tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Neredeyiz? Nereye gidebiliriz? 7 Aralık 2015
Slayt 2 Çerçeve Dün neredeydik? Dünya/Türkiye Bugün neredeyiz? Dünya/Türkiye 2016: Konuşmaktan yapmaya geçiş yılı? Dünya/Türkiye
1980 de 1500 dolar olan kişi başına milli gelirimiz, 10 bin dolara çıktı 12000 Kişi başına düşen milli gelir, ABD doları, 1960-2014 10000 8000 6000 4000 2000 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Kaynak: World Bank WDI
4 Dünya teknolojik bir dönüşümden geçiyor 3 Biyoteknoloji, Nanoteknoloji ve BİT te Teknolojik Üstünlük Karşılaştırması, 2013 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Kaynak: OECD Biyoteknolojide BİT Nanoteknoloji
5 Artık yeni bir şeyler yapmamız lazım İhracatta ileri teknoloji payında OECD ortalaması Türkiye den 4 kat yüksek 8% 6% 5% 4% 18% İleri teknoloji 21% 31% 33% 32% Orta teknoloji Düşük teknoloji 36% Doğal kaynağa dayalı Basit ürünler 48% 40% 36% 38% 14% 12% 13% 16% 17% 21% 11% 9% 10% 9% 11% Kaynak: COMTRADE TR 2000 TR 2005 TR 2010 TR 2013 OECD-2013
6 Yapan ülkeler var G20 Ülkelerinin toplam imalat sanayi ihracatlarında ileri teknoloji ürünlerin payı (%), 1992 ve 2012 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Kaynak: WDI, TEPAV 2012 1992
Slayt 7 İç göçün sağladığı verimlilik artışını artık tükettik Türkiye, Almanya ve Mısır ın şehirleşme oranları, % 80 70 60 50 40 Almanya Türkiye Çin Mısır 30 20 10 0 1850 1860 1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020
Slayt 8 Yeni bir büyüme stratejisine ihtiyacımız var Dönemler itibarıyla ortalama büyüme oranları ve volatilite (1970-2007) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 % 4,1 4,5 Ortalama büyüme Volatilite 5,4 4,0 6,8 4,0 3,7 3,4 4,9 1,8 4,8 3,3 3,1 0,9 1970-2001 1980-2001 1990-2001 2002-2014 2002-2007 2008-2014 2012-2015 Kaynak: IMF, TEPAV
Hedef: Sürdürülebilir kalkınma ve büyüme için inovasyon konuşmaktan inovasyon yapmaya geçiş 9 İnovasyon 2 : Konuşmaktan yapmaya geçiş Sürdürülebilir Büyüme Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Sanayi İleri teknolojili üretim ve ihracat
10 Odak: Yeni teknoloji platformları Bilim Teknoloji Platformu Hızlandırıcı Sektör ve Proje İnovasyonla Dönüşecek Sektörler Yaşam Bilimleri Biyoteknoloji İlaç Tekstil Plastik Kimya Malzeme Bilimleri Nanoteknoloji İnşaat ve İnşaat Malzemeleri Otomotiv Gıda Tıbbi Cihaz Bilgisayar Bilimleri BİT Yazılım Tarım Enerji Ulaştırma İnovasyon 2 : Konuşmaktan yapmaya geçiş Sürdürülebilir Büyüme Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Sanayi İleri teknolojili üretim ve ihracat
11 Bu odak etrafında öncelikli reform alanları? Yatay Alanlar Bilim Teknoloji Platformu Hızlandırıcı Sektör ve Proje İnovasyonla Dönüşecek Sektörler Makroekonomi Yaşam Bilimleri Biyoteknoloji İlaç Tekstil Plastik Eğitim/Beşeri Sermaye Malzeme Bilimleri Nanoteknoloji İnşaat ve İnşaat Malzemeleri Kimya Otomotiv Gıda Hukuk Tıbbi Cihaz İdarenin etkinliği Bilgisayar Bilimleri BİT Yazılım Tarım Enerji Ulaştırma Dış politika/ab süreci İnovasyon 2 : Konuşmaktan yapmaya geçiş Kentleşme Sürdürülebilir Büyüme Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Sanayi İleri teknolojili üretim ve ihracat
