DEĞERLERİN ÇOCUKLARA AKTARIMI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DEĞERLERİN ÇOCUKLARA AKTARIMI"

Tolga Gökbakar
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:5 DEĞERLERİN ÇOCUKLARA AKTARIMI Değerler bizim hayatımıza yön veren davranışlarımızı şekillendiren anlam kalıplarıdır. Bu değerler sayesinde kendimizi ve çevremizi tanırız. Değerlerimiz sayesinde doğruyu yanlıştan ayırırız. Değerlerimiz sayesinde davranışlarımızın sorumluluğunu alırız. Değerlerimiz sayesinde daha etkin, daha üretken ve daha güvenilir oluruz. Hayatımızın her yerinde, her zaman zihnimizdeki çeşitli değerlerle harekete geçeriz. Bu nedenle değerler, tutum ve davranışlarımızla yakından ilişkilidir, onlara yön verir. Saygı, sevgi, hoşgörü, barış, arkadaşlık, yardımlaşma, paylaşma, sorumluluk Bu değerler insan olarak mutlu, kendiyle ve çevresiyle barışık, iyi bir dünyada yaşamamızı sağlar. Bu değerleri çocuğumuza ne kadar çok benimsetip, hayatlarının her aşamasında kullanmalarını sağlayabilirsek o kadar iyi bir dünya oluşur.

Değerlerimiz sayesinde daha etkin, daha üretken ve daha güvenilir oluruz. Hayatımızın her yerinde, her zaman zihnimizdeki çeşitli değerlerle harekete geçeriz.

2 Değerler, toplumdan topluma, kültürden kültüre farklılık göstermesiyle birlikte zaman içerisinde de birçok nedene bağlı olarak değişebilmektedir. 20.yy da başlayan hızlı değişim 21.yy da daha hızlı devam etmektedir. Bu hızlı değişim değer yargılarımızda da hızlı değişime neden olmaktadır. Yapılan araştırmalar toplumların değer algılarının sosyo-ekonomik dinamiklere bağlı olarak değişebildiğini göstermektedir. 1.dünya ülkelerinde kişisel karar verme, hoşgörü, sağlıklı yaşam ve kendini ifade etme gibi değerler ön sıralarda yer alırken, 3.dünya ülkelerinde ise, yaşamsal ihtiyaçlar, otoriteye bağlılık, dini bağlılık, büyük aile ve aileye bağlılık değerleri ön sıralarda yer almaktadır. Bulunduğumuz kültürün getirdiği, önem verdiğimiz değerlerimiz olmakla birlikte, bütün insanlık için önemli olan değişemez doğrular, gerçekler ve kurallar vardır. Bunlar da evrensel değerlerdir. Saygı, sevgi, hoşgörü, barış, adalet, sorumluluk, paylaşım, yardımlaşma, arkadaşlık vb. Evrensel değerler insanın olduğu her yerde, hangi toplumda, hangi kültürde olursa olsun vazgeçilemezdir. Evrensel değerlerden bir veya bir kaçından vazgeçildiğinde, toplumsal karmaşalar başlamaktadır. Tarihte yaşamış üç yüz kadar uygarlığı incelemiş olan Robert EDGERTON, bu uygarlıklar içerisinde kültürleri evrensel değerlerden yoksun olanların zaman içinde yok olduğu sonucuna varmıştır.

Yapılan araştırmalar toplumların değer algılarının sosyo-ekonomik dinamiklere bağlı olarak değişebildiğini göstermektedir. 1.

3 Değerler nasıl öğrenilir? Hepimiz çocuklarımızın iyi insan olmasını, çevresiyle uyumlu, üretken olmasını, kendi değerlerini tanımasını ve evrensel değerleri içselleştirmesini isteriz. Değerlerin öğrenilmesi sosyal bir öğrenmedir. Çocuğun gördüğü ilk sosyal kurum aile olduğu için çocuğun değer sisteminin oluşmasında aile önemli bir yere sahiptir. Ailevi değerler ve hedefler, bir çocuğun geleceği, inancı ve bağlılığı için neyin doğru, değerli ve önemli olduğunu şekillendirir. Evrensel değerleri çocuğun görmesi, fark etmesi, benimsemesi açısından aile yaşantıları çok büyük önem taşımaktadır. Ailede değerler model alma ve anne-babayı taklit etme şeklinde oluşmaya başlar. Çocukların davranışı ve tutumları, çevrelerinden gördükleri tepki ve yorumlarla gelişir. Geçmişte değerlerin çoğu aile içinde yaşantı ile aktarılırken, artık sadece yaşantı yeterli olmamakta ve bu nedenle anne-babaların bu konuda bilinçli çaba sarf etmeleri gerekmektedir. Çünkü dış dünyada bizim öğrettiğimizin tam tersini ortaya koyan bir dünya yer almakta. Biz evde çocuklarımıza barış, hoşgörü ve arkadaşlıktan bahsederken, filmlerde, gazetelerde ve televizyonda bolca şiddet sahneleriyle karşılaşmaktalar. Biz evde paylaşma, yardımlaşma ve doğru sözlülükten bahsederken, filmlerde sahtekârlıkları ve bencillikleri izlemekteler. Değerleri aktarabilmek için önemli olan onların sevildiklerini bilmeleri ve önemli oldukları duygusunu yaşamalarıdır. Demokratik bir aile ortamında değerler sevgi, birliktelik, sürekli diyalog halinde olmak ve aile paylaşımlarıyla aktarılır. Çocuk sevildiğini hissetmeli, anne babası ile sağlam bağları olmalı ve kendini güvende hissetmelidir. Çocukta değerler ancak bu şekilde içselleşebilir.

