HEMŞİRELİK ALANI IX. SINIF MESLEK ESASLARI VE TEKNİĞİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI GENEL AMAÇ: Temel insan gereksinimlerine yönelik, hasta bakımı ilke ve yöntemlerini bilmek ve uygulama becerisine sahip olmak. AMAÇLAR: 1. Meslek esasları tekniği dersinin önemini kavramak. 2. Kişisel hijyen kurallarını kavramak ve vücut mekaniklerini uygulama becerisine sahip olmak. 3. Hasta ünitesi ve hasta yatağı ile ilgili uygulamaları yapmak. 4. Pozisyonları ve önemini kavramak. 5. Yatağa bağımlı hastada günlük kişisel hijyen ve bakım uygulamalarını yapmak. 6. Hastayı rahatlatmak için yapılan uygulamaları bilmek. 7. Yaşam bulgularını tekniğine uygun olarak almak, değerlendirmek ve kaydetmek. 8. Sıcak ve soğuk uygulamaları tekniğine uygun olarak yapmak. 9. Hastanın beslenmesinde dikkat edilecek noktaları bilmek. 10. Ördek ve sürgü verme tekniğini bilmek. 11. Lavmanların yapılış amaçlarını ve uygulamasını bilmek. 12. Asepsi ve antisepsi tekniklerini kavramak. 13. Terminal dönemde hemşirelik bakımını ve önemini kavramak. 14. Hastanın kabul ve taburcu edilmesinde hemşirenin rolünü bilmek. AÇIKLAMALAR: 1. Bu ders ilgili derslerle bağlantı kurularak işlenmelidir. 2. Dersin başında dersin amaçları açıklanmalıdır. 3. Mesleki eğitimin öğretiminde; öğretimi merkeze alan yöntemler, bireysel öğretimi esas alan yöntemler, katılımcı yöntemler, öğrenci ile öğretmen etkileşimini esas alan yöntemler kullanılmalıdır. 4. Dersin işlenişi sırasında anlatım, yazma, zihinsel imge oluşturma, benzetim yapma, soru- cevap, rol yapma, drama, tartışma, beyin fırtınası, problem çözme, gezi gözlem, araştırma, uygulama, örnek olay incelemesi, vaka tartışması, proje, ödev çalışması gibi çeşitli yöntem ve teknikler kullanılarak öğrencilerin derse katılımlarının bilgi ve beceri kazanımlarının artırılması sağlanmalıdır. 5. Açık uçlu anlamlı ve derinliği olan sorularla öğrencilerin düşünmeleri, sorgulama ve soru sorma becerileri geliştirilmelidir. 6. Öğrenme-öğretme sürecinin gerçek yaşamda karşılaşılan düzeyde olmasına dikkat edilmelidir. 7. Grupla çalışma yöntem ve tekniklerine önem verilmelidir. 8. Öğrenme öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları etrafında yoğunlaştırılmalıdır.
9. Öğrencilerin geniş bir bakış açısı kazanmaları için farklı ve alternatif görüşler sunulmalıdır. 10. Öğrenme-öğretme süreci bütüncül olarak tasarlanmalıdır. 11. Ders işlenirken konunun özelliğine göre seçilen görsel, işitsel vb. eğitim araç gereçlerinin kullanılmasına önem verilmelidir. 12. Konular işlenirken imkânlar ölçüsünde somut örneklerden faydalanılmalıdır. 13. Ders işlenirken teorik bilgilerle uygulamalı eğitim arasında bağlantı kurulmalıdır. 