ÖĞRETİMPLANVE PROGRAMI

EĞİTİM,BİLİMVETEKNOLOJİBAKANLIĞI YaygınEğitimİlköğretimDördüncüSınıfaYönelik ÖĞRETİMPLANVE PROGRAMI Priştine,nisan2007 1

Redaktör: RamushLekaj NazanSafçı Lektör: NazanSafçı 2

UNMIK INSTITUCIONETEPËRKOHSHMEVETËQEVERISËSE PROVISIONALINSTITUTIONSOFSELF-GOVERNMENT PRIVREMENEINSTITUCIJESAMOUPRAVLJANJA GEÇİCİÖZYÖNETİMKURUMLARI QEVERIAEKOSOVËS GOVERNMENTOFKOSOVO VLADA KOSOVA KOSOVAHÜKÜMETİ MINISTRIAEARSIMIT, SHKENCËSDHE TEKNOLOGJISË MINISTRYOF EDUCATION, SCIENCE& TECHNOLOGY MINISTARSTVOZA OBRAZOVANJE, NAUKUI TEHNOLOGIJU EĞİTİM,BİLİM VETEKNOLOJİ BAKANLIĞI Kabinetii Ministrit Ofiseofthe Minister Kancelarija Ministra BakanlıkOfisi GENELGE Yaygıneğitimdördüncüsınıföğretimprogramınınuygulanması SAYI: MASHT18/2005 Tarih:26.05.2006 KosovaGeçici Özyönetim Kurumları Yürütme Birimiileilgili 2001/19sayılıUNMIKKararı1.3maddesi(d)bendiveKosovaGeçici ÖzyönetimKurumlarıYürütmeBirimiileilgili2001/19sayılıUNMIK KararıVI.Eki(i)fıkrası,İlkveOrtaöğretimKanunu4,42maddeleri, YetişkinlerinEğitimve Yetiştirilmesi Kanunu1. maddesigereğince Eğitim,BilimveTeknolojiBakanlığıişbugenelgeyiyayımlar. Madde1 Amaç Bugenelgeninamacıeğitimsistemininyenidenyapılanmasısonucu olarakhazırlanan yaygın eğitim dördüncü sınıfa yönelik ders programınınuygulanmasıdır. 3

Madde2 ÖğretimPlanveProgramı 2.1.Yaygıneğitimdördüncüsınıfayönelikdersprogramı,bugenelgeninekindesunulmuştur. Madde3 Uygulama 3.1. Yaygıneğitimdördüncüsınıfa yönelik ders programı 2004/2005öğretimyılındauygulamayagirer. 3.2. Yaygıneğitimdördüncüsınıfayönelikdersprogramının uygulamaya girmesiyle, tüm diğer ders programları uygulamadankaldırılır. Madde4 4.1.BugenelgeBakanınimzasıylayürürlüğegirer. AgimVeliu,Bakan 4

İÇİNDEKİLER Genelge,3 I.Giriş,7 I.Hedefler,8 I.Öğretimyöntemveteknikleri,8 IV.Değerlendirme,10 V.Öğretimaraçvegereçleri,13 VI.Dersplanı,13 TÜRKÇE,17 İNGİLİZCE,27 MATEMATİK, 51 İNSANVEDOĞA,63 5

YURTTAŞLIKEĞİTİMİ,79 MÜZİKEĞİTİMİ,89 RESİMEĞİTİMİ,97 ELİŞİ,109 BEDENEĞİTİMİVESPOR,117 6

I.GİRİŞ Eğitim,Kosova nıntoplumsal,siyasiveekonomikgelişmesininetki alanınıtemsileder. Eğitim,BilimveTeknolojiBakanlığı(EBTB)savaşınbitiminden sonrabaşlayan,engelişmişuluslararasıstandartlardüzeyindebirokulun yaratılmasıfikrini,bütünçalışmasahalarındaçokyönlüvepratikadımlar atarakgerçekleştiriyor. Kosovatoplumununkalkınmasıvegelişmesiiçintarihiönemehaiz buyapılanmadaebtbbakışaçısını,kendigeleceğiveülkesihakkında somut görüşesahip bireyleri yetiştirecekşekilde,değiştirmeyiamaç edinmiştir. Bugelişme Kosovainsanınıvetoplumunu,gelişmiş Avrupave dünyaülkelerininsiyasietkinlik,ekonomik,entelektüel,bilimselve teknolojikvedesosyal-kültürelgelişmelerdeyeralmasınınönkoşularını sağlamaktadır. Budersprogramınıngeliştirilmesişekil,metodolojikyaklaşım,ders yönetimivekapsamı,dersaraçları,yöntemler,değerlendirmeteknikve araçlarıaçısındangelişmişbirbilimselsürecitemelerinedayanmaktadır. Programgeliştirmegrubu,eğitimdekiyenigelişmeleritakipedip uluslararasıuzmanlarlasüreklitemashalindeydiler.ebtb ninuzun vadelistratejisiolanprogramgeliştirmesürecineunicefvebazıülke kuruluşvehükümetlerininönemlikatkılarıolmuştur. Dersprogramıgeliştirilirkenöğrencilerinöğrenmeyekarşıolumlu tutumgeliştirmek,okulhayatınakatılımınıdoğrubirşekildesağlamak içinyüreklendirmevegünlükalışkanlıklarınıgeliştirmelerineözelikle dikkatedilmiştir. Onuncusınıf ve ortaöğretimile yükseköğretim süresinceöğrencilerakademikbilgiler,bilimselverilervefarklıkültürel alanlarlakarşıkarşıyakalacaklardır. Öğretmenlerimizeadanmışolanbuprogramınhayatageçirilmesi, kendileriningörevlerineverdikleriönemderecesindegerçekleşecektir. DersprogramınınuygulanmasınıkolaylaştırmakiçinEğitim,Bilimve TeknolojiBakanlığı,ektalimatlarınverileceği,alanuzmanlarıtarafından yönetilenhizmetiçieğitimkurslarıdüzenleyecektir. 7

I.UZAKHEDEFLER Dördüncüsınıfdersprogramınınhedefleri: Öğrencilerinruhsaldeğerleriningelişmesinedevamedebilme, bilgileri pekiştirebilme, geleceklerini inşa edecek ilgi ve becerilerinigeliştiripyönlendirebilme. Gruptadavranmakuralarınauyupöğrencileriaileiçiveçevresindebağımsızgirişimveeylemüstlenmeleriniyüreklendirebilme. Herhangibirnedenleöğreniminiyarıdakesmişyurtaşlarda dahilolmaküzere,kosova nıntümyurtaşlarınıeğitebilme. Müfredatgeliştirmegruplarıiçeriğeuygunolan,yukarıdabelirtilen hedeflerdenikincisınıfınsonundageliştirilecekdavranışlarıteminetmek içingenelveözelamaçlarıseçmişlerdir. I.ÖĞRETİMYÖNTEMVETEKNİKLERİ Öğretimyöntemiseçimindeöğretmenkendiyetkisinikulanır.Seçim, öğrencilerinihtiyaçlarıdoğrultusundaderskapsamıözelikleri,öğretim esasları,öğrencilerinseviyesivb.hususlargözönündebulundurularak yapılır. Dersindahahareketliolması,tekdüzeliğinkırılmasıveöğrencilerin katılımınınsağlanmasıiçinyöntemvetekniklerinuygunbirşekilde harmanlanmasıgerekir. Öğretimyöntemvetekniktürleriöğrenmeninkendisikadarfarklılık arzeder.öğretimsürecindeenyüksekbaşarıderecesiniyakalayabilmek içinöğretmen,birkaçyöntemvetekniktenkombinasyonlaryapabilir. Dahaniteliklibiröğreniminteminiiçinuygulanacak muhtemel yöntemvetekniklerinbaşlıcalarışöylesıralanabilir: Anlatmayöntemi Sözlüifade Yazılıifade Problemçözme Tartışma 8

9

Gruptaçalışma Göstermeveyorumlama Eleştireldüşünme Beyinfırtınası Araştırmayöntemleri Çoksayıda bilgiyi kapsayan konulariçinetkileşimliteorikve uygulamalıyöntemlerdeuygulanabilir. Belikonulariçindoğadaöğrenme,teknikgezi,kurumvekuruluşları ziyaretvb.yöntemlerbaşarıylauygulanabilir. Arzuedilensonuçlarıneldeedilmesiiçinyukarıdasözüedilen yöntemlerinuygulanması,uygunöğretimaraçvegereçlerieşliğinde yapılmalıdır. IV.DEĞERLENDİRME Değerlendirme,öğrencilerekazandırılmayaçalışılandavranışlar hakkındabilgilerialgılama,sistematikderleme,incelemeveyorumlama sürecidir. Değerlendirme,dersprogramındabelirlenendavranışların kazanılmaderecesiesasınadayanır. Busüreçaşağıdabelirtilenbazıtemelilkeleredayanır: Değerlendirmesürecindehedefveöncülüklerintespiti; Ölçülmekistenenamacauygunaraçlarınuygulanması; Sürekliölçmevedeğerlendirmearacılığıylaöğrencininbaşarı derecesihakkındanitelikliverilerinsağlanması; Dersprogramınıkapsayacakşekildeölçmevedeğerlendirmenin dengelenmesi; Öğrencininbaşarıderecesiverilerinindoğruvekalıcıolması; Öğrencilerinbaşarılarıarasındakifarklarıbelirleyecekdoğru tekniklerinuygulanması. 10

IV.1.DeğerlendirmeAraçları Okulyönetimiveöğretmenyeterliölçmevedeğerlendirmearacı seçipuygulamalıdır.buaraçlarşöylesıralanabilir: Algılama Sorusorma Uygulamaveyadeneyraporu Sözlüifade Yazılıifade Belirtketablosu Ölçütveamaçlaradayalıtestler Sorusorarakoluşturulanbaşarıtestleri -çoktanseçmeli -kısaaçıkcevaplı -uzunaçıkcevaplıtestler veöğretmeninuygungördüğüdiğeraraçlarolabilir. IV.2.BaşarıDerecesi Pekiyi(başarıderecesiçokyüksek) İyi(başarıderecesiyüksek) Orta(başarıderecesiorta) Yeter(başarıderecesisınırlı) Zayıf(başarıderecesizayıf) Okulyılısonundaheröğrenciaşağıdakibaşarıderecesiiledeğerlendirilir: Başarıderecesi,genelamaçlardabelirlenenöğrencilerinkazanacaklarıdavranışlaresasınadayanır. 11

12 Genel amaçlar Çokyüksekbaşarı %90 Yüksekbaşarı %80 Ortabaşarı %60 Sınırlıbaşarı %40 Yetersizbaşarı Ders bilgisi Dersbilgilerinibasit durumlardabilmeve uygulamadaçokyüksek başarı. Dersbilgilerini basitdurumlarda bilmeve uygulamadayüksek başarı. Dersbilgilerinibasit durumlardabilme veuygulamadaorta başarı. Dersbilgilerini basitdurumlarda bilmeve uygulamadasınırlı başarı. Dersbilgilerinibasit durumlardabilmeve uygulamadayetersiz. Bilimsel süreçleri anlama Kanıtları,ilkeleri,sebep sonuçilişkilerinibilme; bilgilerintoplanıp yönetilmesivebasit yargılaravarmadaçok yüksekanlamave uygulamayeteneği Kanıtları,ilkeleri, sebepsonuç ilişkilerinibilme; bilgilerintoplanıp yönetilmesivebasit yargılaravarmada yüksekanlamave uygulamayeteneği Kanıtları,ilkeleri, sebepsonuç ilişkilerinibilme; bilgilerintoplanıp yönetilmesivebasit yargılaravarmada ortaanlamave uygulamayeteneği Kanıtları,ilkeleri, sebepsonuç ilişkilerinibilme; bilgilerintoplanıp yönetilmesive basityargılara varmadasınırlı anlamave uygulamayeteneği Kanıtları,ilkeleri, sebepsonuç ilişkilerinibilme; bilgilerintoplanıp yönetilmesivebasit yargılaravarmada yetersizanlamave uygulamayeteneği Eleştirel düşünme Doğrubilgiyesahip olma,uygulanabilirilke vedeneyleryardımıyla problemlerinçözümü gibikarmaşık durumlardaeleştirel düşüncegeliştirmede çokyüksekbaşarı. Doğrubilgiyesahip olma,uygulanabilir ilkevedeneyler yardımıylaproblemlerinçözümü gibikarmaşık durumlardaeleştirel düşüncegeliştirmedeyüksekbaşarı. Doğrubilgiyesahip olma,uygulanabilir ilkevedeneyler yardımıylaproblemlerinçözümügibi karmaşık durumlardaeleştirel düşünce geliştirmedeorta başarı. Doğrubilgiye sahipolma,uygulanabilirilkeve deneyleryardımıylaproblemlerin çözümügibi karmaşıkdurumlardaeleştirel düşüncegeliştirmedesınırlıbaşarı. Doğrubilgiyesahip olma,uygulanabilir ilkevedeneyler yardımıyla problemlerinçözümü gibikarmaşık durumlardaeleştirel düşüncegeliştirmede yetersizbaşarı. Manevra becerisi Manevrabecerisiyüksek Manevrabecerisidüşük

V.ÖĞRETİMARAÇVEGEREÇLERİ Bu programın etkin öğretim ve öğrenimiiçin öğretmenlerve öğrencilerfarklıbilgikaynaklarınabaşvurmalıdırlar.şimdiyekadar temelbilgikaynağıolarakderskitaplarıkulanıldı.belibirdesinders kitabıolmamasıhalindeöğretmenveöğrenciler,kazanılanbilgive deneyimindahasağlıklıbilimseltemeleredayandırılmasıiçin,altveüst sınıflardanaynıdersiçinyazılmışkitaplarvediğeröğretimaraçlarında yararlanabilirler. Derskitaplarınınyanısıraaşağıdabelirtilenbilgikaynaklarınında kulanımıfaydalıolacaktır: elkitabı,atlas,broşür; resim,poster,afiş,şema,diyagram,harita,tabela; model,şekil,maket; slayt,saydam(asetat),videokayıtları; bilgisayaryazılımları,internet,cdvb. Öğrenilmekistenenbilginintürünegöreöğretmensözel,görsel, işitselvegörsel-işitselbilgikaynaklarındanherhangibirininönemini vurgulayarakokuldanteminedebilir. Bilgiseçimihakkıöğrenciyedetanınmalıdır. VI.DERSPLANI No DersinAdı Derssayısı 4.sınıf % 1. Türkçe 108 2. İngilizce 36 3. Matematik 90 4. İnsanveDoğa 36 5. YurtaşlıkEğitimi 36 13

6. Müzikeğitimi 18 7. Resim-işeğitimi 1 18 8. Elişi 18 9. Bedenvesporeğitimi * (36) Toplam: 342+(36) 1 Öğretmenler, MüzikEğitimiveResimEğitimiderslerinidönüşümlüolarakhaftada kaçsaatvehangisınıftaokutacaklarınakararverirler. * Budersinyapılmasını,öğrencilerinistekleridikkatealınarak,okulyönetimikarar verir. 14

DİLLERVEİLETİŞİM TÜRKÇE İNGİLİZCE 15

16

TÜRKÇE Haftalıkderssayısı5,yılıktoplam90derssaati GİRİŞ DördüncüsınıfTürkçeDersiPlanveProgramı nınyapısıuzak hedefler, genel hedefler, kategori ve alt kategoriler, özel hedefler, kazanımlar, öğretim yöntemleri ile ölçme ve değerlendirmeden oluşmaktadır. Buplanveprogram,dinleme,konuşma,okumaveyazmadört kategoriüzerineyapılandırılmıştır.herkategoriyeilişkinözelhedeflerve kazanımlarbelirlenmiştir.kazanımlar,öğretimyılıveeğitimsüreci sonunda öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri ve tutumlari kapsamaktadır. Bu nedenle öğrencilerin öğrenme alanlarındaki gelişmeleri, kazanımların edinilmesine bağlıdır. Kazanımlar bu programdaöğrencilerinyaş,zihinsel,bedenselvetoplumsalgelişim düzeylerine;kategorininözeliğinegörebusınıftabirazdahaartırılıp çeşitlendirilmiştir. Öğretmen, Türkçe dersini öğrenciye yalnızca dil becerilerini kazandıranbirdersolarakelealmamalıdır.öğrencibuderstekazandığı vegeliştirdiğibecerilerinidiğerderslerdedekulanma gereksinimi duymaktadır.bunedenle,türkçedersidördüncüsınıftaöğrenilendiğer dersvedisiplinlerleilişkilendirilmelidir. Türkçeöğretimiyılıkderssaatinindağılımıöğrenmealanlarınagöre yapılmıştır. UZAKHEDEFLER Sözlüveyazılıiletişimbecerilerinigeliştirebilme; Türkçe ninkuralarınısezip,anadilinibilinçlibirşekildeözenle kulanabilme; 17

Dinlemeveokumanınbilgiedinme,öğrenmeyolarındanbiri olduğunukavrayarakokumayaistekliolabilme; Yaşgrubunauygunçağdaşiletişimaraçlarındanyararlanabilme Yaşam boyu öğrenmenin önemini kavrayıp bu eyleme gerçekleştirebilme KATEGORİLER ALTKATEGORİLER ORANI 1. Dinleme 2. Okuma 3. Konuşma 4. Yazma 1.1DinlemeKuraları 1.2Anlama 1.3Tür,TeknikveYöntemler 2.1OkumaKuraları 2.2Anlama 2.3AnlamKurma 2.4KelimeServetini Geliştirme 2.5Tür,TeknikveYöntemler 2.6GörselOkuma 3.1KonuşmaKuraları 3.2SözlüAnlatım 3.3Tür,TeknikveYöntemler 4.1YazmaKuraları 4.2YazılıAnlatım 4.3Tür,TeknikveYöntemler %11,26 %38,29 %15,77 %29,28 Açıklama: Yukarıdakitabloda verilen kategorilere göre ders dağılımından%5,41 kısmınıözelgünlerinönemveanlamınayönelik etkinlikler,dersdışıetkinlikler;seviyeyeuygunokuma(lektür)kitapları seçimiveokunankitaplarıntahlildeğerlendirmesigibietkinliklerde kulanılabilir. Evdeokunacakkitapların seçimi,öğrencilerinhayaldünyasını geliştirecek,şiddetvenefretunsurlarıiçermeyen,hakvefırsateşitliğini yüreklendirecek,kosova nınçoketniliveçokkültürlüyapısınahitap 18

edeceknitelikteolmalıdır.okutulacakkitaplar,buyaşgrubunauygun tümedebitürlerdentürkiyeve KosovaTürkEdebiyatıörnekleriile Türkçeyetercümeedilmişdünyave Kosovaedebiyatlarıörneklerini kapsamalıdır.dördüncüsınıfsüresinceevdeokunacakkitaplarınsayısı sekizdenaşağıolmamalıdır. Dilbilgisikonularıdildenayrıbirbirimolarakdüşünmemelidir. İlköğretimöğrencileriningelişimözelikleridikkatealınarak,onlara dilbilgisikuralarınıaktarmakyerine,bukuralarıonlarasezdirerek uygulayabilmeleriçingereklibecerilerkazandırılmalıdır. GENELHEDEFLER 1.Öğrencilere,görüpizlediklerini,dinlediklerini,okuduklarınıtam vedoğruolarakanlamaveanlatmabecerisinigeliştirebilme 2.Güzelbirsözlüveyazılıiletişimbecerisiileiletileralabilmeve iletebilme 3.SözlüveyazılıTürkvedünyakültürürünleriyoluyla, Türk kültürünütanıyabilme 4.Kişiselvekültürelbenlikduygusunu;ulusalduyguvecoşkusunu geliştiripgüçlendirme; 5.Türlüetkinliklerle, yenisözcük veanlatımlarla öğrencilerin sözcükvarlığınızenginleştirme; 19

