KALDER İzmir Şubesi EĞİTİM SEMİNERLERİ Eğitim Konusu : ÜRETİM PLANLAMA ve STOK YöNETiMi EĞiTiMi Eğitimin Tarihi : 27-01- 2010 Eğitim Yeri : Ege İhracatçı Birlikleri Eğitim Salonu, Alsancak - İZMİR Eğitmen :O. O. Vehbi UÇALU Makine Mühendisi & TQM. Eğitim Uzmanı Yönetim Sistemleri Uzmanı, QMS.Baş Denetçi
HOŞGELD GELDİNİZ BİR R BUGÜN, İKİ YARINA BEDELDİR KAYNAK AYIRAN KİŞİ, KURUM ve KURULUŞLARA, EMEĞİ GEÇENLERE TEŞEKKÜR EDERİZ.
ÖNSÖZ Değişim, Müşteri Memnuniyeti, Kazanmak, Büyümek, Rekabet edebilirliği ve Verimliliği artırmak tüm Kuruluşların hedeflerinin başında gelmektedir. Günümüzde, Globalleşme* (Kültür,Dünya İnsanı,Dünya Şirketi) (WCP.WCM) Teknolojik gelişmeler (insan odaklı, Müşteri odaklı sistemler) Yeni teknolojik ürünler (Müşteri Memnun. Kaliteli, Ekonomik, YenilikçiŞaşırtıcı ve Çevreci ürünler) PROSESLER de iyileştirmeler (Hatasız,Sürekli iyileştirilen Prosesler) ÜRETİM Teknikleri, REKABET ortamını hızla ve sürekli olarak değiştirmektedir, *Globelleşme; Küreselleşme,Geniş bir ekonomik yayılma lma dır.
REKABET ortamı hızla ve sürekli olarak değişmektedir, Bu imhacı REKABET ortamı, Kurum ve kuruluşları güncel stratejilere sahip olmak ve bu stratejileri uygulama konusunda zorlamaktadır. Değer er yaratma zincirleri prosesleri ve organizasyonları içermeli ve stratejiler, Hedeflerle, Planlarla uyumlu olmalı, İNSANA, Eğitimine, Müşteriye, Ar-GE,Tasarıma, Maliyetlere ve iletişime önem verilmelidir. Dolayısıyla, HEDEF ve stratejilerin uygulanabilirliğinin sağlanabilmesi için Planlı,, programlı, güncel, esnek, çağdaş olunması kadar, HEDEFLERİN, tüm organizasyon tarafından benimsenmiş olması ve BİRLİK K OLUNMASI da gereklidir.
içindekiler Yönetim, Yönetici, Liderlik, Organizasyon kültürü, Yönetim Sistemleri, Proses (Process) Yönetimi, Ürün, Üretim, Üretim, Planlama, Tanımlar, Terimler 3D. 3T. 3Mu. 3K. 5M. (5N. 1K), 5S. OOBEA, Müşteri, PDCA, ROTA, YALIN Üretim (KANBAN, JIT-TZÜ) Üretim Planlamada Adımlar, Üretim Planlamada Sorumluluklar, Talep Tahmini, Çizelgelendirme, Gantt, CPM. PERT. Diyagramı, Kurumsal Kaynakların Planlaması için Yazılım Programlar (MRP, OPT. FMS. ERP, Stok / Envanter Yönetimi, Stok Kavramı ve Amacı, Stok Tipleri, Neden Stok,
Eğitimin Hedefi; TKY. kapsamında, Yalın Düşünce ve Yalın Üretim merkezli; Temel Üretim planlama ve stok yönetimi yaklaşımi ve yöntemlerinin açıklanarak, Daha etkin ve verimli bir üretimin sağlanması, Kaynakların uygun düzeyde kullanımının temini ve Satış-stok-envanter-üretim-tedarik arasında uyumlu bir dengenin kurulması için İyi bir Üretim Planlama ve Stok Yönetimi nin yaklaşımları, ilkeleri ve metodolojisi hakkında değerli katılımcıların Bilgilendirilmeleri Amaçlanmıştır.
Özlü söz GELECEĞİNİ PLANLAMAYANIN ASLA BİR GELECEĞİ OLMAZ Henry FORD
Özlü söz Maaşları ödeyen Patron değildir. O sadece paraları yönetir; Maaşları, ÜRETİM öder Henry FORD
ÜRETİM; BAŞLI BAŞINA BİR PROSESTİR, İNSAN ODAKLIDIR, MÜŞTERİ MEMNUNİYETİNE, ODAKLANMADIR, ÜRETİM; PROSES ve SONUÇ ODAKLI OLMALIDIR, ÜRETİM; HIZLI, TAM ZAMANLI OLMALI, MALİYETLER DÜŞÜRÜLMELİ, ÜRETİMDE VERİMLİLİK, SAĞLANMALIDIR, ÜRETİM PROSESİ nde BAŞARILI OLMAK için; Önemli Bazı TANIMLARI ve TERİMLER MLERİ GÖZDEN GEÇİRMEL RMELİYİZ
Yönetim, YöneticiY Yönetimin Temel AMACI; Şirketlerin verimliliğini, karlılığını ve Devamlılığını sağlamak, Sağlıklı, Sistemli ve duyarlı bir yönetim icraatını, tesis ve temin etmek, TEHLİKE ve RİSKLERİ önceden tespit edip, olağan üstü durumlarda İŞ SÜREKLİLİĞİ ni sağlayarak (Business Continuity) (BS 25999 Standardı) GELECEĞE GÜVENLE bakabilmeyi sağlamaktır
LİDERLİK ve YÖNETİM Örgütün hedeflerine yönelik, kaynakların etkin kullanılmasına yardımcı olmak için tasarlanmış, aynı zamanda ortaya çıkan iki önemli süreçtir. 1- Yönetim; değişmekte olan çevre koşullarında kıt kaynakları verimli şekilde kullanarak Kurum ve Kuruluşun amaçlarına etkin bir şekilde ulaşmak için ilgililerle işbirliği yapmaktır. Yönetim; Üretim ve Hizmet amacı ile bir araya getirilen faktörlerin yönetilmesi, koordinasyonu ve kontrolü fonksiyonudur ve insangücü kaynağı içinde gizlidir.
