TCMB Para Politikası Kurulu Toplantısı Ardından

Temmuz 2014 TCMB Para Politikası Kurulu Toplantısı Ardından Bu hafta yurt içinde en önemli gündem Perşembe günü gerçekleştirilen Merkez Bankası Para Politikası Kurulu Toplantısı idi. Merkez Bankası 50 baz puanlık indirime giderek faiz oranını %8.75 ten %8.25 e düşürdü. Marjinal fonlama oranı %12 de bırakılırken, APİ çerçevesinde piyasa yapıcı bankalara repo işlemi yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranı %11.50 de sabit bırakıldı. Borçlanma faiz oranı ise %8 den % 7.50 ye indirildi. Erdem Başçı enflasyonun sene sonunda Merkez Bankası hedefi olan %5 seviyesinin üzerinde, %7.6 civarı olmasını beklediklerini söylemişti. Haziran ayı enflasyonu da Mayıs ayına göre düşük gelmiş olmasına rağmen, beklenen sertlikte bir düşüş gerçekleşmemişti (Mayıs: 9.7%, Haziran 9.2%). Enflasyondaki düşüş hızının sınırlı kalmasının sebebi olarak, gıda fiyatlarındaki artış olduğunu söyleyen Başçı; enflasyon konusundaki olumlu görünümü koruduklarını belirtip, aynı zamanda global likidite durumundaki gelişmelerin de katkısı ile politika faizinde 50 baz puanlık bir indirimin uygun görüldüğünü dile getirdi. Bankaya göre ayrıca iç talepteki canlılık sene sonuna kadar enflasyonu aşağı yönlü baskılamayı sürdürecek. Faiz kararının ardından JP Morgan Ağustos ayında yeniden 25 baz puanlık bir indirim beklediklerini, ancak mevcut durumda faizin %8.00 in altına indirilmesinin pek de olası olmadığını belirtti. Faiz kararının ardından TL varlıklarda volatilite oluştuğunu gördük. DOLAR/TL kurunda faiz kararı sonrasında geri çekilme yaşanırken, hafta başından beri yükselişte olan BİST100 ilk defa Perşembe günü ekside kapattı. USDTRY haftayı 2.1188 den açtı. Hafta içerisinde en yüksek 2.1449; ve düşük ise faiz kararı ardından 2.1153 seviyelerini görerek haftayı 2.1237 den kapattı. Parite hafta içerisinde %0.23 lük artış gösterdi. Grafik 1: USDTRY

BİST100 endeksi haftayı 80.940 tan açtı. Hafta içerisinde en yüksek 81.514 ve en düşük 80.933 seviyelerini gördü ve haftayı 82,314 ten kapattı. Endeks hafta içerisinde %1.70 lik artış gösterdi. Grafik 2: BİST 100 Endeksi 2 yıllık benchmark rate te de faiz kararı sonrası yukarı hareket görüldü. %8.11 olan benchmark sonrasında %8.23 e kadar yükseldi. Benchmark haftayı 8.26% dan açtı ve hafta içerisinde en yüksek 8.31% en düşük ise 8.10% seviyelerini görerek haftayı 8.25% seviyesinden kapattı. Benchmark hafta içerisinde % 0.12 lik düşüş gösterdi. Grafik 3: 2-year Benchmark

10 yıllık tahviller haftayı 9.08% den açtı. Hafta içerisinde en yüksek 9.08%, en düşük ise 8.80% seviyelerini görerek, haftayı 8.91% den kapattı. Benchmark hafta içerisinde %1.87 lik düşüş gösterdi. Grafik 4: 10 yıllık Tahviller Bu hafta veri açısından pek de yoğun değildi. Salı günü Çeyreklik İşsizlik Ortalaması 9.0% olarak açıklandı. Veri beklentiler dahilinde ve bir önceki dönemin aynı rakamına göre düşük geldi (bir önceki 9.7%). Türkiye Bütçe Dengesi ise 0.61 milyar açık verdi. JP Morgan, Türkiye için 2014 yıl sonu faiz tahminini yükseltti. 2014 sonu için gösterge faiz tahminini yüzde 7.75 olarak ortaya koyan kurum, bu tahminini yüzde 8.0 seviyesine revize etti. Gösterge faiz hali hazırda yüzde 8.75 seviyesinde bulunmaktadır. Ayrıca raporda yapılan açıklamalara bakarsak, Türkiye nin büyümesi için riskleri dengeli olduğunu gördüklerini belirtirken, bu değerlendirmelerine neden olarak yurtiçi talepteki esnekliği ve ihracatta keskin toparlanmanın Euro Bölgesi büyümesinde herhangi bir potansiyel açığı dengeleyeceği beklentisine işaret edildi. Ocak ayındaki raporda yüzde 2.5 olarak öngörülen 2014 büyüme oranını yüzde 3.0 olarak revize eden kurum, potansiyel büyüme oranını ise yüzde 4.0 olduğunu vurguladı. 2014 sonu için enflasyon tahminini ise yüzde 7.0 dan yüzde 8.6 ya yükseltti.

