Modül 3 EĞİTİM KILAVUZU Bütünleştirme ve Kabul Editör Miguel Santos Yazarlar Stefano Cobello Roberto Grison Maria Rosa Aldrighetti Düzenleyen Seda YAZAR KIRAÇ İTALYA Bu proje, Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Çok Taraflı Projeler faaliyeti çerçevesinde Avrupa Komisyonundan alınan hibe ile yürütülmektedir. Bu projenin içeriği ve sonuçları hiçbir şekilde Avrupa Komisyonunun görüşlerini yansıtmadığı gibi proje ve sonuçları ile ilgili tüm sorumluluk proje sahiplerine aittir.
İÇERİK TABLOSU Anne Baba ve Öğretmenler için Eğitim Modülü Bütünleştirme ve Kabul Alandaki son gelişmelere dayanan bu teorik eğitim modülü, konu ile ilgili farklı hususları ele alacaktır. Biz ayrıca anne babaların ve öğretmenlerin uygulama deneyimlerinden fazlasıyla bilgili olduklarını düşünüyoruz. Bu nedenle, kurs aynı zamanda katılımcıların (anne babalar/ anne babalar, öğretmenler/öğretmenler ve anne baba/öğretmenler) uygulamadaki deneyimlerini paylaşabilecekleri ve tartışabilecekleri bir fırsat platformu olmalıdır. Bu şekilde, katılımcılar birçok farklı durumda çocuğun bütünleştirme ve kabulü konusunda nasıl hareket edecekleri konusunda birbirlerinden ilham alacaklardır. Eğitim modülünün konusu Hedef Kitle(ler) Amaç(lar) Kazanımlar Bütünleştirme ve Kabul 3-18 yaş arası Serebral Palsi (SP) olan çocukların anne-baba ve öğretmenleri Bu modül tamamlandığında katılımcılar Hem ev hem de okul ortamında SP li çocukların kabul seviyesini artıracak ve bu kabul durumunu akrabalar, yetkili makamlar, boş zaman organizasyonları vb. gibi diğer durumlara nasıl uygulayacaklarını öğrenmiş olacaktır. Anne-babalardan aşağıdakiler beklenecektir: 1. SP li çocukları olmasına karşı geliştirdikleri ruh hallerinin (şok, inkâr, reddetme ve depresyon) üstesinden gelebilme. 2. Yetersizliğinden dolayı SP li çocuk acı ve kriz işaretleri gösterdiğinde ne yapılabileceğini öğrenme. 3. Bütünleştirme uygulamalarında başarı elde etmek için rollerinin ne olduğunu anlama. 4. Okuldaki bütünleştirme ürünleri ile günlük hayat arasında bağlantı kurma. 5. Elde edilen tüm eğitim sonuçlarının diğer aile fertleriyle paylaşılmasının önemini anlama. Öğretmenlerden aşağıdakiler beklenecektir: 1. Eğitsel bütünleştirme ve değişik çeşitlerinin uygulanması. 2. SP li çocukların okul ortamına yönlendirilmesinin sağlanması. 3. SP li çocukların özelliklerine göre okul ortamının düzenlenmesi. 2
Anne-baba ve öğretmenlerden aşağıdakiler beklenecektir: 1. Bütünleştirme ürünleri hakkında görev ve sorumluluklarını bilme. 2. Bütünleştirme organizasyonlarında kullanılan tüm destek hizmetlerinden faydalanma. 3. SP li çocuklarının sosyal ortamlarda kabul seviyesini artırma. ANNE- BABALAR için içerik 1. Ruh halinin üstesinden gelme (şok, inkâr, reddetme, depresyon vb.) Süre 1 Saat İçerik (Genel ve/ veya Detaylı) Grup çalışması: ruh halinin üstesinden gelme 1 Saat 2. Bütünleştirme, bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 1 Saat Grup çalışması - Bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 2 Saat 3. Sosyal kabulün artırılması 1 Saat ÖĞRETMENLER için içerik Süre İçerik (Genel ve/ veya Detaylı) Gerekli Süre 1. Eğitsel bütünleştirme, eğitsel bütünleştirme uygulamaları ve eğitsel bütünleştirme türleri 2 Saat Grup çalışması - Eğitsel bütünleştirme, eğitsel bütünleştirme uygulamaları ve