MAKİNEDE YAĞLAMA YAĞI SİSTEMİ
Içten yanmali motorlarda yaglama problemleri yanma odasinda hasil l olan yüksek sicakls cakliklar klar ve bir çevrimdeki genis sicaklik k araliklar klari dolayisi ile birçok güçg üçlükler gösterir.
Bütün n bunlara devamlı olarak değişen en yatak yükleri, dönme, d gidip gelme, salınım hareketleri ilave edilirse problem daha da güçleşmektedir.
Yağlaman lamanın n Temelleri İnsan önceleri büyük b k taş parças asının n veya bir kütüğün n yerini çekerek (kayma sürts rtünmesi) değiştirmeye çalıştı.
Daha sonra taşı veya kütüğük yuvarlayarak (yuvarlanma sürts rtünmesi) yerini değiştirmeyi keşfetti.
İnsan daha sonra kütüğük çekerek veya yuvarlayarak götürmektense, g su üzerinde (sıvı sürtünmesi) nakletmenin daha kolay olduğunu unu keşfetti.
İki cismin temas yüzeylerinde y bir biri üzerinde hareket etmelerine engel olan kuvvete sürts rtünme denir.
Birbiri üzerinde kayan bu iki yüzey y arasındaki sürtünme, değme yüzeyleri y arasına bir yağlayan layanın n mevcudiyeti ile azaltılır.
Yağlama Yağı ğının n GörevleriG Bir motorda yağı ğın çok çeşitli görevleri g vardır. r. Bunlar ; 1) SürtS rtünmeyi azaltmak 2) Madeni teması önlemek 3) SızdS zdırmazlık k (pistonla silindir arasında) 4) Soğutma a) SürtS rtünmeden doğan fazla ısıyı almak b) Piston soğutma 5) AşıA şınmayı azaltmak 6) Korozyonu önlemek 7) Yanma sonu artıklar klarını önlemek ve temizlemek.
Yağlama Yağı ğının Özellikleri 1) Uygun viskozite - Tercihen sabit 2) E. P. özelliği i yağ yağlanan yüzeylere y iyi yapış ışmalı ve sınır s yağlama şartlarında bu yüzeyleri y korumalıdır. r. 3) Yüksek Y film mukavemeti yataklardaki yüksek y film basınçlar larında kolay yırty rtılmamalıdır. 4) Motorun parçalar alarında korozyon yapmamalı bilakis onları korumalıdır. r. 5) Alçak akma noktası,, alçak ak sıcakls caklıklarda klarda motor yağ pompası yağı emebilmelidir. 6) Hava, su, yakıtla birleşti tiği i zaman çökelek yapmamalıdır.
7) Yanma sonu artıklar klarını temizlemelidir. 8) Motor yağı ğına karış ışan yabancı maddelerin birleşmesine mani olmalı ve onları dağı ğıtmalıdır. 9) Köpürmemelidir. K 10) Emniyetli olmalı zehirli veya patlayıcı olmamalıdır. 11) Ucuz olmalıdır.
YAĞLAMA SİSTEMS STEMİ VE ELEMANLARI
Ana makine yağlama sistemi
Piston soğutma jeti Ana yağ galerisinde olup, piston tepe altına veya piston tepesinin içine yağ püskürterek soğutmaya yardımcı olur.
Piston ve piston pin yağlama ve soğutulması
Yağlama yağı sistemi
Yağlama Şekilleri Motorlardaki önemli yağlama şekilleri şunlardır; r; a) Çarpmalı Yağlama b) Pompalı ve Çarpmalı Yağlama c) Basınçlı Yağlama d) Tam Basınçlı Yağlama A)çarpmalı yağlama: Yağlanan motorlarda genellikle biyel başında kelepçe bulunur. Bu kelepçe krank milin dönmesi ile kartere dalarak piston ve yatakların yağlanmasına sebep olur. B)Pompalı ve çarpmalı yağlama: Çarpmalı yağlama sisteminden tek farkı kelepçenin dalacağı çanakların bulunmasıdır. C)Basınçlı yağlama: Ana yatak ve kam mili yatakları pompanın gönderdiği basınçlı ile yağlamaktadır. D)Tam basınçlı yağlama: Bu sistemde motorun yağlanması gereken yerlere (piston pimi hariç) basınçlı olarak yağ göndermesidir.
Tam Basınçlı Yağlama Sistemi
Yağlama yağı bileşenleri
Karter Yağlama yağı ğına depoluk eden motor elemanıdır.
Karter havalandırma ( Tabii )
Yağ pompası Hareketini krank mili dişlisinden veya eksantrik mili dişlisinden alarak, karterdeki yağı basınçlı olarak motor yağ galerilerine gönderir. g Dişli tip, rotorlu tip, kayar kanatçıkl klı tip pompa gibi çeşitleri vardır. r.
Filtreler İçinden geçen en yağı mekanik kirlerden (aşı şıntı artıklar kları,, toz, kurum) temizleyen elemanlardır. r. Filtrelerin; Tel süzges zgeçli Dilimli Santrifüj Kağı ğıt t elemanlı gibi çeşitleri olmasına rağmen en çok kağı ğıt elemanlı filtreler kullanılır.
Yağ Filtre Kombinizasyonu Tam Akışlı Filtre elemanı By pass Filtre elemanı
Külbütör mekanizmasının n yağlanmas lanması
Yağlama Devresi Basınç Kontrolü Motor yağlama sistemindeki basınç ortalama 0.5-6 kg/cm 2 civarındad ndadır. Basınc ncın n bu sınırıs aşmaması için in sistemde basınç sınırlama valfi kullanılır.
Basınç Sınırlama Subapı Motor azami devirde çalışırken, yağ basınc ncının n belirlenen azami değerin erin üzerine çıkmasını önleyerek emniyetli yağlama sağlar.
Dizel motorlarında Parçalara alara göre g yağ sıcaklıkları
aft yataklarının yağlanması Eskiden motor yatakları için sıçratmalı veya damla yağlaması ası sistemi kullanılırdı,bugün dizel yataklar yağ pompası tarafından basılan b yağ ile yağlanmaktadır. Yağlama motorun randımanlı çalışması ve uzun ömürlü olması bakımından önemlidir. Yağlamanın en önemli vazifesi birbiri ile temaslı hareket eden yüzeyleri birbirinden ayırmak ve yüzeyler arasında bir yağ filmi meydana getirmektir, g böylece sürtünmeyi azaltarak çalışan kısımların ısınmasını önler. Yağlama yağı bir tulumba vasıtası ile karterden veya yağ tankından alınarak yağ soğutucusundan ve filitreden sonra makineye basılmaktadır. Basınçlı yağ, krank şaft yataklarına gelir ve buradan palamalar ve krank pin yatakları yağlar, sonra krank pin yatağından konnektin roda ve oradan gacin pin yatağına geçerek yağlama görevini yapar ve kartere veya yağ tankına döner. Muayyen bir basınçla yatağa sevk edilen yağ krank jurneli ile tank arasında bir yağ filmi meydana getirir. aft ile yatağı arasında iyi bir yağlama sistemi temin edilmesine rağmen şayet boşluğu fazla ise, makine de vuruntu, şaftın boluzması ve yatak metalinin kırılması olayları meydana gelir. Eğer boşluk az ise yatk ısınması ve sarması olayı meydana gelecektir, bu nedenle montaj ve ayarlamada iyi bir yağlama ile birlikte gerekli boşluk toleranslarının da uygunluğuna bi hassa itina edilmelidir.