SU, ATEŞ ve AHLAK T. C. BURDUR VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Su, ateş ve ahlâk dostluk kurmuşlar. Bir gün ormanda dolaşmaya çıkmışlar. Fakat bir müddet sonra içlerine bir korkudur düşmüş. Orman çok büyük ve çok karmaşıkmış. Her türlü ihtimale karşı birbirlerini kaybederlerse, nasıl bulacaklarını düşünmeye başlamışlar. Ateş ve ahlâk suya sormuş: - Kaybolursan seni nasıl bulacağız? Su cevaplamış: Nerede bir şırıltı duyarsanız ben oradayım. demiş. Sıra ateşe gelmiş. Su: - Seni yitirirsek ne yapalım? diye sormuş. Ateş: - Duman gördüğünüz yerde ben varım. cevabını vermiş. Sıra ahlâka gelince cevabı şu olmuş: - Beni asla kaybetmeyin; eğer kaybederseniz, bir daha asla bulamazsınız! BURDUR VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Bahçelievler Mah. Şeker Cad. No: 5 15100 BURDUR Tel: 0 248 233 11 19 E-mail: degerleregitimi15@gmail.com DEĞERLER EĞİTİMİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTAPÇIĞI
T. C. BURDUR VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ MUTLU BİREY MUTLU AİLE MUTLU OKUL MUTLU BURDUR MUTLU BİR TÜRKİYE İÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ KILAVUZ KİTAPÇIĞI 1
Bu kitapçık, Değerler Eğitimi komisyonlarının kuruluş,işleyiş,görev,yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasların Burdur il ve ilçelerindeki tüm okullarımızda 2010/53 nolu genelgeye uygun birlikte uygulanması ve işlemlerin doğru yürütülmesini sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.kitapçıkta yer alan Değerler farklı şekillerde de uygulanabileceği gibi yapılan örnek çalışmalar da değiştirilip uyarlanabilir. SU, ATEŞ ve AHLAK Su, ateş ve ahlâk dostluk kurmuşlar. Bir gün ormanda dolaşmaya çıkmışlar. Fakat bir müddet sonra içlerine bir korkudur düşmüş. Orman çok büyük ve çok karmaşıkmış. Her türlü ihtimale karşı birbirlerini kaybederlerse, nasıl bulacaklarını düşünmeye başlamışlar. Ateş ve ahlâk suya sormuş: - Kaybolursan seni nasıl bulacağız? Su cevaplamış: Nerede bir şırıltı duyarsanız ben oradayım. demiş. Sıra ateşe gelmiş. Su: - Seni yitirirsek ne yapalım? diye sormuş. Ateş: - Duman gördüğünüz yerde ben varım. cevabını vermiş. Sıra ahlâka gelince cevabı şu olmuş: - Beni asla kaybetmeyin; eğer kaybederseniz, bir daha asla bulamazsınız! 2
Milli Eğitim in gayesi yalnız hükümete memur yetiştirmek değil, daha çok memlekete ahlâklı, karakterli, cumhuriyetçi, inkılâpçı, olumlu, atılgan, başladığı işleri başarabilecek kabiliyette, dürüst, düşünceli, iradeli, hayatta rastlayacağı engelleri aşmaya kudretli, karakter sahibi genç yetiştirmektir. Bunun için de öğretim programları ve sistemleri ona göre düzenlenmelidir. 3
İÇİNDEKİLER Burdur Valisi nin Mesajı...5 İl Milli Eğitim Müdürü nün Mesajı...6 Değerler Eğitimi Yönergesi... 7 Okul Komisyonlarının Görev ve Sorumlulukları... 11 Okul İdaresinin Görev ve Sorumlulukları...12 Öğretmenlerin Görev ve Sorumlulukları...12 Ailelerin Görev ve Sorumlulukları...12 Okul Uygulama Adımları...13 Değerler Eğitimi İl Komisyonu...15 Yıllık Çalışma Planı... 16 Ekim Ayı Çalışma Planı... 17 Kasım Ayı Çalışma Planı... 18 Aralık Ayı Çalışma Planı... 19 Ocak Ayı Çalışma Planı......20 Şubat Ayı Çalışma Planı...21 Mart Ayı Çalışma Planı...22 Nisan Ayı Çalışma Planı...23 Mayıs Ayı Çalışma Planı...24 Çalışma Değerlendirme Raporu...25 Aileye Yönelik Etkinlikler...26 Değerler...28 Örnek Özdeyişler... 41 Örnek Hikaye ve Yazılar...49 Örnek Resimler... 84 Sınıf İçi Etkinlik Örnekleri... 87 4
Milletleri değerli kılan, ayakta tutan ve birleştiren unsurların başında milli - manevi değerlerimiz gelmektedir. Ağaç yaş iken eğilir düsturundan hareketle bu değerler milletin fertlerine küçük yaştan itibaren verilmelidir. Bu düşüncemizi bir bilge kişi şöyle ifade etmiştir: Bir yıl sonrasını düşünüyorsanız tohum ekin, On yıl sonrasını düşünüyorsanız ağaç dikin, Hedefiniz yüz yıl sonrası ise insan yetiştirin. Bu vecizeden yola çıkarak da değerler eğitimi ülkemizin ve milletimizin var olma gayelerinden biri olmakla son derece önemlidir. Toplumda sevgi saygı, adalet, eşitlik, güvenilirlik gibi kavramları gençlerimize öğreterek ve uygulatarak bunu başarabiliriz. Bu pencereden bakılınca Türk milli eğitimimizin ana gayelerinden biri de milli - manevi değerlerimizi yaşayan ve yaşatan nesiller yetiştirmektir. Bugün televizyon, cep telefonu, internet, alkol, sigara ve bağımlılık yapan maddelerin esiri olmuş gençlerimizi toplumsal hayata bağlamak, çevresiyle saygı ve sevgi içerisinde iletişim kurabilen, büyüklerine saygılı, hak hukuk tanıyan fertler olarak yetiştirebilmek: onları hayata bu şekilde hazırlamak gayreti içerisindeyiz. Zira bir milletin geleceği ancak sağlam karakterli, çalışkan, dürüst, adalet ve hak anlayışı için de yetiştirilen bireylerle tesis edilebilir. Tüm vatandaşlarımıza gayemizin özünü anlatan Yunus Emre nin şu dörtlüğüyle sesleniyorum. Biz gelmedik kavga için, Bizim işimiz sevgi için. Dostun evi gönüllerdir; Gönüller yapmaya geldik. Elinizdeki kitapçık bu gayeye hizmet etmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu çalışmada emeği geçen başta Burdur Milli Eğitim Müdürümüze ve çalışma arkadaşlarına teşekkür ederim. Hasan KÜRKLÜ Burdur Valisi 5
Değerler eğitimi ülkemizde 2010 yılında Milli Eğitim Bakanlığı mız tarafından başlatılan bir projedir. Dört yıldır yürütülen bu projenin yegane gayesi vatanını, milletini seven, çevresine ve içinde yaşadığı topluma saygılı, dürüst, güvenilir fertler yetiştirmektir. Bunun da yöntemi geleceğimizin teminatı olan çocuk ve gençlerimize şimdiden milli - manevi değerlerimizi katarak, bu değerlerin eğitim yuvalarında ve sosyal hayatta konuşulabilir ve uygulanabilir bir düzeye getirilmesidir. Bu konuda en büyük vazife saygıdeğer eğitimcilerimize düşmektedir. Kıymetli veliler; Elbetteki değerler eğitimini genç nesillere aşılayabilmek, bunu bir davranış ve düşünce tarzına dönüştürebilmek için öğretmenlerimizden önce velilerimiz tarafından bu gayret gösterilmelidir. Ailede sağlam bir karakterde yetiştirilen bireyin okulda bu değerleri benimsemesi ve hayata geçirmesi daha kolay olacaktır. Bu minvalde değerler eğitiminin veli - öğrenci - öğretmen sac ayağına oturtulması göz ardı edilmemelidir. Amacımız ruhi bakımdan sağlam, dürüst ve güvenilir bireyler yetiştirmektir. Bu konudaki düşüncelerimize asırlar öncesinden Yunus Emre nin şu veciz dörtlüğüyle nihayet verelim: Gelin tanış olalım, İşi kolay kılalım, Sevelim sevilelim Dünya kimseye kalmaz. Mahmut BAYRAM Burdur Milli Eğitim Müdürü 6
