KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 15 ÖABT COĞRAFYA Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2015 ÖABT / COĞ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 15 1. Varenius, coğrafyanın çift olduğunu ilk söyleyen ve modern coğrafyanın kurucusu kabul edilen bilim insanıdır. Plinius, İstanbul Boğazı nın Akdeniz sularının hücumu ile oluştuğunu iddia eden bilim insanıdır. Hekatus, dünyanın bilinen en eski haritacılarındandır. Batlamyus, Almagest adlı eserin yazarı gök bilimci ve coğrafyacıdır. Verilen bilgiler Ortelius a aittir. 2. 4. Kapak seviyesine kadar sıcaklık artacak, kapak seviyesinden sonra azalacak. Dolayısıyla A seçeneğindeki metre 0 5 10 15 20 grafik doğru olur. Kapak seviyesi ( C) 7. Jakarta ve Quito da her mevsimi yağışlı ekvatoral iklim; Sdney de Akdeniz iklimi; Londra da her mevsimi yağışlı okyanusal iklim görülür. Yağış (mm) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yağış Sıcaklık Sıcaklık ( C) 60 10 20 Sıcaklık ve yağış grafiği muson iklimine aittir. Hong - Kong ta muson iklimi görülür. 50 40 30 20 10 0 5. Yeryüzünde şimdiye kadar ölçülmüş en yüksek hava basıncı Sibirya da Agata şehrinde deniz seviyesinde 1083,8 mb olarak kaydedilmiştir. Güneş in bir yıl içinde günün aynı saatinde aynı yerden çekilen fotoğraflarının birleştirilmesiyle oluşturulan görüntüsüne analemma denir. Denklinasyon, sapma açısıdır. Ekstinksiyon, ışınların atmosferde uğradığı kayıp oranıdır. Transmisyon, ışınların atmosferde aldığı yoldur. Refleksiyon, ışınların yansımasıdır. 6. 8. Kuzey Anadolu Fay Hattı, yırtılma faylarının güzel bir örneğidir. Jeologların Paflagonya Yarası ya da Kuzey Anadolu Beresi adını taktığı bu fayın kuzeyindeki blok yılda 5 mm lik hız ile batıya, güneyindeki blok ise yılda 12 mm lik hızla doğuya doğru hareket etmektedir. Dolayısıyla bu ortalama hareket hızına göre, bir taraftan Doğu Anadolu gittikçe sıkışırken, Anadolu batıya kaçışını sürdürmektedir. Nitekim bu fay hattı boyunca sıkça büyük depremlerin yaşanması, bu sıkıştırma ve kaçışın sürdüğünü göstermektedir. 3. Türkiye nin fiziki haritasında Bursa Ovası - yeşil Altınbaşak Ovası - sarı Konya Ovası - sarı Erzurum Ovası - kahverengi ile gösterilir. Bu durum ovaların deniz seviyesinden farklı yükseltilerde olmalarından kaynaklanmaktadır. Yeryüzünün yıllık ortalama bulutluluk haritasının ortaya çıkmasında Havanın yükselmesi Havanın alçalması etkilidir. Havanın yatay yönde yer değiştirmesi bulutluluk üzerinde etkili değildir. 9. Genç Tersiyer ya da Neojen i Pliyosen ve Miyosen oluşturur. 3
10. 1 2 13. I Akarsu II III IV V 16. Göl Göçten önce Göçten sonra 3 4 Akarsuyun kuruluşu çizgi erozyonu ile başlar. Bunu kapma yani müsadere olayı izler. Bu olay aynı zamanda su bölümü göçüne de yol açar. Sürekli kuru zon Nemli mevsimlerde su ile dolan geçici doygun zon Sürekli doygun zon Kesitte I, IV ve V numaralı kuyularda nemli dönemde su vardır. II numaralı kuyuda sürekli su vardır. III numaralı kuyu ise sürekli kurudur. Şekillerde, yeniden yerleşim ya da sıçrama şeklindeki kültürel yayılma gösterilmiştir. 11. Lapyaların birleşmesiyle meydana gelen erime çukurlarından doline, Anadolu da kokurdan, tava veya koyak adı verilmektedir. 