eğitsel bütünleştirme türleri 1 Saat 2. Kaynaştırmanın mantığı 2 Saat 3. Farklı eğitim seviyelerinde bütünleştirme uygulamaları 1 Saat 4. Geçiş Becerileri 1 Saat 5. Bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 1 Saat Grup çalışması Bütünleştirmedeki görev ve sorumluluklar (okul içi, destek hizmetleri vb.) 1,5 Saat Anne-babalar: 6 saat + 1 saat değerlendirme = 7 saat Öğretmenler: 9,5 saat + 1 saat değerlendirme = 10,5 saat Yöntem Anlatım, Örnekler ve tartışma, Örnek olaylar, Web araştırması, Çalıştay ve gruplar halinde çalışma 3
Ölçme ve değerlendirme planı (eğitmen /katılımcı ve modül) İhtiyaç duyulan destekleyici eğitim materyali Eğitimsel Ortam Eğitmen(ler)in Özellikleri Eğitim kursunun sonunda anketler, kontrol listeleri ve öz değerlendirme yollarıyla değerlendirme. Çalışma ve PowerPoint sunumlarının çıktıları, örnek olay incelemeleri için hazırlanmış senaryolar ile problem esaslı öğrenme, web sitesi bağlantıları, kaynaklar Ders anlatımları ve sunumlar esnasında kullanılacak bir toplantı odası/ konferans salonu, ayrıca grup çalışmaları, örnek olay incelemeleri, çalıştaylar, drama vb. için uygun bir yer. Buna ek olarak bilgisayara bağlı bir projektör, perde, kağıt yazı tahtası ve İnternet erişimi. Gerektiğinde İnternet erişimi olan ekstra bilgisayarlar, video ve işitsel-görsel ekipman, tahta ve/veya özel ekipman/yardımcı cihazlar bulundurulmalıdır. Modülü bir veya birden fazla eğitmen uygulayacaktır. Eğitmen veya eğitmenlerin eğitim alanında profesyoneller olmaları, sadece uygulama alanında deneyimli değil aynı zamanda bunu yansıtacak beceriye de sahip olmaları gerekecektir. Ayrıca eğitmenin bütünleştirmeye arkadaşça ve açık bir yaklaşımı olmalıdır. 4
Bölüm 1 Ruh Halinin Üstesinden Gelme (Şok, İnkâr vb.) Süre: 2 saat Kazanımlar Eğitimin sonunda katılımcılar, kriz yaşadığı süre boyunca bir kişinin yaşadığı tipik tepkiler ve aşamaları belirleyecektir. Anne babalar arasında eş olarak ortaya çıkabilecek zorluklar ile çok geç olmadan nasıl bir müdahalede bulunulması gerektiği hakkında bilinçleneceklerdir. Katılımcılar, tanıya ilişkin gerçekleri çocuğun durumunu anlamada yardımcı olmak üzere akrabalara bildirmenin önemini anlayacaktır. Büyükanne ile büyükbabaları ve diğer akrabalar ile yakın arkadaşları, kriz içinde oldukları sürede kendilerine yardımcı olmalarının önemini anlayacaktır. Katılımcılar, herkesin menfaatine olacak faydalı bir şekilde aile ile akrabalar arasında iyi işbirliği ne yardımcı olacak araçları bilecektir. Katılımcılar, SP li çocuğun yaşamak durumunda olduğu kendi kısıtlı durumuna bağlı olan acı ve kriz aşamaları hakkında bilgi sahibi olacak ve bu aşamaların üstesinden gelebilmek için araçlar belirleyecektir. Yöntem Konu anlatımı Grup çalışması Grup çalışmasına girişte eğitmen katılımcılara yönelik değerlendirme soruları soracaktır. Katılımcılar 4-5 kişilik gruplara ayrılacaklardır. Grup çalışmasına örnekler: Gruptan bir veya iki katılımcıyı grubun geri kalanına kişisel deneyimlerini aktarmak üzere seçin: Çocuğunuzun SP li olduğunu öğrendiğinizde nasıl bir tepki verdiniz? Büyükanne ve büyükbabalar, diğer yakın arkadaş ve akrabaların tepkisi nasıl oldu? Kardeşler nasıl tepki gösterdiler? SP li çocuğunuz, içinde bulunduğu yetersizliğine 5
