İSTEK ÖZEL ATANUR OĞUZ İLKOKULU ye dair Özgünce, Özgürce SAYI 4 SIK SORDUĞUMUZ SORULARA CEVAPLAR KASIM 2018
Değerli Anne ve Babalar; İstek Özel Atanur Oğuz İlkokulu, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Birimi olarak, bültenimizin 4. sayısı ile karşınızdayız. Bültenlerimizde öğrencilerimizin eğitim-öğretim hayatını kolaylaştıracak konularda bilgi aktarımı yapacağız. Bültenlerimizde bizlerin okuduğu ve sizlerin de keyif alarak farklı bakış açılarını göreceğinizi düşündüğümüz kitapları ve filmleri paylaşmak istiyoruz. Ayrıca karikatürlerin ve fotoğrafların yaşadığımız durumu cümlelerden daha iyi ifade ettiğini tecrübe ediyoruz. Keyifli okumalar dileriz İstek Özel Atanur Oğuz İlkokulu Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Birimi SIK SORDUĞUMUZ SORULARA CEVAPLAR: 1. Çocuğumuzu okula gönderirken son zamanlarda zorlanıyoruz, Gitmek istemiyorum diyor. Bu durumda nasıl davranmamız gerekiyor? Öncelikle çocuğunuzun bir ya da birkaç gün önce akademik ya da sosyal kaygılar yaşayıp yaşamadığına bakılmalıdır. Kaygılar okula gelme isteğini etkileyebilir. Bu durumda ona olan güveninizi hissettirmeniz yeterli olacaktır. Ayrıca çocukların hayat değişikliklerine verdikleri tepkiler yetişkinlerinkinden farklıdır. Hastalık, kardeş doğumu, ayrılık, ev/şehir/okul değişikliği gibi önemli süreçlere uyum göstermeleri zaman alır. Hafta sonu tatili dönüşlerinde de uyum süreci baştan başlayabilir. Çocuğunuz okula gelmek istemiyorsa öncelikle bu etkenlerin mevcut olup olmadığına bakmalısınız. Sınıf ve rehber öğretmeninizden destek almalısınız. 2. Benim çocuğum henüz okumaya geçmedi ama diğer arkadaşları heceleyerek okuyabiliyorlar, bir sorun mu var? Gelişim psikolojisinin en önemli kavramlarından biri bireysel farklılıklardır. Her çocuğun hazır bulunuşluk düzeyi ve bilişsel hızı farklıdır. Bu süreçte ona karşı anlayışlı olmak ve çabasını desteklemek önemlidir. Sınıf öğretmeni ile daha sık iletişimde bulunmak süreci kolaylaştıracaktır. 3. Çocuğumun öz bakım becerilerini kendi başına yapabilmesi neden önemli? En değerli varlığımız olan çocuğumuzun kendi kendine yetebilen bir birey olması her ebeveynin isteğidir. Çocuğumuzun bunu gerçekleştirebilmesi için onun en güçlü rehberleri siz anne ve babasısınız. Kendi kendini kontrol edebilme, yetişkinler dünyasında da en kıymetli becerilerden birisidir. Bu nedenle çocuğumuzun gelişim dönemine uygun olan öz bakım becerilerini yapabilmesi önemlidir. Okul içerisinde de öğrencimizin grup ile birlikte hareket edebilmesi, farklı ortamlara uyum sağlayabilmesi ve yaşıtlarından geri kalmaması için öz bakım becerilerini kendilerinin karşılayabilmesi gerekmektedir. Tuvalet temizliğini yapabilme, giysilerini giyip çıkartabilme, eşyalarına sahip çıkabilme, kendi başına yemeğini yiyebilme gibi beceriler
öğrencimizin okul sürecini önemli ölçüde kolaylaştıracaktır. Bu nedenle sizlerin rehber olarak bu becerileri kendi kendine yapabilmesi için ona izin ve zaman vermeniz çok önemlidir. 4. Çocuğumun sorumluluk duygusunu nasıl geliştirebilirim? Sorumluluklarının farkında olan bir yetişkin olabilmesi için ilk çocukluktan itibaren sorumluluk verilmesi önemli bir konudur. Sorumluluk kazanması için kendisine verilen bir sorumluluğun neden önemli olduğu ve günlük süreçte o sorumluluğun yerine getirilmesinin diğer işleri nasıl etkilediğinin ona anlatılması/gösterilmesi gerekmektedir. Yaşına uygun sorumluluk verilebilmesi (oyuncaklarını toplaması, okul çantasını hazırlaması, sofrayı toplaması, ev düzenine yardımcı olması vb.) için önce her yaşın gelişimsel özelliklerini bilmek gereklidir. Bilişsel, fiziksel ve duygusal alanlarda hazır olan bir çocuk o yaşa uygun bir sorumluluğu yerine getirebilir. Getirememesi beceri eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Böyle bir durum söz konusu ise o sorumluluğu yerine getirmesi için eksik olan beceri çocuğa öğretilebilir. Aile, olağandışı bir durum söz konusu değilse, çocuğa verdiği sorumluluğu, çocuğunun yerine kendisi yaparak günlük hayatın işleyişini bozmamalıdır. 