇILACAK SONDAJ KUYUSUNUN HİDROJEOLOJİK ETÜD RAPORU

AKTİF KAYNAKLI YÜZEY DALGASI (MASW) YÖNTEMINDE FARKLI DOĞRUSAL DIZILIMLERIN SPEKTRAL ÇÖZÜNÜRLÜLÜĞÜ

HAYMANA-POLATLI HAVZASINDAKİ ÇALDAĞ KİREÇTAŞININ YAŞ KONAĞI AGE OF THE ÇALDAĞ LİMESTONE OF THE HAYMANA - POLATLI BASIN

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

Bölümümüz KTÜ Döner Sermaye Başkanlığı üzerinden yapacağı işler ve fiyatlandırma listesi

1.GİRİŞ. Şevki İSKENDEROĞLU 1, Bahadır İbrahim KÜTÜK 2, Şerife Pınar GÜVEL 3, Aynur FAYRAP 4,Mehmet İrfan ASLANKURT 5

KONYA KENTSEL YERALTI SUYU KĐRLĐLĐK DURUMU VE KĐRLENEBĐLĐRLĐK POTANSĐYELĐ

10-11 Şubat 2014 DSİ ETLİK EĞİTİM TESİSLERİ ANKARA

MANİSA NIN SALİHLİ İLÇSİNİN JEOTERMAL KAYNAK POTANSİYELİNİN JEOLOJİK VE JEOFİZİK YÖNTEMLERLE İNCELENMESİ

MİKROTREMOR VE ELEKTRİK ÖZDİRENÇ YÖNTEMLERİNİN BİRLİKTE KULLANIMI İLE ANAKAYA DERİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ: ANTAKYA ÖRNEĞİ

EROZYON MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ & HAVZA VERİTABANININ OLUŞTURULMASI. Doğu Karadeniz Havzasının Su Çerçeve Direktifi Sınıflandırma Sistemi

2004 Üniversitesi Y. Lisans İnşaat Mühendisliği İzmir Yüksek 2008 Teknoloji Enstitüsü Doktora İnşaat Mühendisliği Ege Üniversitesi 2015

Su seviyesi = ha Qin Kum dolu sütun Su seviyesi = h Qout

Cilt:7 Sayı: 1 Volume:7 Issue:1 ISSN: ISPARTA

Ek Form 9 DETAY ARAMA FAALİYET RAPORU. RAPORUN BAŞLIĞI: Başlık raporun konusunu ve içeriğini kısaca, açık ve yeterli bir biçimde ifade edecektir.

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Yoğun Kirletilmiş Sığ Akifer Sistemlerde Hidrojeolojik Çalışmalar

DECEMBER KOZAĞAÇ (MUĞLA) BEYAZ MERMERİNİN FİZİKOMEKANİK VE SÜREKSİZLİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Elazığ ve Çevresindeki Sismik Aktivitelerin Deprem Parametreleri İlişkisinin İncelenmesi

JEO156 JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

SİVAS İLİNİN JEOTERMAL. Fikret KAÇAROĞLU, Tülay EKEMEN Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, SİVAS

JEOTERMAL KAYNAKLAR İÇİN ARAMA/REVİZE ARAMA PROJE FORMATI İLÇE (İL) ARAMA/REVİZE ARAMA PROJESİ

NOHA İNŞAAT TURİZM MADENCİLİK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KEMALPAŞA (RUHSAT NO ve ) SAHALARININ ONİKS REZERV TESPİT RAPORU

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI

ĐMAR PLANINA ESAS JEOLOJĐK-JEOTEKNĐK ETÜT RAPORU

UMUTTEPE ve CİVARININ YER ALTI YAPISININ SİSMİK YANSIMA VE ELEKTRİK ÖZDİRENÇ YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ

İSTANBUL BOĞAZI SU SEVİYESİ DEĞİŞİMLERİNİN MODELLENMESİ. Berna AYAT. İstanbul, Türkiye

ARAŞTIRMALARINDA ARAZİ DENEYLERİ KAPSAMINDA YAPILACAK JEOFİZİK ARAŞTIRMALAR

990k Bozulmamış Çakıl Sırtı. 990k Bozulmamış Çakıl Sırtı

Transkript:

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Kabul Edilmiş Araştırma Makalesi (Düzenlenmemiş Sürüm) Accepted Research Article (Uncorrected Version) Makale Başlığı / Title Ergene havzası, Çorlu formasyonu, Sarılar Köyü çevresinde akifer oluşturacak stratigrafik kapanların düşey elektrik sondajları ile görüntülenmesi Imaging of stratigraphic trap forming aquifer in the ergene basin, Corlu formation, in the vicinity of Sarilar Village with vertical electrical sounding Yazarlar / Authors Fethi Ahmet YÜKSEL 1, Nihan HOŞKAN 2* Referans No / Reference No DOI PAJES-70457 10.5505/pajes.2018.70457 Bu PDF dosyası yukarıda bilgileri verilen kabul edilmiş araştırma makalesini içermektedir. Sayfa düzeni, dizgileme ve son inceleme işlemleri henüz tamamlanmamış olduğundan, bu düzenlenmemiş sürüm bazı üretim ve dizgi hataları içerebilir. This PDF file contains the accepted research article whose information given above. Since copyediting, typesetting and final review processes are not completed yet, this uncorrected version may include some production and typesetting errors.

Pamukkale Univ Muh Bilim Derg, XX(X), XX-XX, 20XX Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Ergene havzası, Çorlu formasyonu, Sarılar Köyü çevresinde akifer oluşturacak stratigrafik kapanların düşey elektrik sondajları ile görüntülenmesi Imaging of stratigraphic trap forming aquifer in the ergene basin, Corlu formation, in the vicinity of Sarilar Village with vertical electrical sounding Fethi Ahmet YÜKSEL 1, Nihan HOŞKAN 2* 1,2İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü, İstanbul, Türkiye. birinciyazar@e-posta.adresi, nihan@istanbul.edu.tr Geliş Tarihi/Received: 03.04.2017, Kabul Tarihi/Accepted: 15.05.2018 * Yazışılan yazar/corresponding author doi: 10.5505/pajes.2018.70457 Araştırma Makalesi/Research Article Öz Yeraltı suyu aramalarında düzenli ardalanma gösteren tabakalı yapıların aksine stratigrafik kapanlar (kum, çakıl, kil mercekleri) daima bir sorun oluşturmaktadır. Merceksi yapıların jeolojik özelliklerinin yanı sıra bu merceklerin yerleri, boyutları, kalınlıkları ve derinlikleri gibi geometrik özellikleri ve iletkenlik, özdirenç, gözeneklilik gibi fiziksel özelliklerini belirlemek amacıyla jeofizik yöntemler kullanılır. Çalışma sahası Marmara bölgesinin Tekirdağ kesiminde Çorlu Sarılar Köyünün kuzeyinde, KD-GB yönünde akan Çorlu Deresinin batı kesiminde yer alır. Çalışma sahasının en düşük kotu 123 m ve en yüksek kotu ise 146 m dir. Çalışma bölgesinde Pliosen yaşlı Çorlu formasyonunun içinde değişik seviyelerde ve boyutlarda stratigrafik kapanların modellenmesi için jeoelektrik yöntemler kullanılarak bu jeolojik oluşumlar araştırılmıştır. Jeofizik çalışmada açılım uzunlukları (AB/2)=300 m olan Schlumberger dizilimi kullanılarak Düşey Elektrik Sondaj (DES) yöntemi 21 noktada uygulandı. Ölçülen DES özdirenç değerlerinden yararlanılarak iki boyutlu jeoelektrik kesitler ve özdirenç kat haritaları oluşturularak çalışma alanındaki stratigrafik kapanların geometrik konumları görüntülenmiş ve fiziksel özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bölgede özdirenç değerleri 18.5 Ohm-m ile 7.0 Ohm-m arasında değer alırken, düşük özdirençli bölgelerin daha sığ derinlikte olduğu gözlenmiştir. Anahtar kelimeler: Özdirenç, Akifer, Stratigrafik Kapan, Çorlu formasyonu, Ergene havzası Abstract In exploration of groundwater, unlike the layers showing regular sequence, stratigraphic traps (sand, gravel, clay