ilişkin kendini nasıl ifade etti? Bu yetersizlikten dolayı acı, depresyon işaretleri gösterdi mi? Grup içerisinde duymuş olduklarınız hakkında düşünün ve kriz döneminde olan bir aileye yardımcı olmanın en iyi yolunu tartışın. Akrabalar ve arkadaşlardan gelen tepkilere cevap vermenin en iyi yolu ne olabilir? Kardeşlerden gelen tepkilere cevap vermenin en iyi yolu ne olabilir ve içinde bulunduğu durumdan dolayı acı veya depresyon gösteren çocuğa yapılması gereken en faydalı şey nedir? Yardımcı Eğitim Materyalleri İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kağıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar Emily Pearl Kingsley: Holland - a poem about getting a child with a disability: http://www.our-kids.org/archives/holland.html About Emily Pearl Kingsley: http://en.wikipedia.org/wiki/emily_kingsley Ariel - a case story (go to page 34): http://www.livingwithcerebralpalsy.com/pdfs/spuk.pdf 6
Bölüm 2 Bütünleştirme, Bütünleştirmedeki Görev ve Sorumluluklar (Okul İçi, Destek Hizmetleri vb.) Süre: 3 saat Kazanımlar Katılımcılar, doğal bir şekilde SP li çocuklarını farklı durumlarda bütünleştirme ve entegre etme çabalarında kendilerine yardımcı olabilecek okul, sınıf, spor faaliyetleri, sosyal organizasyonlar gibi araçları ve çocuk ile ilgili bilgileri iletmenin en iyi yolunu belirleyecektir. Yöntem Konu anlatımı Grup çalışması Bu oturumdaki çalışma üç saat sürecektir. Birinci bölümde (1 saat sürecek) bütünleştirmeyi desteklemek adına okul ve hizmetlerin görev ve sorumlulukları işaret edilerek konu anlatılacaktır. Ders esnasında slayt sunumları yapılacak, şemalar ile zihinsel haritalar kullanılarak en önemli unsurlara odaklanılacaktır. İzleyen iki saat boyunca grup çalışması yapılacaktır. Grup çalışması konular arası öğrenme ve öğretim yöntemlerinin kullanımına dair fırsatlar sağlayacaktır. Bu da tartışmalar ile aynı sorunun farklı şekilde karşılaşılabileceği ve çözülebileceğinin kabulüne olan isteği destekleyecektir. Grup çalışması ve tartışmanın amacı, görüşlerin örtüşmesini sağlamaktan ziyade ifade edilen tüm düşüncelerin özgünlüğünü dikkate almaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kağıt Kurşun kalemler 7
Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar http://www.tohumotizm.org.tr/pdf/egitimin_durumu.pdf http://www.milieu.it http://www2.unescobkk.org/elib/publications/243_244/teaching_children.pdf http://books.google.it http://books.google.it www.aare.edu.au/08pap/spa08682.pdf 8
Bölüm 3 Sosyal Kabulün Artırılması Süre: 1 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar, toplumdaki (okulda, evde, sosyal ve sağlık hizmetleri ile temasta) hangi mekanizmaların sosyal kabul önünde engel teşkil edebileceğini bilecek ve bilincine varacak, bunun olmasını önleyecek araçları bilecektir. 2. Katılımcılar, çevreden dışlama ve kabul edilmeme tavırları ile karşılaştıklarında SP li çocukta hangi mekanizmaların ve duyguların ortaya çıkabileceğini bilecek ve bunun olmasını önleyecek araçlar hakkında bilgi sahibi olacaktır. Yöntem Konu anlatımı Yardımcı Eğitim Materyalleri İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kağıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır Önerilen Okumalar Erving Goffman, Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity, 1963. (Ed. it. by Roberto Giammanco. Stigma. Identity denied. Ombre Corte, Verona, ed. 2003). Giampiero Griffo Emilio Aristide, Le parole sono pietre, 2005. In www. superando.it. Schianchi Matthew, La terza nazione del mondo. I disabili tra pregiudizi e realtà, Feltrinelli, Milan, 2009. http://www.education.com/reference/article/social-acceptance-rejectionchildren-disabilties/ http://icarefumane.jimdo.com/ http://www.un.org/disabilities/default.asp?id=150 9
