13 H A M L E D E 8.HAMLE KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE
Denge Hali; *Sabit sıcaklıkta kapalı sistemlerde renk, basınç... gibi gözlenebilen özelliklerin değişmez duruma gelmesiyle kurulur. * Çift yönlü (tersinir) ok ile gösterilir. * İleri tepkime hızının geri tepkime hızına eşit olduğu sistemlerde kurulur. * Tepkimede en az enerjili durum ile en fazla düzensizliğin uzlaştığı durumlarda kurulur. * Maddelerin derişimlerinin değişmediği durumlarda kurulur. * Tepkimenin mekanizmasına bağlı olmayan dinamik bir olaydır. *Yani hareketlidir. Tepkime durmaz,hız sıfır olmaz. * Mikroskobik olayların devam ettiği makroskobik olayların durduğu anda kurulur. *Kimyasal tepkimelerde olduğu gibi fiziksel olaylarda da denge olayı vardır. SORU KİMYASAL DENGE Girenlerin ve ürünlerin aynı fiziksel hallerde olduğu tepkimelerde kurulan dengeye homojen denge denir. CO(g) + 1/2O 2 (g) CO 2 (g) KİMYASAL DENGE Girenlerin ve ürünlerin farklı fiziksel hallerde olduğu tepkimelerde kurulan dengeye heterojen denge denir. BaCO 3 (k) BaO(k) + CO 2 (g) DENGE BAĞINTISI aa(g) + bb(g) cc(g) + dd(g) Saf katı ve sıvılar, derişimleri değişmediği için denge bağıntısına yazılmaz. Denge tepkimesinde yer alan maddelerin katsayıları denge bağıntısındaki molar derişimlere üs olarak yazılır. Denge sabiti sadece sıcaklıkla değişir. Denge sabitinin birimi her tepkime için farklıdır Mekanizmalı tepkimelerde denge bağıntısı toplu tepkimeye göre yazılır. Aşağıda verilen tepkimelerin denge bağıntılarını yazınız. a) CaCO 3 (k) CaO(k) + CO 2 (g) C) Zn(k) + 2Fe 3+ (suda) Zn 2+ (suda) + 2Fe 2+ (suda) Aşağıda verilen denge tepkimelerinin derişimler ve kısmi basınçlar cinsinden denge bağıntısını yazınız. a) N 2 (g) + 3H 2 (g) 2NH 3 (g) b) Fe(k) + CO 2 (g) FeO(k) + CO(g) SORU İki basamakta gerçekleşen bir tepkimenin mekanizması şöyledir: 1. NO(g) + Br 2 (g) NOBr(g) + Br(g) (Yavaş) 2. NO(g) + Br(g) NOBr(g) (Hızlı) Buna göre bu tepkimenin denge bağıntısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? a) Kc=[NO][Br 2 ] b) Kc= [NOBr][Br]/[NO][Br 2 ] b) [NOBr]/[NO][Br] d) Kc=[NOBr] 2 /[NO] 2 [Br 2 ] e) Kc= [NO] 2 [Br 2 ]/[NOBr] 2 SORU Dengedeki bir tepkime için I-ileri ve geri yödeki tepkimelerin hızları eşittir. II-İleri ve geri yöndeki tepkimelerin hız sabitlerinin değerleri eşittir. III-Dengeyi bozacak bir etki yapıldığında denge sabitinin değeri (Kc) değişir. İfadelerden hangileri kesinlikle doğrudur? a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e) I ve III soru 2X(g) + by(g) Z(g) + T(g) Tepkimesinde denge sabiti birimi L 4 /mol 4 olduğuna göre b nin değeri kaçtır? a)1 b)2 c) 3 d) 4 e) 5