T.C. BURDUR VALİLİĞİ Milli Eğitim Müdürlüğü DEĞERLER EĞİTİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1: Bu yönergenin amacı, 1- Öğrencilere; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası na, demokratik ilkelere, insan haklarına, çocuk haklarına ve uluslar arası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yüklenebilen birey olma bilincini kazandırmak, 2- Evrensel kültür değerlerini tanıyan, bu değerleri benimseyen ve saygı duyan, bilgi ve gerçek hayatta rehberlik edecek ahlaki değerlerle donatılmış; kendine güvenen, sistemli düşünebilen, girişimci, plânlı çalışma alışkanlığına ve eleştirel bakış açısına sahip, estetik duyguları ve yaratıcılıkları gelişmiş bireyler yetiştirilmesini sağlamak, 3- Öğrencilerin;milli, manevi ve kültürel değerlerini tanıyan, bu değerleri benimseyen ve saygı duyan; kendilerine, ailelerine, topluma ve çevreye olumlu katkılar yapan, iş birliği içinde çalışan, hoşgörülü ve paylaşmayı bilen, bireysel ve toplumsal sorunları tanıyan ve bu sorunlara çözüm yolları arama alışkanlığına sahip, üretken bireyler olarak yetiştirilmesini sağlamak, 4- Öğrencilerin; kişisel, toplumsal tüm kaynakları ve zamanlarını etkin ve yerinde kullanan, okul ve çevresindeki sosyal yaşamın ahlaki ve etik değerlere uygun olarak şekillenmesine katkıda bulunan, bilimsel süreçlere ve ahlakî değerlere uygun olarak karar veren, temel insanî değer ve er- 7
demlerle donatılmış ve bu değerlere karşı duyarlı olan ve bunları davranışa dönüştüren, edindiği değerleri gelecek nesillere aktaran bireyler olmalarını sağlamak, 5- Okullarda akademik başarı kadar önemli olan kitap okuma ve değerler eğitimi uygulama bilincinin tüm eğitim çalışanlarında ve ailelerde oluşturulmasını sağlamak ve değer farklılıklarının zenginlik olduğu bilincini kazandırmaktır. Kapsam Madde 2: Bu yönerge Burdur İlindeki tüm resmî ve özel; okul öncesi, ilkokul,ortaokul ve ortaöğretim okullarındaki öğrencilere yönelik Değerler Eğitimi kapsamında yapılacak olumlu tutum ve davranışları kazandırmaya yönelik çalışmaları, İl/ilçe Millî Eğitim Müdürlüğü, Okul Müdürlükleri ve öğretmenlerin yapacağı faaliyetlerle ilgili usul esas ve çalışmaları kapsar. Dayanak Madde 3: Bu yönerge, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu,Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, 18. Milli Eğitim Şurası Çalıştay Raporu ve 2010/53 Sayılı (İlk Ders Konulu) Genelgeye dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4: -Bu yönergede geçen; Milli Eğitim Müdürü: Burdur İl Milli Eğitim Müdürünü, Milli Eğitim Müdür Yardımcısı/ Şube Müdürü: Değerler Eğitimi çalışmalarından sorumlu Müdür Yardımcısı veya Şube Müdürünü, Değerler Eğitimi İl Komisyonu: İl Milli Eğitim Müdürü veya görevlendireceği Milli Eğitim Müdür Yardımcısı/Şube Müdürü başkanlığında, Maarif Müfettişi, okul öncesi,ilkokul,ortaokul ve ortaöğretim okul müdürlerinden Milli Eğitim Müdürlüğü nce görevlendirilecek birer temsilci,yeterli sayıda öğretmen ile Ar-Ge Birimi temsilcilerinden oluşan kurulu, Değerler Eğitimi İlçe Komisyonu: İlçe Milli Eğitim Müdürü veya görevlendireceği Şube Müdürü başkanlığında, okul öncesi, ilkokul,ortaokul ve ortaöğretim okul müdürlerinden İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü nce görevlendirilecek birer temsilci ile beş öğretmenden(ikisi rehberlik öğretmeni) oluşan kurulu, Değerler Eğitimi Okul Komisyonu: Okul Müdürü başkanlığında bir Müdür Yardımcısı, okul rehberlik öğretmenleri ve dört öğretmen,okul aile birliği temsilcileri ve okul öğrenci temsilcisinden oluşan kurulu, 8
Değerler Eğitimi yıllık çalışma planı: Değerler Eğitimi çalışmaları kapsamında her değer ile ilgili kazanımlara yönelik il genelindeki okullarımızdaki uygulanacak etkinlikleri içeren planı, Görevler Madde 5: İKİNCİ BÖLÜM Görevler, Uygulama Esas ve İlkeleri Milli Eğitim Müdürünün Görevleri: 1- İldeki tüm okullarda değerler eğitimi faaliyetlerinin düzenlenmesi, yürütülmesi ve denetlenmesinde görevli ve yetkilidir. 2- İl Yürütme Komisyonuna başkanlık etmek. Milli Eğitim Müdür Yardımcısının veya Şube Müdürünün Görevleri: 1- Milli Eğitim Müdürünün görevlendirdiği zamanlarda İl Yürütme Komisyonuna başkanlık etmek. 2- Yürütme Komisyonunun çalışmaları hakkında üst makamlara bilgi vermek. 3- İl Yürütme Komisyonunun değerler eğitimi uygulama çalışmalarını düzenlemek, yürütmek ve denetlemek. Değerler Eğitimi İl Komisyonunun Görevleri: 1- Değerler eğitimi kapsamında yıl boyunca işlenecek değerleri ve zamanlarını belirleyip örnek yıllık plan hazırlayarak okullara göndermek. 2- Değerler Eğitiminin amaç ve hedefl eri kapsamında ilde yürütülecek olan faaliyetleri planlamak. 3- Değerler eğitimi kapsamında, ildeki kurum, kuruluşlar ve kişilerle işbirliği sağlayarak hizmetlerin etkili biçimde yürütülmesini sağlamak. 4- Okul, öğretmen ve ailelerin değerler eğitimi kapsamında etkin ve verimli rol almaları için gerekli çalışmaları yapmak. 5- Konu ile ilgili materyallerin temini ve ilgili yerlere dağıtımını sağlamak, gerekli organizasyonları yapmak. 9