14. Dersin başında geçmiş konular tekrar edilmelidir. 15. Her dersin sonunda derste edinilen bilgi ve becerilerin pratikte kullanılabilirliği ile bağlantı kurulmalıdır. 16. Konular işlenirken yatak, maket, tıbbi araç-gereç ve malzeme, afiş, şema, bilgisayar, vb. kullanılmalıdır. 17. Ders işlenirken konuya ilişkin vaka örneklerine yer verilmelidir. 18. Her dersin sonunda, konunun değerlendirilmesi yapılarak eski bilgiler ile pekiştirici açıklamalar yapılmalıdır. 19. Aynı dersi veren öğretmenlerle işbirliği yapılmalıdır. 20. Meslek esaslerı ve tekniği dersi ile bağlantılı diğer ders öğretmenleri ile işbirliği yapılmalıdır. 21. Meslek esaslerı ve tekniği dersi ile ilgili bilimsel ve teknolojik yenilikler takip edilerek öğrencilere aktarılmalıdır. 22. Sınıf geçme ve sınav yönetmeliğine uygun olarak ölçme değerlendirme teknikleri kullanılmalıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Meslek Esaslerı ve Tekniği dersi içeriğine uygun; Çoktan seçmeli testler, Doğru-yanlış soruları, Eşleştirme soruları, Tamamlama (boşluk doldurma) soruları, Kısa cevaplı yazılı yoklamalar, Açık uçlu sorular, Uygulama yapma, Şeklinde ölçme ve değerlendirme teknikleri kullanılır. ÜNİTELER: ÜNİTE I: HEMŞİRELİK MESLEK ESASLARI 1. Hemşirelik Eğitimi ve Mesleki Uygulamalar ile ilgili Temel Kavramlar 1.1. Hemşirelik ile ilgili Temel Kavramlar 1.2. Hemşirelik Kuramları 1.3. Hemşirelik Eğitimi 2. Hemşirenin Çalışma Alanları 3. Hemşirelikte Ekip Çalışması ve Önemi 4. Hasta Merkezli Bakım Yöntemi 5. Temel İnsan Gereksinimleri 6. Hemşirelik Bakım Süreci 7. Kayıt Tutma
ÜNİTE II: KİŞİSEL HİJYEN VE VÜCUT MEKANİKLERİ 1. Vücut Bakımı ve Önemi 2. Kişisel Hijyen ve Bakımı 2.1. Deri ve Deri Hijyeni 2.2. El ve Tırnak Bakımı 2.3. El Yıkama ve Önemi 2.4. Yüz Boyun ve Koltuk Altı Temizliği 2.5. Ağız ve Diş Bakımı 2.6. Saç Bakımı 2.7. Ayak Sağlığı ve Ayak Bakımı 2.8. Banyo ve Önemi 2.9. Kıyafetlerin Önemi ve Bakımı 2.10. Menstrüasyon ve Bu Döneme Özgü Bakım 2.11. Üniformanın Temizliği ve Önemi 3. Hemşirenin Çalışma Ortamında Alacağı Bireysel Önlemler 4. Vücut Mekaniği ve Doğru Kullanılması 5. Vücut Mekaniğinin Yanlış Kullanılmasında Oluşabilecek Bozukluklar ÜNİTE III: HASTA ÜNİTESİ VE HASTA YATAĞI İLE İLGİLİ UYGULAMALAR 1. Hasta Ünitesinin Özellikleri ve Düzenlenmesi 2. Hasta Ünitesinde Bulunması Gereken Malzemeler ve Özellikleri 3. Hasta Yatağı 3.1. Yatağın Yapılması 3.2. İçinde Hasta Bulunan Yatağın Yapılması 4. Yatak Çeşitleri 4.1. Açık Yatak 4.2. Kapalı Yatak 4.3. Ameliyat Yatağı 4.4. Şok Yatağı 5. Yatan Hasta İçin Alınacak Güvenlik Önlemleri ÜNİTE IV: POZİSYONLAR 1. Pozisyon ve Hastaya Pozisyon Vermenin Önemi 2. Hastayı Yatağında Döndürmek ve Pozisyon Vermek 2.1. Hastayı Yan Yatış Pozisyonuna