Kategori:Dinleme Altkategoriler Özelhedefler Kazanımlar 1.1DinlemeKuraları 1.2 Anlama 1.3 Tür,Teknikve Yöntemler Dinlemeiçinhazırlıkyapabilme. Kendisinekonuşanınkonuşmasını dinleyebilme. Öğretmeninveyaarkadaşının okumasınıdinleyipkitaptan izleyebilme. Bilgi,düşünce,haber,ileti(mesaj) almakiçindinleyebilme; Birolayıanlatandanyadaokuyandan dinleyebilme. Dinlediklerindeneden-sonuçilişkisi kurabilme; Dinlediklerinde5N+1K(Ne,Nerede, Nezaman,Nasıl,Kim)sorularına yanıtarayabilme; -Dinlemeyehazırlıkyapar. -Konuşulankonuüzerinedikkatinitoplar. -Konuşmacılarınsözlerinikesmedensonuna kadardinler. -Dinledikleriniçizimyadaresimleifadeeder. -Öğretmeninyadabirarkadaşınınokumasını dinleyipsonunakadarkitaptanizler. -Bilgi,düşüncehaberalmakiçindinler. -Gününhaberiniradyovetelevizyondandinler. -Dinlediğiolayınneden-sonuçilişkilerini belirler. -Dinlediğiolayıngeçtiğizamanıveyeri belirler. -Dinlediklerinibütünüyleanlamayaçalışır. -Dinlediğikonuileilgilisorularsorar. -Masal,öykü,fabl,şirvb.dinler. -Küme(grup)konuşmalarınıvetartışmaları dinler. 20

21 Kategori:Okuma Altkategoriler Özelhedefler Kazanımlar 2.1Okuma Kuraları 2.2Anlama 2.3Anlam Kurma 2.4Kelime Servetini Geliştirme 2.5Tür,Teknik veyöntemler GörselOkuma Sözcüklerivesesleridoğru söyleyebilme; Okumasırasındanoktalamaişaretlerini (noktayı,virgülü,soruveünlem işaretini);görebilme, Okurkensesisöyleyişözeliklerinegöre uyarlayabilme; Tekerlemeleridevinmeleryaparak, ezgileriylesöyleyebilme; Şirleriokurkenduraklamavetonlamaya özengösterebilme Düzeyeuygunhazırlanmışsözlüklerden yararlanabilme; Okuduğubirmetindekiolayları kavrayabilme Okuduğumetindekikişileribulup belirtebilme; Metninanadüşüncesinibelirleyebilme; Okuduklarındane,nerede,nezaman, nasıl,niçinvekimsorularınayanıt arayabilme; Okuduklarıileilgilikendi yaşantılarındanvegünlükyaşamdan örneklerverebilme; -Düzeyeuygunbirmetnikonuşmasesivehızıylaokur. -Noktalamaişaretlerinegerekliveuygunduraklamalar yapar -Sesliokurken,sestonunudinleyicilerinduyabileceği biçimdeayarlar -Şirlerianlayarak,duyarakokur -Bilmediğisözcüklerinanlamınısözüngelişindenyada sözlüktenbulur. -Sözcükhazinesini(dağarcığını)zenginleştirir. -Okuduğumetinlerdekiolaylarıkavrar; -Okuduğumetindeolayıngeçtiğizamanıveyeribelirler. -Metindekikişileribulur, -Okuduklarındane,nerede,nezaman,nasıl,niçinvekim sorularınayanıtarar; -Okuduklarındagerçekolanlahayalürünüolanıayırteder; -Metninanadüşüncesinibelirler -Okuduklarıileilgilikendiyaşantılarındanvegünlük yaşamdanörneklerverir; -Okuduklarındakidil,anlatımvebilgiyanlışlarınıbelirler; -Menintürünüdikkatealarakuygunbiçimdeokur;

22 Kategori:Konuşma Altkategoriler Özelhedefler Kazanımlar 3.1KonuşmaKuraları 3.2SözlüAnlatım 3.3Tür,TeknikveYöntemler Konuşmaetkinliklerinekatılmak içinsözisteyebilme Çeşitlikonulardasorular sorabilme Adressorabilme,yertarif edebilme Biriyilik,sunumyadayardımda bulunankimselereteşekküretme birbütünütemsileden Birresimüzerindekonuşup yorumlayabilme Bilinenkısabirmasalı,bir öyküyübirfabli,birfıkrayı anlatabilme İzlenenyadayaşananbirolayı anlatabilme Bazıtekerlemelerisöyleyebilme Birhayvanın,birbitkinin (meyveçiçekvb.)yalınbir eşyanınbaşlıcaözeliklerini sezipbetimleyebilme -Sözcükleridoğru,açıkseslendirirvesöyler. -Düzeyeuygunsorulardüzenler;sorularaaçık, kısa,doğrukarşılıkverir. -Konuşmalarındakonudışınaçıkmaz. -Konuşmalarındayinelemelere(tekrarlara)yer vermez. -Konuileilgiliduygu,düşünceveizlenimlerini kısayoldananlatır. -Yeniöğrendiğisözcük,deyimveatasözlerini doğruveyerindekulanır. -Sesinidinleyicilerinduyabileceğibiçimdeayarlar. -Konuşmaetkinliklerinekatılmakiçinsözister. -İstekleriniaçıkveuygunbirdileilgilileresöyler. -Kümevesınıftartışmalarınagönülüolarakkatılıp görevalır. -Yakınçevredegördüklerini,bildiklerini, yaptıklarını,dinlediklerini,yaşadıklarını,edindiği bilgileridoğruvekısacaanlatır. -Günlükyaşamda,heryerdeduygu,düşünceve izlenimlerinidüzgünvegüzeltürkçeileanlatır. -Resimlerüzerindekonuşur.

23 Kategori:Yazma Altkategoriler Özelhedefler Kazanımlar 4.1Yazma Kuraları 4.2Yazılı Anlatım 4.3Tür, Teknikve Yöntemler Tümceleri,düzgün,açıkveanlaşırbirbiçimde yazabilme; Sözlüsorularayazılıyanıtyazabilme Dahaönceöğrenilenbirmasalı,öyküyüvb. resimlerebakarakyazabilme; Yalınbireşyanın,birhayvanın,birbitkininbaşlıca özeliklerinisezipyazılıolarakbetimleyebilme; Özgünyazılarabakarakkendiyanlışlarınıbulup düzeltme; Biryazıyazarkenanlamlıvekuralıtümceler kurabilme; Yazılarındasözlükveyazımkılavuzundan yararlanabilme; Konudışınaçıkmadanyazabilme; Öğrendiğiyenisözcükleriyazılarındakulanabilme; Yazılarındaneden-sonuçilişkilerikurabilme; Kendinitanıtanyazılaryazabilme; Bildirmetümcelerininsonunanokta,sorutümcesinin sonunasoruişareti,ünlemtümcelerininsonuna ünlemişaretikoyabilme; Tümceninilkharfinibüyükharfleyazabilme; Özeladların(insanadlarının,soyadlarının;köy,kent, dağveova)ilkharfinibüyükharfleyazabilme; Özeladlaragetirileneklerikesmeişaretiyle ayırabilme mi soruekiniayrıyazabilme -Kuralınauygunolarakbitişikbirelyazısıgeliştirir. -Sorularayazılıolarakyanıtverir. -Bilinenbirmasalı,biröyküyü,birfablikendi sözleriylekısacayazar. -Görünenyadayaşananbirolayı4-5tümceileyazar. -Tümcelerinanlamınagöreuygunnoktalama işaretlerindenbirinikulanır. -Tümceninilksözcüğününveözeladlarınilkharfini büyükharfleyazar. -Özeladlarınsonlarınagelençekimeklerinikesme işaretiileayırır. -Yazdığıyazısındayazımyanlışlarınıdüzeltir -Bütünyazılarınıbitişikeğikyazıileyazar -Biryazıyazarkenanlamlıvekuralıtümcelerkurar -Yazılarındasözlükveyazımkılavuzundanyararlanır -Konudışınaçıkmadanyazar -Öğrendiğiyenisözcükleriyazılarındakulanır -Yazılarındaanadüşünceyeyerverir -Yazılarındaneden-sonuçilişkilerikurar -Kendinitanıtanyazılaryazar -Temelharflerlesözcükvetümceleryazarkenharfler vesözcüklerarasındauygunaralıklar(boşluklar) bırakır; - mi soruekinidoğruyazar

ÖĞRETİMYÖNTEMLERİ İlköğretiminbütüneğitimveöğretimetkinliklerinin,çalışmalarının yürütülmesi,hedeflerin,genelveözelamaçlarınıngerçekleştirilmesi,tüm öğretimintemelerinedayanmaktadır. Öğretmen,dersprogramınınamacınaulaşabilmesiiçinöğrenci merkezlibiryaklaşımuygulamalıdır;uygulamalıetkinliklerineağrılık vermelidir.buyaklaşımdaöğretmen,gösterici,yönlendirici,uyarıcı, düzenleyici,yolgöstericiverehberkonumundaolmalıdır. Öğretmen,dersteuygulayacağıöğrenmeveöğretmeyaklaşım, yöntemvetekniklerinikendiseçer.diğerderslerdeolduğugibi,türkçe eğitiminde detek bir yöntem uygulanamaz. Türkçe dersi bilimsel olmaktançokbirbeceridersidirde.bununiçindeçeşitliyaklaşım, yöntemvetekniklergerektirir. Yeni öğrenme ve öğretme yaklaşımı, yöntem vetekniklerin kulanımı, öğrencileri öğrenme etkinlikleri merkezine,birbirinden öğrenme modelinedayanarakişbirliğiyapmayayöneltir. Öğrenciler, çeşitliöğrenmeetkinlikleriylenekadarçokkapsanırsa,sonuçlar(başarı) okadariyiolur. ÖğretmenTürkçeDersiPlanveProgramınınhedef,genelamaçve özelamaçlarınıgerçekleştirmesisırasında,bilimbakımındankanıtlanmış, yeni,çağdaşyaklaşım,yöntemveteknikleriuygulamalıdır. Öğretmen,planlamasırasındaBusınıftaöğrenilmesiöngörülen öğretimgerecinibusınıfınplanveprogramındaöngörülentoplamyılık derssaatlerineuyarlanmalıdır. ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme öğrenme-öğretim sürecinin ayrılmaz parçasıdır.öğrenmeveöğretimsürecininnekadaretkiliolduğudüzenli olarakölçülmelivedeğerlendirilmelidir.buuygulama,öğrencilerinve öğretmenlerinbaşarılıvebaşarısızyönlerinibelirlemeleriaçısındanson dereceönemlidir.ölçmevedeğerlendirme,aynızamandaöğretmenlerin kulandıklarıyöntem,teknikvebecerilerilegelişimdüzeylerihakkında bilgilerinsüreklitoplandığıbirçalışmadır. Değerlendirme,öğretmenöğrencileringelişimdüzeyi,gereksinmeleri, bunlara uygun öğrenmeetkinlikleri belirleme ve öğrenme ortamınıdüzenlemedeyolgöstericidir.böyleceöğretmentürkçedersi öğretiminiöğrencilerindüzey,ilgivegereksinimlerineuyumluduruma getirebilir. Öğretmençeşitli değerlendirmearaçlarıyla öğrencilerin 24

gelişimsüreciniöğrenmeamaçlarınıvedilgelişimhızlarınıbelirlemeli vebukonulardaöğrencileribilgilendirmelidir.değerlendirmesürecinde öğrencilerdesınavkaygısıyaratmamalı,busürecinöğrenciningelişimine ilişkinbilgitoplamasüreciolduğukanısıyaratılmalıdır. Ölçmevedeğerlendirmesüreci,biryandanöğrencilerekazandırılmakistenenbecerilerinhangiölçüdekazandıklarınıbelirlerkenöte yandan da bubecerilerinkazandırılmasısırasındahangiamaçve becerilerdeyetersizlik,eksiklikveyanlışlarınortayaçıktığınıbelirler. Öylekiöğretmenbuyetersizlik,eksiklikveyanlışlarısaptayıponların giderilmesivedüzeltilmesineyönelikçalışmalardüzenler. Değerlendirmeyi, öğretmen okul içinden ve okul dışından görevlendirilmişkişilerveöğrencilerkendileriyapabilir. EĞİTİMDEKULLANILANBAŞLICAÖLÇMEARAÇLARI: BilişselAlanDavranışlarınÖlçülmesi 1.Gözlem 2.Sözlüyoklamalarınyapılması(Derssüreciiçinde) 3.Yazılıyoklamalarınyapılması(Derssüreciiçinde) 4.Test a) Kısayanıtlıtestler; b) Doğru yanlıştestleri; c) Çoktanseçmelitestler; d) Eşlemetestleri; e) İzlemetestleri; f) Kendinideğerlendirmetesti; g) Öğrencibaşarısınısaptamatesti; h) Öğrenmeeksiklerinisaptamatesti; 5.Ödevveevödevleri; 6.Yazdırılar(dikteler)veyazdırıçeşitleri. 25

26

ENGLISH (2hoursper week,36intotal) INTRODUCTION TheprogramofEnglishlanguagewilemphasizetheimportanceof experiencinglanguageincontext.learners backgroundknowledge, skilsandatitudeswilbeusedas meansofdevelopingcommunicating abilities.asthelearnersdevelopcommunicationskils,theyalsoincrease theirlinguisticaccuracyanddeveloplanguagelearningstrategies. IntheEnglishlanguageprogramlearnerswilacquirevariouskinds ofknowledge,skilsandatitudesabout: 1.interpreting,expressingandnegotiating meaning(communication). 2.Sounds, writensymbols,vocabulary,structureand discourse (language). 3.Cognitive,socio-cognitiveand meta-cognitiveproces(general languageeducation). 4. Paternsofideas,behaviours, manifestations,culturalartefacts andsymbols(culture). Acquiringthelanguageincorporatescommunication skilssuchas listening,speaking,reading, writing,viewingandshowing.learners developthesecommunicationskilsbyusingknowledgeofthelanguage, includinggrammar,andculture,communicationandlearningstrategies, technology,andcontentfromothersubjectareastosocialise,toacquire andprovideinformation,toexpresfeelingsandopinions.knowledgeof othercultures,connectionstootherdisciplines,comparisonsbetween languageandcultures,andcommunityinteractionalcontributetoand enhancethecommunicativelanguagelearningexperience, butthe communicationskilsaretheprimaryfocusoflanguageacquisition. 27

THEGOALS Englishasaforeignlanguagewilbeintroducedforthefirsttimein thethirdgradeofprimaryeducationinkosova.thepurposeofthisearly introductionintheschoolcuriculumistoenablethestudentstoreacha workinglanguagecompetenceaftercompletionofuppersecondary educationforbothfurthereducationandcareer.learningenglishasa foreignlanguagethroughouttheirpre-universityeducation wilenable learnerstodeveloptheknowledge,skils,andatitudestheyneedto communicateinenglish,inavarietyofschool,travel,leisureandjobrelatedcontexts.englishasaforeignlanguagewilextendthecultural experienceofpupilsandwilfacilitatetheintegrationofoursocietyin theeuropeanintegrationproceses. TheoveralapproachduringtheinitialyearsofEnglishlanguage learningexperiences wilbefocusingonthenon-analyticalaspect (learningascommunicationthroughinteractionwithoutin-depthstudyof linguisticelements).astheyadvanceintheirlanguageexperienceand competence,thefocus wilshifttowards moreanalyticapproach,but alwayskeepingabalancebetweenthetwo. Inthisgrade,however,learnerswilbeableto: a)participate invariouslanguageexperiencesthat wilenableto engageinsituationsdealingwith:(1)school,peoplearoundus, weather,animals,holidaysandcelebrations.,(2)understanda seriesofsimpleoraland writenstatementsinacontroledand structuredcontext,and(3)expresstheirthoughtsbyproducing simpleoraland writen messagesofafewstatementsina controledcontext. b)identify thepresenceof English(speaking)individualsand groupsandconcretefactsaboutenglishcultures; c)understand anduseoralyandin writingthesound symbol system,vocabularyandwordorderinsimplestructures. 28

ThescopeofgradefourEnglishLanguagecurriculum COMMUNICATION Listening GeneralObjective:Listeningatthisstageisacrucialskiltodevelopaslearnersarebeingintroducedtothesoundsystemof English,whichtheywilcompareandcontrastwiththatoftheirmothertongue. Specificobjective Suggestedlang.activities Attainmenttargets Learnersshouldbeableto: Identifyandexplaineventsilustratedinpictures; Askquestionsandlistentoresponses; Produceleanedwords,phrases,andshortsentences whenlistening Understandandrespondtoshortstatementsand questionsrelatedtoareasofmostimmediate personalrelevance,e.g.verybasicandfamiliar information,shoppingandimmediateenvironment (residence,school,etc) Listenandrepeat; Listenanddo; Listenandgues; Listenanddraw; Listenandfilincharts; Learnerscan: Understandsimpleclasroom commandsandquestions Understandphrasesrelatedto familiartopicsandfamiliar information Expresopinionsandrespond tothanks Speaking: GeneralObjective: Learnersshouldgainself-confidenceandusetheclasroomsetingforspontaneousspeech. Specificobjective Suggestedlang.activities Atainmenttargets Learnersshouldbeableto: Discusandtalkabouttheirexperiences; Usesimplephrasestodescribewheretheylive Usesimplephrasesandsentencestodescribe insimpletermstheirfamilyandotherpeople; Identifypeople,places,objects,events,and Matchingactivities; Singingrhymes; Roleplay; Pronunciationofwords; Learnerscan: Respondbriefly,withsingle wordsorphrases,towhattheysee andhear. Nameanddescribepeople,places andobjects 29

basicconceptssuchasnumbers,daysofthe week,foodandtime; Expreslikesanddislikes Provideinformationinresponse yes/noquestions; Reading Generalobjective: Specificobjective Suggestedlang.activities Atainmenttargets Learnersshouldbeableto: Recognizethebeginningandtheendof sentences; Readaloudshort,simpletextsandrecognize familiarwordsinnewtexts; Understandfamiliarnames,wordsandsimple phrases(forexampleinnotices,posters, pictures); IdentifyandnamealtheletersofEnglish alphabet; Readshorttexts; Readandmatchthe pictures; Readandact; Readandwrite; Readanddraw; Learnerscan: Readclearly,slowlyandidentify relatedwords; Readandunderstandsinglewords presentedinafamiliarcontext Readandfolowshort,simple writeninstructions; Writing GeneralObjective:Learnersshouldgainsomecontrolofwritingskil. Specificobjectives Suggestedlang.activities Atainmenttargets Learnersshouldbeableto: Understandsomeofthefunctionsofwriting; Enjoymarkingandbasicwritingexperiencesusing pencils,crayons,etc; Understandthatwritensymbolshavesoundand meaning; Copytexts; Writeandsay; Writeanddo; Dictatenumbers; Learnerscan: Copysinglefamiliarshort phrasescorectly Writesimplenotesandshort simplepostcardstofriends; Filinformswithpersonal details; 30

