ABD PAZARINA GİRİŞTE FİRMALARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR VE ALABİLECEKLERİ HUKUKİ TEDBİRLER Zara Law Offices 111 John Street Suite 510 New York, NY 10038 Tel: 1-212-619 45 00 Fax: 1-212-619 45 20 www.zaralawny.com 1
Amerikan Pazarı Çok büyük Çaba gerektiren Rekabetçi bir pazardır. 2
Global Rekabetçi Ülkeler 1. İsviçre 2. Finlandiya 3. İsveç 4. Danimarka 5. Singapur 6. ABD 7. Japonya 8. Almanya 9. Hollanda 10. Birleşik Krallık 11. Hong Kong 12. Norveç 13. Tayvan, Çin Cumhuriyeti 14. İzlanda 15. İsrail 16. Kanada 3
ABD vs.türkiye Türkiye, Avrupa Birliği Kredilerinin de etkisi ile 12 basamak yükselerek sıralamada 59. sırada yer almaktadır. ABD daha önce 1. sırada iken 6. sıraya düşmüş olmasına rağmen hâlâ cazip bir pazar ve teknolojik gelişmelerin global merkezi durumundadır. 4
2009 Yılı Verileri Türkiye nin ABD ye yaptığı toplam ihracat: $4.3 milyar ABD nin Türkiye ye yaptığı toplam ihracat: $11.9 milyar ABD nin toplam ihracatı: $1.46 trilyon ABD nin toplam ithalatı: $1.563 trilyon. Kaynak: https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/us.html#econ 5
Amerikan Pazarına başarılı bir şekilde girmek ve kalıcı olmak çok zordur. Dikkate Alınması Gereken Faktörler: Ürünlerinizin rekabet kapasitesi Risklere dayanma gücü Maliyet, zaman, enerji 6
Amerikan Pazarına Giriş 1. Doğrudan Satış: Şirketinizin İhracat Departmanı varsa mallarınızı direkt olarak Türkiye den satabilirsiniz. ABD de kendi şirketinizi kurabilirsiniz. Joint Venture (Iş Ortaklıkları) oluşturabilirsiniz. 2. Dolaylı Satış: Mallarınızı Acente veya Distribütör aracılığı ile satabilirsiniz. 7
Türkiye deki Şirketinizin İhracat Departmanı Alıcıyı bulma, alıcının güvenilirliğini araştırma ve satışı gerçekleştirme İhracat Departmanınızın görevidir. Müşterinizle doğrudan pazarlık edersiniz. Mallarınızı alıcıya direkt olarak siz kendiniz satarsınız. Satış sonrası servisleri kendiniz belirlersiniz. 8
Acente veya Distribütör Aracılığı ile Satış Acentenin Avantajlari Satış işlemlerinin her aşamasinda kontrol sizde olur. Mallarınızı ABD de bulundurmanız gerekmez. İlerde bir gün Amerika da kendi şirketinizi kurmak istiyorsanız önce acenteyle çalışmanız ve müşteriler bulmanız sizin için faydalı olur. 9
Acente İlişkisinin Temel Unsurları: Acentenin Görev ve Sorumlulukları 1. Acenteniz olarak çalışacak kişi ile yazılı bir sözleşme yaparak, acentenin sizin için yapması gerekenleri belirlemeli ve bu konuda anlaşmaya varmalısınız. 2. Acentenin yetkilerinin sınırı ve kapsamı hukuki terimlerle kesin ve açık olarak belirlenmelidir. 10
Acentenin Yetkileri Konusunda Cevaplandırmanız Gereken Sorular Acentenin sizin adınıza satış için pazarlık yapmasını mallar için fiyat teklifi vermesini sipariş formlarını kabul etmesini satış sözleşmesini imzalamasını alacaklarınızı tahsil etmesini gerekli olan diğer ticari işlemleri yapmasını şirketiniz, ticari faaliyetleriniz, çalişanlarınız, ürün kapas iteniz vs. hakkında müşterilere beyanda bulunmasını istiyor musunuz? 11
Acente Sözleşmesinde Belirtilmesi Gerekenler Acentenin görevleri ve yetkileri Acentenin rakip şirketlerin ürünlerini de satmaya yetkisi olup olmad ığı Acentenizin pazarlık ve satış sırasında müşteriye açıklamasını istemediğiniz ticari bilgiler Belirli bir miktarın üzerindeki satiş sözleşmelerinin bağlayıcı olabilmesi için sizin onayınızın gerekip gerekmediği Acentenin başka bir kişiyi alt acente olarak yetkilendirip yetkilendiremeyeceği Acentelik ilişkisini tek taraflı beyanla 15 gün önceden bildirimde bulunarak sona erdirme yetkiniz olduğu 12
Acente Sözleşmesinde Belirtilmesi Gerekenler-2 İşin durumuna ve şartlara göre Acentenin haftalık veya aylık olarak rapor verme yükümlülüğü Müşterilerin irtibat numaraları Görüşme detayları Alınan siparişler Alınan depozitler Tahsil edilen alacaklar Müşterilerden gelen öneri ve şikayetler Acenteye ne şekilde ve ne kadar ödeme yapacağınız Önceden Amerika ya yapılan satışlarınız varsa, o müşterilerinize yapılan satışlar için acenteye komisyon ödenmeyeceği veya daha düşük bir komisyon ödeneceği 13
