Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-2

Transkript

1 Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-2

2 Sağlık Kurumlarında Üretim Planlaması ÖĞR. GÖR. HÜSEYİN ARI

3 Üretimin Bir İşletmedeki Yeri Pazarlama Finans Üretim İnsan Kaynakları Muhasebe 3

4 Üretim Sistemi Üretim sistemi katma değer yaratan mal ve hizmetlerin sunulması için üretim faktörlerini girdi unsuru olarak kullanıp çıktıya (hizmet veya malın kendisi) dönüştürme sürecini gerçekleştiren yapıdır. 4

5 Üretim Sistemleri Mal Üretim Sistemleri Hizmet Üretim Sistemleri 5

6 Üretim Sistemlerinin Unsurları Girdiler; hammadde, malzeme, insan gücü (fiziki, bilişsel ve duygusal emek), sermaye, enerji Süreç (Proses) Çıktılar Mal veya hizmetin bizatihi kendisi (otomobil, kan tahlilinin sonuçlandırılması, hastanın yatış işlemlerinin yapılması) Kontrol (Geri Besleme) Sürecin hatasız işleyip işlemediği denetlenir. Üretim sırasında ve üretim sonunda kalite kontrolünün yapılmasını da içerir. Çevre İç Çevre Dış Çevre 6

7 Üretim Sisteminde Çevre Unsurları Dış Çevre Unsurları Sosyal Ekonomik Rekabet Politik İç Çevre Unsurları Pazarlama Finans İnsan Kaynakları Ar-Ge 7

8 Nihai Olarak Üretim Sistemi Dış Çevre Unsurları İç Çevre Unsurları GİRDİ ÜRETİM SÜRECİ ÇIKTI KONTROL 8

9 Üretim Sistemlerinin Unsurları Girdi Süreç Çıktı İnsan Fiziksel Bilişsel Duygusal Hammadde Enerji (Elektrik, Doğalgaz) Su Kimyasallar İlaç Hammaddeleri Diğer Araç-gereçler Teknoloji Binalar Tıbbi Cihazlar Bilgisayarlar Zaman Montajlama Taşıma Boyama Hasta giriş işlemleri Sağlık sigortası provizyon işlemleri Hasta yatış işlemleri Taburculuk işlemleri Hasta bakma Tedavi süreçleri Tanı işlemleri Depolama Mal o Ev o Araba o Makine o Televizyon o Mobilya o Kitap Hizmet Sağlık Eğlence Ulaştırma Eğitim Bankacılık Tamirat İşleri 9

10 Süreç Bazında Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması Sürekli Üretim Sistemi Kesikli Üretim Sistemi Proje Üretim Sistemi 10

11 Sürekli Üretim Sistemi Eldeki makina ve tesislerin yalnız belirli bir mamule tahsis edilmesi ile yapılan üretimdir. Söz konusu mamulün talep düzeyi ve üretim miktarları çok yüksektir. Ürün standarttır. Ürüne düzenli ve yüksek oranda talep vardır. Ürünün üretilmesinde özel amaçlı makine ve platformlar kullanılır. Sermaye yoğun üretimlerdir. Üretim akışı süreklidir. Düşük ürün esnekliği vardır. Göreli olarak kalifiye olmayan işgücü üretimde kullanılır. Çimento, petrol rafinerileri, şeker, kağıt üretimi bunlara örnektir. 11

12 Kesikli Üretim Sistemi Üretimi siparişe göre ve parti üretim olmak üzere düzenlenen, süreklilik arz etmeyen, farklı süreçleri bir arada barındıran üretim tipidir. Talebi düzensizdir. Çeşitli ürünleri üretmeye imkan veren genel amaçlı makineler kullanılır. Kalifiye işgücü kullanılır Nihai ürün stokları düşük, ara mamul stokları yüksektir. Esnek üretim yapısı vardır. Ev eşyaları, konfeksiyon, gıda, otomobil gibi tüketim malları Buhar kazanı üretimi, takım tezgah üretimleri, özel elektronik cihazları gibi yatırım malları örnektir. 12

