Av. Ülkercan Özbey İlhan Ankara Barosu CMK ve Gelincik Merkezi Üyesi
Çocuk Kimdir? 18 yaşından küçük olmak Ayrımlar: 12 yaşından küçükse, ceza sorumluluğu yok! 12-15 yaş arasında, cezai sorumluluk araştırılır 15-18 yaş arası, cezai sorumluluk olduğu kabul edilir. Ancak istisnaları var.
ÇKK İlkeler a) Çocuğun yaşama, gelişme, korunma ve katılım haklarının güvence altına alınması, b) Çocuğun yarar ve esenliğinin gözetilmesi, c) Çocuk ve ailesinin herhangi bir nedenle ayrımcılığa tâbi tutulmaması, d) Çocuk ve ailesi bilgilendirilmek suretiyle karar sürecine katılımlarının sağlanması, e) Çocuğun, ailesinin, ilgililerin, kamu kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği içinde çalışmaları, f) İnsan haklarına dayalı, adil, etkili ve süratli bir usûl izlenmesi, g) Soruşturma ve kovuşturma sürecinde çocuğun durumuna uygun özel ihtimam gösterilmesi, h) Kararların alınmasında ve uygulanmasında, çocuğun yaşına ve gelişimine uygun eğitimini ve öğrenimini, kişiliğini ve toplumsal sorumluluğunu geliştirmesinin desteklenmesi, i) Çocuklar hakkında özgürlüğü kısıtlayıcı tedbirler ile hapis cezasına en son çare olarak başvurulması, j) Tedbir kararı verilirken kurumda bakım ve kurumda tutmanın son çare olarak görülmesi, kararların verilmesinde ve uygulanmasında toplumsal sorumluluğun paylaşılmasının sağlanması, k) Çocukların bakılıp gözetildiği, tedbir kararlarının uygulandığı kurumlarda yetişkinlerden ayrı tutulmaları, l) Çocuklar hakkında yürütülen işlemlerde, yargılama ve kararların yerine getirilmesinde kimliğinin başkaları tarafından belirlenememesine yönelik önlemler alınması,
Yetkili Makamlar Çocuk Şube Müdürlükleri Çocuk Savcılıklar Çocuk Mahkemeleri Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri,
Soruşturma Evresi SSÇ nin ifadesi Emniyet Müdürlüğü ne bağlı çocuk şube müdürlükleri ancak kimlik tespiti işlemi yapabilir. İfade alma işlemi Çocuk Savcıları tarafından yapılır. Zorunlu müdafii Müdafiin yükümlülükleri nedir?
Mağdur Çocuklar Mağdur çocukların ifadesi kollukta alınabilir. Cinsel istismar mağduru çocukların ifadesi ÇİM lerde alınmalıdır. Çim de alınan ifade?
Tutuklama Adli kontrol tedbirinin yetersiz kalması durumunda, Tutuklama kararı vermeden önce sosyal inceleme yaptırma ÇKK m 21: Onbeş yaşını doldurmamış çocuklar hakkında üst sınırı beş yılı aşmayan hapis cezasını gerektiren fiillerinden dolayı tutuklama kararı verilemez. Uygulamada sorunlar? Tutuklama kararı veren mahkemenin çocuk mahkemesi olmaması, sosyal inceleme raporu alınmaması vs.
İddianame düzenlenmesi 12 yaşından küçük/algılama yeteneği olmayan çocuklar için kovuşturma açılmaz. Değişik iş kaydı tutulur. Sosyal inceleme raporu alınmalıdır. Kovuşturma açılması halinde çocuklara özgü güvenlik tedbirleri istenmelidir.
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (ÇKK m.19) CMK ya uygun olarak verilir. Denetim süresi 3 yıl
Kovuşturma Aşaması Çocuk Mahkemesi/Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinde Çocuk ve velisi/vasisinin hazır bulunması Müdafi İştirak hâlinde işlenen suçlarda; ÇKK m. 17- (1) Çocukların yetişkinlerle birlikte suç işlemesi hâlinde, soruşturma ve kovuşturma ayrı yürütülür. (2) Bu hâlde de çocuklar hakkında gerekli tedbirler uygulanmakla beraber, mahkeme lüzum gördüğü takdirde çocuk hakkındaki yargılamayı genel mahkemedeki davanın sonucuna kadar bekletebilir. (3) Davaların birlikte yürütülmesinin zorunlu görülmesi hâlinde, genel mahkemelerde, yargılamanın her aşamasında, mahkemelerin uygun bulması şartıyla birleştirme kararı verilebilir. Bu takdirde birleştirilen davalar genel mahkemelerde görülür.
Duruşmanın Kapalı Yapılması Zorunludur! Taraflar dışında kimse duruşmayı izleyemez. İsimlerin gizlenmesi gerekir. Uygulamadaki sorunlar? Peki mağdur çocuklar?
İfade Alma Hakim tarafımdan ifade alma, çocuğu korkutmak için değil, tanımak için yapılmalıdır. Müdafi ve sosyal hizmet uzmanı hazır bulunmalı. Uygulamadaki sorunlar? Peki mağdur çocuklar?
Hüküm ve Güvenlik Tedbirleri Genel hüküm çeşitleri: Ceza verilmesine yer olmadığına ve CMK 231:HGAB önemli. Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler (ÇKK m.5) Danışmanlık, eğitim, bakım, sağlık, barınma tedbirleri Bu tedbirlere resen veya Savcılık talebi ya da ihbar/talep üzerine hükmedilir.
Sorularınız? Av. Ülkercan Özbey İlhan