Matbuat Yayın Grubu: 9 İyidüşün Dizisi: 5 Wikileaks Davası. Amerika Chelsea Manning e Karşı: Wikileaks Davasının Resimli Hikâyesi Clark Stoeckley The Unied States Vs. Private Chelsea Manning: A Graphic Account from Inside the Courtroom by Clark Stoeckly, 2014 OR Books LLC, New York ile yapılan anlaşmayla basılmıştır. 2015 Kitabın Türkçe yayın hakları Kalem Ajans aracılığıyla Matbuat Yayın Grubu na aittir. Sertifika No: 30908 Çeviren Güzin Sarıoğlu Editör Onur Yılmaz Görsel Uyarlamalar Samet Köse Dizgi Samet Köse Mehmet Yılmaz Baskı ve Cilt Lotus Matbacılık Reklam ve Grafik Ltd. Şti. 0212 612 47 44 Sertifika No: 31299 Kapak Baskısı Ten Ofset 0 212 482 65 38 ISBN: 978-605-65524-7-2 Bu kitabın tüm yayın hakları saklıdır. Tanıtım amacıyla, kaynak göstermek şartıyla yapılacak kısa alıntılar dışında gerek metin, gerekse görsel malzeme hiçbir yolla yayınevinden izin alınmadan çoğaltılamaz, yayınlanamaz ve dağıtılamaz. Matbuat Yayın Grubu Tic.Ltd. Şti. Asmalımescit Mah. Meşrutiyet Cad. No: 11/3 Beyoğlu 34430 İSTANBUL Tel.: 212 243 63 23 Fax: 212 243 63 26 www.matbuat.com.tr info@matbuat.com.tr
AMERİKA CHELSEA MANNING'E KARŞI: WIKILEAKS DAVASININ RESİMLİ HİKAYESİ WIKILEAKS DAVASI CLARK STOECKLEY Çeviren: Güzin SARIOĞLU
Önsöz Chelsea Manning davası hakkında böyle bir kitap oluşturmak hiç de kolay bir şey değil. Mahkeme, Anayasal Haklar Merkezinin* de belirttiği gibi 9/11 planlayıcılarının Guantanamo daki yargılamalarından çok daha olağanüstü bir gizlilik içerisinde gerçekleştirildi. Sırf Clark Stoeckley ve Alexa O Brien gibi insanların çalışmaları sayesinde, olanları anlamaya başlayabiliyoruz. Bu sayfalarda anlatılanlar, o mahkeme salonuna ve bu önemli tarihi olaya açılan ilgi çekici bir penceredir. Duruşmalara katılanlar ve uzaktan izleyenler açısından, gergin bir dönemdi. Chelsea Manning in mahkemesi hâlâ aklımızda. Hikâye, birçok kişi tarafından günümüzün siyasi meselelerinin ve derin kişisel deneyimlerin ortaya çıkarılmasının simgesi olarak görülüyor. Olan bitenin görsel bir romanda aktarılması çok zor, ama Clark, Max ve Somerset Bean bunu başarmışlar. Çizimler açıklayıcı ve akılda kalıcı. Mahkemede söylenenler de aynı sayfalarda yer alıyor. Tüm bunlar Amerika nın en ünlü siyasi tutsağının mahkemesine çarpıcı şekilde tanıklık etmemizi sağlıyor. Manning in vicdani tutsak olarak önemi bütün dünyada takdir ediliyor. Bu önem bir gün, kendi ülkesinde de tam olarak anlaşılacak ve bu zulüm sona erecek. Chelsea Manning i serbest bırakın. Julian Assange Londra, Mart 2014 * The Center for Constitutional Rights
Giriş 5 Nisan 2010 da, yüksek lisans tez sunumuma hazırlanırken, savaş pornosu videoları olarak da bilinen büyük bir derlemeyi düzenliyordum. Bilgisayar ekranımda mucizevi bir şekilde, Amerikan Ordusu Apache helikopterlerinin kokpitlerinden çekilmiş rahatsız edici görüntüler Tali Cinayet başlığı ile belirdi. O anda bu videonun tarihin akışını değiştireceğini ve Irak savaşının bitirilmesinde etkili olacağını anlayıvermiştim. Mezun olduktan sonra, sahip olduğum her şeyi taşıyabileceğim kapalı kasa bir kamyon aldım ve göçebe oldum. Bu belgelerin açığa çıkarılması konusundaki hassasiyetimin anlaşılması için, kamyonumu Wikileaks logosu ve Bradley Manning i serbest bırakın sloganıyla kapladım. Kamyonumla Quantico, Virginia da Manning in tutulduğu Deniz Kuvvetleri Merkezinden Massachusetts, Cambridge deki pika ortak binasına kadar ve aradaki önemli her yerde dolaştım. Bir sonbahar ve bir kış geçtikten sonra, belli başlı Kuzeydoğu şehirlerindeki Occupy kamplarında, Manning in Maryland, Ft. Meade deki askeri mahkeme duruşmaları hakkında bilgi vermeye başlamıştım. Sonraki onsekiz ayda, ön duruşmalara gidip gelmek için aktivistlerle birlikte otobüslerin ve tutulacak nöbetlerin, tanıdık gazetecilerle birlikte araba ve tren yolculuklarının organizasyonunun yapılmasına yardım ettim. Sevgili arkadaşlarım evlerinde sabahlamama izin verdiler.