Artan jeopolitik riskler piyasalar üzerinde etkili olmaya devam ediyor. Özellikle petrol ve altın fiyatlarında volatilite artmış durumda. Ukrayna-Rusya sınırında bir Malezya yolcu uçağının düşürülmesi ve İsrail in Gazze ye kara harekatı başlatması ile global çapta güvenli liman arayışı artarken; altın ve petrol fiyatlarında da yukarı yönlü hareket güçlendi. 17 numaralı Malezya havayollarına ait jet uçağının düşürülmesi 298 can kaybına yol açtı. Avrupa ve Amerika dan düşüşün sebebinin bir an önce belirlenmesi çağrısı gelirken; Ukrayna devlet başkanı Proşenko da, olayın araştırılması için uluslararası komisyon kurulmasını talep etti. Öte yandan İsrail ordusu, başbakan Netanyahu'nun talimatı ile Gazze Şeridi'nde 50 binden fazla asker ile ateşkes reddeden Hamas a karşı kara harekâtına başladı. Petrol fiyatları jeopolitik riskler ile fiyatlanmaya devam ediyor. Son dört haftadır Irak olaylarının arz yönlü sıkıntı yaratmayacağı yönündeki algı ile düşüşe devam eden petrol; bu hafta oluşan jeopolitik gelişmeler ve talebin canlılığını gösteren veriler ile yükselişe geçti. Enerji Enformasyon İdaresi nin haftalık petrol raporuna göre Amerika da geçtiğimiz hafta ham petrol stokları 7.52 milyon varil azalırken, benzin fiyatları ise 170.000 varil arttı. Amerika da rafineriler geçtiğimiz hafta 93.8% kapasite ile çalışmıştı. Beklentiler ise ham petrol stoklarında 2.5 milyon varil; ben-zin stoklarında ise 900.000 varillik bir azalma yönünde idi. Öte yandan hafta başında Çin de açıklanan verilere göre Çin ekonomisi Nisan - Haziran döneminde yıllıklandırılmış olarak 7.5% büyüme gösterdi. Beklentiler 7.4% yönünde idi. Ayrıca Çin de yıllıklandırılmış Haziran ayı Sanayi Üretimi verisi de 9.0% lik beklentinin üzerinde 9.2% olarak açıklandı. Talebin fazlalığı ve arz yönlü endişeler ile jeopolitik riskler sebebi ile petrol fiyatları dört hafta sonra ilk defa haftalık kazanç gösterdi. BRENT petrolü geçtiğimiz hafta 106,26 dan açıldı. En düşük 104,38; en yüksek 108,59 seviyeleri test edilirken; haftayı 0.89 luk artışla 107,11 den kapattı. WTI petrolü ise haftayı 100,69 dan açtı, hafta içerisinde en yüksek 103,94 ve en düşük 99,02 seviyelerini test ederek 102,69, haftayı 2.20% lik yükseliş ile 102,96 dan kapattı. Geçtiğimiz hafta JP Morgan 2014 ve 2015 yılı için petrol fiyatı öngörüsünü yukarı çekmişti: 2014 için $105 ten $111 e; 2015 için ise $100 den $115 e. IEA (International Energy Agency) ise 2015 yılında petrol talebinde hızlı bir büyüme gerçekleşeceğini beklediklerini açıklamıştı: 2014 için günlük talep artışı 1.2 milyon varil; 2015 için ise 1.4 milyon varil. Goldman Sachs ise petrol fiyatlarındaki