KİMYASAL DENGE Deney X 2 (g) Y 2 (g) XY 2 (g) 1 0,2 0,4 0,4 2-0,4 0,6 0,2 3-1,2 1,2 0,4 Sabit hacimli bir kapta üç farklı deneyde kaba konulan X 2 ve Y 2 gazları tepkime sonucunda oluşan XY 2 gazının mol sayıları verilmiştir.buna göre hangi deneylerde tepkime denge ile sonuçlanmıştır? A) Yalnız II b) Yalnız III c) I ve II d) II ve III E) I,II,III 3 litrelik boş bir kaba n mol X gazı konulup t 0 C de X(g) Y(g) + Z(g) Denklemine göre denge kurulduğunda her bir gazın derişimi eşit olduğu belirleniyor.bu tepkimenin derişimler türünden denge sabiti (Kc) 0,24 tür. Buna göre başlangıçta kaba konulan X gazının mol sayısı n kaçtır? a) 0,36 b) 0,72 c) 1,44 d) 1,60 e) 2,4 Sabit hacimli boş bir kaba 1 mol CO 2 ve 1 mol H 2 gazları konularak t 0 C de sıcaklıkta, CO 2 (g) + H 2 (g) CO(g) + H 2 O(g) Dengesi oluşturuluyor.denge anındaki kaptaki CO gazının mol kesri (X CO ) nin 0,2 olduğu belirleniyor.bun göre bu tepkimenin derişimler türünden denge sabiti kaçtır(kc) kaçtır? a) 2/3 b) 4/5 c) 8/9 d) 4/9 e) 16/9 Bir kimyasal denge reaksiyonunda madde derişimlerinin zamanla değişimi grafikteki gibidir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (Tepkime en küçük tamsayılarla denkleştirilecek.) A)4. dakikadan sonra sistem dengeye ulaşmıştır. B) Derişimler türünden denge sabitinin (Kc) sayısal değeri 27'dir. C) Denge tepkimesi 4A(g) + B(g) 3C(g) + 2D(g) şeklindedir. D) Derişimler türünden denge sabiti (Kc) birimsizdir. E) Reaksiyon A ya göre % 50 verimle gerçekleşmiştir.
aa(g) + bb(g) cc(g) + dd(g) Kısmi basınçlar cinsinden denge bağıntısını yazınız. KİMYASAL DENGE Kp = Kc (R T) n Ürünlerdeki gaz bileşenlerinin mol sayısı, tepkenlerdeki gaz bileşenlerinin mol sayısına eşit ise n = 0 olur. Eşitlikte n = 0 ise (R.T) n = 1 e eşit olur. Bunun sonucunda Kc = Kp olur. Gaz fazında gerçekleşen tepkimelerde gazların derişimleri yerine kısmi basınçları alınarak hesaplanan denge sabitine kısmi basınçlar türünden denge sabiti (K P ) denir. ÖRNEK: H 2 (g) + Br 2 (g) 2HBr(g) tepkimesinin 25 o C de denge sabiti Kc = 2. 10 19 dur. Aynı sıcaklıkta tepkimenin kısmi basınçlara bağlı denge sabiti (Kp) kaçtır? MİNİ TEST SORU 2XY 2 (g) X 2 (g) + 2Y 2 (g) Sabit sıcaklıkta dengede bulunan yukarıdaki tepkimenin derişimler cinsinden denge sabiti Kc=10,kısmi basınçlar cinsinden denge sabiti Kp=328 dir.buna göre tepkimenin gerçekleştiği sıcaklık kaç 0 C dir? a)0 b) 27 c) 127 d) 227 e) 400 SORU 2X(g) 3Y(g) Kapalı bir kaba konulan bir miktar X gazının Kısmi basıncı 4 atmosferdir.tepkime dengeye ulaştığında kaptaki toplam gaz basıncı 5 atmosfer olduğuna göre Kp kaçtır? a) 1/4 b) 9 c) 24/4 d) 27/4 e) 6 SORU Çözüm: ax(s) + by(g) ct(g) verilen denge tepkimesinde Kp=Kc olduğuna göre; I-b=c dir II- a+b >c dir III- a+b =c dir Eşitliklerden hangileri doğrudur? a)yalnızi b) I,II,III c) II ve III d) I ve II e) I ve III
