TRABZON İLİ KISITLI ALANLAR ÇALIŞMASI E. KAZANCI 1 1 Trabzon Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı, Harita Yüksek Mühendisi, Trabzon, erdemkazanc1@hotmail.com Özet Madencilik faaliyetleri ile ilgili yapılan ruhsat başvurularında, 3213 Sayılı Maden Kanununa göre kısıtlama getirilmesi gerekmektedir. Böylece nitelikli su kaynakları, doğal varlıklar, orman ve su kaynakları, şehir estetiği ve turizm açısından korumamız gereken alanlar korunmuş olacaktır. Bu nedenle, bu bölgeler önceden tespit edilmiş olmalıdır ve sonraki lisanslar bu sınırlamalara göre verilmelidir. Şehirlerin korunması, sürdürülebilirliği ve gelişimi açısından kısıtlı alanlar çalışması zorunludur. Bu bağlamda, Trabzon valiliğinden tarafından yürütülen çalışma ile tüm birimlerden bilgi ve belgeler toplanmıştır. Bu alanda, ölçümler, çalışma ile ilgili tahmin ve kontrol işlemleri yapılmıştır. Daha sonra toplanan verilerle gerekli düzeltmeler yapılmış, kısıtlı alanlar oluşturulmuş ve onay için çalışma Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına gönderilmiştir. Anahtar kelimeler: Kısıtlı Alan, Maden, Madencilik, Ruhsat, Mevzuat Abstract RESTRICTIVED AREA STUDY OF TRABZON PROVINCE The license application made regarding mining activities, must be restricted according to the Mining Law No. 3213. Thus, qualified water resources, natural assets, forests and water resources, the area that we need to protect the city in terms of aesthetics and tourism will be preserved. Therefore, these areas should be predetermined and the next licenses should be given according to these restrictions In terms of the protection, sustainability and development of cities, restricted areas is compulsory. In this context, information and documents from all units with the work carried out by the Trabzon governor's office had been collected. In this field, measurements, estimations and control operations related to the study had been done. After that the data collected with the necessary corrections were made, restricted areas have been created and for the approval, the study was sent to Energy and Natural Resources Ministry. Keywords: Restricted Area, Mineral, Mining Licenses, Legislation,
1. Yöntem 2 3213 Sayılı Maden Kanununun 7. Maddesi ile bu kanuna bağlı Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliğinin 119 maddelerinde; Madencilik faaliyetlerinin yapılması ve ruhsatlandırma işlemlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak yeni verilecek ruhsat alanlarına maden işletme yöntemi, faaliyetin yapıldığı bölge, madenin cinsi, yapılacak yatırımın çevresel etkileri, şehirleşme ve benzeri hususlar dikkate alınarak, temdit talepleri dahil ruhsat verilen alanlarda kazanılmış haklar korunmak kaydıyla, ilgili kurumların görüşleri alınarak Bakanlık tarafından kısıtlama getirilebilir. İlk müracaat veya ihale yolu ile yapılacak ruhsatlandırmalarda müracaatın yapılacağı alanlar diğer kanunlar ile getirilen kısıtlamalar gözönüne alınarak Bakanlıkça ruhsat müracaatına kapatılabilir. Kısıtlama gerekçesi ortadan kalkan alanlar ihale yoluyla aramalara açılır. Bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlama ancak kanun ile düzenlenir denilmektedir. Bu kapsamda, kısıtlı alanların belirlenebilmesi için, kısıtlama getirilecek alanlara yönelik gerekli kurum görüşleri ilgili tüm kurum ve kuruluşlardan toplanarak bir bilgi havuzu oluşturulması gerekmektedir. Böylece oluşturulacak olan tüm alanlar, bölgenin korunması, sürdürülebilirliği, kalkınması da göz önünde bulundurularak değerlendirilecektir. 