düşüşü arzda artış olarak yorumlayarak; önümüzdeki beş sene içerisinde petrol fiyatlarında düşüş beklediğini açıkladı. Goldman Sachs a göre BRENT fiyatları beş yıl içerisinde $100/varil seviyelerine inebilir. Bank of America ya göre bu sene ilk çeyrekte Amerika da petrol üretimi günlük 11 milyon varil seviyelerini aştı ve Amerika dünyanın en çok petrol üreten ülkesi oldu. Grafik 5: WTI Petrolü

Grafik 6: BRENT Petrolü Pazartesi günü Avrupa Parlamentosu nda konuşan Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, Euro Bölgesi nde kuru politika hedefi olarak görmediklerini, fakat güçlü Euro nun toparlanmaya risk oluşturduğunu açıkladı. 2012 yılı ortalarından bu yana Euro da görülen değerlenmenin fiyat istikrarına etki ettiğini belirten Draghi, bölgede ılımlı toparlanmanın devam edeceğini ancak aşağı yönlü risklerin bulunduğunu ifade etti. Bankacılık sektörünü likidite paketi üzerinden yüksek kar beklememeleri konusunda uyaran Draghi; özellikle konut sektöründe bir balon oluştuğu söylemlerini de reddetti. Bazı anketlere göre ise Euro Bölgesi ekonomisi pek de iyi durumda değil uluslararası yatırımcılar; Euro Bölgesinin hala deflasyon riski yaşadığını ve bir seneden daha fazla süredir en kötü duruma geldiğini ve ECB nin de yeteri kadar önlem almadığını düşündüklerine inanıyor. Fakat; Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından hazırlanan raporda, Euro Bölgesi ekonomisinde toparlanma gözlendiği, reel üretimin son 4 çeyrektir büyüdüğü ve finansal piyasalarda güvenin kayda değer şekilde iyileştiği ifade edildi. Euro Bölgesinde GSYH nın bu yıl yüzde 1 in biraz üzerinde, 2015 yılında ise yüzde 1.5 büyüyeceğini tahmin ettiler; ancak enflasyonun ise ECB nin yüzde 2 hedefinin altında kalmaya devam edeceğini öngördüler. Veri akışına bakacak olursak; Euro Bölgesi nde Sanayi Üretimi Mayıs ayında aylık bazda %1.1 gerilerken, yıllık bazda %0.5 artış gösterdi. Euro Bölgesi TÜFE rakamı beklentiler dahilinde aylık bazda yüzde 0.1, yıllık bazda ise yüzde 0.5 olarak gerçekleşti. %2 enflasyon hedefi olan Avrupa için TÜFE rakamları önemli bir veri seti olarak görülmekte. Bölge ekonomilerinden Almanya da ZEW Ekonomik Kanısı 28.0 lık beklentilerin altında 27.1 olarak açıklandı. Euro Bölgesi ZEW Ekonomik Hassasiyeti de 67.0 lık beklentinin altında 61.8 olarak açıklandı. Euro Bölgesi Ticaret Fazlası beklentilerin altında kaldı. 16.3 milyar dolarlık beklentinin altında 15.3 milyar dolar olarak açıklandı. Haftayı 1.3605 ten açan EURUSD paritesi hafta içerisinde en yüksek 1.3641 ve en düşük 1.3513 seviyelerini görerek haftayı 1.3526 dan kapattı. Parite hafta içerisinde %0.58 lik düşüş gösterdi.