Bölüm 4 Eğitsel Bütünleştirme, Eğitsel Bütünleştirme Uygulamaları Ve Eğitsel Bütünleştirme Türleri Süre: 3 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar, tüm çocuklar/öğrenciler için gerek yetersizliği gerek tipik gelişimi olsun bireysel olarak karşılaşılan zorluklara ve bireysel farklılıklara karşılıklı saygının gösteridiği bir ortamda, eşit sınıf ve mekâna sahip okullar inşa edilmesi için gerekli araçları bilecek ve bunlardan faydalanma konusunda da bilgi sahibi olacaktır. 2. Katılımcılar, alternatif iletişim olasılıkları hakkında bilgi edinecek ve SP li çocukların okulda bütünleştirilmesinde kullanılan diğer araçları birbirlerinden öğrenecektir. Yöntem Konu anlatımı Grup çalışması Bu oturum için önerilen faaliyetlerin amacı deneysel ve yenilikçi olmaktır: Aslında niyetimiz öğretmenler ve anne babalarla ters bir bütünleştirme denemektir: (sınıf ve dış ortamda pedagojik ve eğitsel deneyim olarak kullanmak). Bu şu demektir: Haydi, hepimiz yetersizlikler durumunu tecrübe edelim. Geliştirilen eğitim deneyimi, dikkati SP li öğrenciden (yaşadığı sıkıntılar ve kısıtlamalar) bağlama geçirmeyi amaçlayacaktır. Bu bağlamın ortam ve materyal, örneğin sınıf arkadaşları/grupları olarak anlaşılması gereklidir. Bütünleştirme, her şeyden önce öğrencinin özel eğitimsel ihtiyaçları için hoş karşılama ve entegre edici bir ortam anlamına gelir: İlişkilerin tesis edilebildiği, yakın dostlukların kurulabildiği, diyalog ve iletişimin mümkün olduğu bir ortam. Yardımcı Eğitim Materyalleri İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kâğıt Kurşun kalemler 10
Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır Önerilen Okumalar http://comforty.com/inclusionseries/webresources.htm http://www.learningrx.com/making-special-education-inclusion-work-faq.htm www.eenet.org.uk/resources/docs/index%20italian.pdf 11
Bölüm 5 Kaynaştırmanın Mantığı Süre: 2 saat Kazanımlar 1. Katılımcılar, tüm çocuklar için kaynaştırma eğitiminin başarılı olduğunu düşünüyorlarsa, iyi işleyen bir bütünleştirme stratejisi ve planının önemini anlayacaktır. 2. Katılımcılar, öğretmenlerin bütünleştirme konusunda eğitim almış olmalarını sağlayan bilinçli stratejinin önemini anlayacak ve anne babalar ile okul arasındaki işbirliğinin önemini kavrayacaktır. 3. Katılımcılar, değişik çocuklar ve farklı güçlükleri olan akranlarına katılabilmek için çocuklara yardımcı olunması ve onlara bazı şeyler öğretilmesinin değerini bilecektir. 4. Katılımcılar, toplumun her kademesinden ve kesiminden tüm vatandaşlar için bütünleştirici ve demokratik bir toplumu garanti etmenin yolu olarak bütünleştiren bir kaynaştırma okul sisteminin değerini bilecektir. Yöntem Konu anlatımı Katılımcılar ekstra materyal için kitapçıkta bağlantılar bulabilirler. Yardımcı Eğitim Materyalleri İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kağıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır 12