UNDERSTANDINGANDUSINGENGLISH GeneralObjective: LearnerswilincreasetheirawareneswithregardtotheuseoftheEnglishlanguage Specificobjectives Suggestedlang.activities Atainmenttargets Learnersshouldbeableto: Recognizethesoundandspelingalphabetof English; Practicethepronunciationinvarioussimple context; Recognizevocabularyofcommonwords; Recognizeandappreciatetheworkofothers; Understandandusethevocabularyrelatedtoareas suchas:clothes,foodanddrinks,colours,shapes, numbers,time Understandandusevocabularytoexpres themselvesontopicssuchas:family,hobbies, interests,andsoon Roleplay; Rhymesandsongs; Matchspelingand drawings; Corectingmistakes; Guesing; Interviewingeachother; Learnerscan: Spelandpronouncewordsthey learn; Describepeopleandobjects; Understandandusethe informationgiventocompletea picture; Usesimplephrasestodescribe thecountrytheyknow; MAKINGCONNECTIONS Generalobjective:Thelearnersusethelanguagetomakeconnectionswithothersubjectsandacquireinformationand reinforceotherareasofstudy Specificobjective Suggestedlang.activities Atainmenttargets Learnersshouldbeableto: Recognizeanddescribepictures Trytotransferskilsandcontentofmothertongue tothefirstlanguage; Begintorecognizenumbersandmatchthemto signandsound; Numbergames; Roleplay; Matchingactivities; Workgroups; Workinpairs; Learnerscan: Recalarangeofnumber rhymes,songs,storiesand countinggames; Understandtheuseofavariety ofinformationsources(books, 31

Recognizeandrecreatebasicpaterns; Understandthatallivingthingsbetreatedwith care,respectandconcern; Relateinformationstudiedinotherdisciplinesto thelearningofenglishlanguage; TV,posters ); Recognizeanddescribepictures; Addreswhowilldowhat,when andhowwel; Usewordsasociatedwith specificoccasions(greetings, seasons ); ENGLISHINTHE WORLD Generalobjective:Learnerswilacquireknowledgetodemonstrateunderstandingofculturalperspectivesotherthantheir own. Specificobjectives Suggestedlang.activities Atainmenttargets Learnersshouldbeableto: Demonstratecare,respectandafectionforothers; Identifysimplepaternsofbehaviorinvarious setingssuchasschool,family,andcommunity; Understandthatsocialvariablessuchasageand genderafectthewaypeoplespeakandbehave; Begintounderstandaboutdiferentplacessuchas thecountrysideandthetown; Recognizeholidaysandfestivalsofcountries whereenglishisspoken; Learnaboutrights,obligationsandresponsibilities inthecontextoftheclasrooms; Clothes; Songs; Roleplay; Parties; Learnerscan: Talkabouthomeandwhere theylive; Begintoappreciatethe importanceoftheenvironment; Identifydiferencesbetween diferentcountries; 32

GRADEFOURTOPICALCONTENT 1.Greetingsandintroductions Helo!Iam Meetingpeople 2.TheAlphabet Compareleters Makeitreal 3. Funandgames Sportsandgames Myfavoritesport 4. Sharingduties Adayinmyschool Aweekendathome 5. Numbers Numbers11-20 Telingthetime 6. Seasonsandweather Daysoftheweek Monthsoftheyear Notetotheteachers: Inordertoachievethetargetedaimsand objectivesofgradefourcurriculum,andcoverthetopicalcontentof Gradefoursylabus,teachersshouldselectteaching materialsfrom course-book(s)(ifavailable)andothersourceswhichshouldprimarilybe age-appropriate, which meansthattheyshouldbededicatedtoyoung learners. Ontheotherhand,teachersshouldusesupplementary materials accordingtothetimeavailable(pictures,posters,casetes,cds)and dedicatedtotheenglishlanguagewithintheschoolcuriculum,inorder tosuittheirlearners needsandtomeettheatainmentrequirements. Althoughitisestimatedthatwithinaschoolyear,approximately9 contentareasshouldbecovered,itistheteachers responsibilitytoplan thenumberoftopicalareas(units)andthecompositionofit,in accordancewiththetotalamountofhoursdedicatedtoenglish. METHODOLOGY TheCommunicativeApproachandTask BasedLearning TheoveralaimoftheEnglishLanguageCuriculumistoenable learnerstocommunicatesuccesfuly.succesfulcommunication means getingour mesageacrostoothersefectively. The Communicative Approachtolanguagelearningaimsatfacilitatinggenuineinteraction withothers,whethertheyliveintheneighbourhood,inadistantplace,or onanothercontinent. 33

Inlanguagelearning,theatentionofthelearnersmaybefocusedon particularsegments,oronthelanguageasawhole.incases when we wanttofocuslearners atentiononparticularsegments,thenasegment maybeagrammaticalstructure(atense),alanguagefunction(expresing gratitude),avocabularyarea(foodanddrinks),oraphonologicalfeature (stresorparticularsounds). Ontheotherhand,whenatentionisfocusedonthelanguageasa whole,learners,througha widerangeoflanguageactivities,usethe languageforpracticalandrealisticpurposes.inotherwords,theyactas genuineusersofthelanguage.participatingactivelyincommunicative languageactivities,theyinfactplayroles,simulatesituationsrelatedto reallife,andlearnthroughpersonalisation.intheearlierstagesof learning,learnersshouldbealowedtousegestures,bodylanguage, facialexpresions,mime,drawingsandsoon. Whentheylearnbydoing, theyrealisethatlanguageisapowerfulmeansofcommunicationandwil useitassuch. Since communication basicaly means sending and receiving mesages,learnersshoulddevelopthefourlanguageskils,whicharethe coreofcommunication.developmentofreceptiveskils,thatislistening and readingskils, wilenablelearnerstoreceive messagesand, depending ontasksthey are expectedtofulfil, select essential information.however,sincelanguageskilsdonotoccurinisolation,but are normalyintegratedforcommunicative purposes,after having receiveda message,learnersshouldbeableto makedecisions,and respondappropriately.inasituation whichinvolveslanguage,their responseisacommunicativefunction,whichisperformedbyoneofthe productiveskilseitherbyspeakingorbywriting. TheLearning-centredclasroom Theobjectiveoflearningcentredteachingistomaketeachersaware oftheimportanceoflearnerautonomyintheclasroom.theteacheris requiredtodo morepreparationbeforethelesson,andlessstandup teachingintheclasroom.butitdoesn tmeanthattheteachershouldsit backandrelax.theteacherhasarole,tosupportandhelplearners.the learnerslearn moreactivelyand withenjoyment. Theenvironment requiresalearningcentredapproachthatreliesonparticipant ssharein thelearning,andresponsibilityforfurtheringdiscussion.inalcases learnersneedclearguidelinesandpreparationforefectivediscusion participation. 34

The majoraims,orsetofaims wilrelatetothedevelopmentof learningskils.suchaimsmayincludethefolowing: Toprovidelearnerswitheficientlearningstrategies; Toasistlearnersidentifytheirownpreferedwaysoflearning; Todevelopskilstonegotiatethecuriculum; Toencouragelearnerstoadoptrealisticgoalsandatimetableto achievethesegoals; Todeveloplearners skilsinself-evaluation. Theuseofthemothertongueintheclasroom Contrarytotheprinciplesofthedirectmethodandnaturalapproach inlanguagelearning,whichfavourexclusiveuseofthetargetlanguage, excludingthemothertonguecompletelyfromtheclasroom,mostrecent approachestodaysuggestthattheuseofthemothertongueatparticular stagesofforeignlanguagelearningmayproveuseful. Whilethereisclearlyaplaceforthemothertongueintheclasroom, teachersshould makeefortstokeeptheuseofthe mothertonguetoa minimum.insteadoftranslatingwordsand/oraskinglearnerstotranslate, theyshoulddemonstrate,act,usesimpledrawingsand/orpictures, explain,givesimpledefinitions.ifteachersreadilyintervene with translation,assoonaslearnersareprovidedwithan equivalent wordor expresion,assoonastheircuriosityissatisfied,theymayloseinterestin thatparticularitem.inconsequence,theenglishwordorexpressionis easilyforgotenandcannotbeeasilyrecaled.thismethodiseasiestfor teacherandlearner,butmaybetheleastmemorable. Clasroom Management Goodclassroommanagementisessentialtoefectivelearning.The teachernotonlyhasknowledgeofhisorhersubject(english),butisalso themanagerofthelearningproces. Strategiesforclasroommanagement Classroom managementshouldbethoughtofintwo majorparts: Proactive(preventative)andreactive(discipline).Proactiveclassroom management meansestablishingtherightphysicalandpsychological environment. 35

36 Thephysicalenvironmentistheshape,size,seatingarangements, materials,andequipmentintheclasroom. Thepsychologicalenvironmentreferstotheemotionaltone achievedintheclasroom. Successfulclassroom managementinvolvesnotonlyresponding efectivelywhenproblemsoccur,butpreventingthefrequentoccurence ofproblems.themostefectivedecisionsinclasroommanagementare basedonaclearconceptofthegoalsandintendedoutcomesthata teacherwishestoaccomplish. Rulesandproceduresfortheorganizationoftheclasroomshouldbe developedinconjunctionwithteachingstrategiesthathelplearnersmeet theirpersonalandacademicneeds.theteachershouldarangeseating andprovidesimplestep-by-stepinstructionsandchecktheyhavebeen understood. Communication:If we acceptthatlanguageis a vehiclefor communicationinclassandnotsimplythecontentoftheclass,then teachersneedtoputthelearnersinsituations wheretheyneedto communicate. Groupandpair work(seefurther)canprovidesuch situations. Efectivecommunicationisthefoundationforgoodclassroom management.therearecertainformsofcommunicationskilsthatare beneficialintheclasroom. Monitoring :Often misbehaviouroccursbecauselearnersfind actingout'moreinterestingthanaboringlessonormorerewarding thananotherexperience.learnersmayalsomisbehavewhentheyarenot involvedinthelearningactivity,donotunderstandthetask,orcannot obtainasistancewhenitisneeded.sotheteachershouldfinduseful techniquesforrespondingtominorclasroomdisruptions. Howalesonistaught Qualityofinstructionisakeyfactorinfluencinglearners'behaviour andachievement.responsetolearner misbehaviouris mostefective whenit maintainsorincreasesthelearner'sdignityandself-esteemand encouragesthelearnertoberesponsibleforhisorherownbehaviour. Therefore,theteachershould: Involvelearnersinevaluatingtheirown workas welasthe teacher sinstructions;

Varythe styleas welasthecontentofinstructioninorderto addresdiverselearnerlearningstyles; Relatematerialstolearners'liveswheneverposible; Createanticipation,anduseactivitiestocatchlearnerinterestor increaselearnermotivationtoparticipate; Engagelearnerlearningthrough cooperative group work, competitiveteams,groupdiscusions,debates,androle-playing. Ingroupandpairworklearnersareresponsiblefortheirbehaviour, fororganisingtheworkinhand,theychoosethelanguagethatisused, andhavetocolaboratewiththeothersinthegroupinordertoachieve thetask. Groupworkandpairwork Groupandpair workgohandinhand withthecommunicative approach,andlearning-centerednes. Increasetheopportunitiesforlearnerstousethelanguage; Improvethequalityoflearnerstalk; Alowgreaterpotentialfortheindividualisationofinstructions; Promoteapositiveafectiveclimate; Havebeenfoundtoincreaselearners motivation. Accordingto LongandPorter(1985)smalgroup workinthe languageclassroomprovidestheoptimumenvironmentfornegotiated comprehensibleoutput.groupandpairworkhelptouseclastimemore efectively,increase efectivelearnertalkingtime and encourage cooperationbetweenlearners,theirindependenceandresponsibilityfor others. Therolesofbothteacherandlearnerschangeaccordingtowhatkind ofgroupingtheyarein.inthetraditionallecture-stylegrouptheteacher controlsboththecontentandthelanguagethatisused,s/heisactive, takingtheleadintheclassroomandcontrolingthebehaviourofthe learners.thelearnersarereceptive,folowingtheteacher sleadand receivingthecontentofthe message,possiblywithoutrealythinking activelyaboutit. 37

38 Groupwork Groupworkisbasedontheideathatlearnerscanlearnthelanguage andinformationfromeachother.theprincipleofcooperativelearningis basictoclasroomeducation.italsoalowstheopportunityforteachers tohelp withindividualproblems,forstrongerand weakerlearnersto workontheirownandfor morelearnerstoget morepractice. Group workcanbeusedforproblemsolvingactivities,projectwork,consensus reaching,orinformationgapactivitieswheremorethantwolearnersare involved. Groupworkgiveslearnerschancesforgreaterindependenceasthey worktogether withouttheteachercontrolingevery move.theytake someoftheirownlearningdecisions,theydecidewhatlanguagetouseto completeacertaintask. Pairwork Pairworkisaspecifickindofgroupwork,usualyusedfordoing oralorwritenexercises.thepairsmayworktogethertoproducethe answers,ortheymayaskeachotherquestionsinturn. Pairworkisoftenquiteoutsidelearners experienceofschoolandso weneedtotrainthemintheroutinesofworkingtogether,guidethem towardsacceptablebehaviour,givethemtheopportunitytopractisethe necesaryskils,andmakesuretheyknowwhatweexpectofthem. Pair workinvolveslearners workinginpairssimultaneously.the reasonsfortheuseofpairworkaresimilartothoseofgroupwork.pair workalows morelearnerstoget morepractice.learners workingin pairsareabletoshareideasandhelpeachother.pairworkisusefulfor dialoguesandinformationgapactivities,butitcanalsobeusedwhen workingongrammarandvocabularyactivities,orcheckinganswers. Teachersneedtointroducepairworkslowlyandgentlyintoclases, alowingthelearnersto get usedtotheidea of working more independently,andtodevelopthenecesaryskils. SpeakingandListening Speaking Speakingisaninteractiveprocessofconstructing meaningthat involvesproducingandreceivingandprocessinginformation(brown, 1994;Burns&Joyce,1997inHarmer,1998). Whenwethinkaboutspeaking,wemeanthelearnersuseanyandal thelanguageattheircommandtoperformsomekindoforaltask.the

importantthingisthatthatthereshouldbeatasktocompleteandthatthe learnersshouldwanttocompleteit. Therearethreebasicreasonswhyitisagoodideatogivelearners taskswhichencouragethemtousealthelanguageattheircommand. Rehearsal:getinglearnerstohaveafreediscussiongivesthema chancetorehearse having discusions outsidetheclassroom.for example,havingthemtakepartinarole-playatanairportcheck-indesk alowsthemtorehearsesuchareal-lifeeventinthesafetyofthe clasroom. Feedback:speakingtasks wherelearnersaretryingtousealand anylanguagetheyknowprovidesfeedbackforbothteacherandlearners. Teacherscanseehowtheirclassisdoingandwhatlanguageproblems theyarehavingwhereaslearnerscanfindaparticularkindofspeaking andwhattheyneedtodotoimprove. Engagement: goodspeakingactivitiescanandshouldbehighly motivating.ifalthelearnersareparticipatingfuly-andiftheteacherhas setuptheactivityproperlyandcangiveusefulfeedback,theyshouldget tremendoussatisfactionfromit. Level1 Teacher srole Theteachersroleisthesameforal levels.itismarkedbychildren sgradualmovementfromdependenceon theteacherandotherlanguageusersto increasingindependenceasalearner. Theteacherwil: Belikerole-modeland involve herself/himselfindiferentactivities; Guidelearnersandadviceaccording totheirneeds; Facilitatewhenneeded,andhavethe roleofco-learner. Learner srole Posibleactivities S/hewil memorise words, imitatethe teacherand peers,take ordersand respond. Producingshort sentences; Singingasongin English; Readingatext aloud; Informationgap (Describeand Draw). Listening Listeningisbasictolanguagelearning.Itisafundamentalskilfor theimprovementofspokenandwritenlanguage.listeningisthefirst skiltodevelopwhenlanguageislearnt.listeningisimportantbecauseit helpsingainingspokenfluency. Therearetwotypesoflistening situationsinreallife,non interactiveandinteractive. 39

non interactivelisteningsituationsincludelisteningtotheradio, TV,films,lectures.Insuchsituationsweusualydonothavethe opportunitytoaskforclarification,slowerspeechorrepetition partner. interactivelistening situationsincludeface to faceconversations,andtelephonecals,inwhichwearealternatelylistening andspeaking,andin which wehaveachancetoaskother participant(s)forclarification,repetitionorslowerspeech. Therearetwobasicapproachestolisteningintheclassroom: extensiveandintensive. Extensivelisteningorlisteningforgist(listeningtoanentirepieceto gainanoveralimpresionorunderstandingofwhatitisabout). Intensivelisteningorlisteningfordetail(learnerslistentothesame piecewithgreateratentiontodetail). Level1 Teacher srole Tomotivatethelearners; Toraiselearner sinterest; Tointroduceanddevelop soundsofenglish; Tofamiliariselearnerswith somevocabulary; Tomonitor; Toprovidelotsofexposureto comprehensibleinput; Tohelpandencouragelearners; Toprovidelearnerswithregular listening; Facilitator. Learner srole Posibleactivities Tryto understand meaning,not detail; Understandand respondto simple instructions. Listenanddo; Listenandgues; Listenanddraw. Readingand Writing 40 Reading Readingisaveryimportantpartofdailylife. Wereadinorderto obtaininformationwhichispresentedinawritenform.peoplereadfor: Specificpurposes Generalpurposes Pleasure

Readingforpleasureisveryimportantbecausewhilereadingnovels or magazineswereceiveinformation. Wecanalsoacquirevocabulary andevengrammar.attheendoflevel2learnersshouldbeabletoknow whattheimportanceisofreadinginenglish.onereasonwhylearners sometimesfailtounderstandatexteven whentheyknowalthe vocabularyis becausetheycannotlink whattheyarereadingto somethingtheyalreadyknow. Atthislevelitisveryimportantthatteachersgivelearnersan opportunitytoread materialoftheirchoiceinenglish.forexample, somelearnersmightenjoyreadingahistorytextbookinenglishandthen telingotherlearnerswhattheyhaveread. Writing ThereasonsforteachingwritingtolearnersofEnglishasaforeign languageincludereinforcement,languagedevelopment,learningstyle and,mostimportantly,writingasaskilinitsownright. Level1 Reinforcement:Learnersoftenfinditusefulto writesentences usingnewlanguageshortlyaftertheyhavestudiedit; Language development: The mentalactivity we haveto go throughinordertoconstructproperwritentextsisalpartofthe ongoinglearningexperience; Learningstyle:Somelearnersarequickatpickinguplanguage justbylookingandlistening,butfor manylearnersthetimeto thinkthingsthrough,toproducelanguageinaslower way,is invaluable; Writingasaskil: Writingisabasiclanguageskil,justas importantasspeaking,listeningandreading.learnersneedto knowhowtowriteleters,howtoputawritenreportstogether, howtoreplytoadvertisements.theyneedtoknowsomeof writing sspecialconventions,forexample punctuation and paragraphconstruction. Teacher srole Learner srole Posibleactivities Theteacherwil Tocopythe Writingshort Designthetask; teacher,folow sentencesona Bearole-model; simple model. familiartopic; Guide,coach,advise, Writingpostcards; facilitatethelearners. Copyingtext. 41