KİMYASAL DENGE Denge tepkimesi ters çevrilirse Kc nin sayısal değeri 1/Kc olur. 2CO(g) + O 2 (g) 2CO 2 (g) K C1 2CO 2 (g) 2CO(g) + O 2 (g) K c2 =1/Kc1 Denge tepkimesinin katsayıları n katsayısı ile çarpılırsa bu tepkimenin denge sabiti, ilk tepkimenin denge sabitinin n. kuvvetine eşittir. 2CO(g) + O 2 (g) 2CO 2 (g) 2nCO(g) + no 2 (g) 2nCO 2 (g) K C1 K C3 = K n C1 Denge tepkimesinin katsayıları n sayısına bölünürse denge sabiti, ilk tepkimenin denge sabitinin n. dereceden köküne eşit olur. 2CO(g) + O 2 (g) 2CO 2 (g) KC1 = CO(g) + 1/2 O 2 (g) CO 2 (g) KC2 = Denge Sabiti(Kc) ile Tepkime Denklemi İlişkisi Tepkime denklemi birden çok kimyasal tepkimenin toplamı şeklinde yazılabiliyorsa toplam tepkimenin denge sabiti, toplanan tepkimelerin denge sabitlerinin çarpımına eşittir. K Toplam = K C1 K C2... Kn X 2 (gaz) + 2Y 2 (g) 2XY 2 (g) Reaksiyona ait denge sabitinin değeri K c1 dir.aynı sıcaklıkta, XY 2 (g) ½ X 2 (g) + Y 2 (g) Tepkimesinin K p si ile K c si arasındaki bağıntı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir.? a) K p = K c (RT) 2 b) Kp= (RT/K c ) 1/2 b) K p = RT/(K c ) 1/2 c) K p =( K c ) 2 R e) K p = (K c ) 3 (RT) 2 2X + Y 2Z K 1 Q Z + Y K 2 Tepkimeleri ve denge sabitleri veriliyor.buna göre denge sabiti K 1 /(K 2 ) 2 olan tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? a) 2X + 3Y 2Q b) 2X + Q 3Z c) 2Q X + 2Y d) 2Z X + Q e) X + Y 2Q + Z X 2 (g) + Y 2 (g) 2XY(g) Tepkimesi 2,5 mol X 2 ve 1,5 mol Y 2 gazları ile başlatılıyor. Bir litrelik kapta denge anında 1 mol XY gazı bulunduğuna göre aynı sıcaklıkta, XY(g) 1/2X 2 (g) + 1/2Y 2 (g) ÇÖZÜM tepkimesinin derişimler türünden denge sabiti kaçtır? A) 2 1/2 B)0,5 C)2.(2) 1/2 D) 1 E) 2
DENGE KESRİ Denge Kesri Kapalı bir sistemde gerçekleşen denge tepkimesinin herhangi bir andaki bileşenlerinin derişimleri tepkimenin dengede olup olmadığı hakkında bilgi verir. QC < KC ise tepkime dengede değildir. İleri tepkime hızı geri tepkime hızından büyüktür. Tepkime yeniden dengeye gelirken ürünler yönünde daha hızlı ilerler. Q C = K C olunca tepkime dengeye gelir. Q C > K C ise tepkime dengede değildir. Geri tepkime hızı ileri tepkime hızından büyüktür. Tepkime yeniden dengeye gelirken girenler yönünde daha hızlı ilerler. Çözüm: CO(g) + 3H 2 (g) CH 4 (g) + H 2 O(s) Kc = 5 ΔH < 0 dır 1 litrelik kapta 1 mol CO, 2 mol H2, 1 mol CH 4 ve 1 mol H2O bulunmaktadır. Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? A) Sistem dengededir. B) Sistem dengeye ulaştığında CO gazının miktarı artar. C) Sistem dengeye ulaştığında CH 4 (g) miktarı artar D) Sabit sıcaklıkta sistem dengeye ulaştığında H 2 O(s) buhar basıncı artar. E) Zamanla Kc değeri artar. c Çözüm: 1litrelik sabit hacimli kapalı bir kapta belirli bir sıcaklıkta gerçekleşen; 2X(k) +Y(g) 3Z(g) Kc=4 tepkimesinde X katısı ile Y ve Z gazlarından 2'şer mol bulunduğu anda; I.