Önerilen Okumalar Do Special schools lead to discrimination? a video (Micheline and Lucy Mason join parent Jonathon Bartley on the Big Questions BBC show. They are successfully arguing that inclusion in mainstream schools is the only way to end the discrimination caused by attending segregated special schools and units. The argument is won. Children and young people should be included in local ordinary schools with all the support they need). http://www.youtube.com/watch?v=p38tj1w-dra 13
Bölüm 6 Farklı Eğitim Seviyelerinde Bütünleştirme Uygulamaları Süre: 1 saat Kazanımlar Katılımcılar, okulda kabul üzerinde çalışırken çocukluk döneminde hangi konuları dikkate almaları gerektiği hakkında bilgi sahibi olacaktır. Bunlardan hangilerinin birincil hangilerinin ikincil önem taşıdığını bileceklerdir. Yöntem Konu anlatımı Grup çalışması Bu oturumdaki çalışma bir buçuk saat sürecektir. Birinci bölümde (yaklaşık yarım saat) konu anlatımı yapılacak, eğitimin farklı seviyelerine yönelik bütünleştirme önerilerine işaret edilecektir. Ders, slayt gösterimi, şemalardan faydalanma ve zihin haritaları ile önemli unsurlara odaklanma şeklinde işlenecektir. İzleyen bir saat içerisinde grup çalışması yapılacaktır. Bu grup çalışması konular arası öğrenme ve öğretme yöntemlerine dair fırsatlar sunacaktır. Bu da tartışmalar ile aynı sorunun farklı şekilde karşılaşılabileceği ve çözülebileceğinin kabulüne olan isteği destekleyecektir. Grup çalışması ve tartışmanın amacı görüşlerin örtüşmesini sağlamaktan ziyade ifade edilen tüm düşüncelerin özgünlüğünü dikkate almaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kâğıt Kurşun kalemler 14
Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar www.sinpia.eu/atom/allegato/152.pdf http://web.accaparlante.it/paralisi-cerebrali-infantili http://education.jhu.edu/newhorizons/exceptional%20learners/inclusion/ General%20Information/inclusion_preschool.htm 15
Bölüm 7 Süre: 1 saat Geçiş Becerileri Kazanımlar 1. Eğitimin sonunda katılımcılar, geçiş planlamasının temel amaçlarını tartışabilecek, 2. Programlar arası geçişin önemini tartışabilecek, 3. Başarılı bir geçişin aşamalarını açıklayabilecektir. Yöntem Konu anlatımı Grup Çalışması Bu oturumdaki çalışma 3 saat sürecektir. Birinci bölümde (2 saat sürecek) farklı eğitim seviyelerde bütünleştirme uygulamalarına işaret edilerek konu anlatılacaktır. Ders esnasında slayt sunumları yapılacak, şemalar ile zihinsel haritalar kullanılarak en önemli unsurlara odaklanılacaktır. İzleyen bir saat boyunca grup çalışması yapılacaktır. Grup çalışması, konular arası öğrenme ve öğretim yöntemlerinin kullanımına dair fırsatlar sağlayacaktır. Bu da tartışmalar ile aynı sorunun farklı şekilde karşılaşılabileceği ve çözülebileceğinin kabulüne olan isteği destekleyecektir. Grup çalışması ve tartışmanın amacı görüşlerin örtüşmesini sağlamaktan ziyade ifade edilen tüm düşüncelerin özgünlüğünü dikkate almaktır. Yardımcı Eğitim Materyalleri İnternet erişimi olan bilgisayar Projektör/tepegöz Kâğıt Kurşun kalemler Değerlendirme Spesifik bölüme ilişkin geri bildirim ve katılımcıların değerlendirmesi olmayacaktır. Önerilen Okumalar / Kaynak Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının Geliştirilmesi, Editör; Yard. Doç. Dr. Oğuz Gürsel, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 16