6- Yapılan faaliyetlere ilişkin değerlendirme raporlarını incelemek, bir sonraki değer uygulamaları için gerekli tedbirleri almak. 7- Değerler eğitimi faaliyetlerini yürütmek amacıyla ihtiyaç duyulan komisyon ve alt komisyonları kurmak. Maarif Müfettişleri Başkanlığının Görevleri: 1- Değerler eğitimi kapsamında tüm okullardaki faaliyetlerin yürütülmesinde, rehberlik,denetim ve değerlendirme hizmetlerini yürütmek, 2- Maarif Müfettişleri Başkanlığı olarak yapılan çalışmalar hakkında İl Yürütme Komisyonuna bilgilendirmek. ARGE Biriminin Görevleri: 1-Okullardan gelen değer sonu faaliyet raporlarını toplamak, takip etmek, göndermeyenler ile ilgili il yürütme komisyonuna bilgi vermek. 2-Okullardan gelen değer sonu faaliyet raporlarını değerlendirmek, genel rapor oluşturmak ve en iyi uygulama yapan okulları tespit ederek il yürütme komisyonuna bildirmek. 10 Değerler Eğitimi İlçe Komisyonlarının Görevleri: 1- Değerler eğitiminin amaç ve hedefl eri kapsamında, ilçede yürütülecek olan faaliyetleri planlamak,takip ve koordine etmek. 2- Okulların değerler eğitimi yıllık çalışma planlarına olur vermek ve takibini yapmak. 3- Değerler Eğitimi ile ilgili ilçede yapılacak çalışmalara rehberlik etmek,çalışmaları değerlendirmek ve sonuçları İl Yürütme Komisyonuna bildirmek. 4- Okul temsilcilerinin belirlenmesini sağlamak ve en az ayda bir defa okul temsilcileri ile toplantı yapmak. 5- Değerler Eğitimi çalışmalarının ilçede sağlıklı yürütülmesi için gerekli tedbirleri almak,gerekli olacak malzeme, materyal ve diğer kaynakları temin etmek. 6- Değerler Eğitimi ile ilgili ilçede yapılacak etkinlikleri incelemek,uygun olanlarına olur vermek ve izlemek. 7- Okullarda yapılan ve farklılık arz eden etkinlik örneklerinin ilçe genelinde uygulanmasını sağlamak. 8- Her değer dönemi sonunda, öğrencilere o değerin kazandırılmasına yönelik en başarılı çalışma yapan okulları ilan etmek ve ödüllendirmek, bu etkinlikleri il yürütme komisyonuna göndermek. 9- Değerler Eğitimi ile ilgili etkinliklerde öğretmen,öğrenci ve ailelerin etkin ve verimli rol almalarını sağlamak.
10-Değerler Eğitimi faaliyetlerini yürütmek amacıyla komisyonların kurulmasını sağlamak ve takibini yapmak. 11-İlçelerdeki öğretmen ve idarecileri değerler eğitimi uygulaması konusunda bilgilendirmek, bu kapsamda ailelere verilecek eğitim uygulamalarının planlanması konusunda yardımcı olmak. Değerler Eğitimi Okul Komisyonlarının Görevleri: 1- Okulda yürütülecek Değerler Eğitimi çalışmaları ile ilgili olarak öğretmen,öğrenci ve velileri bilgilendirmek. 2- İl Yürütme Komisyonu tarafından gönderilen örnek plan doğrultusunda okul yıllık planını hazırlayıp okul müdürünün ve ilçe mem müdürünün onayından sonra uygulanmasını sağlamak. 3- Okul temsilcini belirlemek ve temsilcinin en az ayda bir defa ilçe toplantısına katılmasını sağlamak. 4- Okul içerisinde ve dışında yapılacak çalışmaları; a) Okulun tamamına yönelik etkinlikler, b) Sınıf içi etkinlikler, c) Ailelere yönelik etkinlikler şeklinde planlamasını yapmak. 5- Değerler eğitiminin amaç ve hedefl eri kapsamında okulda yürütülecek olan faaliyetleri planlamak.değerler okul genelinde tüm sınıfl ara uygulanacak şekilde bir ayda birden fazla değer işlenecek şekilde planlanır.planda ayın değerini sunmakla görevlendirilen sınıfl ar belirtilir.(2.sınıfl a- ra iyilik,4.sınıfl ara paylaşımcı olma gibi.) 6- Öğretmenlerden gelen faaliyetlere ilişkin değerlendirme raporlarını incelemek, bir sonraki değer uygulamaları için gerekli tedbirleri almak. 7- Okul, öğretmen ve ailelerin değerler eğitimi kapsamında, etkin ve verimli rol almaları için gerekli çalışmaları yapmak. 8- Değerler Eğitimi ile ilgili İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile iletişimi sağlamak. 9- Her değer dönemi sonunda, öğrencilere o değerin kazandırılmasına yönelik en başarılı çalışma yapan öğretmen, öğrenci ve velileri ilan etmek ve ödüllendirmek. 10-Değerler Eğitimi Kapsamında okulda aksayan yönleri tespit ederek, alınabilecek tedbirlere yönelik il/ilçe yürütme komisyonlarına teklifte bulunmak. 11-Konu ile ilgili materyallerin ilgili yerlere dağıtımını sağlamak, gerekli organizasyonları yapmak. 11
Okul Müdürünün Görev ve Sorumlulukları: 1- Değerler Eğitimi Okul Komisyonuna başkanlık etmek. 2- Değerler Eğitiminin bu yönerge çerçevesinde okulda etkin bir şekilde planlanması, yürütülmesi ve denetlenmesini sağlamak, her değer başında o değer ile ilgili düzenlenecek aile eğitiminde kullanılacak olan dökümanlarını sınıf rehber öğretmenlerine vermek üzere hazırlamak. 3- Okul Komisyonunun çalışmaları hakkında üst makamlara gerektiğinde bilgi vermek. 4- Okulun iç(öğretmen,öğrenci,diğer personel) ve dış(veliler,sivil toplum kuruluşları) öğeleriyle işbirliği içinde çalışmak. 5- Değerler Eğitimi çalışmalarının sosyal,kültürel ve sportif faaliyetler ile desteklenmesini sağlamak. Öğretmenlerin Görev ve Sorumlulukları: 1- Okul komisyonlarınca hazırlanan OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI doğrultusunda okul içi ve okul dışı etkinlikler yapılması için çalışmak. 2- Değerler Eğitimi ile ilgili olarak velilerin bilgilendirilmesi ve yapılacak etkinliklere velilerin katılımını sağlamak. 3- Okul ve sınıf için gerekli malzeme ve materyal teminini sağlamak ve malzemelerin etkinliklerde kullanılmasını sağlamak. 4- Ayın değeri ile ilgili olarak öğrencilerle birlikte sınıf panosunun hazırlanmasını sağlamak. 5- Yapılacak zümre toplantılarında Okul Değerler Eğitimi çalışmalarını göz önüne alarak kararlar almak. Ailelerin Görev ve Sorumlulukları: 1- Geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın ve gençlerimizin sağlıklı ve topluma yararlı bireyler olarak yetiştirilmeleri; okullarımızda verilen eğitimin ailede devamlılığı ancak okul ve ailenin işbirliği yapmasıyla yürütülecek çalışmalar sayesinde mümkündür. İşte bu nedenlerle ailelerin değerler eğitimi çalışmalarına katılmaları ve yapılacak çalışmalara destek vermeleri büyük önem arz etmektedir. 2- Okul ve sınıf etkinliklerinde görev almak,etkinliklerde kullanılacak materyal teminine yardımcı olmak. 3- Değerler Eğitimi Yıllık Çalışma Planı doğrultusunda okulda düzenlenen kermes,piknik,konferans gibi etkinliklere katılmak ve yardımcı olmak. 12