İleri tepkime hızı, geri tepkime hızına eşittir. II.İleri tepkimenin hız sabitinin (ki), geri tepkimenin hız sabitine (kg) oranı 4'e eşittir. III. Sistem dengededir. yargılarından hangileri doğrudur? A)Yalnız I B)Yalnız II C)I ve II D ) II ve III E) I,II ve III Çözüm: X(g) Y(g) +Z(g) Kc=4 1litrelik kapalı kapta belirli bir sıcaklıkta 4 mol X, 2 mol Y ve 1mol Z gazları karışımı vardır. Buna göre, sistem ile ilgili; I.Denge kesri (Qc) <Kc olduğundan tepkime dengede değildir. II.Tepkime ürünler yönünde ilerler. III.Y gazının denge derişimi 2 molardan azdır. yargılarından hangileri doğrudur? A)Yalnız I B)Yalnız II C) I ve II D) II ve III e ) I,II ve III
KİMYASAL DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER Le Chatelier Prensibi: Denge sistemine dengeyi bozmak üzere dıştan bir etki yapılırsa sistem bu etkiyi azaltacak yönde bozulur ve yeni denge kurulur. A.Derişimin Etkisi 1- Sabit sıcaklıkta ve hacimde X gazı eklenirse; X(g) +2Y(g) 2 Z(g) +T(k) Denge ürünler yönüne kayar. Y gazının mol sayısı ve derişimi azalır. Z nin mol sayısı ve derişimi artar. X in gazının derişimi başlangıca göre artar T katısının mol sayısı artar ancak derişimi değişmez. Kc değişmez. A.Derişimin Etkisi 2.. Sabit sıcaklık ve hacimde Y gazı uzaklaştırılırsa; Denge girenler yönüne kayar. Ortamdan Y gazı uzaklaştırıldığı için başlangıca göre Y gazı derişimi azalır ve mol sayısı azalır X gazı derişimi ve mol sayısı artar T katısı derişimi değişmez. T katısı mol sayısı azalır. Z gazı derişimi ve mol sayısı azalır. Kc değişmez X(g) +2Y(g) 2 Z(g) +T(k) 3.Sabit sıcaklıkta T katısı eklenirse; Dengeyi etkilemez. T katısının derişimi değişmez. T katısının mol sayısı artar.
CaCO 3 (k) CaO(k) + CO2(g) tepkimesi dengedeyken tepkime kabına aynı sıcaklıkta bir miktar CO 2 gazı eklenirse Denge girenler yönüne kayar. CO 2 gazının denge derişimi değişmez. CaCO 3 katısının mol sayısı artar. CaCO 3 katısının derişimi değişmez. CaO katısının mol sayısı azalır. CaO katısının derişimi değişmez SICAKLIK ETKİSİ Denge sabiti yalnızca sıcaklıkla değişir A) Endotermik tepkimelerde N 2 O 4 (g) + ısı 2NO 2 (g) tepkimesinde *Sıcaklık artışı dengeyi ürünler lehine bozar. *NO 2 gazının derişimi artarken, * N 2 O 4 gazının derişimi azalır. *Kc büyür B) Ekzotermik tepkimelerde; N 2 +3H 2 2NH 3 (g) + ısı tepkimesinde *Sıcaklık artışı dengeyi girenler yönüne bozar. *N 2 ve H 2 gazlarının derişimi artarken *NH 3 gazının derişimi azalır. *Kc azalır. Sıcaklık düşürüldüğünde ise tam tersi olur. N 2 O 4 (g) + ısı 2NO 2 (g) N 2 +3H 2 2NH3(g) N 2 O 4 (g) + ısı 2NO 2 (g) N 2 +3H 2 2NH3(g)