Gerçek Yetki vs. Varsayılan Yetki Gerçek Yetki İsteyerek, açık bir irade beyanında bulunarak acentelik sözleşmesi ve yetki belgesi ile acenteye devrettiğiniz, adınıza işlem yapabilme yetkisidir. Varsayılan Yetki Üçüncü kişilerin, durumun özelliklerini dikkate alarak aslında sizin adınıza söz konusu işlemi yapma yetkisi olmayan acentenin sahip olduğunu varsaydıkları yetkidir. 14
Acentenin Yetkilerinin Müşterilere Bildirilmesi Acentenizden her müşterinize acentenizin yetkilerini ve yetkili olmadığı konuları açıklayan bir belge vermesini isteyebilirsiniz veya acenteden müşterinin bilgilerini alıp siz müşterinize e-maille bu yetki belgesini gönderebilirsiniz. 15
Tek Yetkili Acente Olma Durumu: Ürün bakımından tek yetkili acente, Acentenin sizin ürününüzle beraber rakip diğer şirketlerin ürünlerini de satıp satamayacağının acentelik sözleşmesinde belirtilmesi Acentenin diğer firmalar adına acentelik kabul etmesini n sizin onayınıza bağlı olması Coğrafi alan bakımından tek yetkili acente Acentenin hangi coğrafi alanda sizi temsil etmeye yetkili olduğunun sözleşmede belirtilmesi 2-3 eyalet için temsil yetkisi verilmesi veya Amerika nın bütün eyaletlerinde temsil etme yetkisi verilmesi 16
Acente Seçerken Dikkat Etmeniz Gereken Hususlar Hizmetleri Mali durumu Referansları 17
Hizmetleri Ne kadar süredir acentelik hizmetleri veriyor? Hangi ürünlerin pazarlamasını yapıyor? Daha önce dava edilmiş mi? Acentesi olduğu diğer şirketlerle yapmış olduğu sözleşmelerde sizin acenteniz olarak calışmasını engelleyici bir madde var mı veya başka bir şirketten bu konuda izin alınması gerekiyor mu? 18
Mali Durumu Kredi durumu nedir? Borçları var mıdır? İflas etmiş midir? Kredi raporu nasıldır? www.experian.com www.transunion.com www.equifax.com Referansları kimlerdir? (Mutlaka kontrol edin ve arayın) Sosyal Sigorta numarası Özgeçmiş/ CV Piyasada nasıl tanındığı 19
Öneriler Deneme suresi (3 ay) içinde belli bir miktarda satış yapamaması durumunda acentelik ilişkinizin tek taraflı bildirimle sona ereceğini sözleşmede belirtin. Sizin onayınızı gerektiren işlemleri sözleşmede belirtin. Acentenizi bütün Amerika için Tek Yetkili Acente olarak atamayın, sadece Amerika nın birkaç eyaletinde temsil yetkisi verin. Acentenize sadece işini yapabilmesi icin %100 gerekli olan ticari sırları verin ve sizin yazılı izniniz olmadan üçüncü kişilere açıklayamayacağı bilgileri sözleşmede açık olarak belirtin. 20
Distribütör Mallarınızı sizden satın alır ve size malların fiyatını ödemekle sorumludur. Genellikle mallar için satış sonrası servis ve hizmet sağlar. Genellikle diğer üreticilerin mallarını da satarlar. 21
Ne zaman Distribütör ile Çalışmalısınız? ABD de çok büyük miktarlarda mal bulundurmanız gerekiyorsa ve depo tutmakla ve malların Amerika içinde dağıtımı ile kendiniz ilgilenmek istemiyorsanız Malların hızlı bir şekilde dağıtılması önemliyse veya malların Türkiye den ABD ye gönderilmesi fazla uzun sürecekse İleride ABD de bir şirket kurmayı düşünmüyorsanız Üretici veya İhracatçı firma olarak ABD de bilinmek, tanınmak sizin için önemli değilse Sizin için en öncelikli konu kâr sağlamaksa ABD deki ürünlerin finansmanı için satılıp satılamayacağını bilmeden fazla para harcamak istemiyorsanız 22
Distribütör Seçerken Dikkat Etmeniz Gerekenler Hizmetleri Mali Durumu Referansları 23
Hizmetleri Hangi ürünlerin pazarlamasını yaptığını, rakiplerinizin ürünlerini de satıp satmadığını araştırın. Ne kadar süredir distribütörlük hizmetleri verdiğini araştırın. Satış sonrası hizmetler planlıyorsanız, distribütörün bu tür hizmetleri iyi bir şekilde sunup sunamayacağını dikkate alın. Acentede olduğu gibi Distribütöre de baslangıçta sadece bir-iki eyalet için yetki verin ve tek yetkili distribütör olarak atamayın. 24