1- Yönetim Nedir? Sanatların en eskisi, Bilimlerin en Yenisi. Başkalarına İŞ gördürme, Başkaları aracılığı ile İŞ BAŞARMA ve AMAÇLARA Ulaşma tarzıdır. Gerek belirli bir birim ya da düzeyde, örneğin; ulusal, bölgesel ya da yerel düzeyde, otoriteye sahip olan bütün bir yapıyı, gerekse bütün bir Anayasal sistemi tanımlamak için kullanılan terimdir. Demokrasi, otokrasi ve diktatörlük gibi farklı yönetim biçimleri vardır.
Yöneticiler için Tavsiyeler; İnsana, Kaliteye, Çevre faktörüne önem verin, Kaliteyi artırın, Hızlı değişimi imi sağlayabilecek iyi bir Yönetici olun, Adil olun, Liderliğinizi kullanın Sağlığınızı ve Moralinizi iyi tutun (Kendi moralinizden kendiniz sorumlusunuz) Sürekli öğrenin, (Okuyun, öğrenin, gelişin, geliştirin öğrenen örgüt, çalış-çabala, Mücadele et!) Kendinizi, işinizi, çevrenizi geliştirin, güçlendirin, Sistemi en iyi şekilde kurun, Sistemi çalıştırın, Değer yaratıcı, Değer katıcı olun, Değer Katmayan faaliyetleri yok edin, Daha Hızlı olun, Maliyetleri kontrol altına alın, Belirsizliklere, bulanıklığa (muğlaklığa) Krizlere alışın, ancak önlem alın, bu durumdan ders çıkarın, İŞ SÜREKLİLİĞİ YÖNETİMİ Riskleri, Krizleri dikkate alarak, İşin Sürekliliğini sağlayın Hesap verebilme ve savunma kabiliyetiniz olsun, Sürekli iyileştirme yapın, (İyileştirmeyi günlük iş haline getirin), Düşünelim, Düşünmeyi unutmayalım, yaratıcı ve yapıcı olalım
2- LİDERLİK; LİDER: YÖNETİMDE GÜCÜ ve ETKİSİ OLAN KİMSE, ÖNDER, ŞEF. LİDERLİK; Eyleme dönüştürülmüş, İDEALİSTLİKTİR Grup üyelerinin, işe yönelik faaliyetlerini etkileme ve yöneltme sürecidir.
LİDERLER Liderler, kuruluşun amaç ve idare birliğini sağlarlar, Liderler; Kişilerin, kuruluşun HEDEFLERİN BAŞARILMASINA tam olarak katılımlarını sağlamak için ortam oluşturur ve sürekliliğini sağlarlar, sürdürürler. PATRON iseniz;çalışanlarınız Memurdur, LİDER iseniz :çalışanlarınız SAVAŞÇI dır. Doğan Cüceloğlu
Liderlik ile Yöneticilik arasındaki ayrıntıya dikkat; LİDERLER; DOĞRU İŞLER YAPAN İNSANLARDIR YÖNETİCİLER; İŞLERİ, DOĞRU YAPAN İNSANLARDIR -GRUBUNUN KARAR VERMESİNİ SAĞLAR -LİDER, GRUBUNU BAŞARIYA ULAŞTIRIR, -LİDER ÖZELLİĞİ OLAN İNSANLAR YETİŞTİRMELİYİZ (Hem YÖNETİCİ, hem de LİDER özellikli insan.., bu özelliklere sahip insan; sanki çift çekirdekli ) LİDERLER, ETKİLER ve ETKİ YARATIRLAR... LİDERLER, FARKLILIK YARATIRLAR...GELECEĞİ YARATMAKTIR
ORGANİZASYON KÜLTÜRÜ ORGANİZASYON Nedir? Organizasyon; belirli hedeflere dönük ortak çalışma düzeni olan, çevresi ile bağlantılı, toplumsal, sosyal bir varlıktır. Bir organizasyonun yapı taşları; binalar-tesisler ya da yönetmelikler değil, insanlar ve topluca yaptıkları işler, proseslerdir. ORGANİZASYON Kültürünü oluşturmak başar arılması en zor iştir. i Ancak Sürekli Başarı için çok önemli bir kavramdır. Organizasyon kültüründe Değer yaratma çekirdeğini 2 ana konu oluşturur; 1. ORGANİZASYON YAPISI, PROSESLERİ, 2. KALİTE BİLİNCİDİR. ORGANİZASYON; YÖNETİM MERKEZLİ Organizasyon İNSAN MERKEZLİ Organizasyon
DEĞİŞEN TERS PRAMİT YAPILAŞMA MÜŞTERİLER Talimat Üst Yönetim ÇALIŞANLAR Orta Kademe Yönetim ÇALIŞANLARANLAR Orta Kademe Yönetim Üst Yönetim Destek MÜŞTERİLER ÖNCEKİ DURUM SONRAKİ DURUM
BAŞARAN İNSAN(LAR) dır.. ORGANİZASYON; YÖNETİM MERKEZLİ Organizasyon İNSAN MERKEZLİ Organizasyon Bilgi Düzeyi PERSONEL İnsan Sayısı Bilgi ve Beceriye az sayıda İnsan sahiptir YÖNETİM Yönetim MERKEZLİ Organizasyon!!! ÇOK! Bilgi Düzeyi KALİTEY TEYİİNSANLAR YARATIR. YÖNETİM İnsan sayısı Bilgiyi paylaşan, kendi kendilerini kontrol eden, becerikli, bilgili insanlar İNSAN MERKEZLİ Organizasyon (AŞAĞIDAN YUKARI İNİSİYATİF) ÇOK!