Sonunda mahkeme zamanı geldiğinde, benim Wikileaks Kamyonumun da zamanı gelmişti. Akredite bir gazeteci olarak, kamyon yazılarımda diğer izleyicilerin maruz kaldığı kadar çok sınırlamaya tabi değildim ve merkezde kamyonumla dolaşmama izin veriliyordu. Aynı zamanda, akredite olmam sayesinde, jüri bölümünde ya da büyük bir ekrana mahkemenin canlı olarak yansıtıldığı medya merkezinde, yani salonun her iki tarafında da oturabilme ayrıcalığına sahiptim. Manning e destek verme konusundaki büyük isteğime rağmen elimden geldiğince objektif ve doğru belgeler üretebilmek için çabaladım. Gizliliğine, Amerikan tarihinde daha önce görülmemiş şekilde önem verilen resmi tutanakların ve mahkeme dosyalarının önemli bir kısmı hâlâ kapalı durumda. Ben de, binlerce saat süren duruşmalara katıldım ve görüp de tanık olduklarımı çizdim. Burada yaptığım çizimlerle, bağımsız gazeteci Alexa O Brien ve Basın Özgürlüğü Kuruluşunun* çok sayıdaki stenografı tarafından kayda geçirilmiş ve yayınlanmış olan gayriresmi tutanakların arasından seçtiğim metinleri birleştirdim. Mahkemenin başlamasından kısa bir süre sonra, ABD nin en büyük istihbarat güvenliği davasının Başsavcısı Binbaşı Ashden Fein, mahkemede yaptıklarından gururla bahsederken kaldığı otelin yerini de herkesin anlayabileceği şekilde belli etti. Sonuç olarak bu bilgi dikkatimi çekti. Bu bilgiye ulaşmaya çalışmamış ve doğruluğunu teyit etmemiş olsam da, Geceleri nasıl uyuduklarını bilmiyorum ama nerede uyuduklarını biliyorum. diye bir tweet yazdım ve bana savcının kaldığı yer olarak bildirilen otelin linkini ekledim. Ertesi gün, tehdit etmekle suçlanarak askeri polis eşliğinde merkezden uzaklaştırıldım. Albay Denise Lind mahkemeye dönmeme izin verdiyse de garnizon komutanı Albay Edward Rothstein yeniden mahkemede bulunmama izin vermedi. Maalesef mahkemenin hüküm kısmını izleyemedim. Yine de, daha önceki eskizleri, arkadaşların mahkeme salonu notlarını ve çizimlerini ve kamuya açık fotoğrafları dikkate alarak son günleri de kayıt altına almaya çalıştım. Keşke bu dava daha mutlu bitseydi, umarım gelecekte bu dileğimin gerçekleştiğini belgeleyen bir proje görme şansımız da olur. Clark Stoeckley * The Freedom of the Press Foundation
Güneşin en iyi dezenfektan olduğu söylenir. Louis Brandeis, 1913, Yüksek Mahkeme Üyesi olmadan hemen önce 1
Ön Duruşma 16 ARALIK 2011 FT. MEADE, MARYLAND Yargıç Louis Brandeis in ünlü aforizmasının tersine, Manning in 29 Mayıs 2010 da tutuklanmasından sonra geçen 18 ay boyunca, devlet bu zor ve ilgi çekici davanın perdelerini tamamen kapalı tutmuştur. Uzun zamandır beklenen bu duruşmada Birinci Sınıf Er Bradley Manning, Askeri Adalet Kanunu nun* 32. Maddesi ile güvence altına alınmış olarak yerini almaktadır. Bu duruşmada, gizlilik derecesi olan bilgilerin Wikileaks e verilmesi iddiasıyla Manning in genel askeri yargılamaya (müebbet hapis cezası verilmesi ihtimalinin de yolunu açan askeri yargılamaların en ağırına) tabi tutulup tutulmayacağı belirlenecektir. 2 * Uniform Code of Military Justice