6360 sayılı 14 İlde Büyükşehir ve 27 İlçe Belediyesi Kurulması Hakkındaki Kanun kapsamında Büyükşehir olan illerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına, diğer şehirlerde ise İl Özel İdarelere gerekli yetki verilmiş olup, kısıtlı alanlara yönelik çalışmaları yürütme ve Bakanlık onayına sunma görevi bu kurumlara verilmiştir. Bu kapsamda oluşturulacak Valilik görüşüne esas olmak üzere ilgili tüm kurumlardan gerekli tüm envanter bilgileri ile gerekli görüşler alınarak, arazide ölçüm, hesap ve kesin kontrollerle birlikte alanlar kapatıldıktan sonra Valilik nihai çalışması oluşturulmuş ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ( Maden İşleri Genel Müdürlüğü) onayına sunulmuştur. 2. Yapılan Çalışmalar 3213 Sayılı Maden Kanununun 7. Maddesi ile bu kanuna bağlı Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliğinin 119 maddeleri kapsamında, I. ve II-a grubu maden müracaatlarına kapatılacak alanların belirlenmesi amacı ile Trabzon İli kısıtlı alanlar çalışması Valilik ( Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı) tarafından oluşturulan komisyon ile birlikte yürütülmüştür.
3 17.02.2015 tarihinde eski Trabzon Valisi Sayın A.Celil ÖZ başkanlığında Kısıtlı Alanlar toplantısı yapılmış ve tüm kurumlardan kendi mevzuatları açısından söz konusu çalışmaya yönelik kısıtlama getirilecek alanlar bilgi işlem modunda istenerek 2 ay süre verilmiştir. Bu kapsamda, Valilik görüşüne esas oluşturmak üzere Trabzon İlinde kurum görüşeleri gerekli görülen 15 kurumdan (Trabzon Büyükşehir Belediyesi, TİSKİ Genel Müdürlüğü, İller Bankası Bölge Müdürlüğü, Orman Bölge Müdürlüğü, D.S.İ. 22. Bölge Müdürlüğü, Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü, Trabzon Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Ulaştırma 11. Bölge Müdürlüğü, Orman ve Su İşleri 12. Bölge Müdürlüğü Trabzon Şube Müdürlüğü, Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, Trabzon Bilim Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, Trabzon İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Trabzon İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürülüğü, Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü) gerekli saha koordinatları, envanter ve proje bilgileri ile ilgili kurum görüşleri toplanarak elde edilen verilerden kapalı alan (poligon) oluşturacak şekilde alan birleştirme işlemleri 3 aylık bir büro çalışması sonucu tamamlanmıştır. Trabzon İlinin coğrafi, kültürel, ekonomik, demografik ve sosyal yapısı da ele alınarak gerekli arazi çalışmaları da dikkate alınmış ve ilgili kurumlardan gelen verilerin bir kısmı elemine edilmiştir. Kurum görüşlerinde belirtilen sayısal alanlar toplanarak alanlar çakıştırılmış ve Trabzon için kısıtlı alanlara yönelik kapalı alanlar oluşturulmuştur. Ancak kurumlardan gelen veriler neticesinde Trabzon ilindeki maden sahalarının %72 lik bir kısmının kısıtlı alan olarak kapatıldığının tespit edilmesi üzerine bölgenin hammadde ihtiyacı da göz önünde bulundurularak ilgili tüm kuruluşlarla tekrar toplantı yapılmış ve kısıtlı alanlara yönelik alanlar Trabzon ilinin coğrafi, demografik, kültürel ve tarihi yapısı da göz önünde bulundurularak tespit edilmiştir. Bu kapsamda, D.S.İ. 22. Bölge Müdürlüğü, Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü ve Trabzon İller Bankası Bölge Müdürlüğü tarafından belirtilen görüşlerin bir kısmı Bakanlık izni ile çıkarılmış ve sonuç veriler harita üzerinde işlenerek toplamda 1755 adet kapalı alan oluşturulmuş ve 300.000 hektarlık alan I. ve II(a) grubu maden ruhsatı başvurularına kazanılmış haklar korunmak kaydı ile kapatılmış ve onay için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına (Maden İşleri Genel Müdürlüğü) gönderilmiştir.