BASINÇ HACİM DEĞİŞİKLİĞİ 1-Gazların mol sayıları dikkate alınarak yapılır. Katıların ve sıvıların derişimleri sabit olup kap hacmindeki değişimlerden etkilenmezler. 2-Hacim artışı ile tüm maddelerin derişimi azalırken, hacmin azalması ile tüm maddelerin derişimi artar. 2NO(g) + Cl 2 (g) 2NOCl(g) tepkimesi dengedeyken sabit sıcaklıkta tepkime kabının hacmi azaltılırsa 3-*Hacim veya basınçtaki değişmeler denge sabitinin sayısal değerini (Kc) değiştirmez. 4- Sabit sıcaklık ve hacimde maddelerle etkileşmeyen gaz eklendiğinde (örneğin soy gaz) Dengede yer alan gazların kısmi basınçları değişmediğinden denge bozulmaz. 5- Sabit sıcaklık ve basınçta (örneğin hareketli pistonlu kapta) maddelerle etkileşmeyen gaz eklendiğinde Kaptaki toplam basınç değişmez ancak hacim artışıyla denge mol sayısının çok olduğu yöne doğru bozulur. Bütün maddelerin derişimi önce artar. Denge mol sayısı az olan tarafa kayar Grafiğe göre; 2NO(g) + Cl 2 (g) 2NOCl(g tepkimesi dengedeyken sabit sıcaklıkta kap hacmi artırılırsa 2NO(g) + Cl 2 (g) 2NOCl(g) *Tüm maddelerin derişimi önce azalır. * Daha sonra denge mol sayısı çok olan tarafa kayar Grafiğe göre; 2NO(g) + Cl 2 (g) 2NOCl(g) 2HCl(g) H 2 (g) + Cl 2 (g) tepkimelerinde olduğu gibi gaz halindeki girenlerin ve ürünlerin mol sayılarının eşit olduğu denge tepkimelerinde kap hacmini değiştirmek derişimleri değiştirir ancak denge bozulmaz. 2NO(g) + Cl 2 (g) 2NOCl(g)
Tepkimesi dengede iken t anında sabit hacimde ve sıcaklıkta yapılan etki için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A)Ortamdan Y 2 gazı uzaklaştırılmıştır. B)Ortama XY 2 gazı eklenmiştir. C)Ortama Y 2 gazı eklenmiştir. D)Ortama He gazı eklenmiştir. E)Ortama X 2 gazı eklenmiştir 2NH 3 (g) N 2 (g) + 3H 2 (g) H>0 Tepkimesi sabit hacimli bir kapta belirli bir sıcaklıkta dengededir. Bu sisteme aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulandığında kaptaki her üç gazın derişimi artar? a)katalizör b) Sıcaklığı artırma c) Sıcaklığı Düşürme, d) Kaba N 2 gazı ekleme e) Kaba NH 3 gazı ekleme H 2 S(g) + Br 2 (s) 2HBr(s) + S(k) H>0 25 0 C sıcaklıkta yukarıdaki tepkime dengededir.kaptaki Br 2 sıvısının miktarını artırmak için ; I-Bir miktar S(k) ilave etmek II-Sistemin sıcaklığını düşürme III-Tepkime uygun katalizör ekleme İşlemlerinden hangileri yapılabilir a) Yalnız I b) Yalnız II c) I ve II d) II ve III e) I,II,III