Uygulama,İlke ve Esasları Madde 6: 1- İl/İlçe Değerler Eğitimi Komisyonu her eğitim-öğretim yılı Haziran ayının 3. haftasında toplanarak eğitim- öğretim yılının değerlendirmesini yapar, bir sonraki eğitim-öğretim yılının İl/İlçe Değerler Eğitimi Komisyon üyelerini belirleyerek Valilik/Kaymakamlık onayına sunar. İl Komisyonu Ağustos ayının 3. Haftasında toplanarak yeni eğitim-öğretim yılında işlenecek değerleri belirler. 2-Maarif Müfettişlerinin okullara yapacakları ziyaretlerde okul idareci ve öğretmenlerine Değerler Eğitimi konusunda rehberlik eder. 3-Okullarda eylül ayının ilk haftası içerisinde DEĞERLER EĞİTİMİ konulu toplantı yapılır.okulda değerler eğitimi ile ilgili yapılacak çalışmalar konuşulur,tartışılır.okul yıllık planı alt yapısı oluşturulur.değerler Eğitimi okul çalışma komisyonu oluşturulur.okul Komisyonu aşağıdaki kişilerden oluşur: a) Okul Müdürü b) Koordinatör Müdür Yardımcısı c) Dört Öğretmen(Öğretmenlerden bir tanesi okul temsilcisi olacak) d) Okul Rehber Öğretmenleri e) Okul Aile Birliği Temsilcileri f) Okul Öğrenci Temsilcisi 4- Okul Komisyonu tarafından Değerler Eğitimi Okul Çalışma Planını hazırlanır.okul Müdürü ve ilçe Milli Eğitim Müdürünün onayından sonra uygulamaya konur. 5- Okullarda uygun görülen yerlerde DEĞERLER KÖŞESİ oluşturulur.(her yaprağında farklı bir değerin yazılı olduğu Değerler Ağacı Panosu olabilir.) 6- Sınıf rehber öğretmenleri, OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI doğrultusunda sınıfl arda yapılacak etkinlik planı çıkarır. 7- Sınıf rehber öğretmeni, sınıfında yapılan etkinlikleri her değer sonunda(her ayın sonunda) bir rapor halinde Okul Komisyonuna sunar. 8- Okul Komisyonu gelen raporları düzenler,değerlendirir ve rapor halinde İlçe Komisyonuna sunar. 9- İlçe Komisyonu okullardan gelen raporları değerlendirip ilçe raporu oluşturarak il yürütme komisyonuna (degerleregitimi15@gmail.com) gönderir. 10-İl Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE birimi ilçelerden ve merkez okullardan gelen raporları değerlendirerek bir rapor hazırlar. 13
11-Değerler Eğitimi İl Komisyonu yapacağı toplantıda ARGE birimi tarafından hazırlanan raporu görüşür,bir sonraki uygulamaya yönelik gerekli tedbirleri alır ve başarılı çalışmaları ödüllendirir. 12-Sene başında belirlenen değerler,farklı etkinliklerle öğrencilere ve velilere verilerek bunların davranış haline getirilmesi ilerleyen süreçte de önceki değerlerin pekişmesi için tekrarlar yapılması sağlanır. İzleme ve Değerlendirme Madde 7: İl genelinde DEĞERLER EĞİTİMİ çalışmalarının amacına uygun sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için öğrenci,öğretmen,yönetici ve velilerin görüş ve önerileri alınarak OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI hazırlanır ve karşılaşılan sorunların daha sonraki etkinliklerde yaşanmaması amacıyla OKUL YILLIK ÇALIŞMA PLANI güncellenir. Madde 8: ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hazırlama ve Değişiklik Bu yönerge Burdur İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından oluşturulan Değerler Eğitimi Komisyonu tarafından hazırlanmış olup, gerektiğinde yönergede yapılacak değişiklikler İl Komisyonunun teklifi yle İl Milli Eğitim Müdürlüğünce oluşturulacak komisyon tarafından yapılacaktır. Madde 9: DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Yürürlük Bu yönerge Burdur Valiliği nin onay tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Yürütme Madde 10: Bu yönerge hükümlerini İl Milli Eğitim Müdürü yürütür. 14
DEĞERLER EĞİTİMİ İL KOMİSYONU Mahmut BAYRAM İl Milli Eğitim Müdürü Komisyon Başkanı Mustafa ÖZDOĞAN Maarif Müfettişleri Başkanı Üye Mustafa ÖVEN Kemer İlçe Milli Eğitim Müdürü Üye M.Akif TEMİZ Şube Müdürü Üye Fikri UYSAL Kemer İlkokulu Müdürü Üye Yılmaz ERCAN Stratejik Planlama Kalite Kontrol Ekip Sorumlusu Üye Gülnaz ONUR Kemer İlkokulu Müdür Yrd. Üye Ömer ŞAHİN Kemer Çok P.A.L.Tarih Öğret. Üye Tarık KILINÇ İbni Sina Anadolu Sağlık ve Meslek Lisesi Türk Dili ve Edeb.Öğrt. Üye Özgür SÜZEK Şeker Ortaokulu Müdür Yard. Üye 15
2014-2015 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI Aylar Değerler Alt Değerler EKİM SORUMLULUK DUYARLILIK -Kendine karşı sorumluluk -Aileye karşı sorumluluk -Topluma karşı sorumluluk -Özgürlük -Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk -Çevreye karşı duyarlılık -Ülkesine milletine karşı sorumluluk -Toplumsal olaylara karşı duyarlılık KASIM ÖZGÜVEN TEMİZ OLMAK -Kişisel temizlik -Çevre temizliği SAYGI -Kendini ifade edebilme -Hedef Belirleme -Aileye saygı -Yaşlılara saygı -Arkadaşlarına saygı -Toplum önünde konuşabilme -Çevreye saygı -Öğretmenlere saygı -Farklılıklara saygı ARALIK CÖMERTLİK HOŞGÖRÜ ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK -İsraf(savurganlık) -Cimrilik -İnsanlara karşı hoşgörü -Farklılıklara karşı hoşgörü -Trafi kte hoşgörü -Tutumluluk -Tevazu -Kibir OCAK GÜVENİLİR OLMAK ÇALIŞKANLIK -Doğru sözlü olma -Emanete sahip çıkma -Azimli olma -Hırs -Verdiği sözde durma -Kararlılık ŞUBAT MİSAFİRPERVERLİK SABIRLI OLMA -Komşuluk ilişkileri -Selamlaşma -Güleryüzlü olma -Tahammül -Hastalıklara karşı sabır -İkramda bulunma -Sözlü ve bedensel iletişim -Sözü yerinde kullanma -Fakirliğe karşı sabır -Zamana riayet MART VATANSEVERLİK ADİL OLMA -Onurluluk -Fedakarlık -Milli ve manevi değerleri benimseme -Haklarını bilme ve hakkını savunma -Doğruluk -Tarafsızlık -Verilen görevi yapma -Sorumluluklarını bilme -Çıkarcı olmama -Haksızlıklara karşı durabilme NİSAN VEFALI OLMA YARDIMLAŞMA PAYLAŞIMCI OLMA -Hatır bilmek ve saymak -Gönül almak -Komşuya yardım -Muhtaca yardım -İşbirliği -İyiliğe iyilikle karşılık vermek -Dayanışma -İyilik yapma MAYIS SEVGİ ŞEFKAT MERHAMET -Anne-baba sevgisi -Kardeş sevgisi -Arkadaş sevgisi -İnsanlara karşı merhamet -Diğer canlılara karşı merhamet -İnsan sevgisi -Doğa ve hayvan sevgisi -Ülke ve bayrak sevgisi -Nazik olma Okulu Müdürlüğü 16
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ SORUMLULUK-ÖZGÜVEN EKİM TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler SORUMLULUK - DUYARLILIK -Kendine karşı sorumluluk -Aileye karşı sorumluluk -Topluma karşı sorumluluk -Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk -Ülkesine milletine karşı sorumluluk -Özgürlük -Toplumsal olaylara karşı duyarlılık -Çevreye karşı duyarlılık ÖZGÜVEN -Kendini ifade edebilme -Toplum önünde konuşabilme -Hedef Belirleme *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa fi lmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara,panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 17