Grafik 7: EURUSD Amerika tarafında bu hafta Yellen ın konuşmaları; Perakende Satışlar, ÜFE rakamları, Sanayi Üretimi, Bej Kitap, Devam eden İşsizlik Başvuruları ve İstihdam Talepleri takip edildi. Bu hafta FED Başkanı Yellen, Senato Bankacılık Komitesinde yarıyıl sunumunu yaptı. Yellen faiz artırımına dair kesin bir zamanlama vermekten kaçınırken; en önemli belirleyici faktörün ekonomik görünüm olduğunu belirtti. İstihdam piyasasında ciddi atıl kapasitenin devam ettiğini kaydederken, konut piyasasındaki toparlanmanın yavaşlamasından hala endişe duyduklarını dile getirdi. ABD ekonomisinin iyileşmeye devam ettiğini ancak toparlanmanın henüz tamamlanmadığına da vurgu yaptı. Yüksek seviyede genişlemeci para politikası uygun olmaya devam ettiğini, görünümün iyileşmeye devam etmesi halinde tahvil alımlarında ölçülü azaltımın devam edeceğini kaydetti. Parasal genişlemenin sona ermesinden sonra faizler kayda değer bir zaman için daha düşük kalacağı ifadelerinde yer verdi. Bu hafta ayrıca Dallas FED Başkanı Richard Fisher ile St.Louis FED Başkanı Bullard ın konuşmaları takip edildi. Fisher ABD Merkez Bankası nın faizleri gelecek senenin başından itibaren kademeli olarak artırabileceğini açıkladı. Bullard ise ilk faiz artırımını 2015 ilk çeyrek sonunda beklemeye devam ediyorum. 2.çeyrek GSYH verisinin FED in faiz artırımı görünümü için kritik önemde olduğunu belirtirken, yüzde 3 büyüme dönülmesi halinde faiz artırımı yönünde ilerleyebileceğini vurguladı. FED in henüz faiz artırım stratejisi belirlemediğini, FED in şu anda faiz görünümünü tartışarak piyasaları hazırlamakta olduğunu da ifade etti. Veri akışına bakacak olursak; Perakende Satışlar Haziran ayında %0.2 artış gösterdi. Johnson Redbook Perakende Satışlar ise Haziran ayında aylık bazda %0.1 gerilerken, yıllık bazda %4.1 artış gösterdi. Üretici Fiyatları Endeksi Haziran ayında aylık bazda %0.4, yıllık bazda %1.9 artış gösterdi. Çekirdek ÜFE artışı aylık bazda %0.2, yıllık bazda %1.8 oldu. Kapasite Kullanım Oranı Haziran ayında %79.1 olarak gerçekleşti. Sanayi Üretimi ise Haziran ayında %0.2 artış gösterdi. Haftalık işsizlik başvuruları 12 Temmuz ile sona eren haftada 3 bin kişi gerileyerek 302 bin kişi oldu. Konut Başlangıçları Haziran ayında %9.3 düşüşle 893 bine gerilerken, İnşaat Ruhsatları %4.2 geriledi ve 963 bine indi.

FED Bej Kitap Raporu na göre iyimserlik genişleyen bir görünüm sergiliyor. Anketin yapıldığı 12 FED bölgesinin 7 tanesinde kalifiye işgücü bulma sıkıntısı yaşandığı ve oto satışlarının perakendecilik sektörünün yoluna öncülük etmeye devam ettiği gözlendi. Dolar Endeksi haftayı 80.191 seviyesinden açtı. En yüksek 80.594 ve en düşük 80.079 seviyelerini görerek; haftayı 80.531 seviyesinden kapattı. Endekse hafta içerisinde %0.42 lik artış gösterdi. Grafik 8: Dolar Endeksi İngiltere Merkez Bankası geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği toplantısının ardından faiz oranlarında değişikliğe gitmemişti. Politika faizi %0.50 oranında sabit bırakılırken, varlık alım programı 375 milyar sterlinde tutulmuştu. Ayrıca hatırlarsak geçtiğimiz haftalarda BOE Başkanı Carney faiz artırım kararına ilişkin olarak, olası politika faizi artırım kararının piyasaların beklediğinden daha erken bir tarihte verilebileceğini ve BOE nin daha önceden belirlenmiş bir rotası bulunmadığını ve faiz kararını veriler neticesinde verileceği açıklamasında bulunmuştu. BOE üyesi McCafferty ise, ekonominin bu yıl bu zamana kadar