Ailevi değerler ve hedefler, bir çocuğun geleceği, inancı ve bağlılığı için neyin doğru, değerli ve önemli olduğunu şekillendirir.

4 Değerleri kazandırmada etkili olmak için: Anne-babalık amaçlarınızı belirleyebilirsiniz. Ailenizde sizin için önemli olan değerler neler? Çocuğunuzun hangi değerleri benimsemesini istersiniz? Sizin için önemli olan davranışlar ve ilkeleri belirleyebilirsiniz. Bunları düşünüp, yazabilirsiniz. Belirlediğiniz değerleri çocuğunuzun kazanması yönünde neler yaptığınız üzerinde düşünebilirsiniz. Çocuğunuz doğru olmayan bir şey yaptığında, bunu uygun bir dille anlatarak nasıl olması gerektiğini açıklayabilirsiniz. Ailenizin değerlerini ve önceliklerini çocuğunuzun yanında sıklıkla konuşabilirsiniz. İstediğiniz davranışları açıklayarak net olarak anlamalarına yardımcı olabilirsiniz. Çocuklarınızda görmek istediğiniz davranışları, değerleri ve inançları öncelikli olarak uygulayarak doğru model olabilirsiniz. Televizyondan ve bilgisayardan uzak faaliyetlerle zaman geçirmeleri için yönlendirebilir ve gelişimsel oyunlar oynaması konusunda destekleyebilirsiniz. Çocuğunuzla seyrettiği çizgi film, reklam veya oynadığı bilgisayar oyunları hakkında konuşabilirsiniz. Çocuğunuzun bunlardan ne anladığı ve gerçek dünya hakkında konuşabilirsiniz. Çocuklarınızı dinleyerek ve söylediklerini anlamaya çalışarak onların öncelikli değerlerini fark edebilirsiniz.

Çocuğunuz doğru olmayan bir şey yaptığında, bunu uygun bir dille anlatarak nasıl olması gerektiğini açıklayabilirsiniz.

5 Yanlış davranışlarına daha az tepkisel davranabilir, çözümler bulma üzerine yoğunlaşabilirsiniz. Çocuklarınızın olumlu davranışlarını yüreklendirebilirsiniz. Çocuğun olgunluk seviyesi ve yaşına uygun kararları alması yönünde fırsatlar verebilir, böylece kişisel kontrolün gelişmesini sağlayabilirsiniz. Terakki Vakfı Okulları Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi Kaynakça: Çoşkun, Yemliha. Üniversite Öğrencilerinin Değer Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Haziran Bölükbaşı, Beyza. Çocuk ve Aile, Hayat yayıncılık, İstanbul 2004 Atabek, Erdal. Hayatımız ve Değerlerimiz, Cumhuriyet Kitapları,1999 Bluesteın, Jane. Ana Babaların Yapması ve Yapmaması Gerekenler, HYB yayıncılık, Ankara 2000 Uluğ, Mücella. Yaşadıkça Eğitim Dergisi 102.sayı, 2009/2, İstanbul

Terakki Vakfı Okulları Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi Kaynakça: Çoşkun, Yemliha. Üniversite Öğrencilerinin Değer Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi.

Benzer belgeler

REHBERLİK BİRİMİ ÇOCUKLARDA PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ

REHBERLİK BİRİMİ ÇOCUKLARDA PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ Anne babalar olarak hepimiz çocuklarımızın sorunsuz ve mutlu bir şekilde yaşamalarını sağlamak isteriz. Üzülmemeleri ve mutsuz olmamaları için elimizden