ORGANİZASYON KÜLTÜRÜ 1. ORGANİZASYON YAPISI; Proses Odaklı bir organizasyon önemlidir, Görevler tanımları, Sorumluluklar, Yetkiler, proses odaklı etkileşimler, çapraz ilişkiler, disiplinler arası ilişkiler iyi belirlenmelidir.. 2. KALİTE BİLİNCİ KÜLTÜRÜ; Tüm bölüm ve birimlerde KALİTE bilinci geliştirilmeli, Kalite nin YAŞAM BİÇİMİ olduğu benimsetilmelidir. 3.ÖNERİ SİTEMİ: Beden Gücü yanında FİKİR GÜCÜ ile personele yaklaşım ve SÜREKLİİYİLEŞTİRME KAIZEN yaparak KAZANMAK.vb. gibi
ORGANİZASYON KÜLTÜRÜ ORGANİZASYON YAPISINDA; TEMEL KURALLAR ; Müşteri Memnuniyeti esastır, Müşterilere tutulabilecek sözler verilecektir, Kalite hayatidir,anlayışı, Proses Odaklı Sürekli iyileştirme,(maliyet düşür) Dürüstlük, Etik davranışlar, Açık ve direkt iletişim, En üst düzeyde takım çalışması, Ön hazırlıklı olun, (Proaktif olma) İnsana ve Fikre saygı esastır,
3D. Kalitenin İyileştirilmesi KALİTE NEDİR R? ( 3D. 3T. 3K. 3Mu.) *Lead Time; Başlangıçtan bitişe, geçen süre. Lead Time* Azaltılması Maliyetlerin Azaltılması Üretim Maliyetleri Müşteri Fiyatı Karlılık Daha İYİ, Kaliteli Daha HIZLI Daha çabuk 1 2 Daha Ucuz Daha ekonomik 3
HIZLI OKU, HIZLI KONUŞ.., HIZLI YÜRÜ., HIZLI ÜRET., Daha HIZLI! HIZLI YAŞA. Çünkü ZAMAN KISA!
3T. Verimliliği artırmak için geliştirilen YÖNETİM M Sistem Metodları 3T. Nedir? 1 2 3 -TQM. Total Quality Management, -TPS. Toyota Product Systems, -TPM.(Total Productive Maintanance- Toplam Üretken Bakım) (Total Productive Management). 3 T. SİSTEMİ Japonların, USA.uzmanlarından öğrenerek ancak üzerine kendi kültürlerini de koyarak, çok çalışarak geliştirdikleri VERİML MLİLİK K artırma rma yöntemleridir,
3K. 3K. Nedir? 1. Kişisel Kültür; (Bireysel Kalite Kültürü) 2. Kurumsal Kültür;(Organizasyonel Kalite Kültürü) 3. Küresel Kültür; (Kitlesel Kalite Kültürü) KALİTE KÜLTÜRÜ
3 MU NEDİR? MURİ =Unnatural=anormallikler, (Zorlama ile ilgili her türlü problem), (Zorlama, aşırı yük, Ergonomi..vb), MURA =Uneveness=Uyumsuzluk, Değişiklik, Variation, Std. dışı çalışmalar, eğri-büğrü,yamuk-yumuk,engebeli.. MUDA =Waste = israf, Kayıp, 16 Büyük Kayıp, (MUDA; İSRAF ile ilgili her türlü Savurganlık!) DEĞER KATMAYAN HERŞEY MUDA-İSRAF tır.
TKY. (Toplam! ) Toplam kalite Yönetimin 1994 tarihli ISO 8402 std. da daşu şekilde tanımlanmıştır: Bir kuruluş içinde kaliteyi odak alan, kuruluşun bütün üyelerinin katılımına dayanan, MÜŞTERİ memnuniyeti yoluyla, uzun vadeli başarıyı amaçlayan ve kuruluşun bütün üyelerine ve Topluma yarar sağlayan yönetim y yaklaşı şımı.
YÖNETİM M SİSTEMLERS STEMLERİ. SİSTEMLERİ BİLMELİYİZ, ÖĞRENMELİYİZ, İŞİMİZE YARAYACAK OLAN SİSTEMLERİ ZAMAN GEÇMEDEN, KURMALIYIZ, UYGULAMALIYIZ ve DEĞİŞİMİ YAKALAMALIYIZ
Nasıl YÖNETECEĞİZ? Hangi YÖNETY NETİM M SİSTEMLERS STEMLERİ VARDIR?
YÖNETİM SİSTEMLERİ Nelerdir? (20 çeşit!!!) ISO 9001: 2008 KYS. KALİTE YÖNETİM SİSTEM Std. OHSAS 18001_İSG. İŞ SAGLIGI ve GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ, SA 8000 Sosyal sorumluluk Standardı, ISO10002 MUSTERI MEMNUN_SİKAYET YÖNETİM SİSTEMİ ISO13485_2003 TIBBI CİHAZLAR KYS. ISO14001_2004 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ,ISO14064 SERA GAZI Emis ISO/TS 16949 OTOMOTİV SANAYİ. KYS. ISO17025_2000 Deney ve Kalibrasyon Lab. KYS. ISO 19011-2004 TETKİK STANDARDI (ISO 10019-2005 Danışmanlık Hizmet Standardı, ISO 10019:2007 Klavuz) ISO 22000 GGYS. Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, HACCP. HELAL GIDA SERTİFİKASI- İslami Temiz ve Helal Gıda şartları, KOSHER- KIR (Kashrus industry Registered) Musevi Gıdada Temiz ve helal şartlar, PAS 220 FOOD SAFETY. ISO20000_Aralık2005_ITIL_BILGI TEKNOJILERI_HİZMET YS. ISO 27001 BGYS. Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, BS 25999 İŞ SÜREKLİLİĞİ YÖNETİM Sistemi (olağanüstü durumlar) ISO 28000_2007 Tedarik Zinciri için GÜVENLİK YÖNETİM Sistemi, ISO27799:2008 SAGLIK Bilgi Saklama Sistemi ıso27002 Klavuz, ISO/TS 29001 Oil and Gas INDUSTRIES QMS.. PAS 99 ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİ,(BÜTÜNLEŞİK ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİ (ISO9001,ISO14001,OHSAS18001)
PROSES YÖNETİMİ, VERİMLİLİK İÇİNDİR. Verimlilik = Çıktı / Girdi PROSES YÖNETY NETİMİ. (Proses Odaklı) Proses Nedir? Girdileri çıktılara dönüştüren birbirleri ile ilgili olan veya etkileşimde bulunan, zamanla Katma Değer yaratan faaliyetler dizisidir.