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ TEMİZ OLMAK - SAYGI KASIM TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler SAYGI -Aileye saygı -Yaşlılara saygı -Arkadaşlarına saygı -Çevreye saygı -Öğretmenlere saygı -Farklılıklara saygı TEMİZ OLMA -Kişisel temizlik -Çevre temizliği *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa fi lmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara, panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 18
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI SORUMLULUK-ÖZGÜVEN CÖMERTLİK - HOŞGÖRÜ UYGULAMA AYI ARALIK ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler CÖMERTLİK SORUMLULUK - DUYARLILIK -İsraf(savurganlık) -Kendine karşı sorumluluk -Cimrilik -Aileye karşı sorumluluk -Tutumluluk -Topluma karşı sorumluluk -Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk HOŞGÖRÜ - ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK -Ülkesine milletine karşı sorumluluk -İnsanlara karşı hoşgörü -Farklılıklara karşı hoşgörü -Özgürlük -Trafi kte hoşgörü -Toplumsal olaylara karşı duyarlılık -Tevazu -Çevreye karşı duyarlılık -Kibir ÖZGÜVEN -Kendini ifade edebilme -Toplum önünde konuşabilme -Hedef Belirleme *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi e y rettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara,panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 19
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI SORUMLULUK-ÖZGÜVEN GÜVENİLİR OLMAK - ÇALIŞKANLIK UYGULAMA AYI OCAK ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI TÜM SINIFLAR OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler GÜVENİLİR SAYGI OLMAK -Doğru -Aileye saygı sözlü olma -Emanete -Yaşlılara saygı sahip çıkma -Verdiği -Arkadaşlarına sözde durma saygı -Çevreye saygı ÇALIŞKANLIK -Öğretmenlere saygı -Azimli -Farklılıklara olma saygı -Hırs -Kararlılık TEMİZ OLMA -Kişisel temizlik -Çevre temizliği *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa filmlerin seyrettirilmesi rettirilmesi e y *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara,panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 20
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ MİSAFİRPERVERLİK - SABIRLI OLMAK ŞUBAT TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler MİSAFİRPERVERLİK -Komşuluk ilişkileri -Selamlaşma -Güleryüzlü olma -İkramda bulunma -Sözlü ve bedensel iletişim -Sözü yerinde kullanma SABIRLI OLMA -Tahammül -Hastalıklara karşı -Fakirliğe karşı sabır -Zamana riayet *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa fi lmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara,panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 21
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ VATANSEVERLİK - ADİL OLMA MART TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler VATANSEVERLİK -Onurluluk -Fedakarlık -Milli ve manevi değerleri benimseme -Verilen görevi yapma -Sorumluluklarını bilme ADİL OLMA -Haklarını bilme ve hakkını savunma -Doğruluk -Tarafsızlık -Çıkarcı olmama -Haksızlıklara karşı durabilme *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa fi lmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara,panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 22
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ VEFALI OLMA - YARDIMLAŞMA NİSAN TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler VEFALI OLMA -Hatır bilmek ve saymak -Gönül almak -İyiliğe iyilikle karşılık vermek YARDIMLAŞMA-PAYLAŞIMCI OLMA -Komşuya yardım -Muhtaca yardım -İşbirliği -Dayanışma -İyilik yapma *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa fi lmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara,panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 23
. İLKOKULU / ORTAOKULU/LİSESİ DEĞERLER EĞİTİMİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI DEĞER ADLARI UYGULAMA AYI ETKİNLİK UYGULAMA SINIFI OKULUN GENELİNDEKİ ETKİNLİKLERDEN SORUMLU SINIF ZÜMRESİ SEVGİ - ŞEFKAT - MERHAMET MAYIS TÜM SINIFLAR Alt Değerler Yapılacak Etkinlikler (*) Yararlanılacak Kaynak ve Kişiler SAYGI -Anne baba sevgisi -Kardeş sevgisi -Arkadaş sevgisi -İnsan sevgisi -Doğa ve hayvan sevgisi -Ülke ve bayrak sevgisi ŞEFKAT-MERHAMET -İnsanlara karşı merhamet -Diğer canlılara karşı merhamet -Nazik olma *Kompozisyon, şiir, resim, slogan yarışmalarının düzenlenmesi *Duvar gazetesi,dergi,broşür hazırlanması *Konu ile ilgili kısa fi lmlerin seyrettirilmesi *Örnek etkinliklerin yapılması *Aile etkinliklerinin yapılması *Ailelere ev ödevi verilmesi *Sözlü tartışma türlerinin yapılması(münazara,panel vb) Ailelere yönelik broşür,bülten hazırlanması *İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri *Okul Yönetimleri *Öğretmenler *Okul Personeli *Gönüllü Veliler *Okul Aile Birlikleri *Sivil Toplum Kuruluşları *Belediyeler *Yerel Basın *Emniyet Müdürlüğü (*)Yapılacak etkinliklere okul değerler eğitimi komisyonu tarafından ilave yapılabilir. 24
İLKOKULU/ORTAOKULU/LİSESİ. AYI DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRME RAPORUDUR Değerler Eğitimi okul çalışma planı doğrultusunda bu ay.ve. Değerleri okulumuzda işlenmiştir. Okula yönelik etkinliklerin..değeri ile ilgili sunumu. Zümresi,.değeri ile ilgili sunumu.. zümresi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu ay yapılan etkinlikler şunlardır: SINIFLARA YÖNELİK ETKİNLİKLER:............... OKULA YÖNELİK ETKİNLİKLER:............... VELİLERE YÖNELİK ETKİNLİKLER:............... Bu ayki değerle ilgili daha başka yapılabilecek etkinlik önerileriniz varsa: TARİH OKUL DEĞERLER EĞİTİMİ KOMİSYONU 25