Mali Durumu Kredi durumu nedir? Borçları var mıdır? Daha önce dava edilmiş midir? İflas etmiş midir? Kredi raporu nasıldır? www.experian.com www.transunion.com www.equifax.com Referansları kimlerdir? (Mutlaka kontrol edin ve arayın) Sosyal Sigorta numarası Özgeçmiş/ CV Piyasada nasıl tanındığı 25
Distribütörlük Sözleşmesinde Yer Alması Gereken Hususlar-1 Distribütörün yapması gereken minimum satış miktarı Ödeme koşulları Tek yetkili distribütör ise bu statüyü koruyabilmesi için yerine getirmesi gereken koşullar Ne kadar süre için sözleşme yaptığınız Mallarınızı kendi ismi veya markası ile satma hakkının olup olmadığı ABD de marka ve patent haklarınızı tescil ettirme yetkisinin olup olmadığı 26
Distribütörlük Sözleşmesinde Yer Alması Gereken Hususlar-2 Distribütörün malınızı satmaya yetkili olduğu fiyat aralığı Mallarınızın pazarlanması için harcaması gereken minimum miktar Distribütörün mallarınız hakkında verebileceği garantilerin kapsamı Bir sevkiyattan sonra zamanında ödeme yapılmaması durumunda tek taraflı olarak derhal distribütörlük sözleşmesini sona erdirme hakkınız olduğu Mallarınızın pazarda nasıl karşılandığını size bildirme yükümlülüğü 27
Amerikan Hukukunda Üreticinin Sorumluluğu Amerikan ürün sorumluluğu mevzuatına göre, mallarını ticari piyasaya sunan her üretici firma ve distribütör mallardan kaynaklanan her türlü zarar için herhangi bir garanti vermemelerine ve kusurları olmamasına rağmen tüketiciye karşı sorumludur. Öneri: Ürün sorumluluğu sigortası satın almanız 28
Tazminat Yükümlülüğü Distribütör şirket ürünlerin montajı ve teknik bakımı için servis sunarsa, daha sonra montajdan ve teknik bakımdan kaynaklanan bir sorun ortaya çıkması durumunda tüketici, üretici firma olarak sizi dava edebilir. Bu sebeple ödediğiniz tazminat için distribütörü dava etme hakkınız olduğunu, montaj ve servisin sizin sorumluluğunuz olmadığını sözleşmede belirtin. 29
Satış Türleri 1. Garantili Olmayan Satış a. Açık Hesap b. Banka Aracılığı ile Doküman Karşılığı Nakit 2. Garantili Satış a. Akreditif (Letter of Credit) b. Kişisel Garanti c. Teminat Sözleşmesi 30
Açık Hesap Açık Hesap yoluyla yapılan satışlarda mallar alıcıya hiçbir ödeme garantisi olmaksızın gönderilir. Genellikle Alıcı kararlaştırılan zamanda ödeme yapmaz. Müşterinizin size ödemede sorun yaratma ihtimali çok yüksektir ve sizin bu durumda yapabileceğiniz fazla bir şey yoktur. Alıcı kim olursa olsun, ASLA, Açık Hesapla satış yapmayınız. 31
Doküman Karşılığı Nakit İhracatçı olarak siz ithalatçı şirkete malları yolladığınız zaman gerekli dokümanları bankanıza verirsiniz. Bankanız kendi talimat mektubu ile birlikte dokümanları ABD deki muhabir bankaya gönderir. Türkiye deki Bankanızın gönderdiği talimatta sadece Alıcının fatura bedelleri için nakit ödeme yapması hâlinde ABD deki bankanın Alıcıya dokümanları teslim edebileceği yazmalıdır. ABD deki muhabir bankanın ihracat belgelerini elinde tutma yükümlülüğü olmalıdır. 32
Riskler: Banka bazen Alıcı ödeme yapmadan belgeleri Alıcıya verebilir veya Türkiye deki bankaya geri gönderebilir. ABD deki banka ödeme yapılmadan dokümanları alıcıya teslim ederse, yararına sözleşme yapılan üçüncü kişi olarak siz veya Türkiye deki bankanız ABD deki bankayı ihmali sebebi ile ABD de direkt olarak dava edebilirsiniz. 33
Akreditif (Letter of Credit) Akreditif açıldığı için satım sözleşmesine ihtiyacınız olmadığını düşünmeyin. Eğer satıcı bankaya akreditifte belirtilmiş olan belgeleri verirse banka aleni bir sahtekârlık olmadıkça satıcıya ödeme yapmak zorundadır. Ancak, malların kusurlu çıkması durumunda Alıcının mahkemeye başvurup tedbir kararı alması ve ödemeyi durdurması mümkündür. Unutmamak gerekir ki bankalar malları değil, belgeleri incelemekle sorumlu dur. 34