SÜREÇ Süreç (Process) Nedir? NEDİR? Belirli bir dizi GİRDİyi, Müşterileri içini in belirli bir dizi faydalı ÇIKTI ya dönüştüren; Tanımlanabilen, Sınırları konulabilen-sınırları olan, Tekrarlanabilen, Ölçülebilen, Mutlaka bir sorumlusu - yönetici Lideri olan, Fonksiyonlar arası ve Birbirine bağlı-ilişkili etkileşim im kuran, belirli bir Zamanla, DEĞER yaratan, faydalı Faaliyetler dizinidir. 5 M. Tedarikçiler TEDARİKÇİLER GİRDİLER Malzeme, Makine, Metot, İş gücü, Bilgi,Finans Enerji Faaliyetler ÇIKTI lar Ürün, Hizmet, Atıklar, Salınım, Ürün/Hizmet Müşteriler Mutlu MÜŞTERİLER
ISO 9000 Tanımı 3.4 Proses ve ürün ile ilgili terimler 3.4.1 Proses Girdileri çıktılara dönüştüren birbirleri ile ilgili olan veya etkileşimde bulunan bir faaliyetler dizisi. Not 1 - Genellikle bir prosesin girdileri, diğer proseslerin çıktılarıdır. Not 2 - Kuruluşun (Madde 3.3.1) prosesleri, genellikle katma değer er yaratacak şekilde planlanır ve kontrollü şartlar altında gerçekleştirilir. Not 3 - Son ürünün (Madde 3.4.2) uygunluğunun (Madde 3.6.1) hemen veya ekonomik olarak doğrulanamadığı bir proses sıklıkla özel proses olarak adlandırılır
Üretim Prosesi ne demektir? Üretim bir Prosestir. Maddi ve Beşeri faktörlerin, katma değer yaratan MAL ve Hizmetlere dönüştürülmesi sürecidir. Yani; Girdilerin, mal ve/veya Hizmet şeklinde Mamule, ürüne dönüştürülmesi olarak tanımlayabiliriz
Neden Süreç (Proses) Yönetimi? Yapılan faaliyetlerin daha yalın hale getirilerek ve KATMA DEĞER yaratmayan faaliyetlerin yok etmek için, Süreç Yönetim Sistemi kurulabilir ve Bir, Süreç Yürütme Kurulu oluşturulabilir, Bu kurul, Proses Odaklı Sistemin kurulmasından ve sistematik olarak yönetilmesinden sorumludur.
Hammadde Prosesin Ana GöstergesiG Akış Süresi içinde katma değer oranı a 1 2 b 4 6 8 c d 3 5 7 9 Akış Süresi Bitmiş Ürün SİPARİŞ Katma DEĞER Yaratan Faaliyetler İsraf (Muda) kayıp p! (Yok edilmeli ) Değer yaratmayan Zorunlu Faaliyetler Müşteriye Teslimat (Tahsilat)
Proses İyileştirme Araçları Matrisi Temel Araçlar (6σ) Kaizen Yalın Ü. Tanım Cp/Cpk Proses yeterlilik analizi DOE Deney tasarımı SPC İstatistik ve veri analizine dayalı Proses kontrolü FMEA Risk analizi Regression Bir değişkenin diğeri üzerindeki etkisinin incelenmesi Process Map İyileştirme fırsatları için sürecin haritalanması 5 Neden +1 kiml Kök sebebi ortaya çıkarma aracı 5N+1K Pareto Bileşenleri en üstten en alta sıralayan grafik Balık Kılçığı Sebep/Sonuç diyagramı, CEDAC 5S İsrafın önlenmesi, Tertip, Düzen Görsel Fabrika Prosesi yönetmek için görsel teknikler Poka-Yoke Hata önleme teknikleri Kanban Prosesi kontrol etmekte kullanılan malzeme aktarma yöntemi Takt Zamanı Prosesin temposunu belirleme Std Work Proses boyunca gerçekleşen adımların değerlendirilmesi SMED Single minute exchange of dies Hızlı kalıp değiştirme TPM Prosesler ve bakım stratejisini birleştirme Hücresel Akış Envanter ve çevrim zamanlarını yerleşim ve çekmeye dayalı üretim sistemleriyle kısaltma
ÜRÜN N Nedir. (Product)
ÜRÜN Nedir? (Product) Tasarımların tescil edilebilmesi için öncelikle "ürün" tanımına da uymaları gerekmektedir. Kanunda "ürün ; Bilgisayar programları, Yazarların,çizerlerin eserleri, Endüstriyel yolla veya elle üretilen, Herhangi bir nesnenin yanı sıra Bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçaları, Setler, Takımlar, Ambalajlar gibi nesneleri, Birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimleri, Grafik sembolleri ve tipografik (Elle yazı çizme sanatı) karakterleri de içine alan geniş bir tanıma sahiptir.
