COĞRAFYA ÜNİTE 1: EKOSİSTEM E MADDE DÖNGÜSÜ Biyolojik Çeşitlilik ve Biyomlar Canlıların Yeryüzüne Dağılışını Etkileyen Coğrafi Faktörler ANALİZ TESTİ ASF 01 1. Biyoçeşitlilik içerisindeki tüm canlılar arasında bir etkileşim ve denge vardır. Bu dengenin bozulması pek çok problemi beraberinde getirecektir. 4. Aşağıdakilerden hangisi bu dengeyi bozan faktörlerden biri değildir? A) Sanayi faaliyetleri B) Milli parkların artırılması C) Anız yakma D) Bitki örtüsü tahribatı E) Fosil yakıt kullanımı Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde gösterilen biyomda fauna ve flora çeşitliliğinin az olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğal afetlerin yaygın olması B) Yerleşmelerin fazla olması C) Doğal koşulların olumsuzluğu D) Sanayi alanı olması E) Bataklık alan olması 2. Aşağıdakilerden hangisi canlı türlerinin dağılışını ve çeşitliliğini etkileyen doğal faktörlerden biri değildir? A) olkanik faaliyetler B) İklim değişiklikleri C) Doğal afetler D) Kanalların açılması E) Yer şekilleri 5. Kutup ayılarının derilerinin altında kalın yağ tabakası bulunması Çöl develerinin gözlerinde iki kat kirpik bulunması Canlılar ile ilgili olarak yukarıda verilen durumlar aşağıdakilerden hangisine örnek gösterilebilir? A) Kış uykusuna yattıklarına B) Göç halinde yaşadıklarına C) Doğal koşullara adapte olduklarına D) Kuzey Yarım Küre de yaşadıklarına E) Benzer koşullarda yaşadıklarına 3. Eskiden yeryüzünde yaşayan bazı hayvan ve bitki türleri günümüzde tümüyle yok olmuştur. Dünya üzerinde 500 den fazla türün nesli tamamen tükenmiştir. Dinozorlar, mamut, moa nesli tükenen canlılardan bazılarıdır. Aşağıdakilerden hangisi dünya üzerindeki canlı türlerinin yok olmasında etkili olan faktörlerden biri değildir? A) İklim değişiklikleri B) Melezleştirme C) Doğal afetler D) Sanayileşme E) Nüfus artışı 6. Aşağıdakilerden hangisi canlıların yeryüzündeki dağılışına etki eden doğal faktörlere örnek gösterilemez? A) Dağların kuzey ve güney yamaçlarında canlı çeşitliliğinin farklı olması B) Yağış ve sıcaklık değerlerinin yüksek olduğu yerlerde canlı çeşitliliğinin fazla olması C) Tuz ve kireç birikiminin fazla olduğu topraklarda canlı çeşitliliğinin az olması D) Yükseltiye bağlı olarak canlı çeşitliliğinin değişkenlik göstermesi E) Bataklık alanların kurutularak tarım alanı haline dönüştürüldüğü yerlerde canlı çeşitliliğinin az olması 1
COĞRAFYA UYGULAMA 1 TESTİ 1 ASF 01 - Ünite 1 7. Canlı tür ve çeşitliliğinin en az olduğu biyomlar aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Tropikal yağmur ormanı Çöl B) Savan lıman çayır C) Çalılık İğne yapraklı orman D) Tundra Savan E) Kutup Çöl 10. Sıcaklık ortalamalarının yüksek ve yağışın fazla olduğu yerlerde bitki gelişimi yıl boyunca sürer. Bu alanlarda yaşayan hayvanlar yıl boyunca besin bulduklarından başka yerlere göç etmezler. Buna göre, harita üzerinde numaralandırılarak verilen yerlerin hangisinde yaşayan hayvanların göç etmesi beklenilmez? A) B) C) D) E) 8. Biyoçeşitliliği etkileyen faktörlerden;. kıtaların kayması,. küresel ısınma,. erozyon gibi özelliklerden hangilerinin ortaya çıkmasında insan etkisinden bahsedilemez? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) ve E) ve 11. Aşağıdaki tabloda bazı biyomlara ait özellikler verilmiştir. Çalılık Tundra Savan Dağ Biyom Bitki örtüsü Hayvanlar Tropikal yağmur ormanları Çalılık ve bodur ağaçlar Kaya yosunları, likenler Yüksek boylu otlar Dikey yönde değişen ormanlar Yaprak döken ormanlar Çakal, keçi Ren geyiği, kutup tilkisi Zebra, zürafa Kartal, tibet öküzü Samur, sansar Buna göre, hangi biyoma ait özellikler verilirken yanlışlık yapılmıştır? 9. Dağların denize dönük yamaçlarında biyoçeşitliliğin diğer yamaçlarına göre daha fazla olmasında aşağıdaki faktörlerden hangisinin daha etkili olduğu söylenebilir? A) Yükseltilerinin farklı olması B) Toprak türlerinin farklı olması C) Güneşlenme sürelerinin farklı olması D) Sıcaklık ve nem koşullarının farklı olması E) Jeolojik yapılarının farklı olması 1-B 2-D 3-B 4-C 5-C 6-E A) Çalılık B) Savan C) Dağ D) Tundra E) Tropikal yağmur ormanları 12. Bitki ve hayvan topluluklarının yaşadığı ortama ne ad verilir? 7-E 8-A 9-D 10-A 11-E 12-HABİTAT 2
COĞRAFYA ÜNİTE 1: EKOSİSTEM E MADDE DÖNGÜSÜ Biyolojik Çeşitlilik ve Biyomlar Canlıların Yeryüzüne Dağılışını Etkileyen Coğrafi Faktörler UYGULAMA TESTİ 2 ASF 01 1. Canlıların yaşama ve üreme şansını artıran çevreye uyumunu sağlayan ve kalıtsal olan özelliklerine adaptasyon denir. Aşağıdakilerden hangisi canlıların adaptasyonuna örnek olarak gösterilemez? A) Kutuplara yakın alanlarda yaşayan canlıların vücudundaki yağ oranının yüksek olması B) Kurak bölgelerde bulunan bitkilerin gövdesinin kısa ve kalın olması C) Tropikal yağmur ormanlarında bulunan tukan kuşlarının gagalarının güçlü olması D) Çöllerde yaşayan hayvanların açık renkli olması E) Küresel ısınma sonucu karibuların üreme dönemlerinin değişmesi 4. Son 200 milyon yılda doğal yolla kaybolan canlı türü sayısı yılda 1 tane iken, son yüzyılda insan tarafından yok edilen canlı türü sayısı yılda yaklaşık olarak 1000 tanedir. 5. Buna göre, aşağıdaki insan faaliyetlerinden hangisi canlı türlerinin yok olmasında daha etkili olmuştur? A) Orman yangınları B) Erozyon C) Sanayi Devrimi D) Doğal kaynak arayışı E) Savaşlar 2.. İklim. Kıtaların kayması. Toprak. İklim değişiklikleri Yukarıda verilenlerden hangileri canlıların yeryüzündeki dağılışını etkileyen paleocoğrafya faktörlerdendir? A) ve B) ve C) ve D) ve E) ve Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde dağılışı gösterilen biyom ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Tür ve çeşit sayısı fazladır. B) Burada yaşayan hayvanlar mevsimlik göç ederler. C) Sadece Kuzey Yarım Küre de yayılış gösterir. D) Deve, akrep, yılan gibi hayvanlar yaygındır. E) Ormanaltı florası bakımından fakirdir. 3. 6. Karaların hareketine bağlı olarak kara ve deniz dağılışında büyük değişiklikler meydana gelmiştir. Karaların birbirine yaklaşması ya da uzaklaşması canlıların göç yollarını da etkilemiştir. Daha önceleri de bir arada bulunmayan türlerin birbiriyle karşılaşarak etkileşimine neden olmuştur. Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde numaralandırılarak verilen yerlerin hangisinde benzer biyomlar görülmektedir? A) ve B) ve C) ve D) ve E) ve Yukarıda hangi faktörün canlılar üzerindeki etkisinden bahsedilmiştir? A) İklim B) Yer şekilleri C) Kıtaların kayması D) Toprak E) Biyolojik faktörler 3