Dictation Whenlearnersknowhowtowrite,onewayofencouraginglistening istosetadictationexercise.herethelearnershavetowritedownexactly whattheteacherreads out.itis also an exercisein speling, pronunciationandpunctuation. Dictationinvolvesdiferentkindsof mentalprocesses. Thereis moretimetothink,tocorect mistakes. Teachershouldtelthelearnershowmanytimesthetextwilberead.It isimportanttoreadthetextatleasttwice. Attheendoflevel1,learnersshouldbeableto write alimited numberofwordsabout:greetings,numbers,families,colours,partsof thebody,foodanddrinks. Vocabulary VocabularyteachingandlearningiscentraltolearningEnglish. Wordshaveacentralplaceinculture,andlearning wordsisseenby manyasthemaintaskinlearninganotherlanguage. AccordingtoCarterandNunan(2001),knowingvocabularyactively andproductivelyaswelasreceptively, meansthatwealunderstand many more wordsthan weactualyuseineverydaysituations. Our activevocabularyistheuseofwordsthatweknowandareabletouse. Ourreceptivevocabularyisthesetofwordsthat werecognizeand understand.adefinitionoflearningaworddependscrucialy: onwhatwemeanbyaword; onhowawordisremembered; over whatperiodoftimeand whatcircumstancesitcanbe recaled; and whetherlearning a word also meansthatitis always retained. Toansweralthesequestions,fourthingsshouldconstantlybe involvedsuchas:putingwordsinstoragethroughtheear,throughthe eye,keepingwordsinstorage,retrieving,andusingthem. Theprocesingofwordsatdiferentlevelsiscrucialtolearning.The diferent levels include integration in the learning process of pronunciation,thevisualshapeofthegrammaticalstructureandsemantic paternsoftheword. 42

Asystematicapproachtovocabularyteaching Alanguageteacherneedstofindsystematicwaysofhelpinglearners withthevocabulary.asystematicapproachmightdevotelesontimeto helpinglearnersateachofthefolowingstagesoflearningvocabulary whenthelearners: Meetnewwordsandunderstandtheir meaning(s)andtheways theyareused; Practiseusingthewords; Findwaysthathelpthemmemorizethewords; Recalandusethewordsappropriately. The teacherintheclasroomcanhelplearnersunderstandthe meaningby: Avoidinglanguagemorecomplexthanthewords/heistryingto explain; Focusingonthemostimportantusages; Usingexamples; Usingteachersownandlearner sknowledgeandfeelingstofocus onwhatweunderstandbythisword. Atlevel2theyarebeginningtoreadindependentlyselectingsimple textsandusingabilingualdictionaryorglosarytolookupnewwords. Whenreadingontheirowntheyarebeginningtousecontexttoworkout whatunfamiliarwordsmeanetc. Level1 l Teacher srole Learner srole Posibleactivities Torecyclewords appropriately; Toactormime words; Tofocuslearners atentionon pronunciation. Toimitate,folow ordersandrespond; Tolistenandpickup thingscorectly; Tomachwordsand pictures. Matchingpictures towords; Miming; Listen,readand say. 43

TheRoleofGrammar If weseelanguageasabuilding,the wordsasbuildingblocksor bricks,andgrammarasthearchitect splan,than we mustadmitthat withoutaplan,evena milionbricksdonot makeabuilding.similarly, onemayknowamilionenglishwords,butifs/hedoesnotknowhowto putthemtogether,s/hecannotspeakenglish(sesnan,1997). Inthelightofthisstatement,thequestionisnot whethertoteach grammarornot,buthowtoteachit. Weshouldconsiderwhichapproach toadoptinteachinggrammar,whethertoteachformbeforemeaning,or meaningbeforeform,andwhatstrategiesandtechniquestouseinorder toenablelearnerstoputtheirknowledgeofgrammarintouseand communicateefectively.itistheteacher sresponsibilitytoestimate whichapproachwouldyieldbestefectsataparticularstageoflearning, orwithaparticularclas. Teacher srole Learner srole Posibleactivities Level1 Toexposelearnersto particularlanguageitems; Tooferappropriate examples; Toprovideopportunities forrestricteduseof languageitems; Tomakeactivitiesplayful andenjoyable. Gaspthemeaning ofthelanguage items; Showreadinesto participatein activities; Practicelanguage itemsin communicative activities. Demonstration ; Games; Songs; Magictricks; Drawing. Accordingtothefindingsoftheauthors mentionedabove,atthis level,learnersshouldbeabletorecognizediferentwordcategoriesand put wordsintophrases.they mayalsobeabletocombinephrasesin ordertoformsentences.theyshouldbeabletodealwithbothyes/no questionsand WH-questions.Atthislevel,learnersmaybeablenotonly tograspthemeaningoflanguageitems,butalsotounderstandparticular aspectsofthelanguagesystem. Developingtheircognitiveand metacognitiveskils,learnersshouldbeabletounderstandandusetherulesof grammar.regardlesofthis,teachersshouldbecareful,whendiscusing explicitlyandexplainingthegrammar,nottooverdo,thatisnotto lectureongrammar.instead,theyshoulddemonstrategrammarthrough substitutiontables,ordrilsincorporatedwithincommunicativeactivities. 44

AsesmentandEvaluation Therearemanyreasonsforasesinglearners.Someofthemare: tocomparelearnerswitheachother; toseeiflearnershavereachedaparticularstandard; tohelpthelearners learning; tocheckiftheteachingprogrammeissuccesful. Teaching meanschangingthelearner.teacherswilalwayswantto knowhowefectivetheirteachinghasbeen-thatis,how muchtheir pupilshavechanged. Thischangecanbein: TheamountofEnglishlearnersknow; ThequalityoftheEnglishtheyuse; TheirabilitytouseEnglish. Thegeneralwordformeasuringthechangeisasesment.Naturaly ifwewanttoasseshow muchpupilshavechanged,wehavetoknow exactlywhattheyalreadyknowandwhattheycanalreadydo. Therediferenttypesofasesment(orevaluation): Selfasesment(self-evaluation)relieson: Theamountofefortexpendedinresearch; Theamountofefortexpendedoninitialorganization; Theamountoforganization; Theamountofefortspentonwriting. Groupasesment(group-evaluation)canbedoneby: Evaluatingindividuallearnerprogreswithinthegroup; Awardinggroupandindividualmarks. Thisfosterscooperationamongthelearners,theypromotehigher achievement,greatermotivation,andamorepositiveatitudetowardsthe subjectareaandgreatersocialskils. 45

Individualasesment(evaluation)ismorereadilyacceptedby learners,showslearnersactivity,his/herparticipationlevelinthegroup activity,wilingnestorespecttheviewpointsofothers. Combinationofgroupandindividualasesment -thegroup component mayfosterthespiritofcooperation,andtheindividual componentmaypermittherecognitionofindividualcontributions. Theuseofworksamples,portfoliosandprojects.Thesefoldersor portfolios maybeusedtocolectsamplesofarangeoflearners work overthecourseofatermorayear.althese mayreflectthelearners overaldevelopmentandshowlearners progres. Ifteacherswanttofindouthowefectivetheirteachinghasbeen,or iftheywanttoevaluatethelearners progresthetestsareused.testsare conductedinclassbytheteacher.theymeasuretheresultsoflearners performance.teachingandtestingalwaysgohand-in-hand.questions areoftenaskedtocheckifthelearnershaveunderstoodwhathasbeen said.equaly,they maybeaskedtofindoutwhetheraparticularpoint needstobetaught. Weinstinctivelyknow why weaskaquestion: whetheritistoteachortotestsomething. Somemajorreasonsfortestingare: 46 Todiagnoselearners standardonarival; Tomeasurelearners progres; Tofindouthowmuchpupilshavelearned; Tofindoutthequalityoflearning; Tofindouthow manyoftheclasshavelearnedwhattheywere supposedtolearn; Tomotivatepupils; Toshowtheteacherwhattoteachnext. Therearediferentkindsoftests,suchas: Proficiencytests toexaminea generalstandardinability, regardlesoftheteachingprogramme; Achievementtests thatexamine whetherlearnerscando what theyhavebeentaught,eitherbytestingspecificsylabusitemsor generalobjectives;

Placementtestsarea mixtureoftheabovetwo,dependingon whatcriteriaweusetoplacethelearner; Diagnostictestsuseproficiencyorachievementteststoanalyse strengths and weaknesses in the learner or the teaching programmeitself. Wesee evaluationaswiderthantesting.testingmaybeasuccesful toolinevaluation,butwealsothinkthereareothercriteriaforasesing someone sperformance.evaluationisnotlimitedtonumbersorjust givinglearners marks.insteadoftryingtocountor measurelearner s abilityto makeusefulcontributiontotheclass, wecansimplyjudge whethers/hemakesacontributionornot,andsometimeswewilhaveto justify,negotiate,andposiblymodifyouropinions. Evaluationlooksforilumination:Howdidyoulearnthat? Whydid youlearnthat?thismeansthatwearedoingsomethingwiththelearner, ratherthantothelearner.byaskingthesequestions,wewillearnalot ofextrainformation,suchas: Whatthelearnerthinkss/heislearning; Whatthelearnerthinksiseasy/dificult; Whatthelearnerenjoys/hatesdoingintheclas; Wheretheteachingprogrammeandthelearnerdon tmeet; Wheretheteachingprogrammeneedre-designing. Withtheevaluationwearetryingtohelpthelearnertolearn,soitis notanasesment,infactitisaidtolearning.inotherwords,wecanuse assessmentproceduretodevelopandimprove,notonlythelearner,but alsotheteachingprogrammeandeventheschool. 47

BandDescriptorsforAsesingLanguageSkils Band Listening Speaking Reading Writing 5 Canunderstandal the mesage 4 Canunderstand most ofthemesage 3 2 1 48 Canunderstandsome ofthemesage Canunderstanda litlebitofthe mesage Canunderstandvery litleofthemesage Fluency Accuracy Doestaskverywel. Goodpronunciation,use Litleornohesitation ofvocabularyand grammar Doesthetaskwel. Somehesitation Doesthetask adequately.quitea lotofhesitation Doesnotdothetask adequately.alotof hesitation Canunderstandal thetext Goodpronunciation, Canunderstand vocabularyandgrammar. mostofthetext Afewmistakes Pronunciation,vocabulary Canunderstand andgrammarare someofthetext adequate.quitealotof mistakesbutitisposible tounderstandthelearner Workiswelorganised.Good punctuation.fewornomistakes WorkismostlywelorganisedGood punctuation.afewmistakes Someproblemswiththemesage and/orpunctuationand/or organisation,butitisposibleto understandthe mesage Pronunciation,vocabulary Canunderstanda Problemswiththemesageand/or andgrammararelimited. litlebitofthetext punctuationand/ororganisation.itis Itisdificultto dificulttounderstandthemesage understandthelearner Isnotrealyabletodo Veryhardorimposible Canunderstand thetaskatal tounderstandthelearner. verylitleornone ofthetext Significantproblemswiththemesage and/orpunctuationand/or organisation.itisalmostimposibleto understandthe mesage Thetableabovesetsoutbandswhichdescribelevelsofachievementinthefourskils.Thisbanddescriptorsareintendedtoapplytospecific tasks(e.g.listeningtoastory,talkingaboutapicture,readingaboutaninvention,writingaleter),asanaidtotheteacherandlearnerin assessingperformance.itisofcourseperfectlypossibleforalearnertoperformtodiferentbandsofachievementfordiferenttaskand diferentskils.

MATEMATİK 49

50

MATEMATİK (Haftalıkderssayısı5,yılıktoplam90derssaati) GİRİŞ XXI. yüzyılda matematik eğitimi yalnız doğa olaylarının araştırmasındavetekniktedeğilinsanoğlunun mantıklı,eleştirelve estetik düşünme duygularını geliştiren niteliklere sahip, insan yetiştirmedehergeçengündahabüyükönemtaşımaktadır. Başka sözlerle matematikeğitimineyaşadığımızdünyadaçokbüyükönem verilmektedir.matematikeğitiminsanoğlunakarşılaştığıdoğaolaylarını doğruvemantıklıolarakanlamasına,hayatavetoplumdakarşılaştığı birçokprobleminçözümündekolaylıksağlar. Matematikeğitiminen önemliamacı,kalkınmaiçingerekliolannitelikleresahipinsangücünün yetiştirmesidir.bunedenleilköğrenim matematikeğitimigenelolarak çokyönlüöğretim,eğitimvebilgiedinmeaçısındanenönemliderslerden biridir. Öğrencilerüçüncüsınıfta matematikdersininesaskavramlarıolan küme,altküme,birebireşlemevefarklıgeometrikkavramlarınıen yüksekseviyedebenimsemişdurumdadır.dördüncüsınıftaöğrenciler edindikleribilgileriadım,adımpekiştirmelerigerekir.aynızamanda öğrenciler günlük yaşamda karşılaştıkları pratik problemlerin çözümlerinebüyükönemvermelerigerekir. Matematikproblemçözme yeteneğinigeliştirmeköğrencilerde büyükakıl becerisiisteyen bir olgudur. Problemler seçilirken düşünmeyi gerektiren matematik problemler seçilmelidir. Üçüncü sınıfta olduğu gibi öğretmen öğrencilerin benzerlik,farklı şekilerinayırtedilmesi, oranlar ve kıyaslamayapabilmekavramlarıngeliştirmelerigerekir. Öğrencilerin dahaçokbağımsızçalışmayateşvikedilmelidirler. Dördüncüsınıfta öğrencilerdahaçoksayısal matematikproblemlerinçözümüileilgili bilgivebecerilerkazanmalarıgerekir.tümbu kavramlarıöğrencilerin kavrayabilmeleri ve benimseyebilmeleriiçin öğretmen birçok yeni yöntemkulanmasıgerekir. 51

UZAKHEDEFLER Dördüncüsınıfmatematikmüfredatprogramınınamacı: Öğrencilerin: hayalvedüşünmegücünü, matematiğekarşı merakveestetik duygularıgeliştirebilmeleri; düşüncelerinidoğrutarafsızveaçıklıklageliştirebilmeleri; bağımsızönyargısızçalışmayıveişbirliğiyapmaözeliğini geliştirebilmeleri; matematikdersindeedinilenbilgivebecerilerigünlükhayata uygulayabilmeleri; matematikderesindeedindikleribilgivebecerileridiğerderslerde veilerikieğitimyılarındakulanabilmelerigerekir. GENELHEDEFLER Müfredatprogramınıngenelhedeflerini özetleaşağıdakişekilde sıralamakmümkündür: 52 1-10000 ekadarsayılarlayapılantoplama,çıkarma,çarpmave bölmeişlemleriniyapabilmeleri,ayrıcaondalıksayılarısayı doğrusundagösterebilmeleri; Matematikdersindeedindikleribilgivebecerilerigünlükhayata karşılaştıklarıproblemlerinçözümündekulanabilmeleri; Sayısaleşitlikveeşitsizliklerisomutproblemlerinçözümlerinde uygulayabilmeleri; Dikdörtgen,kareçember,paralelkenar,yamukgibidüzlemsel cisimleriayrıtedebilmeleri; Küp,dikdörtgenprizma,piramitgibikatıgeometrikcisimlerin yanalyüz,ayrıtveköşesayısını;ayrıcakoni,silindirvekürenin yüzeyleriniayırtedebilmeleri; Simetrikcisimleriayırtedebilmeleri. Bazı geometrik cisimlerin uzayda paralel ötelenmesini yapabilmeleri.

Basitverilerintoplamınıvesınıflandırmasınıyapabilmeleri. Doğruparçalarınuzunluklarınınölçülmesindekulanılanmm,cm, dm, m,dkm,hm,kmbirimleri;kütleölçübirimlerinig,dkg,hg, kg,t;sıvıölçübirimlerinil,dkl,hl,cl,dcl, ml;vezamanölçü birimlerinisaniye(sec),dakika(min),saat(h),gün,ay,yıl,onyıl, yüzyıl(asır)gibibirimleritanımaları; Koordinatsistemi;Birnoktanındüzlemdekoordinatı. Ölçmesonuçlarınıtablohalindegösterebilmelerigerekir. MÜFREDATPROGRAMININİÇERİĞİ KATEGORİLER ALT KATEGORİLER Ders saatleri % 1.Kümeler 2.AritmetikCebir Kümeler Bağıntılar 10000 e kadar Doğal sayılar 1-10000 ekadar sayılarlayapılan işlemlerveişlemlerin özellikleri. EşitlikveEşitsizlikler. 8 8,8 51 56,6 3.Geometrive Ölçme 4.Verilerin İşlenmesi Doğrular GeometrikŞekiler Ölçmeler 23 25,5 Verilerinişlenmesi. 8 8,8 53

54 PROGRAMİÇERİĞİVEKAZANIMLAR Kategoriler Alt kategoriler Dersİçerikleri Kazanımlar 1. Kümeler ve bağıntılar 1.1. Kümeler 1.2. Bağıntılar Kümeveelemanları.ÎveÏsemboleri. İkikümeninelemanlarıarasındayapılan eşlemeişlemi. Öğrenciler: Kümelerinelemanlarınıbelirlemeleri; Elemanlarınbirözeliğinegörealt kümelerioluşturabilmeleri; Kümeelemanlarınıeşleyerek kıyaslayabilmeleri; Fonksiyonkavramınıanlamaları. 2. Aritmetik vecebir 2.1.10000 e kadar doğal sayılar. 2.2.1-10000 e kadar doğal sayılarla yapılan işlemlerve işlemlerin özelikleri 1000ekadardoğalsayılar.1000 ekadardoğal sayılarınyazılmasıveokunması,sıralamasıve karşılaştırması,bölüklere(birlik,onluk,yüzlük vebinliklere)ayrılması 10000 ekadardoğalsayılarlayapılan (onluk,yüzlükvebinlikbozmadanvebozarak) yapılantoplamaişlemi. 10000 ekadardoğalsayılarlayapılan(onluk, yüzlükvebinlikbozmadanve bozarak) yapılançıkarmaişlemi; Büyüksayılarlayapılançarpmaişlemive özelikleri.on,yüzvebinsayısıylayapılan çarpmaişlemi.üçbasamaklısayılarınbir basamaklısayılarlaçarpımı.üçbasamaklı 1-10000 ekadardoğalsayılarıdoğru olarakokuyabilmeleriveyazabilmeleri; 1-10000 kadarsayılarlayapılaneldelive eldesiztoplamaişlemleriniyapabilmeleri; 1-10000 ekadarsayılarlayapılaneldeli veeldesizçıkarmaişlemlerini yapabilmeleri; İkibasamaklısayılarınikiveüç basamaklısayılarlayapılanyanyanave altaltaçarpmaişlemi; İkibasamaklısayılarınbirveüç basamaklısayılarlayapılanbölmeişlemi; Birsayınınböleninivekatını