VELİ AYLIK BİLGİLENDİRME MEKTUBU Sayın Veli, Okulumuzdaki Değerler Eğitimi Yıllık Çalışmaları kapsamında bu ay işlenecek olan AYIN DEĞERİ dır. Bu değerle ilgili verilecek alt değerler. dır. Öğrencilerimize bu değeri kazandırmak için yaptığımız çalışmaların daha verimli olabilmesi ve devamlılığın sağlanması için sizinde aile ortamında desteğinizi bekliyoruz. Bu konu ile evde oluşturacağınız sohbet ortamları öğrencilerimizin olumlu davranış değişikliğine katkı sağlayacaktır. Yaptığınız ve yapacağınız katkılardan dolayı teşekkür ederiz. Sınıf Rehber Öğretmeni VELİ GURUR MEKTUBU Sayın Velisi bulunduğunuz okulumuz.. sınıfı nolu öğrencilerinden okulumuzda yürütülmekte olan Değerler Eğitimi Çalışmaları kapsamında sergilediği örnek davranışlar başta okul yönetimimiz olmak üzere tüm öğretmen, öğrenci ve velilerimizce de takdirle işlenmektedir. Ailesi olarak verdiğiniz eğitim öğrencimizin geleceğinin de belirleyicisi olacaktır. Evladınızı Hiçbir anne baba evladına güzel terbiyeden daha değerli bir hediye vermiş olmaz. Prensipleri doğrultusunda yetiştirdiğinizden ve buna devam edeceğinizden hiç kuşkumuz yoktur. Böyle bir değeri toplumumuza kazandırdığınız için sizi tebrik eder, teşekkürlerimizi sunarız. İlkokulu/Ortaokulu/Lisesi Değerler Eğitimi Komisyonu 26
Değerli Velimiz, Okulumuzda 2014-2015 eğitim-öğretim yılı boyunca uygulanacak olan değerler eğitimi çalışmaları kapsamında aşağıdaki tabloda belirtilen iş takvimine göre değerler işlenecektir. Aylar EKİM Ev Ve Okul Ortamında İşlenecek Değer SORUMLULUK DUYARLILIK VELİ BİLGİLENDİRME FORMU -Kendine karşı sorumluluk -Aileye karşı sorumluluk -Topluma karşı sorumluluk -Özgürlük Alt Değerler -Doğaya ve çevreye karşı sorumluluk -Çevreye karşı duyarlılık -Ülkesine milletine karşı sorumluluk -Toplumsal olaylara karşı duyarlılık KASIM ÖZGÜVEN TEMİZ OLMAK -Kişisel temizlik -Çevre temizliği SAYGI -Kendini ifade edebilme -Hedef belirleme -Aileye saygı -Yaşlılara saygı -Arkadaşlarına saygı -Toplum önünde konuşabilme -Çevreye saygı -Öğretmenlere saygı -Farklılıklara saygı ARALIK CÖMERTLİK HOŞGÖRÜ ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK -İsraf(savurganlık) -Cimrilik -İnsanlara karşı hoşgörü -Farklılıklara karşı hoşgörü -Trafi kte hoşgörü -Tutumluluk -Tevazu -Kibir OCAK GÜVENİLİR OLMAK ÇALIŞKANLIK -Doğru sözlü olma -Emanete sahip çıkma -Azimli olma -Hırs -Verdiği sözde durma -Kararlılık ŞUBAT MİSAFİRPERVERLİK SABIRLI OLMA -Komşuluk ilişkileri -Selamlaşma -Güleryüzlü olma -Tahammül -Hastalıklara karşı sabır -İkramda bulunma -Sözlü ve bedensel iletişim -Sözü yerinde kullanma -Fakirliğe karşı sabır -Zamana riayet MART VATANSEVERLİK ADİL OLMA -Onurluluk -Fedakarlık -Milli ve manevi değerleri benimseme -Haklarını bilme ve hakkını savunma -Doğruluk -Tarafsızlık -Verilen görevi yapma -Sorumluluklarını bilme -Çıkarcı olmama -Haksızlıklara karşı durabilme NİSAN VEFALI OLMA YARDIMLAŞMA PAYLAŞIMCI OLMA -Hatır bilmek ve saymak -Gönül almak -Komşuya yardım -Muhtaca yardım -İşbirliği -İyiliğe iyilikle karşılık vermek -Dayanışma -İyilik yapma MAYIS SEVGİ ŞEFKAT MERHAMET -Anne-baba sevgisi -Kardeş sevgisi -Arkadaş sevgisi -İnsanlara karşı merhamet -Diğer canlılara karşı merhamet -İnsan sevgisi -Doğa ve hayvan sevgisi -Ülke ve bayrak sevgisi -Nazik olma OKULU MÜDÜRLÜĞÜ 27
ÖZGÜVEN 28 DEĞERLER ÖNEMLİ OLAN SENSİN Öğretmen sınıfa girdi öğrencilerine şu soruyu sordu: Özgüven nedir?. Ses yok. Herkes birbirinin yüzüne bakıyor. Kimisi başını önüne eğmiş düşünüyor havasında. Mesela cam kenarında oturan gözlüklü hafi f kilolu şu çocuk bir şeyler söyleyecek ama arkadaşlarım bana güler mi diye içinden geçirmiyor değil. Öğretmen masasının önündeki sırada oturan uzun sarı saçlı kız çocuğu öğretmenin, söyleyecekleri karşısında nasıl tepki vereceğini bilmediği için kızar mı yoksa aferin kızım mı der- bir türlü söz almaya cesaret edemiyor. Ortada bir eksiklik var. Hem de büyük bir eksiklik: ÖZGÜVEN Hava çok sıcaktı. Durakta bekleyen kalabalık otobüsün gelmesini dört gözle bekliyordu. Sonunda geldi otobüs. Yolcular bindi. Yaşlı bir amca orta sıralarda boş koltuklardan birine oturdu. Yanında genç bir delikanlı oturuyor elinde telefon gözünü ondan ayırmıyordu. Amca önce delikanlıya bir şeyler sordu sohbet gittikçe koyulaşıyordu. Konuşma amcanın şu sorusuyla durdu: İlerde hangi meslekte çalışmayı düşünüyorsun? Cevap yok. Delikanlı afalladı. O muydu, bu muydu diye içinden geçirirken henüz net bir cevabının olmadığını fark etti. Onun daha belli bir hedefi yoktu. Ortada büyük bir eksiklik vardı: ÖZGÜVEN Öğretmen herkese konularını dağıtmış önceden hazırlanılması için öğrencilerine fırsat vermişti. Hasan da konusunu almış hazırlıklara başlamıştı. Hasan için hazırlanmak sorun değildi ondan daha büyük bir sorun vardı. Herkes tahtaya çıkıp arkadaşlarının karşısında aldığı konuyu anlatacaktı. Hasan işte bunu beceremeyeceğini düşünüyordu. Kafasında o bildik sorular vardı. Çok heyecanlanır mıyım acaba? Arkadaşlarım bana güler mi? Bu kaygıyla sürdürülen hazırlığın başarıyı getirmesi düşünülemezdi. Ortada bir eksiklik vardı.hem de büyük bir eksiklik: ÖZGÜVEN Kişinin kendine karşı duyduğu samimiyet kendine olan saygısı olarak tanımlayabileceğimiz özgüven sağlıklı birey ve toplumların oluşmasında olmazsa olmazlardandır. Kişinin kendini rahatça ifade edebilmesi, topluluk karşısında heyecana kapılmadan duygu ve düşüncelerini dile getirebilmesi hedef belirleme noktasında sıkıntı yaşamaması hep özgüvenle vuku bulur. Kişi özgüveni çok küçük yaşlarda ve ailesinden aldığı terbiye ile kazanır. Yetiştiriliş tarzı anne babanın çocuk üzerindeki tutumu bireyin ilerideki yaşantısını da doğrudan etkileyecektir. Bazen sosyal hayat içerisinde öyle insanlarla karşılaşırız ki gözümüze çok rahat görünürler. Davranışlarının bir sınırı ölçüsü bulunmayan bu tip kişiler özgüvenlerinin tavan yaptığını düşünürler. Hal hiç de öyle değildir. Bu sınırsızlık özgüvenle değil hayasızlıkla(utanmazlık) açıklanabilir ancak. Söyleyeceklerimizi başkası ne der noktasında kurgulamaktansa kendi inanış ve değerlerimiz noktasında kurgulamak daha doğru olacaktır. Tabiki bu durum yanlış olana körü körüne bağlanmayı doğurmamalıdır. Özgüven adına insanlar bu türden yanlışlara düşebilir. Zaten özgüven sahibi bir insan hatasının farkına varıp geri adım atmasını bilen insandır. Onun için geri adım atmak yenilginin değil olgunluğun zaferidir. Voltaire Kendine güvenen herkes dünyayı yönetebilir. Derken hiç de abartmamıştır. Bizler kendimize ne kadar güvenirsek o ölçekte güçlü oluruz. Yarınlarımız koca bir belirsizlik olarak önümüzde durmaz. Artık belirgin bir geleceğin umut dolu insanları olarak varlığımızı sürdürürüz.