Aşağıda verilen denge tepkimelerinin hangisinde aynı koşullarda giren ilave edilirse dengedeki bütün maddelerin mol sayıları artar? A) SO 2(g) + 1/2O2(g) SO 3(g) B) PCl3(g) + Cl2(g) PCl5(g) C) H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g) D) 2NH3(g) N2(g) + 3H2(g) E) CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O(g) C Sürtünmesiz hareketli pistonlu kapta dengede olan; 2CaS(k) + 3O2(g) 2CaO(k) + 2SO2(g) + ısı tepkimesine yapılan bir etki sonucu CaO katı kütlesinin arttığı gözleniyor. Buna göre, ayrı ayrı uygulanan bu etki; I. Sabit hacimde ve sıcaklıkta kaptan bir miktar SO2 gazı uzaklaştırma II. Sabit hacimde sıcaklığı azaltma III. Sabit sıcaklıkta kabın hacmini artırma yukarıdakilerden hangileri olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2NH 3 (g) N 2 (g) + 3H 2 (g) Tepkimesi sabit sıcaklıkta, hareketli pistonla kapatılmış kapta yukarıdaki tepkime dengededir. Kaba sabit sıcaklıkta bir miktar He(g) ekleniyor. Buna göre; I.NH 3 (g) kısmi basıncı azalır. II. N 2 ve H 2 derişimleri artar. III. Denge sabiti artar. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III Homojen gaz fazında gerçekleşen bir tepkime ile ilgilli verilen bilgiler şöyledir: *Hacim artırıldığında denge ürünler lehine kayar *Sıcaklık artırıldığında toplam molekül sayısı artar Buna göre bu tepkime ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A)Ekzotermik (ısı veren) tir B) K p =K c (R.T) n bağıntısındaki n >0 dır. C) Maksimum düzensizlik girenler lehinedir. D) Denge sabiti sıcaklık arttıkça azalır. E) Minimum enerji eğilimi ürünler lehinedir. PCl 5 (g) PCl 3 (g) + Cl 2 (g) Tepkimesi sabit hacimli 1 litrelik kapta 0,8 mol PCl 5, 0,4 mol PCl 3 ve 0,8 mol Cl 2 gazları dengededir. Bu kaptan kaç mol PCl 5 çekilirse aynı sıcaklıkta yeniden kurulan dengede kapta 0,2 mol PCl 3 gazı bulunur? PCl 5 (g) PCl 3 (g) + Cl 2 (g) a)0,1 b)0,3 c) 0,5 d) 0,6 e) 0,7 X(g) 2Y(g) X(g) 2Y(g) Tepkimesi 1 litrelik kapta 0,5 mol X ve 2 mol Y gazı dengededir.bu kabı hacmi kaç litre artırılırsa sabit sıcaklıkta yeniden kurulan dengede kaptaki Y gazı 2,4 mol olur? a) 1,2 b) 1,4 c) 1,6 d) 2,8 e) 3,2
2Y(g) X(g) H >0 tepkimesine göre sistem dengede iken bu dengeyi; I. X lehine II. Y lehine kaydırmak için aşağıdaki işlemlerden hangileri uygulanmalıdır? I II A) Y(g) eklemek Sıcaklığı artırmak B) X(g) eklemek Sıcaklığı artırmak C) Y(g) eklemek Sıcaklığı azaltmak D) Basıncı düşürmek Basıncı artırmak E) Hacmi artırmak Hacmi azaltmak 1 litrelik bir kapta 0,4 mol XO, 0,4 mol O 2 ve 51,2 gr XO 2 (g) karışımı; 2XO(g) + O 2 (g) 2XO 2 (g) Belirli bir sıcaklıkta, 2CO 2 (g) 2CO(g) + O2(g) tepkimesinin derişimler türünden denge sabiti (Kc) 4 dır. Buna göre, aynı sıcaklıkta aşağıdaki tepkimelerden hangisinin derişimler türünden denge sabiti (Kc) 1/2'tür? A) 2CO(g) + O 2 (g) 2CO 2 (g) B) CO 2 (g) CO(g) + 1/2O 2 (g) C) 4CO 2 (g) 4CO(g) + 2O 2 (g) D) 4CO(g) +2O 2 (g) 4CO 2 (g) E) CO(g) + 1/2O 2 (g) CO 2 (g) 2XO(g) + O 2 (g) 2XO 2 (g) tepkimesine göre dengededir. Tepkimenin denge sabiti 10 olduğuna göre, X atomunun mol kütlesi nedir?