ÜRÜN Nedir? (Product) Doğadan elde edilen, üretilen yararlışey, mahsul, (Topraktan, bitkilerden, hayvanlardan, denizlerden elde edilen yararlışey), Türlü endüstri alanlarında ham maddelerin işlenmesiyle elde edilen nesne, şey, Bir Eser, Hizmet, Bir tutum ve davranışın ortaya çıkardığışey, Bir oluşum, işlem ya da yapım sonucu elde edilen nesne, Nihai Ürün (Mal); Üretim aşamaları tamamlanarak son şeklini almış, tüketime hazır hale gelmiş olan (değer yaratan) mal dır. Not: İnsana zarar veren mal,ürün değildir.!!! 1995 Corel Corp.
ISO 9001:2008 Versiyonunda ÜRÜN İfadeleri 01. md. ürün için uygulanan yasal ve düzenleyici şartlar ifadesi eklenmiştir. 6.2.1 ürün kalitesi ifadesi ürün uygunluğu için gereksinimler olarak değiştirilmiştir ancak uygulamada herhangi bir değişiklik getirmeyeceği düşünülmektedir. not olarak ürün uygunluğu olarak gereksinimler direkt veya endirekt olarak kalite yönetim sistemi içerisinde görev alan personelden etkilenebilir ifadesi eklenmiştir.
ISO 9000 Tanımı 3.4.2 md. ÜRÜN ÜRÜN; Bir prosesin (Madde 3.4.1) sonucudur. Not 1 - Dört genel ÜRÜN KATEGORİSİ vardır: Hizmetler (örneğin, taşımacılık, Eğitim,Danışmanlık,), Yazılım (örneğin, bilgisayar programı, sözlük), Donanım (örneğin, motorun mekanik kısmı), İşlenmiş malzemeler (örneğin, yağlama yağı). Bir çok ürün, farklı genel ürün kategorilerine ait parçalar içerir. Bu takdirde ürünün hizmet mi?, yazılım mı?, Donanım mı? veya işlenmiş malzeme mi? olduğu, baskın parçaya göre belirlenir. Örneğin; sunulan ürün otomobil donanım; (örneğin, lastikler), işlenmiş malzeme (örneğin, yakıt, soğutma sıvısı), Yazılımdan;(örneğin, motor kontrol yazılımı, sürücü el kitabı) ve hizmetten (örneğin, satıcı tarafından sağlanan kullanıma ilişkin açıklamaları) oluşur. Ayrıca; PROSESTEN GEÇMİŞ, ÜRÜN dikkat!!!
ÜRETİM. (Production-Manufacturing)
ÜRETİM Nedir? (Production-Manufacturing) Yaratılan DEĞER dir, (İnsanların Bedensel ve Beyinsel güçlerini kullanarak yarattıkları DEĞER dir. Girdilerin çeşitli faaliyetlerle en iyi, en ekonomik şekilde işlenerek, müşteriler için yararlı çıktı haline getirilme sürecidir, Üretim, retim, girdilerin, topluma bir fayda sağlaması amacıyla mal ve hizmet şekline dönüştürülmesi (proses çıktısı) sürecidir.
ÜRETİM SİSTEMİ Genel bir üretim sistemi şu şekilde gösterilebilir; Girdi Dönüşüm Çıktı 5M. MALZEME METOD MACHINE MEN POWER, MEASURE 5M. Bilgi ve İnsan Gücü Sermaye Yönetim Dönüşüm süreci KALİTEL TELİ ÜRÜN Mal ve Hizmet MÜŞTERİ MEMNUNİYET YETİ Geri Besleme Somut ÜRÜN
ÜRETİM SİSTEMİ nin SINIFLANDIRILMASI 1. Belirli bir sürede üretilen miktara göre, 2. Üretim Prosesinde izlenen yola göre, 3. Üretilecek Mamulün Fiziksel nitelikte olup/olmamasına göre,
ÜRETİM SİSTEMİ SINIFINA göre MAL TÜRLERİ 1.0 Belirli bir sürede üretilen miktara göre; 1.1-Tek MAL üretimi; (Makine, Tank-Depo, Bina,Gemi,Köprü,Uzay araçları vb. üretimlerdir) (siparişe göre çalışılır, sipariş Müşterinin isteğine uygun şekilde PLANLANIR.) 1.2- Seri halde üretim; (Seri az veya çok olabilir, bu durum planlamayı çok etkiler. Sermaye yoğun bir üretim şeklidir, Bilinmeyen Müşteriler için de Mal üretilebilir, mal satılırsa iyi, beklerse ZARAR olabilir ) 1.3- Kitlesel üretim; (Belirli bir sürede- SERİ Üretimde ki- Mal sayısından çok daha FAZLA MAL imal metodudur. Sermaye yoğundur, Teknoloji, Otomasyon, kullanılır,tamamen birbirinin ayni olan ürünler üretilir. Hammaddeden, Yarı Mamul ve Mamul hale dönüşme, hep ayni hat üzerinde Kayan materyalin hızı ile ahenkli-tempolu olan üretimdir.
ÜRETİM TÜRLERİ Tek MAL üretimi, Seri halde üretim, Kitlesel üretim, Hücresel üretim, (O, U, T, H, L özel tasarlanmış üretim hatları, YALIN ÜRETİM* sistemi Tek Parçalı akış üretim, *Herkesi Kazandıran Sistem Atölye tipi üretim Akıcı (bant) üretim Karma üretim, Grup Sistemi (Ana sanayi ve Tedarikçi sistemi Ör: Otomotiv Sanayii), Hizmet Üretimi, Yalın Üretim; yapısında hiçbir gereksiz unsur taşımayan ve hataların, yüksek maliyet, Stok, düzeltme, fire, müşteri memnuniyetsizliği gibi Unsurların Olmadığı, çağdaş bir üretim sistemi olarak tanımlanmaktadır.