COĞRAFYA UYGULAMA 1 TESTİ 2 ASF 01 - Ünite 1 7. Biyomlar ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Karasal biyomlar bitki örtüsüne göre sınıflandırılır. B) Farklı biyomlarda benzer hayvanlar bulunabilir. C) Sazlık, nilüfer, kamış gibi bitkiler tatlı su biyomunda bulunur. D) Canlı çeşitliliği en fazla olan biyom tropikal yağmur ormanlarıdır. E) Yükselti artıkça tür sayısı da artar. 10. Aşağıdaki insan faaliyetlerinden hangisi biyoçeşitliliği tehdit eden faktörlerden biri değildir? A) Meralarda aşırı otlatma yapılması B) Endüstriyel atıkların suya bırakılması C) Tarlalardaki anızın yakılması D) Yağışın yetersiz olduğu yerlerde sulama yapılması E) Yerleşme alanlarının gittikçe genişlemesi 8. 11. Aşağıda verilen yerlerin hangisinde çöl biyomuna rastlanılmaz? Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde dağılışı gösterilen biyom aşağıdakilerden hangisidir? A) lıman çayır B) Yaprak döken orman C) Savan D) Tundra E) Dağ A) Avustralya nın iç kesimleri B) Kuzey Afrika C) Orta Asya D) Batı Avrupa E) Kuzey Amerika 9. Toprak üstündeki bölümleri küçük, toprak altında ise yaygın kökleri vardır. Avrupa kıtasında rastlanılmaz. Hayvanlar genelde hareket halindedir ve gölgede dinlenirler. Yukarıda özellikleri verilen biyom aşağıdakilerden hangisidir? 12. A) Tropikal yağmur ormanları B) Çöl C) Tundra D) Dağ E) lıman çayır 1-E 2-D 3-E 4-C 5-A 6-C Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde dağılışı gösterilen biyomun adını yazınız? 7-E 8-E 9-B 10-D 11-D 12-ÇÖL 4
COĞRAFYA ÜNİTE 1: EKOSİSTEM E MADDE DÖNGÜSÜ Biyolojik Çeşitlilik ve Biyomlar Canlıların Yeryüzüne Dağılışını Etkileyen Coğrafi Faktörler ANALİZ TESTİ ASF 01 1. Aşağıdaki Dünya haritası üzerinde çöl biyomunun yayılış alanları gösterilmiştir. 4. Aşağıda verilen yerlerin hangisinde canlı çeşitliliği daha azdır? A) Kıta sahanlıkları B) Mercan resifleri C) Delta ovaları D) Bozkır alanları E) Akarsuların ağız kısımları Buna göre, çöl biyomunda bulunan canlılar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Canlı çeşitliliği fazladır. B) Hayvanlar koyu renklidir. C) Güney Yarım Küre de daha geniş alana yayılmıştır. D) Yüksek sıcaklık ve kuraklığa dayanıklıdır. E) Yeryüzündeki dağılışında yer şekillerinin etkisi vardır. 5. Tuzlu su biyomundaki canlıların yaşamı; suyun sıcaklığına, yoğunluğuna, oksijen miktarına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Canlı çeşitliliği 0 ile -200 metre arasındaki derinliklerde daha çok olur. 2. Deniz biyomu üzerinde suyun derinliği, tuzluluk oranı, sıcak ve soğuk su akıntıları, suların sıcaklığı gibi faktörler etkilidir. Buna göre, sadece denizlerin tuzluluk oranı dikkate alındığında aşağıdaki denizlerin hangisinde canlı sayısı daha azdır? A) Kızıldeniz B) Akdeniz C) Adriyatik D) Manş Denizi E) Karadeniz Buna göre, yukarıdaki haritada numaralandırılmış yerlerin hangisindeki canlı çeşitliliği daha fazladır? A) B) C) D) E) 3. Türkiye de aşağıda verilen biyomlardan hangisi görülmez? A) Savan B) Dağ C) lıman çayır D) Çalılık E) Tatlı su 6. Avustralya kıtasının konumu göz önüne alındığında aşağıdaki biyomlardan hangisi görülmez? A) Çöl B) Tundra C) Savan D) Çalılık E) Yaprak döken orman 5