Getirmek 2.2. Hastayı Sırt Üstü Pozisyondan Yüz Üstü Pozisyonuna Getirmek 2.3. Hastayı Yüz Üstü Pozisyondan Sırt Üstü Pozisyonuna Getirmek 2.4. Hastayı Yatağın Başucuna Çekmek 2.5. Hastayı Yatağın Kenarına Çekmek 2.6. Hastayı Yatak İçinde Oturtmak 2.7. Hastayı Yataktan Sedyeye, Sedyeden Yatağa Nakletmek 2.8. Hastayı Sandalyeye Oturtmak 2.9. Hastayı Ayağa Kaldırmak ve Yürütmek 3. Muayene ve Tedavilerde Hastaya Verilecek Pozisyonlar 3.1. Dik Oturma Pozisyonu 3.2. Dorsal Rekumbent Pozisyonu 3.3. Litotomi Pozisyonu 3.4. Secde Pozisyonu 3.5. Fowler Pozisyonu 3.6. Ortopne Pozisyonu
3.7. Lateral Pozisyonu 3.8. Trendelenburg Pozisyonu 3.9. Şok Pozisyonu 3.10. Supine Pozisyonu 3.11. Prone Pozisyonu 3.12. Sims Pozisyonu ÜNİTE V: YATAĞA BAĞIMLI HASTA HİJYENİ 1. Günlük Kişisel Hijyen ve Bakım Uygulamaları 1.1. Ağız ve Diş Bakımı 1.1.1. Takma Dişlerin Bakımı 1.1.2. Özel Ağız Bakımı 1.2. Baş Banyosu 1.2.1. Bit Tedavisi 1.3. Yatak Banyosu 1.3.1.Yatağa Bağımlı Hastada Günlük Kişisel Hijyen Uygulamaları 1.4. Ayak Bakımı 2. Hasta Kıyafetlerinin Giydirilmesi ve Çıkartılması 2.1. Serumu Olan Hastanın Kıyafetlerinin Giydirilmesi ve Çıkartılması ÜNİTE VI: HASTAYI RAHATLATMAK IÇIN YAPILAN UYGULAMALAR 1. Masaj ve Masajın Amacı 1.1. Masaj Manevraları ve Uygulama Yöntemleri 2. Hastayı Rahatlatmak İçin Kullanılan Araç ve Gereçler 2.1. Diz Altı Yastığı 2.2. Topuk Koruyucu 2.3. Ayak Destek Tahtası 2.4. Ayak Splintleri 2.5. Tel Kafes 2.6.Simit Halka 2.7.Kum Torbası 2.8. Havalı Yatak ÜNİTE VII: YAŞAM BULGULARI 1.Vücut Isısı 1.1. Vücut Isısının Ölçüldüğü Bölgeler 1.2. Vücut Isısını Ölçen Araçlar 1.3. Vücut Isısını Ölçme Tekniği 1.3.1. Koltuk Altından Vücut Isısı Ölçümü 1.3.2. Oral Yolla Vücut Isısı Ölçümü 1.3.3. Rektal Yoldan Vücut Isısı Ölçümü 1.3.4. Kulaktan Vücut Isısı Ölçümü 1.3.5. Deri Yoluyla Ölçme Teknikleri 1.4. Ateş Türleri 1.5. Vücut Isısının Kayıt Edilmesi 2. Nabız ve Özellikleri 2.1. Nabız Çeşitleri 2.2. Nabız Alınacak Arterler 2.3. Nabız Sayma Tekniği 2.3.1. Kalbin Apeksinden Nabız Sayma
2.3.2. Kalbin Apeksinden ve Radial Arterden Birlikte Nabız Sayma 2.4. Nabzın Kayıt Edilmesi 3. Solunum 1.1. Solunumu Etkileyen Faktörler 1.2. Solunum Tipleri 1.3. Solunum Sayma Tekniği 1.4. Solunum Sayısının Kayıt Edilmesi 4. Kan Basıncı 4.1. Kan Basıncı Değerleri 4.2. Kan Basıncını Etkileyen Faktörler 4.3. Kan Basıncı Ölçme Aletleri 4.4. Kan Basıncı Ölçme Tekniği 4.5. Kan Basıncının Kayıt Edilmesi 4.6. Santral Venöz Basınç ve Hemşirelik Bakımı ÜNİTE VIII: SICAK VE SOĞUK UYGULAMA TEKNİKLERİ 1. Sıcak Uygulama 1.1. Sıcak Uygulamanın Fizyolojik Etkileri 1.2. Sıcak Uygulama Yapılması Gereken Durumlar 1.3. Sıcak Uygulamanın Riskli Olabileceği Durumlar 1.4. Sıcak Uygulama Çeşitleri 