HIZLI, verimli, randımanlı çalışma) Siparişle Üretim, Yığın,Kitlesel Akan Seri üretim Hücresel Emek yoğun Alan yoğun Sermaye yoğun İntensive;yoğun, Land:alan, arazi
Tanımlar, Terimler. DOĞRU OLANI YAPMAK İÇİN PLANLAMA HER ZAMAN DOĞRUDUR.
TANIMLAR, TERİMLER, KISALTMALAR Takt: Almanca bir terim olup "tempo" anlamına gelmektedir. TT: Takt Time,Tempo Süresi = Çalışma Süresi / Müşteri Talep Miktarı, Takt Time= Belirli bir vardiyada üretim için ayrılan zaman bölü /, o dönemde üretilmesi gereken miktar. (Örneğin;Bir günde 2 vardiyadan ayda 20 gün çalışılıyorsa ve her vardiya dinlenme süreleri vb. çıkarıldığında 7 saat (7*60=420 dk.) ve ilgili ürünün aylık talebi 8400 adet ise; Takt Time nedir? Takt Zamanı = ( 420.2.20) / 8400 = 16800 / 8400 = 2 dk /adet olarak hesaplanır, bu da size belli bir periyot için, temponuzu belirleyen gösterge olur.) TT: Takt Time (Takt Zamanı)'ın kısaltmasıdır. Tempo anlamına geliyor. YALIN SİSTEMS STEMİN KALP ATIŞI dır. Bu TEMPO aslında, satışın temposu. Müşterinin satın alma temposu. Bu tempoyu, ÜRETİM TEMPOMUZA EŞİTLEMEYE çalışıyoruz. Tüm süreçler, bu hızı referans alarak, üretim yapmalı.
TANIMLAR, TERİMLER, KISALTMALAR Çevrim Süresi (C/T) Cycle time Bir Proseste bir ürünün, tamamlanma sıklığı, çevrim süresi Hazırlık Süresi (C/O) - Change Over Yeni bir ürüne geçiş için gereken model-kalıp değiştirme süresi-setup süresi Makine Kullanım Oranı - uptime Makinanın arıza yapmadan kullanılma oranı Akış-Akım- Süresi (L/T) Lead time (Değer Akımı) Bir parçanın bir proseste, başlangıçtan bitişe hareketi boyunca geçen süre. Termin süresi, Toplam İş Akış,Temin süresi. Net çalışma süresi; Vardiya başına kullanılabilir çalışma süresi CONWIP: Constant Work-In-Process (Sabit-Daima Proses İçi Stok) sözcüğünden türetilen kısaltma, (belli bir hattaki Toplam stok seviyesi), sürekli çalışma için, sabit tutulur! Tek Bir İşletme (Kapıdan Kapıya_ Dog to dog): Ham maddenin fabrikaya girmesinden nihai ürün olarak çıkmasına kadar geçen süreç, Tek bir işletme gibi düşünmek.
TANIMLAR, TERİMLER, KISALTMALAR *PACEMAKER PROSES: Tempo/ Ritim sağlayan odak-hücre prosesi, Üretim süreci boyunca bir proses PACEMAKER PROSES olarak seçilir. Hız ayarlayıcı, hız belirleyici ve Ritm sağlayan Proses Dar Boğazı açan nitelikte proses. İş emirlerinin gönderildiği supervisörün de gerektiğinde çalıştığıişçilere yardım ettiği ana- Joker hücre,çözüm yeri. PACE: Hızını- adımı ayarlamak, adımlamak..
TANIMLAR, TERİMLER, KISALTMALAR Proseslerde, ürünün/prosesin her parça her gün üretim yeteneğini geliştirin. *EPE : Her Parça Her = Every Part Every (EPE) * HPH (Her Parça Her): Bir ürün modelinden, diğerine geçiş periyodu Bütün parça çeşitlerinden üretebilmek için prosesin ne sıklıkta model değiştirmesi gerektiğini tanımlar.her. (hafta, gün, vardiya, saat, dilim, takt-tempo) *KAI-ZEN ;sürekli iyileştirme (nokta kaizeni, süreç kaizeni) ZEN ; DÜŞÜNCEYE DALIŞ!!!!!! DÜŞÜNCEYE DAL ve ZENGİNLİĞİ YAKALA, ZEN GİN, *KAIKAKU; Muda nın kaldırılması için yapılan radikal iyileştirmeler, (kaizen hamlesi, akış kaizeni, sistem kaizeni), KAI-ZEN + INNOVATION = KAIKAKU İş Zekası (Business Intelligence) uygulamaları yöneticilere ihtiyaç duydukları verilere anında ulaşma ve kolay bir şekilde analiz etme imkanı sağlar.
TANIMLAR, TERİMLER ; SENSEİ; Ustalaşmış öğretmen, danışman, SHUSA : Güçlü ekip Lideri, PROCESS: Bir tasarım, sipariş,hizmet yada ürün yaratmak için zamanla yapılan GİRDİLERİ ve ÇIKTILARI olan, Katma Değer yaratan faaliyetler/operasyonlar dizisi. SMED (SINGLE MINUTE EXCHANGE OF DIES) - MODEL DÖNÜŞ SÜRELERİNİN KISALTILMASI (MDS) TPM. Total Productive Maintenance (Toplam Üretken Bakım ) Hoshin Kanri: Politika Yayılımı.Stratejik bir karar verme aracı POKA-YOKE : Hatasızlaştırma. Hata Yok! KANBAN: Toyota üretim sisteminde, Önceki aşamalar üretim ve teslimat sinyali vererek ÇEKME yi düzenleyen, parça kutularına iliştirilmiş, tasarlanmış küçük kartlar-renkli kartlar. MUDA; israf Japon MOTTAINAI anlayısı: Hayatta her şey,bize verilmiş kutsal emanettir. Hei-Junka; Dengeli ve Seviyeli üretim için Yük seviyeleme, üretimi Dengeleme kutusu
OOBEYA TANIMLAR, TERİMLER ; ; REKABETTE, ayakta kalabilmek ve Rakiplerden daha önde olabilmek ve JIT. dikkate alarak DAHA HIZLI ÜRÜN üretip piyasaya çıkarabilmek için, yapılan simulasyon sistemine benzer çalışmalardır. Projelerin görselleştirildiği, gelişmelerin takip ve koordine edildiği BÜYÜK KONFERANS ODASI na Oobeya denir. çabuk başarı için, quickening visualization görselliği hızlandırma sistemi.