ANALİZ TESTİ COĞRAFYA 1 ASF 01 - Ünite 1 7. 10. Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen en önemli faktör iklimdir. Aşağıdakilerden hangisi iklimin canlı dağılışı üzerindeki etkisine örnek gösterilemez? Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde dağılışı gösterilen biyom ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Soğuğa karşı dayanıklıdır. B) Canlı çeşitliliği fazladır. C) Kartal, ayı, baykuş gibi türler yaygındır. D) Karasal alanda yayılış gösterir. E) Ekvator a uzak alanlarda görülür. A) Ekvatordan kutuplara doğru bitkilerin kuşaklar oluşturması B) Soğuk bölgelerdeki ağaçların iğne yapraklı olması C) Çöllerdeki bitkilerin kalın gövdeli olması D) Savan bölgesindeki alanlarda fazla ağaç bulunmaması E) Salyangozların kireçli topraklarda fazla olması 8. Aşağıda verilen biyomlar ile bu biyomlarda yaygın olarak görülen bitki türleri eşleştirmelerinden hangisi yanlış verilmiştir? Biyom Bitki türleri A) Savan Yüksek boylu otlar B) Çöl Su tutabilen bitkiler, kaktüs C) Tundra Kaya yosunları, likenler D) Çalılık Çalılık ve bodur ağaçlar E) İğne yapraklı orman Sonbaharda yaprak döken ağaçlar 11. Genellikle orta kuşakta ve dağların yüksek kesimlerinde yayılış gösterir. Lama, bizon, bufalo ve yırtıcı kuşlar başlıca hayvan türleridir. Yukarıda özellikleri verilen biyom aşağıdakilerden hangisidir? A) Çalılık B) Savan C) İğne yapraklı orman D) Tropikal yağmur ormanı E) lıman çayır 9. Türkiye deki hayvan türü sayısının, tüm Avrupa Kıtası ndakinin 1,5 katı olması Endemik bitki türü sayısının Türkiye de 3000 iken Avrupa da 2500 civarında olması Yukarıdaki özelliklerin ortaya çıkmasında aşağıdaki faktörlerden hangisi daha etkili olmuştur? A) Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi B) İklimin çeşitlilik göstermesi C) Toprakların çeşitlilik göstermesi D) Jeolojik yapının farklılık göstermesi E) Orta kuşakta bulunması 1-D 2-A 3-A 4-D 5-D 6-B 12. Aşağıda canlıların dağılışını etkileyen faktörler verilmiştir. Fiziki Faktörler Biyolojik Faktörler Paleocoğrafya İklim Yer şekilleri Toprak İnsan Hayvan Bitkiler... iklim değişiklikleri Tabloda boş bırakılan alana ne yazılırsa tablo doğru tamamlanmış olur? 7-B 8-E 9-B 10-E 11-E 12-KTALARN KAYMAS 6
COĞRAFYA 1. ÜNİTE 1: EKOSİSTEM E MADDE DÖNGÜSÜ Biyolojik Çeşitlilik ve Biyomlar Canlıların Yeryüzüne Dağılışını Etkileyen Coğrafi Faktörler SENTEZ TESTİ 4. ASF 01 Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde numaralandırılmış alanların hangisinde diğerlerinden farklı bir biyom görülmektedir? A) B) C) D) E) 2. Her canlının yaşaması için belirli şartlara ihtiyaç vardır. Canlılar için en uygun olan şartlara optimum şart denir. Optimum şartların bozulması durumunda canlı türleri ya yeni ortama uyum sağlarlar, ya göç ederler ya da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalırlar. Buna göre, aşağıdaki durumların hangisi optimum şartların bozulmasına örnek gösterilemez? A) Kutup ayılarının belli dönemlerde kış uykusuna yatmaları B) Batakların kurutulması sonucu sinek sayısının azalması C) Geçmiş jeolojik devirlerde dinozorların yok olması D) Buzulların erimesi ile asil penguenlerin yerini suda