(o:16) A) 2 B) 4 C) 8 D) 16 E) 32 a) CaCO 3 (k) CaO(k) + CO 2 (g) tepkimesi 800 K sıcaklıkta dengeye ulaştığında basınç 16,4 atm olarak ölçülüyor.tepkimenin derişime bağlı denge sabiti(kc) Kaçtır? a) 0,025 b) 1/50 c) 1/0,82 d) 0,082 e) ¼ H 2 + Cl 2 2HCl(g) tepkimesi belirli bir sıcaklıkta dengededir.sabit sıcaklıkta sistemin hacmi küçültülerek basıncı artırılırsa; I- İleri tepkime hızı artar II- Geri tepkimenin hızı artar III- Denge konumu bozulur Yargılardan hangileri doğrudur? a) Yalnız I bi I ve III c) I ve II d) II ve III e) I,II,III SO 3-2 (suda) + H 2 O(s) HSO 3 - (suda) + OH - (suda) Dengesinin bulunduğu kaba aynı sıcaklıkta aşağıdakilerden hangisinin katılması denge derişimlerini değiştirmez(katı hacmi önemsizdir) a)h 2 O(s) b) NaOH(k) c) NaHSO 3 (k) d) HCl(suda) e) NaCl(k)
H 2 (g) + Cl 2 (g) 2HCl(g) H 2 (g) + Cl 2 (g) 2HCl(g) Çözüm: 1 L kapta 0,4 mol H 2,0,4 mol Cl 2 ve 0,8 mol HCl dengede bulunmaktadır.kaba 0,4 mol HCl ilave edilerek tekrar denge kurulduğunda kapta kaç mol HCl bulunur? a)0,6 b) 0,8 c) 0,9 d) 1 e) 1,1 N 2 O(g) + 2O 2 (g) N 2 O 5 (g) Çözüm: N 2 O(g) + 2O 2 (g) N 2O 5(g) 2L lik sabit hacimli kaba 2 mol N 2 O ve 1 mol O 2 gazları konulduğunda N 2 O gazının %20 si azaldığında tepkime dengeye ulaşmıştır.buna göre tepkimenin derişimler cinsinden denge sabiti Kc kaçtır? a)1 b) 5 c) 15 d) 25 e) 100 X(k) +2Y(g) Z(g) + T(k) Sadece katı ve gaz fazında yürüyen ax + by cz Yukarıdaki tepkimenin 30 0 C deki denge denge sabiti 50 0 C deki denge sabitinden büyüktür.buna göre; I-Tepkime endotermiktir. II-Dengedeki tepkimeye X(k) ilave edildiğinde denge ürünle yönüne ilerler III-Düşük sıcaklıkta giren maddeler daha kararlıdır İfadelerden hangileri yanlıştır? a)yalnız I b) Yalnız II c) I ve II d) I ve III e) I,II,III FeO(k) + CO(g) Fe(k) + CO 2(g) Tepkimesinin sabit sıcaklıkta denge sabitini bulabilmek için; I-k i ve k g hız sabitleri II- CO(g) ve CO 2 (g) derişimleri III-FeO(k) ve Fe(k) denge derişimleri Değerlerinden hangileri tek başına yeterlidir? a)yalnızi b) Yalnız III c) I ve II d) II ve III e) I,II,III tepkimesinin T K sıcaklığında kısmi basınçlar türünden denge sabiti; Kp = (P z) 2 / P y Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a)x katıdır b)kp=kc.rt c) b=1 c= 2 d) Kc=[Z] 2 /[Y] e) T sıcaklığında tepkime süresince X in derişimi azalır. CaCO 3 (k) CaO(k) + CO 2(g) Sabit hacimli bir kapta gerçekleşen denge tepkimesine t anında sabit sıcaklıkta bir miktar CO 2(g) ekleniyor. mol grafiklerden hangileri doğrudur? t a) Yalnız I b) Yalnız II derişim c) Yalnız III d) I ve III CO E) I,II,III 2 e) I,II,III t CO 2 Basınç CO 2 t