Main Boards Tepe Yönetim P1 P2 P3 Düşüncelerin Çıktısı yayımlama Ayrıştırma sahası
OOBEYA, Quickening Visualization (Japonya OOBEYA büyük oda anlamına gelir) Hayalinde canlandırarak, işi-projeyi ÇABUKLAŞTIRMAK anlamındadır, Yeni ürün Geliştirme Temposunu HIZLANDIRMAK tır, Yeni bir proje yönetimi yaklaşımıdır. Projeleri PLANLAMA sürecinden, çabucak uygulamayı gerçekleştirme sürecidir, Proje Planı, Yıllık, Aylık, Haftalık Hızlı Problem çözme sürecidir, Potansiyel Riskleri tanıtır, Yönetimin Metriklerini verir, Ana prosesin önemli parçasıdır, Sürekli Akışı besler, JIT. Anlayışına en iyi yaklaşımdır, İyi bir işbirliği ortamı sağlar, ekip çalışmasını realize eder,
KAYIPLARIN FARKINDAMIYIZ? Yalın = İsrafın ortadan kaldırılmasıdır. YALIN DÜŞÜNCE, YALIN YAKLAŞIM,YALIN KÜLTÜR YALIN ÜRETİM (Lean Production, JIT) SADELİK, İYİLİK ve DOĞRULUK OLMAYAN YERDE BÜYÜKLÜK YOKTUR. TOLSTOY O. Vehbi UÇAL
Toyota Üretim Sistemi (TÜS) İtme Üretimi (pull manufacturing) Tam Zamanında nda Üretim (JIT) Dünya Çapında (world class) Üretim WCP *Yalın Üretim (Lean Product) JIT/TKÇ/TPM Kısa çevrimli imalat Tek parça akışı Hücresel imalat Stockless Production YALIN ÜRETİM in pek çok isimleri vardır??? Talep akış üretimi Odaklanmış akış üretimi Grup teknolojisi Çeviklik (agility) Senkronize akış imalatı Sürekli akışlı imalat Değer katan imalat Zaman tabanlı yönetim
YALINLIK nedir? Kelime anlamı; Açık seçik, basit, duru, gösterişsiz, sade Yalınlık, Israfın çözümüdür. BİR KÜLTÜR. YALINLIK; malın veya hizmetin üretimi için; GEREKLİ OLMAYAN, DEĞER KATMAYAN işlemlerin, GEREKSİZ MALZEME hareketlerinin, GEREKSİZ İŞGÜCÜ hareketlerinin, GEREKSİZ STOKLARIN, YAPILAN HATALARIN ve UZUN HAZIRLIK SÜRELERİNİN.. ortadan kaldırılmasıdır. DİKKAT: Çalışanın Gönlünü ve Aklını sisteme dahil edemeyen işletmelerde, Yalın Üretim teknikler dizisi olarak kalır, yaşatılması mümkün olamaz!!!
GELENEKSEL ÜRETİM ile YALIN ÜRETİM Farkı! WIP; Work in Process (Constant-değişmez-sabit) ( Proses içinde oluşan stok, Daima-sabit) Yüksek MALİYET OP1 HamMadde HM Ürün Maliyeti YÜKSEK! OP2 WIP Nihai-SON- Ürün OP3 WIP Düşük MALİYET ÜRÜN MALİYETİ DÜŞÜK! OP1 HM OP2 OP3 Nihai-SON-ÜRÜN Zaman 1-GELENEKSEL ÜRETİM!!! 2-YALIN ÜRETİM Zaman
Klasik Yaklaşım ve Değer Akımı Klasik Yaklaşım Süreç, aktivite, ya da işlem Süreç, aktivite, ya da işlem Süreç, aktivite, ya da işlem Değer Akımı Yaklaşımı Süreç, aktivite, ya da işlem Süreç, aktivite, ya da işlem Süreç, aktivite, ya da işlem
YALIN ÜRETİM YÖNTEMLERİ ZQC. SIFIR HATALI MAL üretimi ve Tam Zamanında (JIT) Üretim,Teslimat yapabilmek gereklidir. 1. Kanban ya da Çekme Sistemi, 2. Karışık Yükleme ve Üretimi, Düzgünleştirmek (Mix Loading and Production Smoothing) 3. Tek-Parça Akışı (One-Piece Flow) 4. Makinalar/Atölyeler Arası Senkronizasyon (Tempo-Takt) 5. Hücresel Üretim (U-O Lines), Shojinka, İş Rotasyonu ve İş Tanımları 6. Poka-Yoke, ya da Otonomasyon (Autonomation) 7. TPM.Toplam Üretken Bakım (Total Productive Maintenance) 8. SMED.Bir Dakikada Kalıp Değiştirme (Single Minute Exchange of Dies) 9. QCC.Kalite Çemberleri, Kalite İyileştirme Ekipleri, 10.5S-5 Adım, Endüstriyel Disiplin,Görsel Fabrika (3MU)