1.4.1. Kuru Sıcak Uygulama ve Çeşitleri 1.4.2. Nemli (Yaş) Sıcak Uygulama ve Çeşitleri 1.5. Sıcak Uygulamalarda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 2. Soğuk Uygulama 2.1. Soğuk Uygulamanın Fizyolojik Etkileri 2.2. Soğuk Uygulama Yapılması Gereken Durumlar 2.3. Soğuk Uygulamanın Riskli Olabileceği Durumlar 2.4. Soğuk Uygulama Çeşitleri 2.4.1. Kuru Soğuk Uygulama Çeşitleri 2.4.2. Yaş (Nemli) Soğuk Uygulama Çeşitleri 2.5. Soğuk Uygulamalarda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ÜNİTE IX: HASTANIN BESLENMESİ 1. Beslenme ve Önemi 2. Hastanın Özel Durumuna Göre Beslenmesi 2.1. Hastaya Uygulanan Diyetler 3. Hastanın Beslenmesinde Hemşirenin Rolü 3.1. Hasta Çocukların Beslenmesi 3.2. Yaşlıların Beslenmesi 3.3. Yatağa Bağımlı Hastaların Beslenmesi 4. Hastanın Beslenmesinin Değerlendirilmesi ve Kayıt Edilmesi 5. Beslenme Eğitimi ÜNİTE X: ÖRDEK VE SÜRGÜ VERME 1. Hastanın Boşaltım İhtiyacı 2. Ördek ve Sürgü Verme Tekniği 2.1. Hastanın Temizliği ve Bakımı 3. İdrar ve Dışkısını Tutamayan Hastada Hemşirelik Bakımı 4. Kullanılan Malzemenin Temizliği ve Bakımı
ÜNİTE XI: LAVMANLAR 1. Lavman ve Yapılış Amacı 2. Lavman Çeşitleri 2.1. Boşaltıcı Lavman 2.2. Tedavi Edici Lavman 3. Lavman Uygulaması 3.1. Lavman Uygulamasında Dikkat Edilecek Noktalar 3.2. Lavman Uygulamasında Gelişebilecek Komplikasyonlar 4. Lavman Sonu Dışkının Kontrolü ve Değerlendirmesi 5. Lavmandan Sonra Çıkaramayan Hastada Alınacak Önlemler 5.1. Fekal Tıkaç ve Uygulanacak Girişimler 6. Gaz Çıkaramayan Hastada Alınacak Önlemler 7. Kullanılan Malzemelerin Temizliği ve Bakımı ÜNİTE XII: ASEPSİ VE ANTİSEPSİ TEKNİKLERİ 1. Asepsi 1.1. Tıbbi Asepsi 1.1.1. El Yıkama ve Önemi 1.2. Cerrahi Asepsi 1.2.1. Cerrahi Asepsi Tekniğine Uygun El Yıkama ve Kurulama 1.2.2. Bone Giyme 1.2.3. Maske Takma 1.2.4. Steril Gömlek Giyme ve Çıkarma 1.2.5. Steril Eldiven Giyme ve Çıkarma 1.2.6. Steril Paket ve Bohça Açma Tekniği 2. Antisepsi 3. Dezenfeksiyon 3.1. Dezenfeksiyon Yöntemleri 4. Sterilizasyon 4.1. Sterilizasyon Yöntemleri ÜNİTE XIII: TERMİNAL DÖNEM VE HEMŞİRELİK BAKIMI 1. Terminal Dönem 1.1. Terminal Dönemde Klinik Bulgular ve Hemşirelik Bakımı 1.2. Terminal Dönemde Hastanın Tepkileri 1.3. Hemşirenin Terminal Dönemde Hasta ve Ailesine Yaklaşımı 2. Ölümü Yaklaşan Hastada Görülen Belirtiler 2.1. Kesin Ölüm Belirtileri 2.2. Ölüm Sonrası Yapılması Gereken İşlemler ÜNITE XIV: HASTANIN KABUL VE TABURCU EDİLMESİ 1. Hastanın Servise Kabulü ve Kliniğe Alıştırılması 2. İletişim ve önemi 2.1. Hemşire Hasta İletişimi 2.2. Hemşire Hasta Yakını Arasındaki İletişim 2.3. Hemşire ve Sağlık Ekibi Üyeleri Arasındaki İletişim 3. Taburcu Olacak Hastaya Verilecek Eğitim 4. Hastanın Taburcu Edilmesi