2.3.Eşitlik ve Eşitsizlikler sayılarınikibasamaklısayılarlaçarpmaişlemi. Sonbasamaklarındasıfırbulunansayıların çarpımı. Büyüksayılarlayapılançarpmaişlemive özelikleri.üçbasamaklısayılarınbir basamaklısayılarlaçarpımı.üçbasamaklı sayılarınikibasamaklısayılarlaçarpmaişlemi. Sonbasamaklarındasıfırbulunansayıların çarpımı. Birsayınınkatlarıvebölenleri. Basitsayısalanlatımlar(ayraçlıveayraçsız sayısalmatematikifadeler,işlemönceliğive farklıhesapyoları). Matematikifadelerdeharfleridoğruolarak kulanabilmeler.(sayılaryerineyazılanharfler; sayısalmatematikifadelerinfarklıdeğerleri içinsayısaldeğerlerihesaplaması). a± x = b, a± x<, b ± a x, > b>b;x a= b,a¹ 0,x a<b,a¹0,x a>b,a¹0,a x=b, x¹ 0,a x<b,x¹0,a x>b,x¹0,a:x=b, x¹ 0,a:x<b,x¹0,a:x>0,x¹0,x:a=b,a¹ 0,x:a=b,a¹0,x:a<b,a¹0,x:a>b,a¹ 0.şeklindekidenklemveeşitsizlikler Rasyonelsayılar.Birsayısındandahaküçükve dahabüyükkesirler;denkkesirler(i.sınıf belirlemeleri; Harfimatematikifadelerinsayısal değerlerinihesaplayabilmeleri. a± x = b, a± x<, b ± a x, > bx a= b,a¹ 0,x a<b,a¹0,x a>b,a¹0,a x=b, x¹0,a x<b,x¹0,a x>b,x¹0,a:x= b,x¹0,a:x<b,x¹0,a:x>0,x¹0,x: a=b,a¹0,x:a=b,a¹0,x:a<b,a¹ 0, x:a>b,a¹0;şeklindeki eşitlikveeşitsizlikleriçözebilmelerive basitmetinliproblemlerinçözümlerine uygulayabilmeleri Bir sayısındandahaküçükvedaha büyükolankesirlerianlayabilmeleri;denk kesirleri,payıvepaydasıaynıolan kesirlerikıyaslayabilmeleri. Kesirsayılarısayıekseninde gösterebilmeleri 55

56 müfredatprogramınınkesirünitelerinin pekiştirmesi);paylarıvepaydaşlarıeşitolan kesirlerinkarşılaştırması. 3. Geometri veölçme 3.1. Doğrular 3.2. Geometrik şekiler 3.3. Ölçmeler Doğruparçası,doğru,yarımdoğru;dikve paraleledoğrular. İkidoğrununkarşılıklıdurumları; Açı;dikaçı(tamaçının 1 4 iolarak);doğruaçı (tamaçının 1 2 iolarak); Açılarınkarşılaştırılması;daraçı(dikaçıdan küçükaçı),genişaçı(genişaçıdanbüyükolan açı). Dikdörtgen,kare,çember,paralelkenar, yamukgibidüzlemselşekilervealanları. Küp,dikdörtgenprizma,vepiramitgibi geometrikcisimler,cisimlerinyanyüz,ayrıtve köşesayıları;(f+k b=2,olduğunu görebilmeleri,.buradaf yanyüzsayısı, k köşesayısıveb ayrıtsayısıdır).koni, silindir,küregibicisimlerinyüzeyler.(konik, silindrikveküreselyüzeyler). Doğruparçalarınuzunluklarınölçülmesi (birimler:mm,cm,dm,m,dkm,hm,km). Birdoğrudandiğerbirdoğruyadoğru parçasınıpergeletaşıyarak belirleyebilmeleri; Dikveparaleldoğrularıayırt edebilmeler.; Dik,doğruvetamaçıyıayrıcadarve genişaçılarıayırtedebilmeleri.; Dikdörtgen,kareçember,paralelkenar yamukgibidüzlemselşekilerive alanlarınıayırtedebilmeleri; Çokgenlerinçevreuzunluklarınıayrıtların uzunluklarınıölçerekhesaplayabilmeleri; Küp,dikdörtgenprizmapiramitgibi cisimlerinayrıtuzunluklarınıyan yüzeyleriniköşelerini(açılarını) belirleyebilmeleriveayrıedebilmeleri; Koordinatsistemindebirnoktanın koordinatınıbelirleyebilmeleri; Doğruyagöresimetrikcisimlerinayırt edebilmeleri; Eşcisimleriayırtedebilmeler.; Uzunluklarımm,cm,dm,mbirimleriile

Kütleölçübirimleri(g,dkg,hg,kg,kv,t). Sıvıölçübirimleri(l,dkl,hl,cl,dcl,ml). ölçebilmelerivedkm,hmvekmbirimleri anlayabilmeleri. Sıvılarınhacimlerinölçebilmeleri 4.Verilerin İşlenmesi 4.1. Verilerin İşlenmesi Basitkombinasyonhesaplarındaeldeedilen verilerinişlenmesi(üçüncüsınıftaeldeedinilen bilgilerinpekiştirmesi). Verileritablohalindegösterebilmelerive okuyabilmeleri. Basitkombinasyonproblemleri çözebilmelerigerekir 57

ÖĞRETİMYÖNTEMLERİ Okulardakimatematikeğitimiöğrencilerinmatematikdersinekarşı olumlututumunu,estetikdüşünceleriniadım,adımgeliştireceknitelikte birortamyaratmalıdır. Okulardaki matematikeğitimihiçbirşekilde,soyutvekonuşma şeklindeolmamalıdır.çünkümatematikdersiözdeolarakanlam ve bağıntılarıaçısındansoyut bir kavramdır. Öğrencilere matematikkonularıöğretilirkenoyun,deneylervegünlükhayata karşılaştıklarıproblemleriçözebilmeleri. Matematikkonularıönkoşulbiryapıyasahiptir. Matematikteki konularıbirkeredentümüyleanlamak mümkünolmadığından öğrenciler matematikdersineaitbilgilerisarmalyayşeklinde geliştirmekzorundadır. Matematikteherhangibirkavram,onun ön koşulu durumundaki diğer kavramlar kazandırılmadan verilemez.küçük,küçük matematikkonularıbirleştirerekön koşuldurumundakidiğerkavramlarıkazandırmakiyibiryol oluşturur.buşekilde matematikbilgilerdahakolaybenimsenir, pekiştirilirveönkoşuldurumundakimatematikkavramlariçinbir önhazırlıkgerçekleşir. Teşvikmatematikdersininöğrenmeanahtarıdır.Demekoluyorki öğrencilereçalışmaalışkanlığıkazandırmakiçinonlarısistematik birşekildeteşviketmekveçalışmalarındasüreklilikkazandırmak, öğretmeninbecerisinebağlıbirişlemdir.sözkonusuözelikler öğrencilerdemantıksaldüşünmeyihızlandırır. Dördüncüsınıftaöğrencilersayılarlayapılanişlemlerikavramaları vedahaiyibenimsemelerigerekir. Öğrencilerarasındazekâ açısındanferdifarklılıklar olabilir. Bu nedenle öğretmen öğrencilerarasındakiferdifarklılıklarıortadankaldırmakiçin yöntemleraramalıdır.öğrencilerarasındakizekâbakımından ferdifarklılıkları gidermekiçin bireysel ve küçük gruplarla çalışmakzorundadır. Farklı yöntemlerle çözülen problemler teşvik edilmeli. Öğrencilere problemlerin bir kaç çözüm yolu verilmelidir. Matematikdersindeedinilenbilgivebecerileri,öğrencilerher zamangünlükhayatauygulayabilirdurumdaolmalıdır.matematik eğitimininamacıproblemlerinçözümlerinimekanikolarakdeğil, konularınıbenimseyereknitelikteolmalıdır.buşekildeöğrenci matematikeğitimininönemininanlamışolacaktır. 58

Matematikeğitimininamacıöğrenmenin mekaniketkenlerini yada maddeninesasözeliklerinibenimsemekiçinrutinözelik kazanmak değildir. Matematikeğitimininamacı öğrencilerin edindikleribilgivebecerileriherzamankulanabilecekduruma gelmeleridir. Öğrenciherzamanyaşınauygunolan matematikproblemleri çözereksezgigücünügeliştirirve biradım öndehareketeder. Öğretmenbiryılık90dersyılıkmüfredatprogramınıyeterli olmadığınıherzamangözönündebulundurmasıgerekir.bu nedenleaynı nitelikli problemlerin çözümlerinefazla önem vermemesigerekir. Öğretmen farklı proble4mler çözmek zorundadır. Öğrenme karşılıklı etkileşmedir. Programda, hedef ve davranışlarıngerçekleşmesiiçinseçileniyimetotveteknikler, derskitaplarıve öğretmenleriniyibireğitimesahipolmaları büyükönemtaşır. DEĞERLENDİRME Değerlendirme,eğitimetkinliklerininayrılmazbirparçasıdır. Öğretmenöğrencibaşarısınıdeğerlendirmedeöncelikleprogramla belirtilenamaçlaranedereceulaştığı,başkasözlerle,davranışlarınne kadarınıkazandığınınsaptanmasıişlemidir.buçalışmalarınsonunda, öğrencibaşarısıdeğerlendirilir. Öğrencilerindavranışdüzeyleri Öğrencilerin davranış düzeyleri genel olarak üç basamakta değerlendirilir. 1.basamak Öğrenci başarısını değerlendirmede öncelikle öğrencinin programda belirtilen amaçlara ne derece ulaştığının saptamasıdır.öğrencilergördükleriderslerinbenimsenmesinde müsaade edilenaltsınır(minimum) %40olmalıdır.Sözkonusudüzeyesahip öğrenciler,sınırlısayıda matematikyöntemkulanarakveöğretmenin yardımıileherzamanmatematikproblemvekonularınınaçıklamasını yapabilenöğrencilerikapsar. 2.basamak Buradadersleribenimsemesınırı %50 - %80 arasındadeğişir.ikincibasamakbilgisinesahipöğrencilermatematik 59

problemvekonularınıöğretmeninsınırlıyardımıveçokolmayan matematikyöntemvehatalarlaçözebilenöğrencilerikapsar. 3.basamak Buradaderslerinbenimsemesınırı%80 inüzerindedir. Budüzeydekiöğrencilerenyüksek(maksimum)bilgidüzeyinesahip olan öğrencilerdir. Üçüncü basamak bilgisine sahip öğrenciler, matematikproblemvekonularınıfarklı matematikyöntemlerleçözer, problemlerinanaliziniyapar,verilerindeğerlendirmesiniiseçokyüksek birdüzeydemantıklı,açıkvesüreklilikiçindebağımsızolarakyaparlar. ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRMESÜRECİ Ölçme ve değerlendirmesüreci programda öngörülenamaç ve davranışlarauyumiçindeyapılmasıönerilir.ölçmevedeğerlendirme işlemieğitiminamaçlarınaveöğretimgerçeklerineuygunolmalıdır. Öğrencilerinbilgibaşarısınıdeğerlendirmedeaşağıdabelirtilenelemanlar ilesaptanabilir. - Sözlüyanıtlarındeğerlendirmesi; - Sınıftakietkinliklerindeğerlendirmesi; - Grupçalışmalarısırasındakiyardımlaşmadeğerlendirmesi; - Evçalışmalarınındeğerlendirmesi; - Belirlikonulariçintestdeğerlendirmesi; - Ünitesonundakitestdeğerlendirmesi; - İlkyarıyılsonundatestdeğerlendirmesi; - Yılsonundakitestdeğerlendirmesivb. Yılsonunda değerlendirmeler dayanarak öğretmen öğrencinin ortalamanotunuçıkartmalıdır. DERSLERARASIİLİŞKİ 60 Dördüncüsınıfmatematiğinaşağıdakiderslerleyakınilişkisivardır. Anadili Matematikanlatımlarınkonuşmadiline Çevirisi. Güzelsanatlar Düz,eğri,açık,kapalıeğrilerinveçeşitli geometrikşekilerinçizimleri; BedenEğitimivespor Uzaydayönlendirme(önde-arkadave sağ-solvehareketler;yüksekatlamavb.çeşitliölçmeişlemleri; Elişi Kartondan, kili boya ve plastik macundan çeşitli geometrikcisimlerinyapımıvb.

FENBİLİMLERİ İNSANVEDOĞA 61

62

İNSANVEDOĞA Haftalıkderssayısı2,yılıktoplam36derssaati GİRİŞ Yaygıneğitimdördüncüvebeşincisınıfındaöğrenilecekİnsanve Toplumdersi,ilkdefaüçüncüsınıftaöğretilmeyebaşlanmıştırvebiyoloji, kimya, fizik ve coğrafya gibi bilimlerden tümleşik bir şekilde sunulmaktadır.öğrenci,kendiniçevreleyendoğayı,doğadakicisimleri, insanındoğadakikonumunu ve görevini, yenienerji kaynaklarına duyulan gereksinimler, yaşamsal çevrenin zararlı maddelerle kirletilmesindenkorunmasınıveyadoğalkaynaklarınvediğer maddi zenginliklerinkontrolükulanımınıöğrenmeyebaşlar. UZAKHEDEFLER İnsanveDoğadersiuzakhedeflerişunlardır: Doğayı,doğadakicisimleri,yaşamsalçevreyivekorunmasını öğrenmeyeteneğinigeliştirebilme Doğadakicisimlerinmaddibütünlüğüvesüreklihareketliliğinin farkınavarabilme Farkındaolma,ölçme,doğalyasalarlailişkilidoğrusonuçlarelde etmevesonuçlararasındailişkikurupsomutproblemleriçözme alışkanlığınıgeliştirebilme Dengeli,özeleştirel,dayanıklı,okuldakiöğretmeniyleişbirliğine açıkveyaşamzorluklarıylakarşıkarşıyagelebilecekkişiliği oluşturabilme 63

GENELVEÖZELHEDEFLER Bilgiaçısından: - Canlıvarlıklarınçoğalması,özeliklerinkalıtımı,yapısıve çeşitliğivecanlılarınçevreileolanilişkisihakkındakanıt,terim vekavramlarıöğrenebilme - Cisimlerinyapıelemanıolarak maddeyivedoğadabulunmahal vedurumlarınıöğrenebilme - Etrafında ve daha geniş boyutlardaki yaşamsal çevreyi öğrenebilme - Doğadakitemelbüyüklüklerinölçmebirimleriniöğrenebilme - Günlükhayatakarşılaştığıdoğaolaylarınıöğrenebilme - Çizim,plan,haritavehavadançekilenfotoğraflarınanlamlarını öğrenebilme Anlamaaçısından: - Canlıvarlıkların(bitkiveomurgasızlar)hayatisüreçlerini, yapısınıçeşitliliğiniveçevreileilişkisinianlayabilme - Maddeveenerjidönüşümilişkilerinianlayabilme - Cisimlerintemaslı(basınç,sürtünme)vetemasız(çekim,elektrik vemanyetikalan)etkileşiminianlayabilme - Etrafındavedahagenişboyutlardameydanagelendoğaolaylarını vedeğişimlerinianlayabilme Uygulamaaçısından: - Günlükyaşamdacanlıvarlıklarınhayatisüreçlerini,yapısını çeşitliliğiniveçevreileilişkisihakkındabilgileriniuygulayabilme - Ölçme birimlerini (metre, terazi, litre, saat, termometre) uygulayabilme - Sürtünmeyi, yaşamsal gereksinimleriçin,artırıpazaltılma şekileriniuygulayabilme - Karışımlarıayırmayöntemleriniuygulayabilme Analizaçısından: - Canlılarınyaşamsalsüreçlerini(beslenme,üreme,kalıtım), yapısınıveekolojisinianalizedebilme - Maddedönüşümüneetkiyenfaktörlerianalizedebilme 64

- Ölçübirimleri(metre,kilogram,litrevesaat)askatlarınıbu birimlerinüskatlarıylailişkilerinianalizedebilme. - Etrafındavedahagenişortamlardabazıdoğalsüreçleri(su dolaşımı,dönüşümler,malzemeninaşınmasıvetaşınması)analiz edebilme Sentezaçısından: - İkiveyadahafazla maddedeneldeedilenkarışımlarısentez edebilme - Magnetizma,astronomi ve ışık kaynakları olancisimlerin temassız mekanik etkileşimi ortak özeliklerinin sentezini yapabilme Değerlendirmeaçısından: - İnsan yaşamı veçalışmalarıaçısından doğanın önemini değerlendirebilme - Günlükyaşamda miktarbelirlemeaçısındanölçübirimlerini değerlendirebilme - Doğanıninsansunduğu maddizenginliklerivedoğalortamı korumakiçininsanındoğayakarşıdavranışlarınıdeğerlendirebilme - Doğalkoşularileinsançevresiarasındakiilişkilerideğerlendirebilme DERS İÇERİĞİ Kategoriler Altkategoriler Ders % saati I.Canlılarve 1.Canlılarınözelikleri yaşamsalsüreçler 2.Bitkilervehayvanlar 2.Canlılarveçevre 12 32.43 I. Maddeveenerji 1.Maddeveözelikleri 2.Maddedönüşümleri 8 22.97 I.Fizikselsüreçler 1.Kuvvetvehareket 2.Elektrisite, magnetizmaveışık 9 24.32 IV.Yeryüzüveuzay 1.Yaşamsalçevre,Dünya, 7 Güneş,Ayvegezegenler 20.27 Toplam 36 99,99 65

66 Kategori Altkategori Dersİçeriği Kazanımlar Derslerarasıilişki I.Canlı varlıklar ve yaşamsal süreçler I.1.Canlı varlıkların özelikleri ve - Tümcanlılarhücrelerden oluşmuştur. -Bitkivehayvanhücreleri benzerdir,ancakşekilbazı kısımlarıbakımından farklılıkgösterirler. -Mikroskopyardımıyla hücreninçoğukısımları (hücrezarı,hücreduvarı, sitoplazma,çekirdek) görülebilirler. -Canlılartekveyaçok hücreliolabilirler. q Çiçeğinyapısıvebitkilerin çiçekleüremeleri -Bitkilerinçiçeksiz üremeleri(kozalaklı ağaçlar,mantarlar,eğrelti otları) q Bitki,hayvanveinsanların beslenmesi q İnsanvehayvanlarda ebeveyndenyavruya özeliklerintaşınması Öğrenci: q Küçükcisimleringözlemlenmesi içinbelirlioptikaraçlarını kulanır. q Tümcanlılarınhücrediye adlandırılanküçükodalardan yapıldığınıaçıklar. q Hayvansalvebitkiselhücrelerin temelkısımlarını(hücrezarı, hücreduvarı,çekirdek,kloroplast vesitoplazma)isimlendirirve açıklar. q Hayvansalhücreleribitkisel hücrelerdenayırteder. q Tekhücrelicanlılarıntemel kısımlarınıisimlendirir. q Çiçeğintemelkısımlarını isimlendirir. q Çiçeklibitkilerdetozlaşma süreciniaçıklar. q Mantar,eğretiotugibibazı bitkilerinçiçekyerinesporlarla ürediklerininfarkındaolur. q Bitki,insanvehayvanların beslenmeşekileriniayırteder. Canlılarınvücut kısımlarının çizilmesinderesim. İnsankalbininnabız yoklamasıve uzunluk ölçülmesinde matematikvb. İnsanveDoğadersi bilgilerinin pekiştirilmesine yönelikinternet araştırmalarında Bilgisayardersi Doğavecanlı aleminikorumaya yöneliköğrencilerin bilinçlendirilmesinde YurtaşlıkEğitim dersi.