3
4
Soruşturma görevlisi olarak, Yarbay Paul Almanza, yargılananın istihbarat analisti olması nedeniyle sürecin nasıl işleyeceği hususunda bilgi verecek, daha sonra, Manning hakkında yapılan suçlamaların doğruluğunu araştıracaktır. ALMANZA Bu davadaki suçlamalar genel olarak; düşmana yardımcı olmak, Birleşik Devletler hükümetine ait istihbarat bilgilerinin internette yayınlanmasına sebep olmak, yetkisiz kişilere ulusal savunma bilgilerini aktarmak, Birleşik Devletlerin kayıtlarını ya da değerli verilerini çalmak ve kanunlara ve genel kurallara uyma konusunda zafiyete düşmekten oluşmaktadır. Haklarınızı sıralıyorum: 1.Engelleyici müdahalelerde bulunmadığınız sürece delil tespiti esnasında burada bulunmak. 2.Şahitleri sorguya çekmek. 3.Kendi adınıza, savunma, hafifletme ya da azaltma amacıyla herhangi bir şey ibraz etmek. 4.Avukat bulundurmak. 5.Talep ettiğiniz şahitlerin benim tarafımdan sorgulanmasını sağlamak. 6.Uygun zamanlarda herhangi bir şekilde ifade vermek ya da sessiz kalmak ya da hakkınızdaki suçlamalara ya da şüphelere ya da soruşturmayla ilgili olabilecek konulara ilişkin herhangi bir söz söylemeyi reddetmek. Sessiz kalmayı ya da yemin etmeksizin konuşmayı tercih etmeniz durumunda bunu size karşı herhangi bir şekilde kullanmayacağım. Söyleyeceğiniz herhangi bir şeyin askeri mahkeme tarafından yürütülen davalarda aleyhinize delil olarak kullanılabileceğini hatırlatmak isterim. Bu haklarınızı anlıyor musunuz? MANNING Evet efendim. 5
Manning in savunma grubunun başında bulunan emekli Yarbay David Coombs, Almanza nın tarafsız olması gerektiği itirazını hemen yapıyor. COOMBS Tarafsız olmanızın mümkün olmadığı hakkında birkaç şey söyleyeyim: Adalet Bakanlığının savcısı olmanız ile Adalet Bakanlığı tarafından açılan Wikileaks hakkındaki büyük jürili soruşturmanın devam ediyor olması gerçeği birleşince durum daha da netleşiyor. Adalet Bakanlığında savcı olmanız gerçeği zaten tek başına, davadan çekilmeniz gerektiğini gösteriyor. Böyle olmadığını söylüyorsunuz ama gerçeklere kulak verirsek, tarafsız değilsiniz. Hükümetin şahitlerinin tamamını kabul ettiniz. Taleplerinde sadece isimleri sıraladılar, uygunluk konusunda bir açıklama yapmadılar, buna rağmen siz kabul ettiniz. Savunma ise dinlenmesini talep ettiği 38 ismin her biri için 19 ar sayfalık uygunluk açıklaması yaptı. Bu 38 ismin içinden, sadece iki tanesini kabul ettiniz. Herhangi bir makul insan bunun taraflılık olduğunu bilir. Savunma olarak davadan çekilmeniz talebinde bulunduğumuzun kayda geçirilmesini istiyoruz. Şu anda elimizden gelenin en iyisi bu olabilir, değil mi? 6
ALMANZA Sayın Coombs, kime hitap ediyorsunuz? COOMBS Kamuya, çünkü bu bir kamu davası. Demokrasimizin ayırıcı özelliği devletimizin halkına açık olabilme yeteneğidir. 7