Öneriler-1 Satım sözleşmesinde Alıcı tarafından istenecek belgeler tam olarak belirtilmelidir. Aksi takdirde gerekli belgeler sağlanamayacağı için akreditif şartı da yerine getirilemeyecektir. Satım sözleşmesinde Satıcının belirtilen belgeleri bankaya vermesi durumunda Alıcının hiçbir şekilde Banka ödemesini durdurmayacağı, aksi takdirde Satıcının bundan doğan zararlarını ödeyeceği şeklinde bir madde olmalıdır. 35
Öneriler-2 Akreditifte ödeme dokümanlar bazında yapıldığı için ödeme zamanı net 30 gün, kabulden sonra net 30 gün ya da yüklemeden sonra net 30 gün şeklinde belirtilmelidir. Akreditifte belirtilen şartları yerine getiremeyeceğinizi anladığınız anda derhal Alıcıya durumunuzu bildirin ve Alıcıdan Akreditifle ilgili haklarından feragat ettiğine dair belge isteyin. Görüşülemez (nonnegotiable) ve dönülemez (irrevocable) bir akreditife itiraz edilemez ve akreditif sonradan değiştirilemez. 36
GARANTİ TÜRLERİ 1. Alıcının Verebileceği Garantiler a. Kişisel Garanti b. Rehin Sözleşmesi c. Yazılı Yeminli Beyan 2. Üçüncü Kişilerin Verebileceği Garantiler a. Kişisel veya Şirket Garantisi b. Akreditif 37
Kişisel Garanti: 1. Ödeme Garantisi (Guaranty of Payment) Garanti veren kişi borçtan birinci derecede sorumludur. Satıcı, önce Alıcı şirketi dava etmeksizin sözleşmede belirtilen borcun ödenmesini garanti veren kişiden isteyebilir. 2. Tahsil Garantisi (Guaranty of Collection) Garanti veren kişi borçtan ikinci derecede sorumludur. Satıcı ancak sözleşmede belirtilen satış bedelini Alıcıdan tahsil edememesi durumunda garanti veren kişiden borcun ödenmesini isteyebilir. 38
Rehin Sözleşmesi Rehin sözleşmesi ile Alıcı, satıcıya sahip olduğu mallar, üçüncü kişilerden olan alacakları veya gönderilen mallar üzerinde teminat verebilir. (U.C.C. Article 9) Yazılı Yeminli Beyan Satıcı, Alıcıdan satış bedeli miktarında Satıcıya borçlu olduğunu belirten yazılı ve yeminli beyan alarak duruşma ve yargılama olmaksızın bir gün içinde mahkemeden Alıcının borçlu olduğu yönünde karar alabilir ve bu kararı icraya koyabilir. 39
Önemli olan; Teminat aldığınız kişinin sizin alacağınızı karşılamaya yetecek kadar malının mülkünün olması ve Malları üzerinde baskalarının (örneğin bir bankanın) öncelikli rehin hakkının olmaması 40
Akreditif: Akreditif şartli banka kredisidir. Muhabir banka talimatta belirtilen belgelerin ibrazı karşılığında satıcıya belli bir meblağı ödemeyi garanti eder. 41
SATIŞTAN SONRA FİYAT Eğer müşteriniz malların nihai kullanıcısı değilse, Alıcı ile malları nihai kullanıcıya sattıktan sonra fiyatta anlaşmak üzere mallarınızı satabilirsiniz. Alıcı ile Satıcı arasında kesin bir satım sözleşmesi vardır; sadece malların fiyatı belirlenmemiştir. Alıcının malları geri gönderme gibi bir seçeneği yoktur, malların kabul edilmemesi sözleşmenin ihlal edilmesi anlamına gelir. Eger satıştan sonra Alıcı ve Satıcı fiyatta anlaşamazlarsa mahkeme makul bir fiyat belirler. 42
KONSİNYE SATIŞ Mallar gönderilen kişi tarafından tekrar satılana kadar gönderene ait olur. Mallar satıldıktan sonra toplam satış bedeli gönderene ait olur. Malların gönderildiği kişi gönderen adına satış bedelini tahsil eder ve komisyon alır. Malların gönderildiği kişi, malları tekrar satamaması durumunda malları Satıcıya iade etme, geri gönderme hakkına sahiptir. Malların gönderildiği kişinin garanti talep etme hakkı yoktur. Malların kötü durumda olması hâlinde malların gönderildiği kişi gönderenin mallar hakkında vereceği karara uymak zorundadır. 43
KONSİNYE SATIŞ-2 Avantajları: İhracatçi şirket mallarını depoda tutup sipariş almayı beklemek yerine mallarını toptan satış pazarına sunma ve tanıtma imkânı bulur. Dezavantajları: Mallar satılana kadar ihracatçı firmanın para alma şansı yok. Mallar ihracatçının kontrolü dışına çıkar. Malların zarara uğraması durumunda malları gönderen ihr acatçı şirket bütün riski üstlenmiş olur. 44