13 Proje Üretim Sistemi İhtiyaca özel ve tek seferlik üretimler proje tipi üretim sistemleridir. Proje tamamlandığında üretim sona erer. Benzer projeler için benzer üretimler yapılabilir ancak bunlar tamamen aynı özellikleri içermezler dolayısıyla kesikli üretim sistemlerinden bu bakımdan ayrılırlar. Sağlık hizmetleri de proje üretim sistemine sahiptir. Çünkü; her hasta bir projedir, her hastanın sahip olduğu hastalık bir diğeri ile tamamen aynı değildir ve bu yüzden farklı tedavi ve bakım hizmeti gerektirir. Bu durum; kullanılan ilaçtan, miktarına, tedavi yönteminden, tedavi süresine kadar hep çeşitlilik arz eder. 13

14 Proje Üretim Sistemi Özel talebe bağlı üretim yapılır. Teknik uzmanlaşma yüksektir, kalifiye işgücü kullanılır. Çok sayıda girdi unsuru, birden çok sayıda uzmanlık becerisiyle üretime aktarılır. Proje bitince üretim de biter. 14

15 KKP in Bir Alt Sistemi Olarak Üretim Planlama ve Malzeme Yönetimi KKP nın en önemli amaçlarından biri müşterilerin istek ve beklentilerini karşılayan mal veya hizmet üretiminde fiyat, kalite, zaman, üretim kapasitesi, hammadde ve malzeme gibi faktörleri gözeten sürdürülebilir bir sistem kurmaktır. Bu bakımdan üretim planlaması önem kazanmaktadır. Üretim planlaması çerçevesinde herhangi bir aksamanın olmaması malzemenin etkin, etkili ve verimli bir biçimde yönetilmesine bağlıdır. 15

16 Üretim Planlamasının Temel Varsayımları Üretim, müşterilerin talep ettiği miktarda yapılmalıdır. Üretim hızı talep değişimlerine karşı esnek olmalıdır. Iskarta veya israf oranı neredeyse sıfır olmalıdır. Üretim hazırlık süreleri çok kısa olmalıdır. Malzeme ve kapasite kaybı sıfır olmalıdır. 16

17 Malzeme Akışı T E D A R İ K Ç İ L E R Satın alma Teslim Alma Hammadde Stokları ÜRETİM Son Ürün Stokları T A Ş I M A D A Ğ I T I M Kaynak: Dilworth, James, Production and Operatns Management, McGraw-Hill, Newyork, 1993, s. 187 Ancak; sağlık hizmetleri üretildikleri anda tüketildikleri için sağlık kurumlarında malın stoklanması, taşınması ve dağıtımı mümkün değildir! 17

18 Malzeme Yönetimin Alt Fonksiyonları 1 Stok Kontrol 2 Satın Alma 3 Teslim ve Depolama 4 Malzeme Taşıma 5 Dağıtım 18

19 Malzeme Yönetiminde Stok Kontrol İşletme içerisindeki malzemelerin tedarik edildikten sonra bunların depolanması, üretim sürecine alınması ve daha sonra son ürün halinde depolanması sürecinde toplam stok maliyetlerini minimize etmek için yapılan faaliyetler bütünüdür. Sağlık hizmeti veren kuruluşlar için geçerli değildir! 19

20 Malzeme Yönetiminde Satın Alma Üretim için gerekli olan malzemelerin çeşitli tedarikçilerden en düşük maliyetle, en iyi kalitede, doğru zamanda işletmeye ulaştırılması için yapılan faaliyetleri kapsar. 20

21 Malzeme Yönetiminde Teslim Alma ve Depolama Satın alınan malzemelerin kalitesinin kontrol edilmesi, gerekli dokümanların hazırlanması ve gerekli birimlere haber verilmesi, teslim alınan malzemelerin depolara yerleştirilmesini kapsayan faaliyetlerdir. 21

22 Malzeme Yönetiminde Malzeme Taşıma Depolanan malzemelerin çeşitli taşıma araçlarıyla işletme içerindeki hareketini sağlamak için yapılan faaliyetleri kapsar. 22

23 Malzeme Yönetiminde Dağıtım Üretim süreci sonunda bitmiş ürünlerin müşterilere ulaştırılması için yapılan faaliyetleri kapsar. Sağlık hizmetleri ve dolayısıyla sağlık kurumları için geçerli değildir! 23