CÖMERTLİK İSRAFA KAPILMA DEĞERLER Moliere in Cimrisi nde başkahramanlardan Harpagon hastalık derecesindeki cimriliğiyle insanlara maskara olmaktan kurtulamaz. Oyunun bazı sahnelerinde Harpagon o kadar komik hallere düşer ki onun içine düştüğü bu hal insanları güldürürken düşündürür de. Cimrilik tasvip edilecek bir hareket değildir. Cimri insanlar kendilerini tutumlu oldukları noktasında kandırsalar da tutumluluk bambaşka bir kelimedir. Bu iki kelimenin birbirine karışmasını engellemek hiç de zor değil. Kişi eğer temel ihtiyaçlarını temin etmek için gerekli olan maddi ve manevi olanaklarını kullanmaktan kaçınıyorsa cimridir. Maddi ve manevi olanaklarını yeterli, ölçülü miktarda sarfediyorsa tutumludur. Bir de dozu kaçırıp aşırı miktarda harcama yapılıyorsa savurganlık yapmış olur. İnsan cimrilik- tutumluluk- savurganlık olarak adlandıracağımız şeytan üçgeni içinde tehlikeli bir konumda durmaktadır. Bu kelimelerin anlam çizgilerini iyi belirleyip mahiyetlerine de tam manasıyla vakıf olmak gerekir. İnsan hep ölçülülükten yana olmalıdır. Tutumluluğu tercih etmeli, israftan kaçınmalı, aşırı tutumlu olmaktan imtina etmelidir. İslam dini de israftan kaçının diye insanları uyarmış ek olarak da Allah ın size sunduğu imkanları yine Allah yolunda harcamaktan kaçınmayın. demiştir. Evimize konuk olan misafi rlere ikramda bulunmalıyız. Cami, vakıf, dernek,yurt gibi kurumlara bağışlar yapmalıyız. Elimizden geldiğince, gücümüz oranında cömert davranmalı yerinde ve zamanında doğru işler yapmayı kendimize şiar edinmeliyiz. Mal mülk zenginliği içinde aklın hidayetinden asla ödün vermemeli zenginliğin sarhoş ediciliğine kapılıp yanlış davranışlar sergilememeliyiz. Unutulmamalı ki malı veren de alan da Allah tır. Bunu bilen insan malını mülkünü insanların yararına harcamaktan kaçınmaz. Cömert insan etrafında sevilen sayılan insandır. Cimri insanlarınsa yalnız bir dünyaları vardır ve cimrilerin dost arkadaş diyebilecekleri insan sayısı yok denecek kadar azdır. Gösteriş ve şatafat uğruna ihtiyacımızın ötesinde şeyler almaktan sakınmalıyız. Yiyebileceğimiz ölçüsünde alış veriş yapmalı tüketemediklerimizi de bir şekilde değerlendirmeyi bilmeliyiz. Her şeyi çöpe atmak huyumuz olmamalı. İsraf ederek dolaylı yoldan ülke ekonomisine zarar verdiğimizi aklımızdan çıkarmamalıyız. ÇALIŞKANLIK YARININ İÇİN ÇALIŞ Ünlü bir fi lozof çalışmanın öneminden bahsederken şunu söylemiştir: Başarının efendisi olmak çalışmanın kölesi olmakla mümkündür. Bu deyiş çalışkanlığın, kararlılığın, hırs ve azmin insanı taşıyacağı noktayı göstermesi açısından önemlidir. 29
Çalışmak insan için zor bir uğraştır. Çalışmanın devamlılığını sağlamak ondan da zordur. Düşünün hem çalışacaksınız hem de çalışmanızı sürekli hale getireceksiniz. İnsan sıkıntıyı en çok burada yaşar. Kararlılık ve hırs olarak da tanımlayabileceğimiz çalışmada devamlılık başarının kalıcılığını ve sağlamlığını da beraberinde getirir. İnsanlara düşen bir takım ödev ve sorumluluklar vardır ve insan ödev ve sorumlulukları yerine getirmek için devamlı kendini geliştirmek zorundadır. Bu da ancak iyi bir çalışmayla olur. Olduğumuz yerde saymak tembellik girdabında dönüp durmak insana bir şey kazandırmayacağı gibi ondan bir şeyler de eksiltir. Madem hayatımızda başarı istiyoruz madem güzel yerlerde olup saygın insanlar kategorisinde bulunmak istiyoruz güçlü bireyler olarak yaşamak arzusundayız öyleyse üzerimize düşenin ne olduğunun farkındayız: Çalışmak. Hiç durmamacasına tıpkı bir kayayı her damlasında aşındıran su misali. En büyük yanılgımız çalışmayı bir süreç olarak idrak edememek. Çalışma tempomuzda boşluklar bırakmak. Her daim başarı adına içimizdeki hırsı kararlılığı sıcak tutamamak. Sonra da çalışıyorum ama yapamıyorum deyip kolayca yapmak istediklerimizden vazgeçmek. Bilmeliyiz ki büyük insanlar tarihte tanınmış şahsiyetler hayal kırıklıklarına teslim olup yaptıklarından vazgeçmemişlerdir. Yapamamak onları her defasında hırslandırmış başarıya ulaşmak için daha çok çaba sarfetmişlerdir. Derslerine hergün çalışan günü gününe tekrarını yapıp ödevlerini bitiren bir öğrenciyle yalnızca yarın veya bir sonraki gün yapılacak sınav için çalışmayı tercih eden bir öğrenci bir olur mu? İdmanlarına eksiksiz çıkıp hocasının söylediklerini iyi dinleyen bir futbolcuyla kaytarmayı karakter haline getirmiş bir sporcu bir olabilir mi? Hayat aslında kendisi bir sınavdır. Bu sınavın başarılı öğrencileri olmaksa çalışmayı sindirmekle mümkün olur. Yarınımızın bugünümüzden bir farkı olsun istiyorsak çalışmayı elden bırakmamalı kararlı bir şekilde umut dolu bakışlarla geleceğe hükmetmek istiyorsak çalışkanlıktan asla vazgeçmemeliyiz. VATANSEVERLİK 30 DEĞERLER KAHRAMANLIĞA GEREK YOK Vatanını ve milletini en çok seven görevini en iyi yapandır. Sorumluluklarını bilen görevini düzgün şekilde yerine getiren insanın çevresine faydalı olacağı için otomatikman vatanına da faydası olacaktır. Dilimizle hep zikrettiğimiz ben vatanımı seviyorum, ben milliyetçiyim, vatan için canım feda gibi söylemler vatanperver olmak için yeterli değildir. Davranışlarımızla, yaptıklarımızla bunu ispatlamak gerekir. Gereksiz yere yanan bir lambayı söndürmek, insanların hizmetine sunulmuş eşyaları kullanırken ölçülü olmak, hor kullanmamak, kamu mallarına zarar vermemek, kendi çıkarlarını toplumun menfafatlerinin üstünde tutmamak vatan sevgisinin basit birer tezahürüdür. İllaki kahramanlık yapmaya gerek yok.