lens) are always a problem. In addition to geological characteristic of the lens structures, geophysical methods are used to identify geometric features of the lens such as locations, dimensions, thickness and depth. It also identifies physical features such as conductivity, resistivity and porosity. The study area is located in the north of Corlu Sarilar village of Tekirdag (Marmara region). It is also located in the west part of Corlu creek flowing in the direction of NE-SW. The lowest level of the study area is 123 mt. and the highest level is 146 mt. In the study area, geological structures were analyzed for modelling the stratigraphic traps in the different level and dimension of Pliocene aged Corlu formation using the geoelectric method. In the geophysical study, Vertical Electrical Sounding (VES) method was applied in 21 points using Schlumberger array. Line length (AB/2) is 300 m. Geometric locations of stratigraphic traps was monitored and physical features were tried to define by generating resistivity level map and two dimensional geoelectric profile obtained from VES resistivity values. Resistivity values in the region is between 18.5 Ohm-m and 7.0 Ohm-m, while low resistivity zones are observed at shallower depth. Keywords: Resistivity, Aquifer, Stratigraphic Trap, Corlu formation, Ergene basin 1 Giriş Jeofizik araştırmalar yer altı yapısı hakkında dolaylı ve doğrudan bilgi edinebilmek amacıyla yapılır. Yer yüzeyinden veya açılan kuyulardan yapılan jeofizik yöntemlerle, yer altında farklı fiziksel özelliklere sahip kayaç ve yapıların birbirinden ayırt edilmesiyle yer altı jeolojisi belirlenmeye çalışılır. Bu çalışmaları yapmak için yaygın ve etkin olarak kullanılan jeofizik yöntemlerden biri de yer elektrik yöntemdir. Potansiyel yeraltı suyu zonlarında jeoelektrik araştırmalar pek çok araştırmacı tarafından yapılmaktadır. Gupta vd. [1] Maharashtra da, Rotnogiri ve Kolhapur ilçesinin civarında düşey elektrik sondaj yöntemi yardımı ile IPI2WIN programını kullanarak olası yeraltı su zonları araştırmış ve potansiyel akifer zonlarının çoğunun yeryüzünden 10 ile 70 metre altında bulunduğu tespit etmişlerdir. Yeni Delhi de Jamia Hambard Üniversitesi kampüsünde yapılan çalışmada, iki boyutlu özdirenç verileri, derin yeraltı su kaynakları araştırmaları için kullanılmış, akiferin 88 m derinde olduğu tespit edilmiş ve önerilen sondaj noktasında akifere ulaşılmıştır [2]. Hindistan, Nagpur-Katol Taluk da yeraltı suyu aramaları için yaklaşık 20 km 2 lik alanda ve 12 noktada düşey elektrik sondaj ölçümü yapılmıştır [3]. Nijerya da Deghele civarında AB=600 m elektrot açılımı ile yeraltı suyu araştırması için düşey elektrik sondaj yöntemi uygulanmış, bulunan altı jeolektrik katmandan170 m kalınlığında ve 180 m derinlikteki dördüncü katmanın 1121 ile 2796 Ohm-m arasında değişen özdirenç değeri ile akiferi oluşturan katman olduğu ileri sürülmüştür [4]. Güney Nijerya, Bayelsa Eyaleti nde DES yöntemi kullanılarak akifer geçişleri tanımlanmıştır [5]. Ayrıca DES ölçümleri yardımıyla, Bihar, Hindistan da stratigrafik kapanlardaki akiferlerde arsenik ölçümleri yapılmış ve özellikle sığ akiferlerde arseniğe rastlanmıştır [6]. Bu çalışmada Çorlu- Sarılar köyündeki çökelme ortamının jeolojik yapılarının aydınlatılması amacıyla doğru akım özdirenç yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem için her profilde 7 noktada olmak üzere, toplamda 21 noktada, DES ölçüsü alınmıştır. Bu çalışmada;