Maddeve Enerji I.2Canlılar veçevre I.1. Maddeve Özelikleri q Çiçeksizbitkiler (mantarlar,kozalaklı ağaçlar,eğreltiotları) q Omurgasızhayvanların (gövdenindışyapısıve çeşitliyaşamsal ortamlardayaşama uyumu)özeliklerive başlıcagrupları q Canlılarveyaşamsalçevre ekosistemioluşturur -Birekosistemdeki canlılarıntümü,canlı topluluğunuoluşturur. Bitkilerüretici,hayvanlar tüketici,mikroplarise parçalayıcıdır. q Çeşitlikaynaklardan (fabrika,trafikvb.) havanınkirletilmesi,insen vediğercanlısağlıklarına zararlıdır. 1.Cisimlerinyapıcısıolarak madde -Safmaddeler -Karışımlar q Hayvanvebitkilerdeebeveyn özeliklerininyeninesletaşınma olgusunuaçıklar. q Yaşadığıçevrederastladığı çiçeksizbitkileriisimlendirve özelikleriniaçıklar. q Çiçekliotsuveodunsubitkilerin tipikörnekleriniisimlendirir. q Omurgasızlarıntemelözeliklerini açıklar. q Omurgasızlarıdışyapıve yaşadıklarıortamlaraçısından ayırteder. q Çeşitlihavakirleticikaynakları sayar. q İnsanvediğercanlılarınsağlığı açısındanhavakirliliğisonuçlarını açıklar. -Tümcisimlerinbirdençok maddedenyapıldığınıaçıklar. -Cisimvemaddekavramlarınıayırt eder. -Maddeleriyapıveözelikleri Doğaylailgili kavramlarındoğru adlandırılıp yazılmasında Türkçedersi. Yanlışyapmadan güzelyazmada Türkçedersi. Kağıt,ağaç, plastik,çeşitli 67

68 -Safmaddevekarışım kaynağıolaraksu,havave toprak. -Karışımlarınsaf maddelere ayrıştırılma yöntemleri 2.Dönüşümlüve dönüşümsüzdeğişimler -Sudaçözünenve çözünmeyenmaddeler -Yaşamsalönemiolan maddeler -Enerjikaynakları 3. Maddedönüşümlerihava kirliliğinenedenolabilir bakımındanayırteder.örneğin, su,ağaç,cam,metal,gaz,pamuk, plastik,kağıtvb. -Safmaddelerikarışımlardanayırt eder.örneğin,yağmursuyu,deniz suyu,bulanıksu,kristalşekeri, çay,kahve,kristalyemektuzu, tuzlusuvb. -Karışımlarınkaynağıolarak toprağıtarifeder. -Katıkarışımlarınayrıştırma yöntemlerini,örneğineleme, manyetizmaileayrıştırmavb.katısıvıkarışımlarınayrıştırma yöntemlerini,örneğin,çöktürme, süzme,buharlaştırmavb.açıklar. -Dışfaktörlerinetkisiyle(sıcaklık, basınçvb.)maddeninyapıve şeklinindeğişebileceğiniaçıklar. -Su,hamur,çikolatagibi maddelerdeısınmavesoğumanın değişikliğenedenolduğunu açıklar. -Donma,erime,buharlaşmagibi dönüşümlüsüreçlerigösteriri. -Mum,odun,şeker,kağıtvb. yanmasıolayıgibidönüşümsüz folyolarvb. malzemelerle çalışmadaelişi dersi. Sağlıkve yaşamsalçevre korunması bilinçlendirilmesindeyurtaşlık Eğitimidersi. Çeşitlimodelve şekilçizimlerinde kulanılankalem, boya,plaselinvb. malzemelerde Resimdersi. Ölçme,birimleri hesaplamada (sıcaklık, uzunluk,kütle, hacim)vegrafik hazırlamada Matematik dersi

69 -Su,havavetoprağın kirliliktenkorunması süreçlerigösterir. -Yaşamaçısındanönemlimadde olaraksuvehavayıdeğerlendirir. -Hammadde,beslenmekaynağı gibimaddizenginliklerinkaynağı olantoprağıanalizeder. -Yaşamiçinönemlibazımaddeleri tanımlar.örneğin,inşaat malzemeleri,ağaç,meyveler, sebzeler,yakıtlarvb. -Doğayakarşıinsandan doğabilecektehlikelerkonusunda bilinçlidavranır. -Kendivetoplumsağlığıaçısından çevrekorunmasınınyararlı olduğunudeğerlendirir. Fiziksel Süreçler I.1. Kuvvetve Hareket Metreiledoğadaki cisimlerinaralarındaolan mesafeyi,boylarınıölçebilir veölçüleribakımından karşılaştırabiliriz. Litre,sıvıölçmebirimidir, düzensizcisimlerinhacminin hesaplanması.basınç Zamanölçübirimisaniyedir. Kütleölçübirimi kilogramdır. Uzunlukölçübirimiolarakmetreyi, askatlarınıvearalarındakiilişkiyi, örnekvererek,açıklar. Cisimlerarasındakimesafeyi, cisimlerinboylarınıölçmedemetreyi kulanırvecisimlerikarşılaştırır. 1dmkenaruzunlukluküplelitreyi belirler. Sıvıyabatırılmışcismeuygulanan basıncıaçıklar. Saatgöstergelerinebakarak Programdayeralan araçlarınyapısında Elİşidersi. Belirtilen büyüklüklerin ifadesinde Matematik dersi.

70 Sıcaklığınartışıve azalmasıylatümcisimler genleşirvebüzülürler. Cisimlerinsıcaklığıçeşitli termometrelerleölçülür. Doğadakitümcisimler bulunduklarıyerebasınç uygularlar. Birbirlerinetemaseden cisimler,aralarında sürtünerekhareketederler. Basitmakinelerdışında günlükyaşamdainsan,daha karmaşıkmakinelerde kulanır. herhangibirandazamanıbelirler. Gün-geceninsaatsayısını,saate dakikasayısını,dakikadasaniye sayısınısöyler. Külteölçübirimiolarakkilogramı, askatlarınıvesakatlarıylailişkilerini belirler. Sıcaklığıartırıpküçülterek doğadakicisimleringenleşmeve büzülmelerinigösterenörnekler bulur(suanomalisi). Doğadakicisimlerdenbasınç örnekleribulurveözeliklerinibilir. Sesinhava,su,metalcisimler içerisindeyayılmahızınadeneyler bulurvesesyankısınıaçıklar. Basitmakinelerle(insankolu)ile karmaşıkmakinelerle(makas,ceviz kıracağı,kıskaç,elarabası,vinçve bisiklet)çalışmanınfarkınıbelirler. I.2. Elektrik, manyetizma veışık Statikelektriğigösterecek çoksayıdadeneyvardır. Doğadakicisimlertemas ederekveyatemasetmeden etkileşirler Tümışıltılıcisimlerışık Günlükyaşamdanstatikelektriğin varlığınıgösterendeneylergösterir. Doğadacisimlerintemasederek veyatemasetmeden(mekanik, manyetizmaveastronomi) etkileşimineörneklerbulur. Çeşitliışıkkaynakörneklerivebu

71 kaynağıdır. kaynaklarınortaközeliklerini söyler. Dünyave Uzay IV.1. Benim Çevrem İnsanveçevresi - Yeryüzüşekileri,kayalar, mineraler,toprak - Hava(atmosfer),birleşimi, özelikleri(ısınma,soğuma, nemoranı,basınç,hareket, yağışlar,çevremdeki rüzgarlarveözelikleri), havadurumu, - Su,özelikleri,sucisimleri, sudolaşımı,başlıca süreçler,çevremdeve ülkemdesucisimleri. -Çevresindekidoğalortamınfiziksel özeliklerini(konumu,şekli, boyutları,yapısı). -Kayavemineraleriveözeliklerini açıklar. -Çevresindebaşlıcatoprakcinslerini veyararlanmaşekileriniaçıklar. -Atmosferinyapısınıaçıklar. -Yağmurlu,bulutlu,sisligüngibi ifadelerikulanarakhava değişimleriniizler. -Suyundoğadadolaşımınıaçıklar -Çevresindevedahagenişbölgelerde sukaynaklarını(nehir,göl,deniz, okyanus)belirler. Doğaşekilerinin gösterilmesinde Resimdersi. Çeşitlimodelerin işlenmesindeelişi dersi. İnsanlarıyerel yaşamveilişkileri ileçeşitli bölgelerdeyaşayan insanlarve ilişkilerinde YurtaşlıkEğitimi dersi. Kavramların standart kulanımında Türkçedersi. 2.Kroki, Plan, Harita, Küre Kroki,Plan,Harita,Küre Okuma,Kulanmave DoğadaYönBulma -Yeryüzününbirkısmıveya tamamınınüzerindebulunan oluşumlarküçültülereközelişaretlerle kağıtveküreüzerinde

Okumave Kulanma IV.3.Yer, Güneş Sistemive Uzay q GüneşSistemi, YeryüzündeYaşamveIşık KaynağıOlarakGüneş q YerveHareketleri, MevsimlerinDeğişimive Sonuçları,Ay-Dünyanın Uydusu q YerkabuğuveÖzelikleri (KıtaveOkyanuslar) gösterilebilecekleriniaçıklar. -Kroki,planveharitayıayırteder. -Sınıf,okulveevininkrokisiniçizer. -Havafotoğrafındanyaşadığıyerin planınıfarkedebilir. -Haritanınanaişaretlerinivetemel içeriğinifarkeder. -Haritadatemelyönleribelirler. -GüneşSistemindegökcisimlerini belirler. -Gökcisimleriniortakvefarklı özelikleriniaçıklar. -Güneşin,GüneşSitemindemerkezi cisimveyeryüzündeısıveyaşam kaynağıolduğunuaçıklar. -Yerin,kendiveGüneşekseni etrafındahareketleriniaçıklar. -Yerindıştabakasının,Yerkabuğu olduğunuaçıklar. -Karavesuyüzeylerini(kıtalarve okyanuslar)ayırteder. 72

ÖĞRETİMYÖNTEMLERİ İnsanveDoğadersininbaşarılıgerçekleşmesiiçinçoksayıdayöntem, teknikveçalışmabiçimiuygulanıp,süreçveolanaklarkompleksine(yeni bilgi,tekrarlama,pekiştirme,alıştırma,ödev,projeçalışması,uygulama; resim,peyzaj,grafik,model,diyagram,laboratuararaçları,çağdaşteknik araçvegereçleri-bilgisayar,internetgibiolanaklar)gereksinimvardır. Yöntemseçimi, ders öğretmeninin yetkisindedir. Ancakseçim, öğrenci,derskonusununiçeriği,öğrencilerinbilgiseviyesinebağlıolarak yapılmalıdır. Öğrencilerleçalışmayöntemveteknikleri,dersritminicanlandıracak vetekdüzeliğikıracakşekildekarmaveçeşitliolmalıdır. Öğrencilerleçalışmayöntemveteknikleri,öğrenmekadarçok çeşitlidir.çalışmabiçimi,dersiçeriğinindahaçabukbenimsenmesinive bilgi,beceri,alışkanlık,tutumvedeğerlerinkolayuygulanmasını sağlayacakvegünlükproblemlerinçözümündekulanılacakşekilde olmalıdırlar. Nitelikli bir eğitim amaçlanarak şu yöntem ve teknikler önerilmektedir: Doğrudanöğretim(açıklama,alıştırmayapmaveörnekçözme) Dolaylıöğretim(gözdengeçirme,keşfetme,problemçözme) Sorusoraraköğretim(öğrencilereyöneliksorusormayöntemleri) Tartışmaveişbirliğinedayalıöğrenme(küçükgruplar,daha büyükvetümöğrencilerikapsayacakgruplar) Düşündürereköğretme(eleştireldüşünme,yaratıcıdüşünme, bilgisayarlaproblemçözme); Projeyedayalıvesahadaaraştırmayaparaköğretme İzletme,örneklendirmevedeneyyaptırmaileöğretme Çokluortam/Bilgisayardestekliöğretimveöğrenme Özaraştırma Doğadavesanayitesisleriniziyaretedereköğrenme Her durumdaistenen başarıya ulaşabilmekiçin uygulanacak yöntemlerleuyumludersaraçvegereçlerikulanılmalıdır. 73

DEĞERLENDİRME Değerlendirme,yapılanişiveöğrencilerinbaşarılarınıölçmede kulanılanbiretkinlikvearaçtır.öğrencinindurumunuaçıkbirşekilde gösterenbiraygıtrolünüoynamaktadır.öğrencilerinöğrenmesürecini kapsayangenişbirsistemolarakşuşekileriiçerir: biçimlendirici tanılayıcı genel güdüleyici Herünitedensonrayapılansüreklideğerlendirmeeniyisonuçları verir.sadecekazanılanbilgilerideğerlendirmeklekalmayıp,öğretme sürecinde öğrencilerde meydana gelen davranış değişikliklerinin derecesinide.sonuçdeğerlendirmesi(sözlücevaplar,projeçalışması, seminerçalışması,grupçalışmaları,deneyselçalışmalar,evödevleri,test vesınavsonuçları)iseöğrenciningenelöğrenmeetkinliklerinikapsar. Değerlendirmeöğrencilerinüçöğrenmealanınagöreyapılır: bilişselalan(kognitiv) duyuşsalalan(afektiv) devinişselalan(psikomotor) Öğretmençeşitliölçmearaçvetekniğikulanarakbeliderecelerle notlandırılırveişlediğiprogramkapsamınagöredeğerlendirmeyi:ünite sonunda,birkaçüniteyikapsayarak,dönemsonundaveyılsonunda olmaküzerebirkaçdefayapar.değerlendirmeöğrenci,ebeveyn,eğitim yöneticilerivetoplumaaçık,şefafolmalıdır. Değerlendirmesonuçlarıöğretmenlerinşuamaçlarınahizmeteder: 1.Öğrencileringelişmeleriniizler 2.Öğrencileredersleilgiliekbilgilersağlar 3.Öğrencilerimotiveeder 4.Hedefleringerçekleşmesiniizler 5.Öğrencilerindahafazlabilgiedinmeazılığınıdeğerlendirir 6.Başkasını ve kendini değerlendirmeye dayalı öğretime yansımasınıizler 74

DERSARAÇVEGEREÇLERİ İnsanveDoğadersiöğretimininbaşarısıiçinöğretmenlerçeşitlibilgi kaynakvearaçlarınabaşvurmalıdırlar.örneğin: 1)TürkçevediğerdilerdeİnsanveDoğadersineyönelikkitaplar 2)Meslekivebilimseldergiler,sözlükleransiklopediler 3)Fotoğraf, model,şema,diyagram, maket, mineraler,harita,küre vb. 4)Çokluortamaraçları(bilgisayaryazılımları,Internet,CD). 5)TV,videorekorder,tepegöz,fotoslayt,öğrencilereyarayacak bilimselvebelgeselfilmiçeriklivideokasetler 6)Kütüphanelerde bulunabilecek diğer kaynaklar ve piyasada bulunabilecekaraçlar Öğretmenbulunduğuşartlarıdikkatealarakaraçvegereçseçimini yapar,ancakönemliolangörsel,sözelvediğerduyularlaalgılanabilecek kavramlarınöğrenilmesidengesineönemvermelidir.buseçimdaima öğretmeveöğrenmeninniteliğiartırılacakşekildeyapılanlıdır. Bununlabirliktearaçveyöntemseçmeözgürlüğündenöğrencilerde yararlanabilmelidir. 75

76

SOSYALBİLİMLER YURTTAŞLIKEĞİTİMİ 77

78

YURTTAŞLIKEĞİTİMİ (haftalıkderssayısı2,yılıktoplam36derssaati) GİRİŞ Yaygınöğretimdekiilkokul dördüncüsınıfındayurtaşlıkeğitimi zorunludersolarakhaftada1dersolmaküzere18haftaiçinde18ders olarakgeçilecektir. Dördüncüsınıftaöğrenilendersprogramlarıniçeriği,yurtaşlık demokrasisininşukategoriilealtkategorileritarafındanseçilmiştir. Böylece Bireysel Gelişmeve Kimlik kategorisinden sağlık alt kategorisigelişirken;yönetim ve Yurtaşlık kategorisindende Kanunlar altkategorisigelişecektir. Dördüncü sınıf programında da özel önem Haklarve Sorumluluklar kategorisine verilerek, insan hak ve özgürlükleri konusunda,özelikledeçocukhakveözgürlüklerihakkındakiöğrenim yanısıra,onlardankaynaklananhakvesorumluluklarkonusundadadaha genişbirbilgiyeözengösterilecektir. Nitekim EkonomiveTeknolojikategorisisayesindeöğrenciler,iş (çalışma),üretimvetüketimgibiesaskavramlarkonusundabilgisahibi olacaklar. Görüldüğügibibuprogramöğrencilerindeğişikilgialanlarını kapsamaktadır,dolayısıylabuşekliyleöğrencileriçinoldukçaçekicive ilginçolacağıkesindir. UZAKHEDEFLER Yurttaşlıkeğitimidersişuhedefleriiçerir: Ø Öğrencinin, sağlığın önemi, yaşam ve bireyin güvencesi konusundakibilinçleştirilmesi; 79

Ø Birtoplumdakiyaşamıntümdalarındabirdüzenleyiciolarak kanunlarınbilinmesiilesaygılanmasıkonusundaöğrencinin bilinçleştirilmesi; Ø İnsanhakveözgürlüklerinbilinmesiilesaygılanmasıkonusunda öğrencilerinyetenekleştirilmesiveherçeşitayrımcılığakarşı savaşımdaöğrencilerinteşvikedilmesi; Ø İş(çalışma),üretimvetüketimgibiesasekonomikkavramların öğrenilmesiileuygulanması; HEDEFLER Öğrenci: Bilgiaçısından: ü Şugenelsağlıkenstitülerinörgütlenmeyapısınıileişlevliğini: Acilyardım,sağlıkocağı(evi),ambulans,eczanecilik,dişdoktoru, hastanevb.; ü Topluluk,yerelvemerkezienstitüleriçindekiyaşamıdüzenleyen kuraları,normları,adetleriveesaskanunları; ü Özgürlükleri,hakları,görevvesorumlulukları; ü Şuesasekonomikkavramları:iş(çalışma),üretim,tüketim,para, bankalarvb.; 80 Anlamaaçısından: ü İnsanrefahıiçinsağlığınvetemizliğinönemini; ü Demokratiktoplum yaşamının düzenlenmesinde kanunların rolünü; ü İnsanhakları,özgürlükleri,görevlerivesorumluluklarınıntam içeriğinivedoğasını,onlarınnasılgerçekleştiğiniveonlarınnasıl korunduğunuöğrenmeli; ü iş(çalışma),üretim,tüketim, para, bankalar vb.toplumun gelişmesindeveherbireyinsağlıkgüvencesindeesasetmenler olduğunu;

Analizaçısından: ü Sağlığıngelişmesinevekorunmasınayardımsunanetmenleri; ü Somutdurumlardakanundışıhareketlerinsonuçlarını; ü Aile,okulvetoplulukiledahagenişbirçaptainsanhaklarının gerçekleşmedüzeyini; ü Maddiyatın oluşturulmasürecini,tasarufunetkisiniveaşırı harcamadandoğacaksonuçlarıvb.; Değerlendirmeaçısından: ü İnsansağlığınaçevrekirliliğininzararlıetkileriniolduğugibi, uyuşturucunun,sigaranın ve alkolüninsansağlığına olan zararlarınıvb.; ü Demokratikenstitülerininişlevliğineaitnormların(adetlerin), kuralarınvekanunlarınsaygılanması; ü Yaşadıklarıçevredekihaklarınıngerçekleşmedüzeyini; ü Maddikazanımlarınoluşturulmasındaiş(çalışma),üretim, tasaruf,para,pazarvb.temel(esas)ekonomiketmenlerinrolüve önemi; Tutumvedeğerlerigeliştirmeaçısından: ü Tümsağlıkenstitülerinekarşıolumlubirtutumasahipolması; ü İnsanhaklarınıntanınmasıilesaygılanmasıkonusundaistekve iradesini belirtmesi ile onlara ait bu görevlerin yerine getirilmesindesorumluluksahibiolması; ü Temelyaşamgereksinimlerinisağlayantümekonomikşekilile kategorilerekarşıaçıkveeleştiriselolmalı;beslenme,elbise (giyim),yerleşimvegenelgelişme. 81

PROGRAMYAPISI Kategoriler Altkategoriler Derssayısı BİREYSELGELİŞME VEKİMLİK YÖNETİMVE YURTTAŞLIK HAKVE SORUMLULUKLAR EKONOMİVE TEKNOLOJİ Toplam Sağlık 4 Kanun 4 İnsan-çocukhakve özgürlükleri.görevler (yükümlülükler)ve sorumluluklar İş(çalışma),üretimve tüketim 6 4 18ders v BİREYSELGELİŞMEVEKİMLİK Sağlık(4ders) Öğrencisağlıklailgilitemel(esas)bilgileresahipolmalıdır:Sağlık vetemizlik;çocuğunvücudu;doktorkontroleriilaçlarveeczacılık; hastanevesağlıkevi; Kazanımlar ü Öğretmen,doktor vb.tarafındanalınantavsiyelerinsaygılanmasıylasağlığınkorunmasınaaitşekileriaçıklaması; ü Sağlıkkorunumunugerçekleştirebilecekbazısağlıkhizmetlerini veonlarınişlevliklerinibelirtmesi(sağlıkevi,eczane.hastane); ü Düzenliuyku,beslenme,doktorziyaretleri,sağlığınkorunması amacıylauygunşekildegiyinmeninöneminideğerlendirmeli 82 v YÖNETİMVEYURTTAŞLIK Kanun Kanun altkategorisindeöğrencişunlarıöğrenmeli:kuralarve kanun;polis,trafiktevegeneldetoplulukiçindekikuralarıvb.