beklentilerin üzerinde bir büyüme gösterdiğini ve bu büyümenin artarak devam edecek gibi göründüğünü belirtmişti ve faiz artırımı şansının bu nedenle arttığını ancak zamanının belirsiz olmaya devam ettiğini söylemişti. İngiltere de bu hafta enflasyon verisi açıklandı. Haziran ayı enflasyon rakamı %1,6 olan piyasa beklentisinden fazla artış göstererek %1,9 olarak gerçekleşti. İngiltere Merkez Bankası nın, %2 olan enflasyon hedefine bu denli yaklaşması faiz artırımının yakın zamanda gerçekleşme ihtimalini güçlendirmiş gibi gözükmekte. Merkez Bankası Başkanı Mark Carney dün yaptığı açıklamada politika faizinin artırım zamanına dair net bir sinyal vermezken, bu zamanı verilerin ve piyasanın bu verilere verdiği tepkinin belirleyeceğini vurgularken İngiltere de en büyük riskin konut sektöründe olduğunu söyledi. Piyasada var olan düşük volatilitenin bir likidite illüzyonuna neden olduğunu ve faiz artırımının verilere bağlı olarak yatırımcıların beklentilerinden daha erken gerçekleşebileceği ihtimalini de vurguladı. Kurum olarak İngiltere de para politikası değişikliğinde tek engelin İngiltere de ki Konut Fiyatlarındaki yavaş artış hızı ve olası büyümenin sekteye uğrayabilmesi riski olduğunu düşünüyoruz. İngiltere den geçtiğimiz haftalarda gelen ve konut sektörüne dair oluşan endişeleri destekleyen veriler -- RICS Konut Fiyatı Dengesi 55% lik beklentinin altında 53%; Halifax Konut Fiyat Endeksi ise yıllık bazda 8.9% lik beklentinin altında 8.8% -- ardından bu hafta House Price Index de beklentilerin üzerinde geldi (beklenti: 10.2%; ger-

çekleşme: 10.5%). Konut fiyatlarındaki artıştan memnun olmayan İngiltere, aşırı konut borçlanmasının ekonomiye yönelik tehdit oluşturmasını engellemek adına mortgage kredilerinin miktarını gelirlere göre sınırlanamaya karar vermişti. Merkez Bankası, konut piyasasındaki ivmenin önümüzdeki yıl veya sonra da süreceğini tahmin ettiklerini, yeni ayarlama gerekirse yapabileceklerini de belirtmişti. Öte yandan İngiltere de işsizlik oranı Mayıs ayında Aralık ayında %6.5 olarak gerçekleşti ve Aralık 2008 den bu yana en düşük seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik maaşı başvuruları Haziran ayında 36 bin kişi azaldı. Politika faizini uzun süre rekor düşük seviyelerde tutan İngiltere Merkez Bankası istihdam figürlerinde iyileşme görürken; enflasyon tarafında oluşan baskılarla mücadele etmenin yollarını arıyor. İngiltere den açıklanan bir diğer veri de Perakende Satışlar idi. Perakende Satışlar yıllıklandırılmış bazda %0,6 olarak gerçekleşerek 2011 Mayıs tan beri en düşük seviyesinde gerçekleşti. GBPUSD haftayı 1.7114 ten açtı ve hafta içerisinde en yüksek 1.7192 ve en düşük 1.7059 seviyelerini görerek haftayı 1.7084 ten kapattı. Parite hafta içerisinde %0.18 lik düşüş gösterdi. Grafik 9: GBPUSD

Altın da jeopolitik risklerle fiyatlanmaya devam ediyor. Yellen ın hafta başındaki konuşmasının ardından düşüş gösteren altın fiyatları Ukrayna da artan gerginlik ve Orta Doğu da devam eden gerginlikler sebebi ile artış gösterdi. Yellen konuşmasında faiz artırımına dair yine kesin bir zamanlama vermezken; ekonomil görünümün bu zamanlama içim en önemli etken olduğunu vurguladı. FED Başkanları faiz oranı artırım zamanı konusunda görüş ayrılıkları yaşamaya devam ediyor. Altın haftayı $1,338 seviyesinden açtı ve en yüksek $1,339 ve en düşük $1,292 seviyelerini görerek haftayı $1,310 seviyesinden kapattı. Haftalık %2.09 luk bir düşüş göstermiş oldu. Grafik 12: Altın