KONSİNYE SATIŞ-3 Satılması zor olan mallar için İptal edilen siparişlerin malları için Halihazırda ABD de bulunan mallarınız için uygun bir satış metodudur. Öneri: Kesinlikle yazılı bir sözleşme yapmadan konsinye satış yapmayın. Konsinye sözleşmesinde malların zarara uğraması durumunda kimin ne kadar sorumlu olacağını belirtin. 45
ABD YE İHRACATTA RİSKLER VE ALABİLECEĞİNİZ TEDBİRLER ABD ye ihracatta riskler: Ödeme riski Dava riski Taşıma riski Döviz kuru riski Alabileceğiniz en etkili tedbir: ABD ye ihracatta riskleri azaltmak için alabileceğiniz en etkili tedbir son derece iyi hazırlanmış olan bir satış sözleşmesine sahip olmanızdır. 46
ABD ye İhracatta İyi Hazırlanmış Bir Satım Sözleşmesine Neden İhtiyacınız Vardır? Sahip olduğunuz hak ile borçlarınızı ve karşı tarafı teşkil eden Alıcı nın sahip olduğu hak ile borçlarını tanımlamak ve üçüncü şahısların bu hak ve borçların neler olduğunu anlamasını sağlamak için Zamanında ödeme yapılmaması hâlinde fiyatı artırabilmek ve riskleri alıcının üzerine atmak için İleride Alıcı ile aranızda bir davanın söz konusu olması hâlinde kendinizi koruyabilmeniz için Satış işlemlerinin ve satış ilişkisinin kontrolünün sizin elinizde olması için 47
Satış Sözleşmesinde Bulunması Gereken Unsurlar Tarafların hukuki tanımları Sipariş ve Siparişin Koşulları Teslimat Ödeme Koşulları Ödemeye İlişkin teminatlar Tazminat Hükümleri Satıcı nın Garantileri Malların gönderilmesinden önce malların Alıcı tarafından incelenmesine ilişkin bir hüküm 48
Satış Sözleşmesinde Bulunması Gereken Unsurlar Bankaların Kredi Mektupları veya Akreditif lerin ibrazı hâlinde öde meyi durdurma yetkisine yer verilmemesi Sözleşme konusu malların özellikleri Alıcı nın Taahhütleri Uygulanacak Hukukun Seçimi Uyuşmazlıkların Çözümü Hukuki Giderler Fikri Mülkiyet / Tazminat 49
ABD deki Kobilerle Ticaret ABD deki KOBİ lere satış yapıyorsanız dikkate almanız gereken riskler daha fazladır. Bu sebeple KOBİ lerle ne yapmak istediğinizi bilmeniz çok önemlidir. 50
Kobilerle Ticaret Yapmak Neden Riskli? 1. ABD de çok fazla KOBİ var ve KOBİ lere ilişkin sıkı bir hukuki düzenleme mevcut değil 2. Minimum sermaye şartı yok 3. Ofis açma mecburiyetleri yok (Şarap sektörü hariç) 4. Gerçekten kim olduklarını, kimin ticari faaliyetleri yürüttüğünü anlamak zordur 51
Öneriler: 1. Mümkünse müşterinizi ABD de ziyaret etmeniz 2. Referans sormanız 3. Kâr - zarar hesaplarını istemeniz 4. Yazılı bir satım sözleşmesi yapmanız 52
AMERİKAN TİCARET KANUNU U.C.C (Uniform Commercial Code) U.C.C. Amerika da 50 eyalette birkaç küçük değişiklik haricinde kabul edilen model niteliğinde bir ticaret kanunudur. U.C.C.de ihracatçı olarak sizi zarara uğratabilecek bazı maddeler bulunmaktadır. Bu sebeple U.C.C hakkında genel bilginizin olmasında ve ona göre tedbirinizi almanızda fayda var dır. Eğer Sözleşme terimleri ile taraflar arasındaki ticari pratik veya genel ticari örf ve adetler farklı ise sözleşme terimleri esas alınır. [1-205(4);2-208(2)] 53
Nihai Yazılı İrade Açıklamaları (Parol Evidence Rule) Taraflar arasında yapılan nihai yazılı sözleşmede yer alan maddeler karşısında, daha önceden yapılmış olan yazılı veya sözlü anlaşmaların, taraflar arasındaki ticari uygulamaların veya genel ticari örf ve adetlerin baglayıcılığı yoktur [2-202] 54
Teklif (İcap) ve Kabul [2-(206), 2-(207)] Purchase Order (Sipariş), satım sözleşmesi için Alıcı tarafından yapılan tekliftir. Satıcının siparişleri kabul ederek malları göndermesi veya uygun süre içinde bildirimde bulunarak üretime baslaması da satım sözleşmesi için yapılan teklifin kabulü anlamına gelir. Eğer alıcı veya satıcı tarafından teklife verilen cevap teklifte (purchase orderda) yer alan terimlerden farkl ı terimler içeriyorsa o irade beyanı kabul anlamına gelmez, karşı teklif olur. Sözleşme teklifin kabul edildiği anda yapılmış olur. 55