Vatan ve millet denilen gerçek ancak ve ancak onurlu fedakar insanların hakim olduğu yerlerde asıl kimliğini kazanacaktır. Yalan söylemeyen hırsızlık yapmayan dürüst düşüncelerinden ödün vermeyen kendine saygısı olan insan onurlu insandır. Yine kendisini topluma yararlı olma noktasında fazla düşünmeyen, benin ötesinde biz duygusuyla hareket eden insan da fedakar insandır. Bu özelliklerini karakter haline getirmiş insanlar vatanını seven ve vatanına bağlı olanlardır. Her birey sorumluluklarının farkında olmalı, kendisine mevki makam verilmişe o mevki ve makamın omuzlarına yüklediği yükü layıkıyla taşıyabilmeli her zaman öne çıkmak değil de arka planda kalmanın onu güçlü kılacağını unutmamalı toplumun değerlerine sahip çıkmalıdır. SEVGİ SEVGİNİN SİHRİ DEĞERLER Sevgi yalın anlamıyla bir duygu ve heyecan türüdür.sevgi,insanın bir şeye ya da bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermesine denir.aynı zamanda sevgi evrensel bir duygudur.annenin çocuğunu sevmesi,öğretmenin öğrencisi sevmesi,eşlerin birbirini sevmesi gibi Gerçek sevgi;merhamet,şefkat,fedakarlık gibi diğer davranışlarla,uygulamalarla kendini gösterir. Aksi takdirde kuru bir laftan ibaret kalır.okul sıralarına her türlü yazıyı yazan öğrencilerin,yol kenarlarına çöp,şişe vb atan insanların sevgisi sizce laftan ibaret değil mi? Gündelik yaşantımızın her anında duyduğumuz kelimelerden bir tanesidir sevgi. Dilin sevgi kelimesiyle irtibatı bu kadar çokken maalesef ki kalbin pek işi olmaz bu kelimeyle. Her şeyin üstünkörü yaşandığı zamanımızda sevgi de bundan nasibini almıştır. Bir gerekliliktir sevgi. Kalbin ilacı, mutluluğun kaynağı, iletişimin omurgası ve en önemlisi birlikte yaşamanın sihri saklıdır onda. Her nedense sevgi deyince akla hep sevginin doz aşımına uğramış hali aşk gelir. Hoş o bile şiirlerin sadetinde boş bir haykırış olarak söylenip durmuştur. Lazımdır tabiî ki aşk her insana ama kökeninde sevgi olmadan hiçbir kıymet-i harbiyesi de yoktur onun. Öyleyse önceliğimiz sevgi olmalıdır. Kısıtlanmayan bir sevgi. Sınırını bizlerin çizdiği ve her şeye karşı duyulan ve hissedilen bir sevgi. Herşeye derken öylesine bir söylem değil kullandığımız. Evet, her şeye. Anneye babaya örneğin. Abiye ve kardeşe üstelik. Arkadaşlarımıza. Doğaya ve kendi dışımızdaki canlılara, bitki ve hayvanlara. Sınırları içerisinde yaşadığımız aynı ülkü,hedef üzere yekpare vücut olduğumuz kara parçasına vatana. Bağımsızlığın timsali bayrağa. Nasıl sevmeli insan? Neye göre sevmeli? Bir şey beklemeli mi sevgisinden yoksa bekleyip görmeli mi? Bu ve buna benzer sorular insanoğlunun sevgi karşısındaki tavrını içinden çıkılmaz derecede kötülüyor ama sormadan da olmuyor işte. Hadi gelin cevap verelim bu sorulara: Her ne olursa olsun sevmeli sorgusuz sualsiz. Biraz aşırı oldu ama söz konusu sevmekse eğer yunusça sevmeli yani Mevlanaca sevmeli Karacaoğlan ın güzellemelerindeki gibi sevmeli. Sevgide bir kriter aranmamalı illaki aranacaksa insanın ta kendisi olmalı. Çünkü daha kendisini sevemeyen 31
başkalarını nasıl sevebilir. Bir çıkar beklenmemeli ondan, sevgiden. Ama sevmek için sonuna kadar beklenmeli hep bir umut olmalı insanın içinde. Belki bizler bunları kaybettik : Umudu, Sabrı, bir çıkar gütmemeyi, sonuna kadar gitmeyi. Kaybettik ve sevgisizlik kök saldı kalplerimizde. Birlik ve beraberlik duygumuzu yitirdik. Toplumun her kademesine sızan illet yavaş yavaş alışıldık bir hal aldı. Her şey anormalken normal görünmeye başladı gözümüze. Kavgalar girdi dost meclislerine, düşmanlıklar hakim oldu çevremizde, cinayet haberleriyle çalkalanır oldu her yan. Gözyaşı sıradanlaştı gözlerimizde. Vurdumduymaz insanlar sürüsü olarak dolaşır olduk sokaklarda caddelerde.kimse de çıkıp şunu soramadı: Nerede kaldı sizin sevginiz? Bakın hiç de zor değil sevgiyi bulup çıkarmak ortaya. O hep durup durduğu yerde. Yani içimizde. Eğer insan olarak bizler biraz olsun bencilliklerimizi kenara koyarsak biraz olsun durup etrafımıza bakıp Yaratanın bizi ne için yarattığını düşünürsek o zaman gerisi çorap söküğü gibi gelecektir. Gelin hep kendimizi koymayalım dünyanın merkezine. Dışımızda yaşayan canlı cansız her şeye karşı açalım duygularımızı. Soyut somut her şeye karşı. O zaman kendiliğinden bitecektir kötülükler, o zaman yok olacaktır karşılaşılması hoş olmayan olaylar. Elbette bir şeyler yok olurken yeni şeyler doğacaktır kendiliğinden. Umut gibi, sabır gibi, özgürlük gibi, bir ve bütün olma gibi. MERHAMET DEĞERLER İNSAN VE MERHAMET Merhamet yardım etme düşüncesinin henüz somutlaşmamış hali olarak düşünülebilir. Merhamet yardımın alt katmanında yardımı tetikleyen insani bir duygudur. Merhamet duygusu olmayan bireyin insanlara diğer canlılara yardım etmesi beklenemez. Merhamet kelimesinin kökeni rahmete dayanır. En büyük rahmedici de Allahtır. Allahın yeryüzündeki yansıması olan insan O nun rahmet sıfatından da nasibini almıştır. Her insan yaratılış hamurunun mayası içinde merhamet iksirinin olduğunu bilir. Necip Fazıl Kısakürek in sinemaya da uyarlanan Reis Bey adlı tiyatro eseri her ne kadar adalet duygusunun işlendiği bir yapıt olsa da merhamet kavramına yaklaşımı açısından önemlidir. Eserde şöyle bir replik vardı: Ağlayabilseydiniz anlayabilirdiniz. Ağlamak merhametin meyvesidir. Gözyaşı dökmeyi bilmeyen gönüllerin merhamete kapılması beklenemez. Oysa insanoğlu hem kendi cinslerine hem de diğer canlılara karşı merhamet dolu olmalıdır. Çaresiz kalmış yardıma muhtaç insanların varlığından bi haber olmak çevremizde yaşanan ve yürek burkan görüntelere karşı kayıtsız kalmak içinde merhamet duygusu olmayan taşlaşmış kalplere yakışır. İnsansak ve bunun bilincindeysek merhametimizi insanlardan, diğer canlılardan esirgememeli davranışlarımızda azami ölçüde nazik olmalıyız. İkili ilişkilerimizde kibarlığı elden bırakmamalı kendimizi dara düşmüş muhtaç insanların yerine koyarak yaşamayı tercih etmeliyiz. 32