üretim verimliliğini ini artırmada rmada ve iyileştirmeyi kolaylaştırmada kullanılan lan Sistemler 1. KANBAN, 2. ANDON sistemi, 3. POLCA sistemi, (Quick Quick Response Manufacturing) HIZLI TEPKİ VERME PRENSİBİ, (Restorantlarda sipariş alma sistemi) 4. Elektronik KANBAN, (Visual Control of the Production Process system) Üretim Proseslerinde Görsel kontrol sistemi. Kanbanın, GÖRSEL KONTROL sistemidir. 5. Bar Code, sistemi- ( Depo ve ürün izlenebilirlik), 6. RFID. Radyo Frekansı ile Data tanıtımı,
YALIN 6 Sigma mantığı ığı YALIN DÜŞÜNCED 6 SİGMAS YALIN 6 SİGMAS KAYIPLARI AZALTMAK ile ilgilenir 7 + 1 ISRAF, 3MU (MUDA), DEĞER YARATMA, DEĞER, DEĞER AKIŞI, PROSES AKIŞI ve PROSES HIZI Katma değeri olmayan işleri, Gecikmeleri, İSRAFI ortadan kaldırmak, YOK ETMEKTİR.. + DEĞİŞKENLİKLERİ AZALTMAK ile ilgilenir. Ortalamadan kaçınır. KALİTEYE odaklanır, KALİTE İYİLEŞTİRİLİR. SIFIR HATA Stratejisi KÜÇÜK HARCAMALARI GÖZDEN KAÇIRMAYIN. BAZEN KÜÇÜK BİR DELİK, KOCA BİR GEMİYİ BATIRIR. BENJAMIN FRANKLIN = YALIN + 6 SIGMA= Her ikisinin ortak Faydalarını alır, Prosesleri daha etkin, daha verimli, daha düşük maliyetle yapmak ve Proses HIZI.. KALİTE + KALİTE İYİLEŞTİR,+ PROSES AKIŞ HIZI +, SIFIR HATA +DÜŞÜK FİYAT ile MÜŞTERİLERİ MEMNUN etmek amaçlı.
YALIN 6 SİGMAS Günümüzün iki iyileştirme trendini, bir araya getirmiştir. I- (Altı Sigma kullanarak), işleri daha iyi,daha KALİTEL TELİ hale getirmek, II- (Lean ilkelerini kullanarak) israfı önlemek ve işleri HIZLANDIRMAK, YALIN 6 SİGMA nın 4 Anahtarı vardır; 1. Müşterileri Memnun etmek (Kalite,Fiyat ve Hız ile) 2. Prosesleri iyileştirmek, (Değişkenlikleri azaltmak) 3. En Yüksek Kazanç için birlikte çalışmak, 4. Kararları verilere ve gerçeklere dayandırmak,
KANBAN (Açıklama, öğretme kartı) KANBAN; Japonca da Açıklama Kartı anlamındadır, Üretim kontrolünü görsel olarak yapmaya yardımcı araçlardan biridir. Verimliliği ve İyileştirmeyi kolaylaştırma aracıdır Bizlere bu metodun, tam olarak yarar sağlaması için, KANBANın rolünü ve diğer üretim faaliyetlerini, diğer yalın n tekniklerini ve bunlarla ilişkisini iyi anlamak gerekmektedir. KANBAN AMACI: üretim içi ve depo stok seviyelerini sıfır düzeyinde tutmak ve ihtiyaç duyulan hammadde/malzemenin tam zamanında istenildiği i yerde olmasını sağlamaktır.
KANBAN Metodu Kanban Sinyal-açıklama (önceki aşamalara Üretim ve Teslimat sinyali vererek ÇEKME yi düzenleyen görsel sistem) Kart, kutu, alan, ışık, renk, fax, vb. Kanban kartı Kanban sistemini temel olarak iki kısma k ayırılır a) Üretim Kanbanı b) Çekme Kanbanı (Hareketli kanban) ÇEKME SİSTEMİ Bilgi akışı Kanban Tedarikçi Ham mad de Süreç A Süreç B Süreç C Bitmiş ürünler MÜŞTERİ Parça Akışı
YALIN DEĞİŞİM için YAPILACAKLAR 1. YALIN ve KÜRESEL BİR BÜYÜME STRATEJİSİ GELİŞTİRİN, (kılıfınızdaki OKLARI çıkarın) 2. DANIŞMAN ATAYIN, (SANSEI-Eğitmen Danışman), 3. YALIN Promasyon Fonksiyonu oluşturun, 4. FAZLA İŞGÜCÜ İLE BAŞTAN İLGİLENİN, 5. PERSONELİ BİLİNÇLENDİRİN, 6. YALIN DÜŞÜNCEYİ ve BECERİYİ HERKESE ÖĞRETİN, 7. PERSONELİN İnisiyatif kullanmalarını sağlayın, 8. ÜCRETLENDİRME PERFORMANSA GÖRE OLSUN, (ÇİPAYI SÜRENLERLE, TAŞ KOYANLARLA DEVAM ETMEYİN!!!, 9. YUKARIDAN AŞAĞIYA LİDERLİKTEN, AŞAĞIDAN YUKARIYA İNİSİYATİFLERE DÖNÜN, 10.BİR ŞEYİ DÜZELTTİĞİNİZDE, YENİDEN DÜZELTMEYİ DENEYİN. 11.İŞ SİSTEMLERİ OLUŞTURUN ve SİSTEMİ YERLEŞTİRİN, 12.YALIN MUHASEBE SİSTEMİ YARATIN, (Kalite ve Kalitesizlik Maliyetleme, Kai-Zen Muhasebelendirme vb.) 13.HERŞEYİ ŞEFFAFLAŞTIRIN (Puan tahtası, basit şemalar, akış semalar, Haritalar vb. ) 14.TEDARİKÇİLERİNİZİ ve MÜŞTERİLERİNİZİ Bilgilendirin, onları da sistem için İKNA EDİN,