Kazanımlar ü Demokratiktoplumunişlevliğindekuralvekanunların mecburi gerekliliğiniaçıklamalı; ü Üyeolduğugrupiçindekibazıkuralarıaçıklamaklabirliktebu kuralarıngrupetkinliklerineolanetkisinideaçıklaması; ü Toplumdayanitoplulukiçindeiyidavranışkuralarınıuygulaması; ü Belikuralarınolmamayışısonucu ortaya çıkansorunları açıklaması; v HAKVESORUMLULUKLAR İnsanhakveözgürlükleri Bu alt kategoride öğrenciler şu alanlara ait esas kavramları öğrenmelidir;insanhakları;görevvesorumluluklar;aileveçevreyeait olansorumluluk;yaşlılaraveözelgereksinimlikişilereolansaygı: Kazanımlar ü Enönemlihaklarkategorilerinifarkedebilmeli: medeni,siyasi, ekonomik,sosyalvekültürelhaklar; ü Şuhaklarla bağlılığı tespit edebilmeli: insanözgürlüğünü, düşünce ve onunifadesini,çalışmayıvemaddikazanımların güvenliği,mesleği,eğitimi,toplulukiçindekiortakyaşamı; ü Kendisine, diğerlerine ve yaşadığı ortama ait görev ve sorumluluklarıbenimsemesi; Çalışma(iş),üretimvetüketim v EKONOMİVETEKNOLOJİ Bualtkategoriyleilgiliöğrencilerşunlarıbilmeli:çalışma(iş), üretim,tüketimveparayanibankalar. 83

Kazanımlar ü Bireysel, ailevi ve kollektif yaşamınzenginleştirilmesinde çalışmanınöneminianlaması; ü Tasarufunöneminikavramasıileaşırıtüketimedikkatliolmalı; ü Tasarufvebankalarişlevliğininöneminikavramalı; ü Gelirler(maaşlar)vefiyatlarınnasıloluşturulduğunuaçıklaması. ÖĞRETİMYÖNTEMLERİ Bu ders programının gerçekleştirilmesi amacıyla insanlarla görüşmelerörgütlenebilir,değişikkaynaklarkulanılabilirveçözümler içinolaylarıcanlandırmaörneğin: Toplulukiçindekideğişikinsanlarlagörüşmeler(röportajlar, mülakatlar,anketler-bunlarınhazırlanmasıiçinöğrencilerin hazırlanması,konuşmalar,uzmanlarladanışmalarvb.); Değişikyayınlarınkulanımı(gazeteler, bültenler, haberler, metinler,videobantlar,dramlar,posterlervb.); Canlandırmalar (rolerle oyunlar, kamu etkinliklerin değişik dalarındantartışmalarınveyadiğerdurumlarıncanlandırılması). Çalışmametodolojisinde(yönteminde)özelönemşuaktifçalışma metotlarınaverilmelidir:projelerleçalışmaya,sorunlardersi,işbirliği dersi,konuşma,izleme,somutortamlardaçalışma(topluluğundeğişik örgütlerinde)vb. Birçalışmaşekliolarak,öğretmenlere,sınıfiçindeçiftlerlevegruplarla çalışmayıörgütlemeleriönerilebilir. 84 DEĞERLENDİRME Yurtaşlıkeğitimidersindeöğrencilerindeğerlendirilmesidaimi olmalıdır.budeğerlendirmeninçokyönlüamaçlarıvardır.böylecebu değerlendirmesayesinde: - Öğrencininilerlemesiyleilgilibilgilersağlanır;

- Öğrencilereldeetikleribilgilerinikazanımlarlakıyaslamaya yetenekleşirler. Bu şekilde öğrenci öğrendiklerini de kendi değerlendirebilecektir; - Gelecekçalışmalariçinöğrencilerdemotivasyon (isteklendirme) sağlanır; - Hedefleringerçekleşmesidesağlanır. Değerlendirmeçeşitleri Tümderslerdedeğişikdeğerlendirmeçeşitlerimevcutur.Yurtaşlık eğitimi dersindeise birkaççeşit değerlendirmeşekli uygulanabilir. Bunlarınhepsininbelirliamaçlarıvardır. Değerlendirme,derslerdenbaşlayarak, pratik etkinliklerleresmi testlersayesindekideğerlendirmelerledaimiolmalıdır.sınıfta,ders esnasındaşudeğerlendirmeleryapılabilir: Dersindeğişikbölümlerindekisıradandeğerlendirme; Evödevlerindeğerlendirilmesi; Bireysel ya da grup halinde gerçekleştirilenprojelerin değerlendirilmesi; Öğretmentarafındanhazırlanantestlersayesindekideğerlendirme. Öğrencinindeğerlendirilmesinedairkriterler,öğrencininkazanımlar derecesinindeğerlendirilmesineaityönetimyönlendirilmesindekesin birşekildebelirlenmiştir. DERSLERARASIİLİŞKİ Dördüncüsınıftaki YurtaşlıkEğitimidersprogramıöğrencinin değişikilgialanlarınadeğinir,dolayısıylahementümdiğerderslerlebir bağlılıkiçindedir,örneğin: Anadiliyle, İnsanvedoğayla, Yabancı dilerle,tarihle,bedeneğitimiyle,resimdersiyle. Sağlıkvetemizlik,bizimyaşamçevremiz,özgürlükler,haklar, çocuklarıngörevvesorumluluklarıtabikiokuldergivegazetelerinde genişçeelealınankonulardır. Bukonularözelikleokulunduvar gazetesindevedergisindeilediğeryazılıveelektronikmedyaaraçlarında yayınlanır. 85

İnsan ve doğa:buradabenzerprogramiçeriklerielealınır: insanoğluolarakinsan,doğalvetoplumsalortam,bitkivehayvan dünyasınıngelişmesi;yaşamşartları;toplulukiçindekideğişmeler vb. Tarih:Hakvesorumluluklarkategorisinidahaiyianlayabilmek için,özgürlük,hakvesorumluluklaratarihiaçıdandayaklaşım yapılmalıdır. Bunundışındainsanhaklarınaaitonaylanan uluslararasıbeyannamelerietkileyensüreçlerivetarihişartlarıda incelemekgerek.buolguyurtaşlıkeğitiminintarihilebağlılığını etkiler. Bedeneğitimi:Bedeneğitiminintamamentümiçeriğidolaysız birşekildeöğrencilerinsağlığıylabağlıdır,dolayısıylabuiçerik sağlık altkategorisindekiprogramiçerikleriylebağlıdır. Resimdersi:Öğrencilerinsağlıkvetemizlikaçısındanbilgilenmesiiçinresim, poster,albümler ve diğer görselefektlerin hazırlanması. Buolguise Yurtaşlıkeğitimive Resimdersi arasındadaimibirbağlılıkiçinolanaksağlar. 86

SANATLAR MÜZİKEĞİTİMİ RESİM-İŞEĞİTİMİ 87

88

MÜZİKEĞİTİMİ (Toplam18derssaati) GİRİŞ Müzikinsanoğlunun hemsürekli gereksimini hem de kültürel gelişimininbirunsurudur. O,insanoğlukimliğiiledoğrudanveyapıcı temaskuraraksesdünyasınışekilendirir. Müziğininsanoğlununyaşamındakirölüveetkisindenyolaçıkarak, müzikeğitimininağırlığı(önemi)dahaortayaçıkar. Müzikeğitimin sağladığıolanaklar: Müziktemsileri ve medyalarçerçevesinde müzikprogramlarını etkinveseçmeliolarakdinlemeyiöğretmek Koro-enstrümantal grupları ve diğer müzik etkinliklerine katılımınıkörüklemek Yapısında müzikunsurununbulunduğuyada müziğedayalı mesleklereilgiuyandırarakileri müzikeğitiminisağlamak. UZAKHEDEFLER Dersinhedefi: Neşe-olumlu duygular temin etmek ve değişik müziksel etkinliklerekarşıilgiuyandırmak Milivedünyamüziğinekarşıolumlututumoluşturmak Müzikalseviyelerinisürekliyükseltmevegeliştirme Müzikprogramlarıseçmekvesağlıklısesortamıoluşturmakiçin eğitmek Değerlendirmeveeleştireldüşünmeiçinölçütlergeliştirmek 89

GENELVEÖZELHEDEFLER Öğrenciler: Bireyselveberabercemüzikyapıyorlar o Enstrumaneşliğindeveonundışındahalkvetürksanat şarkılarıntaklitle(kulakyoluyla)vegrafiksemboleriyle söylüyorlar o Grafiksembolerivetaklitegöre(halkve ORF)ritmve melodikaletleriylemüziğiicraediyorlar o Kademeyle,müziknotalarınyazılışişaretlerinitanıyorlar(ritm ve melodi için) veaynılarınıenstrumantalbölümlerinve şarkılarınicraedilmesindekastenkulanıyorlar o Vokalkültürünügeliştiriyorlar(vücutdurumu,nefesalma, artikulasiyon,güzelvetamanlamlışarkısöyleme,dinamikve hızdakidereceler). Etkin,analitikveyaşantılımüzikdinlemeyeteneğigeliştirirler o Dinlenilen müzikeserlerdeyorumlamaformasyonları, müzik çalgılarıveanlatımkarakterinifarkedervegözlerler o Yorumlamavedinlemekle müziktürleriveçeşitliliğini(cins) ayırtederler o Şarkısöylemektevediğer müzikfaaliyetlerinde(dinamik, kuvvetrenkliğini,hızderecelerini,melodi,ezgihareketliliğini vemüziklisesniteliklerini)ayırtederler Yaratıcıanlatımıgeliştirirler o Bireyselilgilerinegörehareket,dans,mecazivesözlüanlatım yoluyla,müziktasvirleriveyaşantılarınifadelerineteşvik olurlar o Bireyselseslilik hayalere dayanarak melodik veritmik yaratıcıifadeiçinteşvikolurlar 90

MŰZİKETKİNLİKLERİ Y O R U M L A M A müziknotasiyonun tanıtımıylavegrafik sembolerinkulanımıyla taklitle(kulakyoluyla) rimhitabetlerinitekve ikiseslisanatsalhalk şarkılarınıostinato (süreklibirkonuyadönüş) ilesöylerler Müzikişaretve semboleriylekısaezgileri ORF,çocukşarkılarıve diğermüzikaletleriyle icraederler Halkşarkısını geliştirirler. Müziknotalıyazılışve sembolerikulanarakestetik biçimiyleşarkısöylemekve ENFORMATİVKONU İÇERİKLER ÇevremizdeMüzik Aileiçindeveokuldamüzik SınıfKonseri Müzik okulunda öğrenciler neleröğrenir Müsamerevekonserlerde müzik(opera,balemüziği, Film demüzik,vb.) BENİMVARİSİMMŰZİK Halkçalgılarımız Halkşarkılarıveoyunlarımız (karmaölçütlerinyaşantımı 3/8ve5/8) MŰZİKNOTALARLAYAZILIR Portedekinotalarseslerinalt (derin) veyüksekliğinitayin eder.(do,mi,solvelasesleri tanıyoruz) SANATSALKAYNAKÖRNEKLERI: 1.Okultürküsü-S.Yıldırım,B.Akkuş 2.Mevsimler-SefaiAcaip 3.Boşfıçı-MehmetHulusi Öktem 4.AyDede-HakkıSunat 5.Kış-HasanToraganlı 6.Yeniyıl EkremZekiUn 7.Istiklal Marşı-O.Z.Űngör 8.Dağdumanolanin Türkü(Sivas) 9.Çocukveuyku-RefikSaydam 10.MüzikSevgisi-SaliAydogan 11.TrafikMarşı-MetinTufan 12.VaySürmeli-Anonim 13.Bulutolsam-S.Aydogan 15.Anneme-NejatİlhanLeblebicioğlu 16.23Nisan SayipEgüz 17.Müzikyapalım-ErcanBaş 18.Bilmemşufeleyin-Türkü 19.Geloyunaoyuna-SadetinŰnal 20.Bençayaindim-Türkü(erzurum) 91

çalgılarlayorumlamadatemel tekniğinidilegetirirler Kısaveuzunsürelisesleri notalarlaişaretediyoruz (çeyrek,sekizlikveyarım notalarla) Seslerisıraylasöylerken gamları(diziği)eldeediyoruz (Do-majorvela-minörgamıdizisi) D I N L E M E proğramlıveproğramı olmayan(absolüt)çeşitli ezgileridikkatlıdinlerler müzikyaşantılarınyaptığı izleriifadeederler ortamlarındakikültürer olaylarıtakipederler Dansediyorlar Dinleneneserlerde müzikaletlerini tanıyorvefark ediyorlar Ikibölümlüşarkı biçimlerinyaşantılarını (hisediyorlar)yaşıyorlar MŰZİKLEHAYAL DŰNYASINA Schuman: Karneval çocukluk sahnesi siklindenbölüm Filmvebalemüziği Cajkovski: Cevizkıran Balesi CengizTanç:YazDöngübalesindenfragman Müzikledansediyoruz K.SenSans:Hayvanlarkarnevalindenbölüm REICHVokalansambloiçinTehelim I-ci Müziğinyaratılmasıhakkında bölüm konuşuyorvebilgiedniyoruz IlhanBaranMaviAnadolu(pianoIçin) MŰZİKDİNLİYORVEMŰZİK ÇALGILARINITANIYORVE FARKEDİYORUZ -ksilofon,metalofon -blokflüt,flüt -ziler,üçgen -saz,neyi,kaval -kanun,def,kontrabas,piano, NecatiGedikli üçlü(keman,violonsel, piano). İstemihanTaviloğluTemavevariyasiyonlar (pianoiçin) EmilTABAKOVKontrabasiçinmotif TurgutAldemirKaramsara(karmakoroiçin) AliDarmarKonstantinopledenIstanbula(iki pianoiçin) TurgayErdener Gitarkonçertosu 92

klarinet Riterdando,accelerando, çabukyavaştempoyufark ediyorlar MŰZİĞİNBİÇİMİVAR -şarkı,kanon,vals,menuet MŰZİĞİNTEMPOSUVAR -yavaşveçabukhızdamüzik JohanSebastianBachBadienerie,Menuet, Handel Sumüzigi LuigiBoccheriniMenuet. MichelNeumen ThePiano Mozart: Do MajordevariasiyonlaSonat Chopin:Vals Çajkovski:Çiçeklervalsi Bethoven:Elizaya Rimski-Korsakov:Istanbulböceğinuçuşu HasanFeridAlnarSazsemaisi,kanun konçertosu(kanunveyaylıçalgılariçin) Albinioni-Adagio Y A R A T I C I L I K Sesleriseçiyorve kulanıyorlar(ifadeiçin sesveyaenstrümanlar) Yenimüzikbütünlüklerini yaratıyorlar MŰZİKLE,OLAYLARI ANLATIYORVEYAŞANTILARI IFADEEDİYORUZ Sesimizleveyaenstrümanlarla ifadeediyor,olaylarıanlatıyor, bireyselkarakterleritaklit ediyoruzvb. Ritim,yeniezgileriyaratıyorve yorumluyoruz,müzikçalgıların bölümlereveşarkılarımızaeşlik yapıyoruz Öğrenciler,devinim,mecaziveedebiifadelerletümmüzikfaaliyetlerdekendiyaşantılarınıifadeederler. 93

ÖĞRETİMYÖNTEMVETEKNİKLERİ İlköğretimdördüncüsınıflardakimüzikeğitimiöncekisınıftanmüzik dersinin devamını ve derinleştirmesini oluşturmaktadır veönceki sınıflardaöğrenilen(1,2ve3)bazımüzikkomponentlerininderinleşmesi, çeşitmüzikselolaylarınyaşantıçapındaolmalıdır.dördüncüsınıfta grafiksembolerinkulanışıdevamederkendiğeryandankademelive bilerek tamamen müzik notasiyonu (DO, MI, SOL, LA) ses yüksekliklerinitanmışolurlar. Bunungerçekleşmesi yeni müzik görünüşü yaşantı prensipleresaygı göstermekle, kademeli kasten tanımalarailgilidir. Busınıftakonseptolarak müzikgamınyaşantısıda katılmaktadır,do-major vela-minör ve böylelikle müzik seslerin gamlarasıralanmasıylavegamdakiseslerinaldıklarıyerlerigözlerve tonalcinslerifarkederler(major minör). İyibirplanlamaile,müzikfaaliyetindeöğrencileresunulanprogram içerikleri(yorumlama,dinlemeveyaratma)onlarıngenelgelişmesiyleve özeliklemüzikileuyumluolmalıdır, Müzikdersiesastakiderslerlekombineolarak öğrenimsürecindeki çokçeşitliliğibenisemeklegerçekleşmelidir.öğretmen,müzikeğitimi süresince başarıyı garanti edecek çalışma metoduyle şekilerini benimseyecektir. Müzikdersietkinlikleri(yorumlama,dinleme,veyaratma)aralarında ayrılamayansıkıbağlantıylaortayaçıkmaklaberaberbudersbirimlerin şekilendirilmesindeenazındanikifaaliyetinkombineolmasıarzedilir. Öğrencilerinbireyselyeteneğinegörebukarmafaaliyetleronlarınaktif etkinolmalarınaolanaksağlar. Programiçeriklerişunoktalaradayanmaktadır: 1.Yorumlamavedinlemeiçinseçmelikaynaklar 2.Müzikeğitimiseviyesiniyükseltmeyeyardımdabulunan müzik kanunlarıvekavramlarıtanımaları 3.Ulusalvedünyayorumlarakarşıolumluveestetikdurumunve müzikselkültürüortamınaaittanımalar YORUMLAMA Öğrencileretemelmüziketkinliklerindenbiriolanyorumlamamüzik aletleriyleicraetmekveşarkısöylemeyoluylagerçekleşmesişuesaslara dayanır: 94 Şarkılarvehalkoyunlarınyorumlanması,ritmhitabetleri