Çalışma alanının akarsu havzasında bulunmasından dolayı varlığı tahmin edilen alüvyonal (fluvial) şekillenmeden dolayı oluşmuş kum merceklerinin görüntülenmesi, Yer altı suyu taşıyan akiferin modellenmesi, Bölgede yapılacak olan sondaj konumlarının belirlenmesi amacıyla doğru akım özdirenç yöntemi uygulanmıştır. Çalışmada (AB)/2 aralığı düşey dağılımı belirleyebilmek açısından 300 metre tutulmuştur. Ölçü alınan dizilim şekli Schlumberger elektrot açılımı yöntemidir. 2 Çalışma Alanının Jeolojisi Çalışma, Marmara bölgesinin Trakya kesiminde, Tekirdağ iline bağlı Çorlu ilçesi civarında yapılmıştır (Şekil 1). Saha, Çorlu İlçesi nin yaklaşık 11 km batısında bulunan Sarılar Köyü nün 2 km kadar kuzeyinde bulunmaktadır. Sahanın kuzeyinde Boncuk Sırtı, doğusunda Bencik Deresi ve batısında Söğütçük Deresi bulunmaktadır. Şekil 1: Çalışma alanının yer bulduru haritası (Google Earth tan 10/03/2018 tarihinde alınmıştır). Sarılar Köyü, kuzeyde Esenler Köyü, güneyde Yenice Köyü batıda Kırkkepenekli Köyü, Balabanlı Köyü ve doğuda Çorlu İlçe merkezi mevcuttur. Sahanın başlıca akarsuyu KD-GB doğrultusunda akan Çorlu Deresidir. Saha Ergene Havzasının jeomorfolojik yapısal özelliklerini barındırmaktadır. Jeolojik olarak Ergene havzasının birimleri görülmektedir. Sahada ölçülen maksimum kot yüksekliği 146 m, minimum kot yüksekliği ise 123 m dir. İnceleme alanının 2 boyutlu topografik haritası Şekil 2 de verilmiştir. Araştırma sahasının olduğu bölge, Ergene havzasının bir parçasıdır. Bu sahada Ergene nehri doğu-batı yönünde ilerleyerek Meriç Nehrine akmaktadır. Sahada karasal iklim şartları hüküm sürmüştür [7]. Bölgeye 1970 yılında Italconsult [8] tarafından Çorlu Formasyonu tanımlaması yapılırken, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından 1988 yılında Ergene Formasyonu olarak gösterilmiştir.bu bölgede bulunan Miyosen ve Pliyosen yaşlı birimler, karasal kökenli çökelimlerdir (Şekil 3). Bu birimler, içinde barındırdığı yüksek kum miktarı nedeni ile ortamda önemli bir akifer özelliği gösterirler [9]. Karasal kökenli bu birimler genellikle geçirgenliği çok iyi olan kum katmanlarıyla geçirimsiz ve yarı geçirimli, geçirgenliği düşük kil merceklerinden meydana gelir. Birim kum, silt ve çakıl düzeylerinin yanal ve düşey dağılımları ile oluşmuştur [10]. Sürekli aynı istif görülmez. Çalışma alanınında özellikle kum merceklerinin varlığı söz konusudur.

Şekil 2: Çalışma alanının topoğrafik haritası. Şekil üzerindeki rakamlar DES ölçü noktalarını göstermektedir. Şekil 3: Ergene havzasının genel jeoloji haritası [11, 12 den değiştirilerek alınmıştır].