24 Malzeme Yönetimi Uygulama Senaryosu Kod Malzemeler Temin Şekli M.12 M.13 M.14 M.15 M.58 M.11 M.79 M.43 Türü Kullanım Miktarı (aylık) 10 CC. ENJEKTÖR Satın Alma Mamul Adet AMELİYAT ELDİVENİ (8) ÇİFT Satın Alma Mamul Kutu KAN DURDURUCU Satın Alma Mamul Adet KANAL KURULAMA KAĞIDI BİSTURİ UCU NO:15- C KUTU KANAL DOLGU PATI ADET Satın Alma Mamul Kutu Satın Alma Mamul Adet Satın Alma Mamul Adet GALOŞ Satın Alma Mamul Adet HASTA ÖNLÜĞÜ RULO Satın Alma Mamul Adet Birim Bir diş kliniğinde kullanılan malzemeler için bilgiler yukarıdaki gibidir. Başlangıç Stok Seviyesi

25 Malzeme Yönetimi Uygulama Senaryosu KANAL KURULAMA M.15 Kod KAĞIDI Malzemeler Temin Şekli M.15 KANAL KURULAMA KAĞIDI Türü Kullanım Miktarı (aylık) Satın Alma Mamul Kutu Satın Alma Mamul Kutu Birim 4Başlangıç Stok Seviyesi 4 Kanal Kurulama Kağıdı aylık asgari 20 azami ise 80 kutu kullanılmaktadır. Bir satın almada (bir partide) 35 kutu ve katları oranında kanal kurulama kağıdı partileri temin edilebilmektedir. Diş kliniğinin ihtiyaç duyduğu toplamda 235 kutu ise toplam parti sayısı, ilgili partilerdeki kanal kurulama kağıdı kutu sayıları ve toplamda satın alınacak kanal kurulama kağıdı miktarını yazınız? 25

26 Malzeme Yönetimi Uygulama Senaryosu Kod Malzemeler Temin Şekli M.15 KANAL KURULAMA KAĞIDI Türü =208 adet net ihtiyaç Tam kat değeri: 35 kutu Asgari: 20 kutu Azami: 80 kutu Kullanım Miktarı (aylık) Satın Alma Mamul Kutu Birim Başlangıç Stok Seviyesi 27 40*6= 210 toplam satın alınacak kutu sayısı Parti 1: 70 Parti 2: 70 Parti 3: 70 Bir partideki toplam kutu sayısı 3 parti Toplam Satın Alınacak Kutu Sayısı: 208 den fazla olmak üzere tam kat değerinin en küçük katı Toplam Satın Alınacak Kutu Sayısı: 35*6=

27 Malzeme Yönetimi Malzeme yönelik yapılan planlamalar işletmelerin kısa vadeli üretim planlarını oluşturmaktadır. 27

28 Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) MRP, üretim planlaması çerçevesinde ihtiyaç duyulan malzeme tespiti ve satın alma faaliyetlerine yönlendirmede bilgi sağlayan bilgisayar destekli bir bilgi sistemidir. MRP, üretim planlamasının belkemiğidir. ERP MRP 28

29 Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) Kısa dönemli planlamada MRP sisteminin temel çıktıları olan stok bilgileri ve malzeme listeleri kullanılarak ihtiyaç duyulan tıbbi sarf ve ilaçların satın alma işlemleri gerçekleştirilir. 29

30 Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) Talep Yönetimi Hasta/Müşteri Sayısı Gerçekleştirilen Hizmetler Pazarlama Faaliyetleri Sigortalarla Olan Anlaşma Hükümleri Kapasite Planlama Yatak Sayısı Tıbbi Personel (hekim, hemşire vd.) Ameliyathane Sayısı Klinik Hizmet Sayısı Kullanılan Tıbbi Teknoloji Tahmini Sağlık Hizmeti Üretimi Malzeme İhtiyaç Planlaması Malzeme Kalemleri/ Listeleri Stok Durumu 30

31 Malzeme İhtiyaç Planlaması Sisteminin İşleyişi 1. Tahmini Sağlık Hizmeti Üretim miktarına göre her zaman diliminde ihtiyaç duyulan son malzeme sayısının belirlenmesi 2. Net malzeme ihtiyaç sayısının tespit edilmesi a) Brüt ihtiyaç eldeki malzeme stoğu 3. Temin ve eldeki malzeme stoğunun tükenme süreleri dikkate alınarak satın alma emrinin verilmesi I. Sağlık hizmetlerinin yapısal özelliği gereği rastlantısal talebe her an cevap verebilmesi gereklidir dolayısıyla sağlık kuruluşu kapanma kararı almadıkça hizmet üretimi an be an devam eder. Brüt ihtiyaç 31

32 Bu sunumdakiler sadece ders notu amaçlı hazırlanmıştır; akademik makalelere kaynak olarak gösterilemez. 32