Çocuksanatşarkılarınyorumu Melodikveritmikolaylarınyaşantıları(ölçütler,ton niteliği, majorveminörtonalitelerinkıyaslanması) Kulakyoluyla(taklit)şarkısöylemenindüzenlenmesiöğrencilerin bireyseliğinesaygıdabulunmakvekademelisembolerlevegrafik notasiyonelementlerinkulanışındanesas müzikgrafiknotasiyonuna geçilir.öğretmen,öğrencilerin ses düzeyine özengöstermelidirve sürekliolarakdoğruvegüzelşarkısöylemesinihedeflemelidir.şarkı söylemesırasındagereklinefesalmadoğrutelafuzveanlamlıifadeetme, dinamikrenkiliğinbirleşmesivehislerindilegetirilmesigibidoğru kuralarsaygılanmalıdır.busınıftadikkatıçekenbiçimekarşıhisleri öğrencilereteşvik etmekle şarkı söylemede ve dinlenecek olan eserlerdekibüyükbütünlüklerinanlamlıfarkınavarmaktır(ikibölümlü veyaüçbölümlü).müzikenstrumanlarının özeliklederitmçalgıların kulanılmasındaşarkıeşliğindeyadahareketvedansetmekten,ayrıca müzikyaratıcılıkifadesindeöğrencilertekraryorumlamaveyayeni müzikbütünlüklerinyaratılmasından yararlanırlar. DİNLEME Dördüncüsınıflardamüzikdinlemebusınıfıngayesini,hedeflerini göz önünde bulundurmakla ve eserin müzikli telafuzunun ebediyetleştirilmesiylegeçekleşmelidir. Dinlemeninöğretimyöntemi,ilgiyibirarayatoplamaişlevliğindeve dinlemeesnasındayaratıcıifadeetmeolanaklarındaeserinkafisüresini gözönündebulundurarakdikkatlicegerçekleşmelidir.dinlemelerkısave sıkçaolmalıdır.bireserintekrarlanarakdinletilmesiöğrencilere,müzik alanındayeniaraçvemüzikelementlerinfarkınavarıpayırtetmelerini sağlamaktadır. Müzikdinlemeesnasındafarkedilenyorumlama,araçve oluşumları,eserinanlatımkarakteri,değişiksesrenkleriveritm,melodi, armoni(majorve minörgibitonalitedeolansesleriayırtetmekle)gibi müzikelementlerikonusundaısraredilmelidir.öğretmen,dinlemekiçin, eğitimprogramıylaönerilenörneklerdeneserlerinseçiminiyapmaktadır. Buyönde(yorumlamaveyaratıcılık)gibikonusaliçerikilediğer faaliyeetlerebağlantılıolmalıdır. Dinlemedenöncevesonrasındaki motiveedicihazırlıklaretkinvedikkatlibirdinlemeğisağlamaktadır. YARATICILIK Busınıflardakiyaratıcıetkinliklergeneldeyaratıcıoyunlarsayesiyle gerçekleşir.hareketvedansetme,öğrencilerinmüzikyaşantılarınıdile getirdikleriesasetkinliklerinioluşturupaynızamanda, mecazivesözlü 95

teşvik edilmektedir. Bunlar, dinlenilern müzikten etkilere dayanır. Önemliolan,müzikifadesininformu(biçimi)müziksohbetleri(müzikli soruvecevaplarısesveya müzikaletleriylegerçekleşenler)çeşitli melodi-ritmemprovizeleriveyeni müzikbütünlüklerinyaratılmasıdır. Bu müziketkinlikleriiçinöğretmen,öğrencilerinserbestolmalarını, onlarayakındanyardımdabulunmasınısağlar,onlarınyaratıklarını yazıyageçirip(çizer)korur,ölçütlerisağlarkenkendivebaşkaların yaratıklarınıkritikeleştiridebulunmalarınıteşvikeder. DEĞERLENDİRME Öğretmen,profesyonel,didaktikvepsikolojikistemleresasınca müzik eğitiminde elde edilenlerin değerlendirmesini yapar. Değerlendirme,etkindinlemevevokal-enstrumantal müsikiicraile yaratıcıçalışmadaöğrencilerin bireysel müzik gelişmesinde elde edilenlerin değerlendirilmesiyle grup çerçevesinde yapılmaktadır. Öğretmenmüzikyeteneğini,yorumlamabecerilerini,öğreticibilgilerini veöğrencilerinilgisinitakipederekkaydedervedeğerlendirmesiniyapar. Dinleneneserlerde müzikanlamınındeneyimivetakdimiyeniden tanıtımıdeğerlendirilmektedir. Vokal ve enstrumantal yorumlama belirlenenşarkılarsayısınıneşitleştirilmesiveenstrumantaliçerik (yaşanan yorumlama) esasınca değerlendirilmektedir. Öğretmen yaratıcılığailgisiolanöğrenciğitakipederekteşviketmelivesüreklibir şekildeonunilerlemesiniizleyerekdeğerlendirmeyapmalıdır.öğretmen, değerlendirmesüresinceönesürülen gayeesasınca veeldeedilen sonuçlaraaitstandartlarıgözönündebulundurmaktadır. Özelikledeğerlendirmeler: Dinlenileneserlerintekrartanımı Enstrumentalicraedilmesiveşarkısöyleme Ritmikvemelodikdikteleri Yazıvesözlücevaplar Tanıtım Diğerdeğerlendirmearaçları: Test(anket) 96 Kendikendinideğerlendirme Öngörülenhedeflerebağlıolaraköğretmendeğerlendirmesırasında düzeyegöre standartların ve müzikte elde edilen sonuçları bulundurmalıdır.

RESİM-İŞEĞİTİMİ (Toplam18 derssaati) GİRİŞ Resimsanatıgünlükhayatımızınayrılmazbirbölümüşeklinialmış bulunmaktadır. Toplumsalbirvarlıkolaninsanınistertoplumsalisterdebireyolarak gelişmesindekitümevrelerderesimeğitimi(vegüzelsanatlar)maddive manevikültürveetrafınıkuşatandünyayıalgılamasınınbirparçasıhalini almışbulunmaktadır.dahabaşkasözlerle,sanatınönemlibirdalıolarak resimsanatı,insanınhayatıveyaşamatarzınıntümevrelerindebelirgin biryeralmaktadır. Kendinehasolanözeliçeriği,çalışmametotveyöntemleri,sağladığı karşılıklıetkileşimvebireylerarasındasağladığıkarşılıklıbağlantıları sayesiylekendinözgübirdersiveeğitimbiriminioluşturanresim Eğitimidersi,öğrencilerinverdiğiemekvekaydetikleribaşarıların karşılığınınverilmesivedeğerlendirmesiaçısındandadiğerders birimlerinegörehatırısayılırdeğişiklikleriçerir. Buyaştakiöğrencilerdealgılama,hayaletme,yaratcılıkvasıflarının keşfedilmesivekendisinisarandünyaileiletişimveirtibatkurması sayesiyle,hayatınındevamındaherzamankarşılaşacağıokuma,yazma kaydetme, matematikvecebirproblemlerininçözümüvediğertür çalışmavefaaliyetleringerçekleşmesinedeolumluyansıyacakveetki edecektir.bilirkişiveuzmanlarbutürfaaliyetleribireyzekasınınçok yönlügelişmesininevresivedilimleriolarakkabuledipvarsaymaktalar. Tüm bunlar gözönünde bulundurularak Resim Eğitimi dersinin verilmesisırasında en yeni yöntem ve metodların uygulanması vasıtasıylaöğrencilerinsanatkonusundabilgidarağacınıngelişmesi sağlanmaktadır.aslında,biryerdensonrabu,resimsanatıalanında öğrencilereaktarılmakistenenbilgiveverilerintemelamacınıda oluşturmaktadır. 97

Sanatalanındakiyeniçığırvestandartlarınuygulanmasıylabuyaş seviyesindeki çocuklarda Resim Sanatı alanında başarının elde edileceğineumargözüylebakılmaktadır. UZAKHEDEFLER Öğrencilerinduyuveduyumalmakabiliyetveetkinliklerinin gelişmesiyetisiilezekânıngörselileuzaysalplandaafektifve içgüdüselveentelektüelgelişimiarasındadolaylıvekarşılıklı bağınkurulması. HEDEFLER Algılama Yaratıcılık İletişim Psikolojikfonksiyonlarıngelişmesi Öğrencilerinduygusal-yaratıcılıkgelişimininizlenmesi Sıra GENEL ÖZEL No su 1. GÖZLEM GÖRME,İŞİTME,DOKUNMA, HİSETME Duyualgıları 2. YAŞANTI DUYGULARINZİHİNSELAÇIDAN KAVRANMASI Afektifalgılar 3. ANLAMA SOYUTLAMANINOLUŞMASI Entelektüelalgılama 4. YARATICILIK ÇOCUKLARAHASRESİMDİLİİLE İFADE Kreasyonveyaratıcılık 5. BECERİ RASYONELHAREKETLER zaman veuzayda 6. İSTİKRALIK MALZEMEVEALETLERİN KULLANILMASI Tasaruf 98

PROGRAMİÇERİĞİ SIRA No su I KATEGORİ ALTKATEGORİ DERS SAYISI I 1. ÇİZGİ 2 I 2. RENK 2 ALGILAMA I 3. KİTLE HACİM-UZAY 4 I 4. KOMPOZİSYON 1 I YARATICILIK TOPLA M: 9 I 1.-ÇİZGİ.. 6 I 2. RENK.. 6 I 3.-ŞEKİLLENDİRME.. 6 I 4. KOMBİNASYON.. 4 TOPLA M: 22 I ANALİZ I 1. İLETİŞİM.. 3 I 2. SERGİLER.. 3 TOPLA M: 6 KATEGORİ ALGILAMA Buyaştakiöğrencivizüelrealizmiyakalamaçağındabulunmaktadır. Etrafınıkuşatandünyanınpasifbirizleyicisiolmaktankendinikurtaran öğrencidoğanınkendisinesağladığıduyularvasıtasıylaetrafındaolup bitenlerhakkındasağlıklıveentelektüelfikiredinmeseviyesineulaşmış olmalıdır. Özelikleestetikdeğerlerevegüzeliayırdedebilmesiiçin öğrenciöylebirkonumavarmalıdırki,etrafınıkuşatangerçekleridaha güçlü,dinamikvedahazenginbiriçeriktealgılayabilmelidir. Busayedebirbütündeönemliolançizgilerveonlarınrolüvegörevi, çizgininvurgulamaözeliği,ornament-süs şekileri,halksanatıveel işlerindeçizginingörevihakkındatatminedicibilgileresahipolmalıdır. Diğeryandananarenklerikolaylıklafarkedebilenöğrencinin, ikincil(sekonder) renkler ve nötür renkleri de rahatlıkla ayırt edebilmelidir. Halk giysilerinde, eşya ve cisimlerde renklerin kulanılmasıveosmanlıdönemidenkalmakültürvesanateserlerinde hakimolansüs,rozet,kabartmaveçinisüslemesanatındakulanılan esasrenkvetekniklerhakkındabilgisahibiolmalı. Renklerinoyunuhakkındabilgisahibiolanöğrencihacim volumen, zamanvemekanırahatlıklaayırtedipifadeedecekseviyeyeulaşmıştır. 99

Eserlerdemaddenin kütlenin miktarı,kitleveuzayarasındaki ilişkileri,eserlerdeuygulanandereceyegöreplastiközelikleri(heykel, statü,derinvealçakrölyef,kabartmavb.),uzayvekitlearasındaki benzerlikvefarklılıklarhakkındabilgisahibioluponlarıayırdedecek seviyeyegelmişolmalıdır Mimarininyapıcıelemanlarınıartıköğrenmişolanöğrenci, gözlemevasıtasıylakompozisyondagizemliolansırıfarkedebilecek dereceyeulaşmalıdır.kompozisyonuincelerkenonuanlamavegüzeli ayırdedebilmeözeliğinideedinmişolmalıdır. SIRA ALT KAZANIMLAR No su KATEGORİ I 1. ÇİZGİ Etrafınısarancisimlerinesasçizgileriniayırt edebilenöğrencionlarısayabilir.çizgininesas özeliklerihakkındabilgisivardır.halksanat eserlerinde,ornament,desenvb.çizgileri saptayabilir.hertürçizgilerarasındaolan farklarıbelirtebilir(yumuşak,sert,mekanik çizgivb.). Vizüelrealizmifadesinigerçekleştirmek safhasındabulunmaktadır. I 2. RENK Öğrenci,esasrenk,ikincil(sekondar)renkve nötürrenkleriayırtedebilir.halkeserlerinde (kilim,halkgiysileri,desenverozetişlemeleri vb.)renklerinkulanılmasındabaşvurulan metotveyöntemlerhakkındabilgisivardır. Vizüelrealizmsafhasındabulunduğuiçin renklerinkulanılmasındabaşvurulan yöntemleri,birrenktendiğerbirrenkeahenkli veuyumlugeçişiveuygulananaşamaaşama veyayumuşakgeçişi farkedebilir.sanateserlerive kompozisyonlardarenklerindengesiveritmini rahatlıklaayırtedebilir. I 3. KİTLE HACİM-UZAY Öğrenciuzaydakitlevehacminneyiifade etiğinibilir.belibirmaddemiktarının toplamınıkitle,belibircisimintutuğuyerin hacimolduğunubilenöğrencikitlenin uzaydakiyerivekitledeuzayilişkileri hakkındabilgisahibidir.belibireserde güzeliğinelerinoluşturduğunu,onun oluşturulmasındakulanılanplastiklik derecesini(tamplastik heykel,statü,derin 100

I 4. veyaalçakrölyef)izahedebilir.hacimve uzayarasındakiilişkilerdebenzerlikve farklılıklarısaptayabilir.mimaridebaşvurulan yapıcıunsurlarıayırtedebilir. KOMPOZİSYON Kompozisyonunneolduğunubilenöğrenci, onlarıayırtedipadlarınısayabilir. Kompozisyonunsırınıartıkçözmüşsayılır.Bir kompozisyonungözehoşgelmesinde başvurulanresimelemanlarınınsıralanışını ayrıteder(dekoratifkompozisyonunsurları). Kolajınrenklialanlarınuyumlubirbütünü oluşturduğunuöğrenmişbulunmaktadır. KATEGORİ YARATICILIK Öğrencilerinyaşamsal deneyimleri ve duyguları bir hayli zenginleşmişsayılır.çalışma,kendileriiçinhuzurverenvedinlendiren birterapiaracışeklinialmışbulunmaktadır. Buyaştakiöğenci,realizmifadelerininortayaçıktığıbirevrede bulunur. Değişikbakışaçılarındangözlenendurumvegelişmeler, aralarındadeğişikilişkileriihtivaedendeğişikşekilerdeöğrenci tarafındangösterilir. Yaptığıçizimlerdeveresimlerdeöğrencininmantıksalveanalitik düşüncesisonucuöğrencininbakışaçısındagerçekdünyailebirserzeniş içindeolangerçekçilik(realizm)eğilimlerigözlenir.buyüzdenöğrenciye araştırmayapmasıveyaratıcılığınıifadeedebilmesiiçingereken miktardaözgürlüğünsağlanmasıgerekir. SIRA ALT KAZANIMLAR No su KATEGORİ I 1. ÇİZGİ Çizgidenbağımsızveyaratıcıbirşekilde yararlananöğrencikabataslaktaönemliçizgileri ayırtedebilir.yumuşak,sertveteknikçizgilerin nezamanvenedurumlardakulandığınıbilir. İhtivaetiğiözeliklerinegöreçizginin kulanılmasınıbilir.sağlamolançizgisitüm motiflerleberaberbirgüvenliğideifadeeder. Yaptığıeserlerindeçizgilerdenkaynaklanan derinlikbelirgindir.halkgiysileriveyadiğer cisimveeşyalardanbelibirornament,desen çizmekabiliyetinesahiptir.kompozisyonu dekoratif süselemanlarıylatamamlayacak 101

102 seviyeyeerişmiştir.hareketlerindebeceriklikve ustalıksezilir.çizgisayesiylegerçekçiliğin açığavurulmasıevresindebulunur. I 2. RENK Esas,sekondarvenötürrenklerikulanmakta beceriklilikgösterir.artıkrenklerle oynayabilecekseviyeyeulaşmıştır.renkten renkegeçişleriuyumluvebelirginsizdir.halk giysilerivediğereşyavecisimlerdenrenklerin aktarılmasındabaşarılıbirperformanssergiler. Gerçekçiliğiniifadeetmesafhasındabulunduğu içinresimdekenditarzınıoluşturma evresindedir.kompozisyondakulandığı renklerdedengeveritmeönemverir.elemanları kombineetmedebecerikliksergiler.açıkve kapalıtonlarınkulanılmasındagerçekçilikten yanabirtavıraçıkçagörülür.motifde hava yaratabilecekseviyededir.araçlarındoğru kulanılmasıylamalzemeninkulanılmasında tutumludur. I 3. ŞEKİLLEN- DİRME Öğrenciyüzeydeveuzaydabaşarılıbirbiçimde şekilendirmeyapabilecekkabiliyete sahiptir.uzaydaverilencisimlerinbelibir mekanda uyumlubirşekildesıralamasınıartık yapabilmeketedir.bölümlerdenmeydanagelen birbütünüoluşturabiliyor.şekilvermektebeceri veyetenekleribirhayliartmışbulunmaktadır. Değişikmaddelerkulanarakoluşturduğu modelerdedengeoranlarınıiyioturtmaktadır. Uzaydakihacminşekilendirilmesinde başarılıdırvebenzerlikvefarklılıklarıayırt edebilir.yüzeydekidengeveritmi kavrayabilecek seviyeyeerişmiştir. Modelerdeçizgi,renkveşekilvasıtasıyla derinliğiifadeedebilecekseviyeyeerişmiştir. Değişikrenkvemalzemelerdenkolaylıklakolaj yapabilmektedir. Dizayn maske,sahneverealizasyoniçin ideselçözümlerüretebilecekkapasitededir. Afişinifadearacıolarakrenkinöneminin bilincindedir.afişoluşturmadastilizasyonve diğerelemanlarabaşvurmaktadır.tvspot, mesajvereklamhakkındabilgisivardır.tüm malzemevealetlerleçalışabilmektedir. Düzenlidirveisraftankaçınmaktadır.