5. Çocuğumun sorumluluk almasını nasıl kolaylaştırabilirim? Çocuklar bir beceriyi tam olarak yapabilene kadar birçok beceride eksik, yanlış, sakar davranabilirler. Eğer çocuğun sorumluluk almasını istiyorsak bu süreçte öncelikle sabırlı davranmak gerekmektedir. Çocuk hata yaptığında hemen iş elinden alınmamalı, yardımcı olunmalıdır. Gelişim dönemlerine uygun olarak sorumluluklar verilmeli, bu süreçte görev çocuğun yerine yapılmamalı, araya girilmemeli ve tutarlı olunmalıdır. Örneğin oyuncaklarını oyun bittikten sonra,hastalık gibi durumlar hariç, hep kendisi toplamalıdır. 6. Çocuğumuz ödev yaparken biz hangi tutum içinde olmalıyız? Ödev yetişkin olma yolunda ilerleyen bir çocuğun sorumluluk sahibi olmasını sağlayacak yaşına uygun öz disiplin araçlarından biridir. Bu nedenle çocuğunuz ödev yaparken sizin de ödev sorumluluğunu paylaşmanız bu süreci aksatacaktır. Ailenin ödev konusundaki rolü çocuğa kaynaklara ulaşmasında yardımcı olmak ve ödev sorumluluğunu doğru biçimde yerine getirip getirmediğini kontrol etmektir. Ev ödevlerinin okul yaşantısındaki akademik gelişiminin minik bir örneklemi olduğunu ve sizlerin bu süreçteki tek sorumluluğunuzun ödevin yapılabilmesi için uygun ortam yaratmak olduğunu unutmamalıyız. Öğrenci ödevde öğretmenine karşı sorumludur. 7. Çocuğum dersleri/sınavı ile ilgili çok kaygı yaşıyor. Bu kaygının anlamı nedir ve nasıl yardımcı olabilirim? Biraz kaygı bizi çalışmaya yönlendirir. Ancak yoğun olan kaygı hepimizi olumsuz olarak etkiler. Dikkatimizi dağıtır ve performansımızı düşürür. Performans kaygısı oldukça önemli ve birçok etkenin şekillendirdiği bir durumdur. Bu kaygıyı önlemek/azaltmak için öncelikle çocuğun performans kaygısının hangi etken tarafından oluştuğunun anlaşılması gereklidir. Annebabanın kendi okul yaşantılarındaki olumlu/olumsuz tecrübeleri, anne-babanın mükemmeliyetçi ve korumacı yaklaşımı, çocuğun performansının yetersiz görülmesi, çocuğun bir beceriyi gösterebilmesi için gerekli olan hazır bulunuşluğun yetersiz olması gibi durumlar en önemli etkenler arasında sayılabilir. Çocuğun kendi performansını kendisinin değerlendirmesine ve başarı tanımını oluşturmasına izin verilmelidir. Eğer yaşadığı kaygı çok yoğun ise vakit kaybetmeden okul psikolojik danışmanına haber verilmelidir.
8. Çocuğumun özgüvenini nasıl destekleyebilirim? Çocukların daha fazla deneyim ile karşılaşmasını sağlamak, güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde bu deneyimlere izin vermek ve bu deneyimlerin sonuçlarını gerçekçi ve yüreklendirici bir yaklaşımla çocuğa anlatmak çok önemlidir. Geri bildirim de dediğimiz bu anlatma süreci, çocuk için yapılandırıcı olmalıdır. Bu nedenle anne/baba kendi korku ve kaygılarını kontrol edebilmelidir. 9. Çocuğumla birlikte geçireceğimiz zamanı nasıl yönetmeliyiz? Yoğun çalışma hayatı, trafik, zamansızlık ebeveynleri gerçekten zorlayan konulardır. Bu nedenle eve kalan zamanı en iyi şekilde planlamak önem taşımaktadır. Ayrıca okulun ve evin sınır ve kuralları da birbirinden farklıdır. Çocuğun zihninde bu iki alanın ayrışması önemlidir. Bu ayrışmanın sağlanabilmesi için eğitim-öğretimin bittiği saatten sonra öğrencilerin okul ortamında kalmamaları önem taşımaktadır. Öğrencinin bu süre dışında oyun oynamak, çizgi film izlemek ya da sadece beklemek ile harcadığı vakit onun sıkılmasına ve kabul edilmeyen, uyarı gerektiren davranışlarda bulunmasına neden olmaktadır. Çünkü okul en sade anlamıyla eğitim ve öğretimin belli saatler içinde yapıldığı alandır. Okulda fazladan geçirilen zaman evde tüm gün birbirinden uzak kalmış olan aile bireylerinin birbirlerine ayıracakları (ödev yapma-öz bakım zamanı dışındaki) zamandan çalmaktadır. Evde annesi ve babası ile yeterli vakit geçiremeyen çocuk bir sonraki güne duygusal olarak hazırlanamamaktadır. Bu süreçten mahrum kalarak, sakinleşememekte ve ertesi gün okulda yine aynı süreç başlamaktadır. Şehir hayatının yoğunluğu nedeniyle anne ve babaların her günlerini çok iyi planlayabilmeleri gereklidir. Ebeveyn ile birlikte geçirilen süre de sadece oyun oynamak demek değildir, birlikte yan yana film izlemek, içecek/yemek hazırlamak, sohbet etmek, yardımlaşarak bir iş yapmak vb. pek çok şeyi içerebilir. Ayrıca çocuğunuzun hafta içi ve hafta sonu yemek yeme, ödev yapma, oyun oynama/dışarıya çıkma ve uyku saatlerinin belli olması için ev programı oluşturmak hem onun hem de sizin hayatınızı rahatlatacaktır. 10. Tablet, bilgisayar gibi teknoloji kullanımının ilkokul öğrencilerinde ne kadar süre olması gerekmektedir? 6-9 yaş arasında çocuklar yeterli güvenlik çemberi ve sansürü içerisinde tek başına tablet ile ilgilenebilir. Ancak çocuğu otomatikleşmiş düşünce ve hareketlerden çıkartmak için oynadığı oyunlar ve olup bitenler ile ilgili çocukla konuşulmalıdır. Sanal süreç ile çok uzun süre tek başına kalmasına izin verilmemelidir. Uzun süren teknoloji kullanımı sonrasında çocuğun ödev yapma, kitap okuma gibi emek harcaması gereken süreçlere geçebilmesi zor olmaktadır. Bu nedenle bunların sonrasında teknoloji kullanması daha sağlıklı olacaktır. 11. Çocuğumun okul ortamında diğer çocuklardan fiziksel ya da duygusal olarak zarar gördüğü durumlarda ne yapmalıyız? Çocuğunuzun sorununu dinledikten sonra başa çıkma ya da yardım alma konusunda doğru adımları atıp atmadığını kontrol edin. Arkadaşını uyarmak, fiziksel bir durum söz konusuysa korumak amaçlı elini tutmak, yakınındaki bir öğretmenden yardım istemesini sağlamak bizlerin kazandırmaya çalıştığımız becerilerdir. Bunlarda bir eksiklik söz konusuysa öncelikle bunları çocuğunuza kazandırılması konusunda öğretmeni ya da rehberlik servisi ile temasa geçin. Eğer bu adımların sonrasında da sorun devam ediyorsa öğretmeni ve idare ile iletişime geçin. Her şeyden önce çocuğunuzun sıkıntı yaşadığı arkadaşının da aynı yaşta bir çocuk olduğunu unutmamalısınız. Bazen çocuklar ilgi çekmek amacıyla da birbirlerine olumsuz davranışlarda bulunabilirler. Bu düşünceyi hatırlamakta da fayda vardır.
12. Çocuğum her dışarıya çıktığımızda bir oyuncak/çikolata vb. almak istiyor, çoğu zaman alıyoruz, bu isteğin önüne nasıl geçebiliriz? İhtiyaç dâhilinde olmayan alımlar çok fazla olduğunda çocuğun, sahip olduğu herhangi bir nesnenin kıymetini bilmesi zorlaşır. Çocuk bu tutuma alışkanlık geliştirdiğinde yetişkin hayatında da bir şeylere sahip olmak için çaba göstermenin anlamsız olduğunu düşünür. Haftalık harçlık vererek, bakma satın alma günleri belirleyerek bir eşyayı hak ederek alma becerisini çocuğunuzda geliştirebilirsiniz. Ayrıca istediğiniz davranışların pekişmesi için maddi ödül ya da ceza kullanmanın ( Ödevini yaparsan/yapmazsan beğendiğin oyuncağı alırım/almam vb.) sorumluluk bilincini ve öğrenmeye karşı şevk duymasını engellediğini unutmayınız. İstek Özel Atanur Oğuz İlkokulu Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Birimi Victor ZUEV SİZİN İÇİN SEÇTİĞİMİZ KİTAP Bu bültende sizin için seçtiğimiz kitap, okuması keyifli, derin ve anne ve babalara kendilerini güçlü hissettirecek bir hayat kitabı. "Büyük kent insanının sık kullandığı uyuşturuculardan biri de hız. Aynı iş telaşsız da aynı sürede yapılabilir, üstelik yapılacak şeye ayrılan zaman ve enerjinin bir bölümü seferberlik sırasında tüketilmeden. Ama hız, insanın içindeki boşlukla yüzleşmemesi için çağdaş normlarında pekiştirdiği ve uyuşturucu niteliği kazandırdığında yavaşlatılması zor bir araç. Yayınevi: Metis Yayıncılık Sayfa Sayısı: 175 İlk Baskı Yılı: 2002 Dil: Türkçe