14. Grumusol ya da vertisol toprakları killi ve marnlı topraklardır. Rendzinalar, yumuşak kireç taşları, üzerinde oluşmuş intrazonal topraklardır. Turba, çimen toprakları histosoller arasında yer alır. Bunlar da vertisoller gibi intrazonal topraklardır. Yarı çöl bölgelerindeki serozyom toprakları, zonal toprakların pedokaller grubunda yer alır. 17. Şehir ile kır yerleşmeleri arasındaki ayrım görece bir ayrımdır; kır halkıyla şehir sakinini birbirinden ayıran keskin bir çizgi yoktur. Büyüklük bakımından bir ülkede köy olarak nitelenen bir yerleşme, bir başka ülkede kasaba, bir başkasında ise şehir olarak kabul edilebilmektedir; yerleşme tipleri arasında nüfus büyüklüğü sınırıyla ilgili uluslararası bir anlaşma varılamamıştır. Bu durum, kır ve şehir yerleşmelerinin tam olarak ayrımının yapılamadığını kanıtlar. 12. Deflasyon kavramı; tozların kumların ve bazı hâllerde küçük blokların rüzgâr tarafından bulundukları yerden kaldırılarak başka bir yere taşınmalarını açıklar. Deflasyonun oluşabilmesi ve eriştiği şiddet belirli şartlara bağlıdır. Bu şartlar şunlardır: Rüzgâr hızı Unsur boyutu ve şekli Bitki örtüsü Pedolojik şartlar Hidrolojik şartlar Kullanma biçimi 15. Uludağ - Bursa Kızıldağ - Isparta Nemrut Dağı - Adıyaman Kazdağı - Balıkesir eşleştirmeleri doğrudur. Spil Dağı Millî Parkı, Denizli de değil Manisa dadır. 18. Dünyanın ilk megalopolisi ABD de New York ile Washington arasındaki bölgede ortaya çıkmıştır. 4
19. Post - modern şehirleşmede Küreselleşme Kutuplaşma Parçalanma ve kültürel melezlik Siberşehir olguları etkilidir. 22. Anarşizmin önemli temsilcilerinden olan Godwin ile Sosyalizmin kurucuları Marx ve Engels, nüfusun doğal seyrini savunmuşlardır. İngiliz Klasik Okulu nun en önemli temsilcisi Malthus ise nüfusun azaltılmasını savunmuştur. Malthus un görüşlerinin tersine nüfusun üretimi artıracağını dolayısıyla nüfusun artması gerektiğini savunan bilim insanı Boserup (1910-1999) tur. 25. Ekvator I II Haritada V numara ile gösterilen Doğu Avustralya tarımın geliştiği ilk bölgeler arasında yer almaz. III IV V 20. Günümüz dünyasının kahve merkezi olarak nitelendirilen ve büyümesini kahve patlaması dönemine borçlu olan şehir, Brezilya nın en büyük, Latin Amerika nın ikinci büyük şehri olan Sao Paulo dur. 23. Türkiye de ilk sayım 1831 İngiltere de ilk sayım 1801 Danimarka da ilk sayım 1769 ABD de ilk sayım 1789 da yapılmıştır. Rusya da ilk sayım 1897 de yapılmıştır. 26. Kobalt Vanadyum Çinko Medirli fosfor metalik madenlerdendir. Gübre sanayisinde kullanılan fosfat bu grupta yer almaz. 21. Ham ölüm oranı en az Okyanusya ve Avrupa da, en yüksek ise % 17 ile Afrika dadır. 24. Jeopolitiğin doğurduğu 4 kavram ve ülke eşleştirmeleri söyledir. Yaşam alanı - Almanya Tabii sınırlar - Fransa Vadedilmiş toprak - ABD Büyük oyun - İngiltere 27. 2012 yılı verilerine göre dünyanın en çok hidroelektirk enerjisi üreten 5 ülkesi şunlardır: Çin - 855,5 milyar kwh Brezilya - 438,4 milyar kwh Kanada - 376,3 milyar kwh ABD - 276,5 milyar kwh Rusya - 160,7 milyar kwh 5
28. Eğim - engebe derecesi arttıkça mesafenin bozucu fonksiyonu artar. Birbirine komşu illerden Mersin ile Antalya arası hem gerçek mesafe, hem kuş uçumu mesafe hem de bu ikisinin arası fark engebeli topoğrafyaya bağlı olarak en fazladır. 31. Ekvator 34. Karadeniz Mıntıkası 3 bölgeye, İç Anadolu, Marmara ve Doğu Anadolu mıntıkaları 4 er bölgeye ayrılmıştır. Akdeniz Mıntıkası nda ise 2 bölge mevcuttur. Haritada da görüldüğü gibi zengin yoksul ayrımının yapıldığı hattın kuzeyinde Yeni Zelanda yer alır. 29. Fransa da ilk olarak yüksek hızlı tren denemesi başarıyla yapılmış ve 2. Demir Yolu Devrimi başlatılmıştır. 