4 166400 Ha %36 TRABZON İLİ KISITLANACAK ALANLAR 300000 Ha %64 KISITLANMAYACAK ALANLAR KISITLANACAK ALANLAR Şekil 1. Trabzon İli Kısıtlı Alanlar Çalışması 3. Sonuç ve Öneriler Sonuç: 3213 Sayılı Maden Kanununun 7. Maddesi ile Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliğinin 119. Maddesi kapsamıda Trabzon Valiliği (Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı) tarafından yapılan kısıtlı alanlar çalışması sonucunda, Şekil 1. de görüldüğü gibi Trabzon İli Sınırları dahilinde maden işletme ruhsatı devam eden 46 adet maden sahasının 33 ü kısıtlı alanlar içerisinde kalmıştır. 3213 Sayılı Maden Kanununun 7. Maddesi kapsamında, temdit süresi dahil kazanılmış haklar korunmak suretiyle işletme ruhsat süresi boyunca faaliyetlerine devam edebileceklerdir. Kısıtlı Alanlar çalışması tamamlanmamış ya da halen devam eden illerde söz konusu çalışmaya hız kazandırılarak bir an önce tamamlanmalıdır. Böylece Ruhsat sahibi yaptığı yatırımın maden ruhsatı aldıktan sonraki aşamalarından olan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı (GSM) aşamasında, 3213 Sayılı Maden Kanununa göre oluşturulan Valilik Görüşünde bir olumsuzluk olması durumunda yatırımın boşa çıkması önlenmiş olacak ve yatırımcı daha maden ruhsatı alma aşamasında, başvuruda bulunacağı alanın I. Ve II(a) grubu maden ruhsatı başvurularına kapalı alan olması halinde başvuruda bulamayacak ve hak kaybı önlenmiş olacaktır. Ekonomik olarak yatırımcıyı koruması yanında, ilgili kurumların mevzuatları çerçevesinde Valiliğe sunacakları görüşleri ile çevresel açıdan gerekli önlemlerin alınması mümkün olacak ve böylece bölgedeki mevcut yatırım ve kaynaklar korunmuş olacaktır.
5 Bölgenin hammadde ihtiyaçları da dikkate alınarak oluşturulacak ruhsata kapalı alanlar kazanılmış haklar korunmak kaydı ile oluşturulacaktır. Bu çalışma neticesinde Karadeniz in nadide şehirlerinden olan Trabzon İli nin yeşil doğasının korunması, sosyal ve tarihi dokusunun bozulmasına engel olunması ve tüm bunlara dikkat edilirken de bölgenin hammadde ihtiyacını karşılayacak şekilde yürütülmüştür. Trabzon genelinde Kısıtlı Alanlara yönelik, ilgili kurumlarından gelen verilerin değerlendirilmesi ve arazi etütleri sonucunda Trabzonda faaliyetleri devam eden 42 adet maden sahasından 33 (yaklaşık %72 si) tanesi, kazanılan haklar korunmak kaydı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ( Maden İşleri Genel Müdürlüğü) onayına sunulan kısıtlı alanlar içerisinde kalmıştır. Kaynaklar Maden Kanunu (3213 Sayılı), Resmi Gazete no: 18785,, (1985) Kısıtlı Alanların Belirlenmesiyle,Şehrimizin Korunması, Sürdürülebilirliği, Kalkınması Ve Çevreye Hassasiyeti Sağlanmış Olacaktır. http://www.trabzon.gov.tr/kisitli-alanlarin-belirlenmesiyle-sehrimizin-korunmasi-surdurulebilirligikalkinmasi-ve-cevreye-hassasiyeti-saglanmis-olacaktir