Tarafların Sorumlulukları [2-301] Satıcının sorumluluğu malları sözleşmede yer alan şartlara veya sipariş formuna uygun olarak alıcıya teslim etmek Alıcının sorumluluğu da sözleşmeye uygun olarak gönderilen malları kabul etmek ve sözleşmede kararlaştırılmış olan fiyatı ödemek Mallar Kabul edildiği anda Alıcının ödeme yükümlülüğü doğar. 56
Tarafların esaslı olmayan konularda anlaşmaya varmamış olması satım sözleşmesini geçersiz kılmaz. Teslim zamanı sözleşmede belirtilmemişse duruma uygun makul teslim süresi esas alınır. [2-309] Fiyat belirlenmemişse makul piyasa fiyatı esas alınır. [2-305] 57
Satıcının Garanti Sorumluluğu [2-314] Satıcının tacir olması durumunda, malları ticarete elverişli nitelikte teslim etme sorumluluğu vardır. Satıcı, malların ticaret hayatında genel olarak bir itirazla karşılaşmayacak makul ve kabul edilebilir kalitede olmasını garanti eder. 58
Alıcının Malları Kontrol Etme Hakkı Alıcı malları Kabul etmeden ve ödeme yapmadan önce malları kontrol etme hakkına sahiptir. Eğer mallar sözleşmeye uygunsa Alıcı kontrol masraflarını ödemek zorundadır. Eğer mallar sözleşmeye uygun değilse ve Alıcı bu sebeple malları kabul etmezse, Alıcı: 1. Kontrol masraflarını 2. Nakliye masraflarını ve malların depoda tutulması ve muhafazası için yapılan masrafları 3. Gecikme ve sözleşmeye aykırılıktan doğan diğer zararları Satıcıdan isteme hakkına sahiptir. [2-513(2); 2-715(1)] 59
Malların Sözleşmeye uygun olmaması durumunda Alıcının Kabul Beyanını geri alma hakkı bulunmaktadır. 1. Sözleşmeye aykırı durum malların değerini büyük ölçüde azaltıyorsa 2. Alıcı malları sözleşmeye aykırılık olduğunu bilmeyerek kabul etmişse 3. Alıcının malların sözleşmeye aykırı durumda olduğunu bilmesi, öğrenmesi zorsa 4. Alıcı malları Satıcı sözleşmeye aykırı durumu düzeltmeye söz verdiği için kabul etmişse [2-608(1)] 60
Eğer Alıcının malları kontrol etmesi için makul bir süre geçmişse, artık o tarihten sonra alıcı malları kabul etmiş sayılır. [2-606] Eğer Alıcı malları reddederse makul bir süre içinde Satıcıya malları reddettiğini bildirmek zorundadır. [2-602] Satıcının da bu hataları veya eksiklikleri makul bir süre içinde düzeltme şansı var. 61
Teminat (2-609) Eğer Alıcının satış bedelini ödemeyeceğinden endişe ediyorsanız ve bunun için makul sebepleriniz varsa Alıcıdan sözleşmenin yerine getirileceğine, ödemenin yapılacağına dair teminat, güvence isteyebilirsiniz. Eğer makul bir süre (genellikle 30 gündür) içinde Alıcı size teminat veremezse ödememiş kabul edilir ve satıcının sözleşmeyi iptal etme hakkı doğar. Sözleşmenin iptalinin en kısa süre içinde karşı tarafa bildirilmesi gerekir. Eğer Alıcı makul süre içinde teminat verirse Satıcının sözleşmeden doğan sorumluluğunu yerine getirmesi malları teslim etmesi gerekir. 62
Öneri Alıcının veya alıcının acentesinin onun adına malları kontrol ettiğinden emin olmalısınız. Malların bir kısmının kontrolü gibi bir duruma izin vermemelisiniz. UCC ye gore Alıcı malları teslim aldıktan sonra da sözleşmeyi kabul beyanını geri alma hakkına sahip olduğu için, Kabul anının ne zaman olduğunu, Alıcının malları hangi durumda reddedebileceğini ve mallar kontrol edildikten sonra Alıcının kabul beyanını geri alma hakkının olmadığını sözleşmede açıkça belirtmelisiniz. Alıcınızı iyi tanıyın; geçmişte dava edilip edilmediğini, neden dava edildiğini araştırın. Amerika da çok düşük bir ücret ödeyerek şirketin dava geçmişini öğrenebileceginiz web siteleri var (www.knowx.com) 63