32. Üçüncü Dünya terimini ilk kez 1952 de Fransız Coğrafyacı Alfred Sauvy kullanmıştır. Thomas G.Mc Gee, gelişmiş dünya sosyalist dünya bölümlemesini yapmıştır. Willy Brandt, dünyayı zengin kuzey ve yoksul güney şeklinde bölümlemiştir. Karl Marx, sosyalizmin kurucusudur. Pierre George, az gelişmişlik ölçüleri üzerinde çalışmış Fransız coğrafyacıdır. 35. Bir ada ülkesi olan Endonezya, Yeni Gine Adası nda Papua-Yeni Gine ile 700 km lik kara sınırına sahiptir. 30. Antik Petra şehri Ürdün dedir. 33. Türkiye nin Düzey -1 ya da Büyük İstatistik Bölgeleri 12 tanedir. Bunlar; İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz Orta Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Kuzeydoğu Anadolu Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu dur. 36. Eyre Gölü, Tanami Çölü ve Murray Nehri Avustralya dadır. 6
37. Titicaca Gölü Peru ile Bolivya arasındadır. 40. Mançurya - Çin Teselya - Yunanistan Sibirya - Rusya Bavyera - Almanya eşleştirmeleri doğrudur. Büyük Victoria ise ABD de değil Avustralya dadır. 43. Öğrencinin kavram gelişimi dikkate alındığında buzul birikim ve buzul aşınım şekillerini iyi kavramadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle öğretmenin ona biriktirme şekillerini tekrar gözden geçirmesini sorarak, ona dönüt olarak sunması daha uygundur. 38. Rio Grande Nehri ABD ile Meksika arasındaki doğal sınırı oluşturur. 41. 10. sınıfların coğrafya öğretmeni Verilerden yararlanarak Türkiye nüfusunun yapısal özelliklerinin dağılışını sorgular. kazanımı ile ilgili olarak öğrencilerine coğrafi soru sorma becerilerini kazandırıp, diğer coğrafi becerilerini kullanarak bu sorulara cevap vermelerini sağlamayı hedeflemiştir. 39. İtalya nın Ege Denizi ne kıyısı yoktur. 42. Ortaöğretim Coğrafya Dersi Programı için yapılandırmacı öğrenme planının uygulanması sınıf-okul içi ve okul dışı etkinlikler ile gerçekleştirilebilir. Önerilen etkinlikler ilk bakışta uygulanması zor gibi gelse de aslında bunların birer öneri olduğu unutulmamalıdır. Bu konu, öğretmenin kendi imkânlarını nasıl kullanılacağı, öğrencinin öğretmen tarafından nasıl yönlendirileceği ve ayrıca yapılandırmacı öğrenme mantığının doğru ve yeterli düzeyde algılanmış olması ile çok ilişkilidir. Dolayısıyla öğretmen kendi imkân ve yeterlilikleri ile de kendi etkinliklerini planlayabilir. Sınıf - okul içi etkinlikler Görsel animasyonlar Proje çalışmaları Grup çalışmaları Kavram ağı Harita, grafik, diğer ders araç gereçleri Coğrafi bilgi sistemleri uygulamaları e-coğrafya uygulamaları Araştırma Okul dışı etkinlikler Kütüphane, arşiv vb. imkânlardan faydalanma Kamu kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının idari ve teknik yetkilileri ile görüşmeler Anket ve istatistik Kazanımlara ait gözlem ve tespitlerin yapılması e-coğrafya uygulamaları Arazi çalışmaları Doğal ve beşerî sistemlerin teorik kazanımlarını yapılandırmak Coğrafi kavramları yaşam ile ilişkilendirme yeteneğini geliştirebilme Uygulama ve problemlere yönelik tanıma, tanımlama, çözüm önerileri üretmek 44. Coğrafya ile ilgili, gazetelerdeki haberlerin öğretimde kullanılmasının pek çok faydası vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz; 1. İlgi çekici haberler olmaları nedeniyle öğrencileri derse motive ederler. 2. Güncel olmaları nedeniyle öğrencilerin ilgilerini çekerler 3. Tablo-grafik yorumlama ve oluşturma becerilerini geliştirirler. 4. Yakın çevre eğitiminde gazetelerden yararlanılabilir. 5. Metin analizi çalışmalarında kullanılabilirler. 6. Proje ve ev ödevi çalışmaları için bilgi kaynağıdır. 7. Tartışma yönteminde gazete haberleri kullanılabilir. 8. Duvar gazetelerinin oluşturulmasında gazete haberlerinden yararlanılabilir. Ancak gazete haberlerinin öğrenme ortamında kullanılması aktif öğrenme modeli için geçerlidir. Bu nedenle öğrenci merkezlidir. 7