Konuşmaktan yapmaya geçiş için somut projeler? Yatay Alanlar Bilim Teknoloji Platformu Hızlandırıcı Sektör ve Proje İnovasyonla Dönüşecek Sektörler 12 Somut Araçlar/ Projeler Makroekonomi Eğitim/ Beşeri Sermaye Hukuk İdarenin etkinliği Yaşam Bilimleri Malzeme Bilimleri Bilgisayar Bilimleri Biyoteknoloji Nanoteknoloji BİT İlaç İnşaat ve İnşaat Malzemeleri Yazılım Tekstil Plastik Kimya Otomotiv Gıda Tıbbi Cihaz Tarım Enerji Ulaştırma Sektör Meclisleri ve Girişimcilik Kurulları Ekosistem öncüleri ve Fonların Fonu Kamu-özel sektör anlaşmaları Yatırım değerlendirm e modeli Dış politika/ab süreci İnovasyon 2 : Konuşmaktan yapmaya geçiş Politika/Strat eji/izleme Birimi Kentleşme Sürdürülebilir Büyüme Sürdürülebilir Kalkınma ve Yeşil Sanayi İleri teknolojili üretim ve ihracat Mesleki eğitim sistemi
Slayt 13 Mesleki eğitimin yeniden yapılandırılması neden hızlandırıcı bir araç? Bir eğitim reformunun sonuçlarını görmek için en az 6-7 yıla ihtiyacımız var Halbuki bizim acelemiz var Teknolojik dönüşüm ile birlikte değişen işgücü ihtiyaçlarına cevap verebilmek gerekiyor Türkiye nin mesleki eğitim sisteminin elden geçirilmesi gerekiyor Geçiş döneminde ise mevcut beşeri sermayenin sürekli yeniden eğitilmesi gerekiyor Yalnızca işsizlerin değil çalışanların da yeniden eğitilmesi gerekiyor Mülteciler?
14 Çalışanların mesleki eğitim eksikliği, beceri uyumsuzluğunun ana nedeni Beceri uyumsuzluğunun nedenleri (%) Yaptıkları iş ile ilgili yeterli mesleki eğitimi almamış olmaları 73,7 Deneyim eksikliği 56,3 Sosyal yeteneklerinin yeterli olmaması 29,5 Bu görevlerdeki personel devir hızının oldukça fazla olması Verilen hizmet içi eğitimlerin yeterli olmaması Personelin iş yapma süreçlerindeki değişikliğe uyum sağlayamaması Muhakeme becerilerinin yeterli olmaması Personelin yeni teknolojiye uyum sağlayamaması; bilgisayar vb. kullanmada eksiklik İşe alım sürecindeki hatalar (Yanlış elemanın yanlış pozisyona alınması) 18,9 18,1 17,7 16,6 15,9 10,1 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0
Kaynak: MEB 2013 Slide 15 Meslek liselerinde analitik yeteneklerin geliştirilmesine ihtiyaç var Okul türlerine göre PISA 2012 Matematik puanları 675 575 475 375 368 391 406 414 448 450 474 533 546 577 647 668 275 175 75-25
Slide 16 Girişimci olmuyorlar, sosyal yetenekleri, kendilerine güvenleri daha zayıf Meslek lisesi mezunları girişimci olmuyorlar Mezunlar arasından işveren olarak çalışma oranı (2013 Hanehalkı İşgücü Anketi) 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 3,5% 4,2% 8,5% 3,3% 14,5% Meslek liselerinde sadece başarısız öğrencilerin okuduğu algısı var: Mezunlar kendi alanlarında çalışmaya istekli değil Sosyal yetenekleri, kendilerine güvenleri eksik
17 İşsizlik orta yaş sorunu olmasının yanında, bir nitelik sorunudur İşsizlerin yaş grubuna ve eğitim durumuna göre dağılımı, 2014, bin kişi 15-19 20-24 25-34 35-54 Okuma yazma bilmeyen / okul bitirmeyen 20 36 53 71 İlköğretim (ilkokul + ortaokul) 192 182 338 587 Genel lise veya dengi meslek okulu 67 166 239 171 Yüksekokul veya fakülte 3 195 295 100 Kaynak: TÜİK
Slayt 18 Sonuçlar Kişi başına geliri 3 binden 10 bin dolara çıkardığımız yöntemle 25 bin dolara çıkartamayız. Dünya aynı dünya değil. Türkiye aynı Türkiye değil. Türkiye nin bir teknolojik sıçramaya ihtiyacı vardır. Bu sıçramayı mevcut eşitlikçi teşvik anlayışımızla teknoloji ve proje seçmeden yapamayız. Bu sıçramayı mevcut idari alt yapımızla gerçekleştiremeyiz. Bu sıçramayı yapabilmek için sektörleri yeniden markalandırmalıyız. Eğitim sistemini ve mesleki eğitim sistemini bir bütün olarak yeniden değerlendirmemiz gerekiyor. Mesleki eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması dönüşüm sürecini hızlandırıcı bir araç olabilir. Teknolojik değişim için öncelikle şirketlerin ihtiyaç duyduğu beşeri sermaye yetenek setini ortaya koymak gerekiyor.