Fikri Haklarla İlgili Karşılaşabileceğiniz Riskler Eger Alıcı size herhangi bir logoyu kullanabileceğinizi söylerse, mutlaka o logoyu kullanma hakkını hukuken üzerinize almalısınız. Ayrıca Alıcının da o logoyu kullanma hakkının olup olmadığını araştırmanız gerekir. Eğer Alıcının sizden kullanmanızı istediği logoyu kullanma hakkı yoksa hiçbir kusurunuz olmasa bile gerçek logo sahibinin fikri haklarını ihlal ettiğiniz için tazminat ödemek zorunda kalabilirsiniz. Alıcının gerçekten fikri hakların sahibi olup olmadığını sizin kontrol etmeniz lazım. Eğer gerçek hak sahibi Alıcıyı dava ederse, Alıcının da malları üreten markayı veya logoyu kullanan siz olduğunuz için geri dönüp sizi dava etme ihtimali var. 64
Fikri Haklarla İlgili Karşılaşabileceğiniz Riskler-2 Washington DC deki Marka Patent Ofisinin web sitesinden (www.uspto.gov) marka ve patent haklarının gerçek sahibinin kim olduğunu öğrenebilirsiniz. Alıcının markayı veya logoyu kullanma hakkının olup olmadığından emin değilseniz ya o işe girmeyin ya da gerçek hak sahibinin kim olduğunu bulup onun iznini aldıktan sonra malları üretin. Çünkü ABD de marka patent haklarının ihlali için çok büyük miktarda tazminat cezaları verilmektedir. Aldırmamak, bilmemek sizin için bir savunma olmaz. 65
Amerika da Şirket Kurma Türkiye deki Şirketinizi Amerika da ticaret siciline yabancı şirket olarak tescil ettirme Haklı Sebepleri: 1. Muhasebe işlemlerinin kontrolünde kolaylık sağlar. 2. Bütün gelir gider hesapları tek bir elden incelenir. Amerika da yepyeni bir şirket kurma Haklı Sebepleri: 1. Vergi Düzeni 2. Sorumluluk 66
Vergi Düzeni ABD de şirketinizi tescil ettirirseniz, teoride sadece ABD ile yaptığınız ticaretten ve ABD deki ticari işlerinizden elde ettiğiniz kazanç üzerinden vergi ödersiniz. ABD baglantılı ifadesi çok geniş olduğu için pratikte ABD baglantılı bütün kazançlarınız ve ticari faaliyetleriniz için vergi ödeyeceksiniz. 67
Sorumluluk Amerika da tescil ettirdiğiniz şirket Amerika da dava edilirse, Türkiye deki şirketiniz de aynı sebepten dolayı Amerika da dava edilebilir ve Türkiye deki şirketinizin malvarlığı da risk altında olur. ABD de yeni bir şirket kurarsanız, davacılar sadece Amerika daki şirketin malvarlığı ve alacakları üzerinden alacaklarını tahsil edebilirler. Riski azaltmanızda, Amerika daki sorumluluğunuzu sadece yeni kurulan şirketle sınırlandırmanızda fayda var. Yeterli sermaye olmaksızın şirket kurup işlemler yap manız durumunda da kişisel olarak sorumlu tutulma riskiniz artar. 68
ABD de Kurabileceğiniz Şirketler: Anonim Şirket (C Corporation) Ortaklık (Partnership) Limited Şirket 69
Anonim Şirket (C Corporation) Çifte vergilendirmeye tabidir. Brüt Kâr - Gerekli ve Makul Harcamalar=Vergilendirilen Net Kar Her Şirket bu birinci derece vergilendirmeye tabidir. İkinci derece vergilendirme şirketin hissedarlarına, yönetim kurulu üyelerine verilen hisse ve maaşlar üzerinden alınan vergidir. Çifte vergilendirmeden kaçınmanın tek yolu bütün hissedarların Amerikan vatandaşı veya Yeşil kart sahibi olma sıdır. 70
Ortaklık (Partnership) Uniform Limited Partnership Act e göre, sınırlı sorumlu ve sınırsız sorumlu olmak uzere iki tür ortak vardır. Sınırlı sorumlu ortak, şirket borçlarından sadece koyduğu sermaye miktarında sorumludur. Sınırsız sorumlu ortak ise, şirketin borçlarından sadece kendi sermayesi miktarı ile değil, tüm kişisel malvarlığı ile sorumludur. Şirket hesabına şirketi ilgilendiren herhangi bir iş yapan ortak, otomatik olarak sınırsız sorumlu ortak kabul edilir ve şirketin tüm borçlarından kişisel malvarlığı ile sorumlu tutulu r. Alacaklıların bu tür işlemler yapan ortağın sınırlı ortak olmadığını iddia etmesi mümkündür. 71
Limited Şirket Şirket hissedarlarına koruma sağlar. Şirketin hissedarları kişisel garanti vermedikleri sürece şirketin borçlarından dolayı kişisel malvarlıkları ile sorumlu olmazlar. Hissedarlar sadece sahip oldukları sermaye hisseleri oranında şirket borçlarından sorumlu olurlar. Limited Şirket sadece birinci derece vergilendirmeye tabidir. Şirket sadece hissedarlarının isimlerini açıklar ve hissedarlar kendi hisseleri oranında şirketin net kazancı üzerinden ödemesi gereken vergiyi öderler. 72