Asya tarafında bu hafta Japonya dan Sanayi Üretimi; Çin den ise Sanayi Üretimi; GDP ve Perakende Satışlar açıklandı. Ayrıca Japonya Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantısı takip edildi. Japonya Merkez Bankası para politikasında değişikliğe gitmedi. BOJ tarafından ihracattaki zayıflama ve Nisan ayındaki vergi artışı sonrasında hane halkı harcamalarının beklentilerin üzerinde gerilemesi nedeniyle büyümede aşağı yönlü bir revizeye gidildi. Faizler değiştirilmezken, para arzı yıllık 60 ile 70 trilyon arasında bırakıldı. BOJ ayrıca 2014 yılı için GSYH artışı tahminini %1,1 den %1 e çekerken 2015 yılı için % 1,5, 2016 yılı için ise %1,3 te sabit bıraktı. Toplantı sonrası Merkez Bankası Başkanı Kuroda ekonomide toparlanmanın devam ettiğini ve Nisan ayında yapılan vergi artışının olumsuz etkilerinin ilerleyen dönemlerde azalmasını beklediğini açıkladı. Ülkenin büyüme potansiyelinin ise ileriki yıllarda artacağını vurguladı. Bununla birlikte Japonya nın yakın zamanda para politikasında ek bir gevşeme gerçekleştirme ihtimali azalmış görünmekte. Hafta sonunda Merkez Bankası Aylık Raporu açıklanırken, Japon ekonomisinde 2014 ilk çeyrekte 2008 yılından beri ilk defa talebin arzı geçtiği kaydedildi. Bu durumun Japon ekonomisinde bir enflasyon baskısı oluşturması, Merkez Bankası enflasyon hedefinin tutturulmasında büyük rol oynayabilir.

Öte yandan yerel seçimlerde yaşadığı kayıp ile Japonya Başbakanı Shinzo Abe siyasi olarak zayıfladı diyebiliriz. Japonya Ekonomi Bakanı Amari ise konut piyasasının satış vergilerinin artırılmasından sonra hala toparlanma gösteremediğini belirtirken Merkez Bankası nın yaptığı anket sonucunda yatırım harcama planlarının güçlü olduğunun açıklanmasıyla harcamalarda gerileme beklemediğini açıkladı. Çin de ihracat yıllık bazda 10.6% lık beklentinin altında 7.2% olarak açıklanmıştı. İthalat ise yıllık bazda 5.8% lik beklentinin altında 5.5% olarak gerçekleşmişti. İhracat verileri öncesinde Çin Merkez Bankası Başkanı kur müdahalelerinin azaltılarak Yuan ın esnekliğinin artırılacağını ve finans piyasalarında istikrar için hala bazı önlemlere gerek olduğunu belirtmişti. Ayrıca Çin Maliye Bakanı Çin in bu yıl %7.5 büyüme hedefi planladığını ve ABD nin para politikasının yayılma etkisine dikkat etmesi gerektiğini açıklamıştı. Hedef doğrultusunda Çin de GSYH yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %7.5 artış gösterdi. İlk çeyrekte %7.4 artış gösteren büyümenin ikinci çeyrekte de %7.4 artması bekleniyordu. Çin de Perakende Satışlar yıllık bazda beklenti dahilinde 12.4% olarak açıklandı. Sanayi Üretimi ise 9.0% lık beklentinin üzerinde 9.2% olarak gerçekleşti. Grafik 13: MSCI EM Endeksi Önümüzdeki hafta Amerika da TÜFE rakamları; Redbook; Mevcut Konut Satışları ve Yeni Konut Satışları ve ayrıca Dayanıklı Malların Siparişleri verileri açıklanacak. Euro Bölgesi nde Almanya dan ÜFE, Euro Bölgesi Tüketici Güveni; İmalat PMI ve Hizmetler PMI; Alman İmalat ve Servisler PMI ile Fransız PMI ı açıklanacak. Euro Bölgesi nde ayrıca GFK Tüketici Güven Endeksi ve Alman İfo İş Ortamı Endeksi açıklanacak. Asya tarafında Japonya dan İthalat ve İhracat verileri ile Ticaret Dengesi; ayrıca TÜFE rakamları açıklanacak. Çin den ise HSBC PMI verisi açıklanacak. İngiltere den Büyüme ve Perakende Satışlar verileri açıklanacak. Yurt içinde ise Ticaret Açığı; İmalat Güveni ve Kapasite Kullanım Oranı açıklanacak. Hepinize sağlıklı ve bol kazançlı bir hafta dileriz...