3 Elektrik Özdirenç Yöntemi Elektrik Özdirenç yöntemi, yere çakılan iki elektrot (akım elektrotları) vasıtası ile yer içine akım verilerek diğer iki noktadaki elektrotlar (potansiyel elektrotları) arasında oluşan gerilim veya potansiyel farkının ölçülmesi esasına dayanır. Oluşan potansiyel fark, tüm elektrotlar arasındaki uzaklık ve ortamın jeolojik özellikleri ile ilişkilidir [13]. Yöntemin amacı, yer altı yapısını, farklı jeolojik birimlerin farklı özdirenç değerlerine sahip olması ilkesinden yararlanarak tespit etmektir. Çalışma sahasında DES verileri, 3 profil üzerinde toplam 21 noktada toplanmıştır (Şekil 4). Bu ölçülerin alımı sırasında ölçümler, Schlumberger elektrot dizilimi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amaçlarından biri de bölgede sondaj yapılacak yerlerin tayini olduğundan, ilk olarak açılım AB/2 300 m olarak seçilmiş, sondaj sonrası gerek görülürse, açılımın değiştirilebileceği düşünülmüştür. Ölçülerin alınmasında McPhar firmasına ait pil bataryalı özdirenç seti kullanılmıştır. 3.1 Elektrik Verilerinin Değerlendirmesi Çalışmada elde edilen görünür özdirenç verileri IPI2WIN isimli paket program vasıtasıyla interaktif yeni otomatik yorumlama tekniği ile değerlendirilmiştir [14]. Araziden alınan görünür özdirenç değerlerinden gerçek tabaka özdirençleri ve gerçek kalınlıklar bulunmuştur. 103 No lu DES ölçüsünün değerlendirilmiş arazi eğrisi Şekil 5 te verilmiştir. Elde edilen bu parametrelerin DES noktaları arası korelasyonu için 2B ve 3B görüntüleri oluşturulmuştur [15]. İki ve Üç boyutlu görüntüleme ile ortamlara ait elektrik özdirenç parametrelerinden farklı kotlara ait litolojik harita ve küp modeller hazırlanmıştır. Yer altındaki litolojik yapıların konum ve geometrileri görüntülenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amaçlarından birisi de bölgede yapılacak olan sondaj konumlarını belirlemek olduğundan, bölgeye ait karot örnekleri bulunmamaktadır. Dolayısı ile jeolojik olarak bu birimler kesin olarak tanımlanamamıştır. Şekil 4: Elektrik ölçü noktalarına ait konum haritası. Elde edilen arazi verilerinin değerlendirilmesinde DES verilerinin 1 boyutlu ters çözümü ile yatay ve kendi içinde tek düze kabul edilen katmanların özdirenç ve kalınlıkları çözülmüş ve bu profillerin görünür ve gerçek özdirenç yer elektrik kesitleri çıkartılmıştır [14]. Ayrıca elde edilen veriler kullanılarak, üç boyutlu görüntüleme yazılımları ile, yer içinin 3 boyutlu elektrik küp modelleri oluşturulmuştur [15]. Elde edilen modeller, kot farkları dikkate alınarak yükseklik düzeltmesi yapılmış modellerdir. Bu modellerde düşük özdirençli kısımlar kum kapanları olarak değerlendirilip bunlar diğer birimlerden ayırılmıştır. Şekil 5: 103 No lu DES ölçüsünün değerlendirilmiş arazi eğrisi. Jeolojik birimlerin içinde gözenekliliği az olan kısımlar yüksek özdirenç değerlerine sahiptir. Gözeneklilik miktarı arttıkça gözeneklerdeki sıvı miktarı ve buna bağlı olarak da iletkenlik artar, direnç azalır. 100 numaralı elektrik özdirenç profil verileri değerlendirildiğinde, 103 No lu DES ölçüsünün -5 ile - 20 m kot aralığında yaklaşık 800-1100 metre uzaklıklar arasında görünür kesitte 17 Ohm-m den büyük özdirenç dağılımı göze çarpmaktadır (Şekil 6). Bunun ortamdaki karasal çökelmenin bir sonucu olduğu varsayılabilir. Bu tabakanın Devlet Su İşleri Müdürlüğü nün (DSİ) raporlarında kumlu karmaşalar diye de tanımlanan Pliyosen yaşlı formasyona ait olduğu düşünülmektedir [8]. 200 numaralı profilin görünür ve gerçek özdirenç kesitleri incelendiğinde (Şekil 7), 201 ile 202 numaralı ölçü noktalarının ortalarında yaklaşık -14 ile -100 m kotta ve kesitin orta kesiminde 204 numaralı DES ölçüsünün bulunduğu konumda porofilin 1470-1580 metre uzunluğundaki kesiminde -30 ile -50 m kotlar arasında 15 Ohm-m den büyük değerler alan yüksek özdirençli dağılımların konumlandığı görülmektedir. Ayrıca, profilin 220-1460 metreleri arasında -5 metre derinliğe kadar olan bölgede ve 205 numaralı DES ölçüsünün bulunduğu konumdan profilin sonuna kadar olan ortalama -7 metre kottaki kesimde de 7.4 Ohm-m den küçük özdirençli dağılımlar gözlenmiştir.

Şekil 6: 100 numaralı profile ait a) Görünür kesit b) Gerçek özdirenç kesiti. DES nokta konumları kesitler üzerinde verilmiştir. Şekil 7: 200 numaralı profilin a) Görünür kesiti b) Gerçek özdirenç kesiti. DES nokta konumları kesitler üzerinde verilmiştir.