Limited Şirket-2 Hissedarların Amerikan vatandaşı veya Yeşil Kart sahibi olması şart değildir. Amerikan vatandaşı olmayan ve Yeşil Kart sahibi olmayan kişiler de sosyal sigorta numarası alarak şirkette hissedar olabilirler. Ancak uygun çalışma vizesi olmadıkça yabancılar şirketin çalışanı olamazlar. 73
Joint Venture (İş Ortaklıkları) Joint Venture (İş Ortaklığı) belli bir ekonomik faaliyeti gerçekleştirmek ve ortak menfaat sağlamak için birden fazla gerçek şahıs, şahıs topluluğu veya ticari ortaklık tarafından kurulan hukuki tüzel kişiliktir. Joint Venture anonim şirket (corporation), ortaklık (partnership) veya daha farklı bir hukuki yapıda kurulabilir, şirket türü seçilirken vergi ve sorumluluk gibi unsurlar göz önünde bulundurulur. 74
Joint Venture Kurma Sebepleri: Masraf ve riski dağıtma Finansal kaynaklara erişimi artırma Yeni teknoloji ve müşterilere erişimi sağlama Girişimci yönetim uygulamalarına açık olması 75
Uluslararası Joint Venture lar uluslararası ticaret kurallarına ve kuruldukları ülkelerin kanunlarına tabidir. ABD de Joint Venture lar eyaletlerin ticaret kanunlar ına tabidir. Federal Gelir Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde Joint Venture lar ortaklık (partnership) olarak kabul edilmektedirler. 76
Dünyadan Joint Venture Örnekleri Sony ve Ericsson un kurduğu Sony Ericsson Ford Motor Company ve Mazda nın kurduğu Auto Alliance International Texaco ve Royal Dutch Shell in kurduğu Equilon 77
Başarınızı ve başarısızlığınızı etkileyebilecek faktörler Kısa vadede kâr edebilmenizi sağlayacak bir işletme planınız ve pazarlama stratejiniz olmalı Hedeflerinizi ve kullanacağınız metotları iyi belirlemelisiniz Rakiplerinizin kimler olduğunu iyi bilmelisiniz İyi reklam yapmalısınız ABD pazarına girmenin sizin için ne gibi avantajları olabileceğini iyi belirleme lisiniz Yeterli sermayeniz olmalı Çalışanlarınızı iyi seçmelisiniz 78
İşçi-İşveren İlişkileri Amerikan Hukukunda çalışan ile belli süreli bir iş sözleşmesi yapma mecburiyeti yoktur. Çalışma süresi tarafların rızasına göre belirlenir. Bu, işverenin çalışanını istediği zaman, haklı bir sebep olmasına gerek olmadan herhangi bir sebeple işten çıkarabileceği anlamına gelir. İş Sözleşmesi Yapmanız Gereken Durumlar: Korumak istediğiniz ticari sırlarınızın olması Çalışanınızın daha sonra sizinle rekabet etmesini engellemek istemeniz 79
İşçi Taşeron Ayrımı Bir kişiyi sadece belli bir projede çalışması için işe alırsanız o kişi Taşerondur. Eğer bir kişiyi genel olarak şirketinizle ilgili işleri yapması için işe alırsanız ve o kişinin yaptığı işleri yakından gözetleme denetleme durumunuz varsa o kişi İşçidir. 80
İşçi Taşeron Ayrımı-2 İşverenler çalışanların vergilerini maaşlarından keserek ödemektedir. Taşeron, sözleşmeli çalışan, alırsanız o kişiler kendi vergilerini kendileri öderler. Sadece bu kritere göre işçi veya taşeronla çalışmaya karar verilmeme lidir. Genelde çalışan kişi üzerindeki kontrolünüz arttıkça o kişinin İşçi olarak kabul edilmesi ihtimali artar. IRS, Amerikan Vergi Dairesi, kimin işçi kimin taşeron olduğuna kendi kriterlerine göre karar vermektedir. 81
İşçi - Taşeron Ayrımında Amerikan Vergi Dairesi (IRS) Tarafından Dikkate Alınan Kriterler: Taraflar arasındaki yazılı sözleşme şartları ve tarafların iradeleri İşverenin çalışana talimat verme ve işin nasıl yapıldığını denetleme yetkisinin olup olmadığı Çalışanın kullandığı araç ve gereçlerin kime ait olduğu Çalışana sağlık, sigorta, emeklilik, tatil gibi sosyal haklar ın verilip verilmediği Çalışanın işle ilgili masraflarının işveren tarafından ödenip ödenmediği 82