yaşayabilen papua penguenlerinin alması E) Kuzey Amerika da yaşayan ağaç kırlangıçlarının eskisine göre daha erken kuzeye göç etmesi Yukarıdaki Dünya haritası üzerinde belirtilen doğrultuda hareket eden bir kişi aşağıdaki biyomlardan hangisi ile karşılaşmaz? A) Yaprak döken orman B) Tundra C) Çalılık D) Çöl E) İğne yapraklı orman 5. A biyomunda ağaçsız kaya yosunları ve ren geyiklerinin, B biyomunda geniş yapraklı ormanların ve kelebek türlerinin yaygın olduğu gözlemlenmiştir. Buna göre, A ve B biyomu aşağıdakilerden hangisidir? A A) Tundra Tropikal yağmur ormanları B) Savan Çöl C) lıman çayır Çalılık D) Çalılık Kutup E) Çöl İğne yapraklı orman B 3. Karasal biyomların Ekvator dan kutuplara doğru kuşaklar oluşturmasında;. iklim,. yer şekilleri,. jeolojik yapı,. bitki örtüsü gibi etmenlerden hangilerinin etkisi daha fazladır? A) ve B) ve C) ve D) ve E) ve 6. Aşağıdakilerden hangisi canlıların yeryüzündeki dağılışına etki eden biyolojik faktörlere örnek olarak gösterilebilir? A) Kurak bölgelerdeki bitkilerin kök sisteminin gelişmiş olması B) Fok balıklarının soğuk bölgelerde yaşaması C) Kara canlılarının Kuzey Yarım Küre de daha fazla olması D) Dinozorların zamanla neslinin tükenmiş olması E) Belirli bölgelerde maki ve gariglerin görülmesi 7
SENTEZ TESTİ COĞRAFYA 1 ASF 01 - Ünite 1 7. Deniz ekosistemindeki canlı çeşitliliği üzerinde;. tuzluluk oranı,. suyun sıcaklığı,. yağış miktarı, gibi unsurlardan hangilerinin etkisi daha azdır? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) ve E) ve 10. Benzer bitki ve hayvan topluluklarını barındıran bölgelere biyom denir. Buna göre, yukarıdaki harita üzerinde numaralandırılarak verilmiş olan yerlerin hangisinde benzer canlı çeşitliliği görülür? A) ve B) ve C) ve D) ve E) ve 8. Doğal veya doğal olmayan etkenler sonucunda meydana gelen bazı değişimler, kara ve denizler arasında canlı türlerinin geçişine imkan sağlayabilir. Buna göre, aşağıdaki su yollarından hangisi canlı geçişi için uygun değildir? A) Hürmüz Boğazı B) İstanbul Boğazı C) Suveyş Kanalı D) Panama Kanalı E) Cebel-i Tarık Boğazı 11. Aşağıda biyomlara ait özellikler ve Dünya haritası üzerinde belirli yerler numaralandırılarak verilmiştir. Sürekli yeşil kalan, yayvan yapraklı ağaçlar altında gelişen bitkiler ve bunlardan beslenen canlılardan oluşur. Ren geyiği, kutup tilkisi, boz ayı gibi hayvanların yaşadığı biyomdur. Her mevsim yağışlı yerlerde görülen, olumsuz kış döneminde yapraklarını döken ağaçlardan oluşmaktadır. Yılan, kertenkele, akrep, yarasa gibi hayvanların yaşadığı biyomdur. 9. İğne yapraklı orman biyomu lıman çayır biyomu Savan biyomu Yukarıda verilen biyomların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Orta kuşakta bulunmaları B) Güney Yarım Küre de görülmemeleri C) Bitki örtüsüne göre sınıflandırılmış olmaları D) Düşük sıcaklıklara karşı dayanıklı olmaları E) Hayvan türlerinin benzer olması 1-D 2-A 3-B 4-C 5-A 6-E Buna göre, verilen özellikleri harita üzerindeki numaralar ile eşleştirdiğimizde hangisi dışarda kalır? A) B) C) D) E) 12. Dünyadaki canlı tür ve çeşidinin en fazla olduğu kuşak... kuşaktır. Yukarıda boş bırakılan yeri uygun şekilde doldurunuz? 7-C 8-D 9-C 10-A 11-B 12-TROPİKAL 8