300 numaralı profilin kesitleri incelendiğinde 301-303 numaralı DES ölçü noktaları arasında, 110 ile 700 metreler arasında -14 ile -70 metre kotta 18.5 Ohm-m den büyük yüksek özdirençli dağılım görülmektedir (Şekil 8). Bir boyutlu ters çözümden elde edilen bu veriler 3 Boyutlu Görüntüleme programında değerlendirilerek ortamdaki seviye kat haritaları (Şekil 9), ortamın gerçek özdirençlerinden elde edilen model (Şekil 10) ve ortamın 15 Ohm-m den daha düşük özdirenç değerlerinin çıkarıldığı (Şekil 11), 25 Ohm-m den düşük özdirenç değerlerinin atıldığı (Şekil 12) küp modelleri elde edilmiş, son olarak da tüm profillere dik alınmış kafes diyagramı oluşturulmuştur (Şekil 13) [16]. Bu tür uygulamalar son yıllarda özellikle DES çalışmalarında sıklıkla yapılmaktadır. Bu amaçla Santee Havzası, Kaliforniya, Amerika da elektrik özdirenç araştırmaları yapılmış, bölgede elde edilen profillerin kat haritaları oluşturulmuştur [17]. Tunnicliffe, Lindell sahilinde özdirenç çalışmaları yapmış, yeraltı suyunun olduğu bölgeleri profillerden elde ettiği kat haritaları ile görselleştirmiştir [18]. Kot kat haritalarının oluşturulduğu Şekil 9 da 100 m kotta 302 numaralı DES ölçüsünün bulunduğu konumda yüksek özdirenç değeri alan birimler belirgin bir şekilde ortaya çıkarken, Şekil 10 da ise sığ derinliklerde özellikle 105, 204, 205, 304 ve 305 numaralı ölçü noktaları ve çevresinde düşük özdirençli bölgelere rastlandığı görülmektedir. Olası sondaj yapılması gereken bölgeler olarak da bu konumlar önerilebilmektedir. Bu görüşü pekiştirmek için, bölgedeki alınan özdirenç değerlerinden 15 Ohm-m (Şekil 11) ve 25 Ohm-m (Şekil 12) den küçük özdirenç değerleri çıkarılarak bölgedeki daha sert kayaçların olduğu bölgelere dikkat çekilmiş, aranılan düşük özdirençli bölgeler üç boyutlu olarak belirlenmeye çalışılmış, elde edilen bilgilerin tutarlılığı kontrol edilmiştir. Şekil 13 te de dik kafes diyagramı yardımı ile de görsel olarak tutarlılık sağlanmıştır. Şekil 8: 300 numaralı profile ait a) Görünür kesiti b) Gerçek özdirenç kesiti. DES nokta konumları kesitler üzerinde verilmiştir.

Şekil 9: Tekirdağ ili, Çorlu ilçesi, Sarılar Köyü DES konumlarına ait farklı kotlardaki özdirenç dağılımı kat haritaları.

Şekil 10: Ortamın gerçek özdirençlerinden elde edilen yer elektrik modeli. Şekil 11: 15 Ohm-m den yüksek özdirençlerin oluşturduğu yer elektrik modeli.

Şekil 12: 25 Ohm-m den yüksek özdirençlerin oluşturduğu yer elektrik modeli. Şekil 13: Bütün profillere dik alınmış kafes diyagramı.