45. Arazi çalışmaları sınıf dışında yapılan coğrafî çalışmaları kapsamaktadır. Coğrafyada arazi çalışmaları bilimsel laboratuvar çalışmaları niteliğindedir. Bu nedenle arazi çalışmaları öneri değil, Coğrafya Dersi Öğretim Programı nın bir parçasıdır. Coğrafya Dersi Öğretim Programı nda arazi çalışmaları, öğretmenlerin kolaylıkla uygulayabilecekleri ve yakın çevresinden faydalanabileceği doğa ve insana ait unsurları içerecek özellikte tasarlanmıştır. Bu nedenle bu süreçte hedeflenmemiştir. 47. Kişisel ve içsel zekânın göstergeleri şu şekilde sıralanabilir 1. Kişilik duygusunun beslenmesinde gerekli olan çevreyi oluşturma. 2. Kendine güvenme. 3. Hedefleri belirleme ve başarma, 4. Düşünme becerilerini kullanma. 5. Duyuşsal özelliklere sahip olma. 6. Günlük tutma. 7. Başkaları aracılığıyla kendini tanıma. 8. Yaşam hedefi belirleme ve meraklı olma. 9. Kendi kendine öğrenme. 10. Öze dönük süreçlerle teknolojiyi etkili kullanma. 49. Arazi çalışmaları sınıf içi etkinliklerle uyumlu ve destekleyici şekilde organize edilmelidir. Arazi çalışmalarının amacı ve programı önceden belirlenmelidir. Arazi çalışmaları kısa veya uzun süreli olarak düzenlenebilir. Ayrıca yıl boyu devam edecek şekilde öğrencilerin kendi kendilerine arazi çalışması yapmaları özendirilmelidir. Araştırmanın sonuçları raporlaştırılmalıdır. Araştırma, okul yönetimi ve bulunduğu yerleşimdeki ilgililerle paylaşılmalıdır. Arazi çalışması süreci boyunca öğrenci performansı, uygun ölçme teknikleriyle değerlendirilmelidir. Bu nedenle arazi çalışması planlanmamıştır. 46. Örnek olay yönteminin başarıya ulaşmasının en önemli şartı uygulamaya geçilmeden önce çok iyi planlanması ve organize edilmesidir. Bu aşamada etkin bir planlama, uygulama aşamasında yapılacak aktivitelerin adım adım tespit ve organize edilmesini gerektirir. Bu aşamalar aşağıdaki gibi yapılandırılabilir. Öğretmen tarafından hangi hedeflere ulaşılmak istendiği önceden belirtilmelidir. Örnek olay yazılırken ve seçilirken bazı ölçütlere uyulması gerekmektedir. İnceleme sırasında sorulacak sorular, öğrencilerin bilgi edinme, değerlendirme yapma, problem çözme ve karar verme gibi aktiviteleri gerçekleştirmeleri açısından önemlidir. Bu nedenle örnek olayın uygulama şeklinin belirlenmesi gerekir. Ancak kazanımlar bu yöntem uygulanmadan önce tespit edilmektedir. 48. Dünyanın tektonik oluşumundaki değişim ve sürekliliğe kanıtlar gösterir. kazanımı ile ilgili olarak şu konular planlanır: Yerin katmanları Kıtaların serüveni Kıtaların kayma teorisi Levhalar Konveksiyonal akımlar Ancak yeryüzünde sıcak suların dağılışı konusu 10. sınıf doğal sistem öğrenme alanında verilmektedir. 50. Kanıt kullanma becerisi coğrafi olay ve olgularla ilgili doğa ve insan süreçlerine ait kanıtlar birincil, ikincil veya doğrudan araziden elde edilebilir niteliktedir. Coğrafyada kanıt kullanma şunları içerir: Jeolojik süreçlere ait fosil, taş veya tektonik vb. bir doğa unsurunu kanıt olarak kullanma İklim süreçlerine ait kanıt kullanma Tarihî, sosyal, ekonomik ve politik olay ve olgulara ait kanıt kullanma şeklinde hedefler içerir. Bu bakımdan C seçeneğinde verilen zaman şeridi oluşturma etkinliğinin yapılması gibi uygulamalar zamanı algılama becerisi ile ilgilidir 8