4 Sonuçlar Bu çalışma kapsamında, araştırma sahasına ait litolojik birimler jeoelektrik yöntem kullanılarak ayırt edilmiştir. Bunun sonucunda arazinin üst kısmında toprak örtüsü, onun altında kil bakımından zengin bir birim, en alt tabaka olarak ise kum bakımından zengin geçirimli bir birim bulunmuştur. Bu birimin kumlu karmaşık diye tabir edilen Çorlu Formasyonu olduğu düşünülmektedir. Bu formasyonun geçirimliliğinin yüksek olduğu ve yer altı suyu taşıyabilecek özelliklere sahip olduğu düşünülmektedir. Bundan dolayı bölge için iyi bir akifer niteliği taşımaktadır denilebilir. Ergene havzasının akarsu zenginliğinden dolayı oluşan flüvyal şekillenmenin etkisiyle oluşan kum kapanları yüksek özdirençleriyle ayırt edilebilmiş ve kullanılan programlar sayesinde görüntülenmiştir. Bölgedeki özdirenç dağılımı ölçüm profilleri boyunca 18.5 Ohm-m ile 7.0 Ohm-m arasında değişmekte olup, profiller boyunca sığ derinliklerde düşük özdirenç gösteren dağılımın varlığı saptanmıştır. Varlığından şüphe edilen gömülü faylar hakkında, elektrik ölçü noktalarının birbirlerinden uzaklığı nedeni ile yanal çözünürlük sağlanamamış olmasından dolayı kesin bir şey söylenememiştir. Bu çalışma bölgede yapılması düşünülen sondajların yerlerinin tahmini için bir alt yapı niteliğinde olduğu için kesin tanımlar, sondajların sonucunda alınacak karotlar yardımıyla yapılacaktır. 5 Katkı Belirtme Yazarlar, makalenin gelişmesi ve son şeklini almasındaki katkılarından dolayı editör ve tüm hakemlere teşekkür ederler. 5 Kaynaklar [1] Gupta G, Erram V, Maiti S. Geoelectrical investigation for potential groundwater zones in parts of Ratnagiri and Kolhapur districts, Maharashtra. J. Ind. Geophys. Union, v.19, no.1, pp:27-38, 2015. [2] Kumar D, Rao V.A, Sarma V.S. Hydrogeological and geophysical study for deeper groundwater resource in quartzitic hard rock ridge region from 2D resistivity data. J. Earth Syst. Sci., 123, No. 3, pp. 531 543, 2014. [3] Rai S.N, Thiagarajan S, Kumari Y.R. Exploration for groundwater in the basaltic Deccan traps terrain in Katol Taluk, Nagpur District, India. Current Science, vol. 101, no. 9, 10, 2011. [4] Atakpo, E.A. Geoelectric Investigation Of Deghele Community In Warri South West L.G.A, Delta State, Nigeria. IOSR Journal of Applied Physics (IOSR-JAP), vol. 3, issue 1, pp 46-51, Jan. - Feb. 2013. [5] Okiongbo K.S, Odubo E. Geoelectric sounding for the determination of aquifer transmissivity in parts of Bayelsa State, South South Nigeria. Journal of Water Resource and Protection, 4, 346-353, 2012. [6] Donselaar M.E, Bhatt A.G, Bose N, Bruining J, Ghosh A.K. Point Bars as Stratigraphic Traps for Arsenic Contamination in Groundwater - Case Study of the Ganges River, Bihar, India. 75th EAGE Conference & Exhibition incorporating SPE EUROPEC 2013 London, UK, 10-13 June 2013. [7] Çengel Ş. Ergene Havzası Hidrojeolojisi. Yeraltı Suları ve Çevre Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 55-70, 2001. [8] Italconsult. Ergene Havzası Yer altı Suyu Developman Projesi, Master Plan Raporu. Jeoloji ve Yer altı Suyu Kaynakları, Cilt-3, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, 1970. [9] Çevre ve Orman Bakanlığı. Meriç -Ergene Havzası Koruma Eylem Planı. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, http://www.edirne.cevreorman.gov.tr/edirne/files/dizi n/cevre/bilgi/ergene_havzasi_koruma_eylem_plani.pdf, (29.03.2017). [10] Yüksel F. A. Ergene Havzası ve Çevresinde Gelişen Çevre ve Su Kirliliği. İstanbul un Su Politikası Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 251-269, 2008. [11] Okten S, Yazicigil H. Investigation of Safe and Sustainable Yields for the Sandy Complex Aquifer System in the Ergene River Basin, Thrace Region, Turkey". Turkish Journal of Earth Sciences, 14(2), 209-226, 2005. [12] Turgut S, Eseller G. Sequence stratigraphy, tectonics and depositional history in eastern Thrace Basin, NW Turkey. Mar. Petrol. Geol., 17, 61-100, 2000. [13] Temiz E. Doğru Akım ve IP Metotları Hakkında Teorik ve Tatbiki Kısa Bilgiler. Ankara, Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 82, 36-65, 1974. [14] Bobachev A. Resistivity Sounding Interpretation. IPI2WIN:v.3.0.1, a 7.01.03. Moscow State University, 2003. [15] https://www.rockware.com/ [16] Özcan K, Yüksel F. A, Hoşkan N, Ergüven K. Ergene Havzası Çökellerinde Stratigrafik Kapanların 3 Boyutlu Görüntülenmesi. 63. Jeoloji Kurultayı, Ankara, Türkiye, 5-9 Nisan 2010. [17] Pierce S.K, Liechty D.C, Rittgers J.B. Geophysical Investigations, Electrical Resistivity Surveys, Santee Basin Aquifer Recharge Study, Phase 2 Report, Lower Colorado Region, Southern California Area Office. Technical Memorandum, 2012. [18] Tunnicliffe J. Groundwater Mappping using Direct Current (DC) Resistivity Surveys at Lindell Beach (Cultus Lake, BC). Survey Observations and Background, 2005.