6 HAFTALIK BLOK KONDİSYON ANTRENMANI PLANLAMASININ 16 YAŞ ERKEK BASKETBOLCULARDA AEROBİK KAPASİTE ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Dr. Murat BİLGE 2011 Basketbol Yıldız Erkekler Türkiye Şampiyonası na katılacak olan Milli Piyango Takımı oyuncularına, şampiyona öncesi uygulanan 6 haftalık blok kondisyon antrenmanı planlamasının, sporcuların aerobik dayanıklılıklarına etkisi incelenmiştir. Bu sürede 15 kondisyon antrenmanı, 11 teknik antrenman, 9 resmi maç yapılmış ve 5 tam dinlenme günü verilmiştir. Aerobik Dayanıklılık: Tüm takımda 6 haftalık kondisyon antrenmanının etkisinin ortalama % 12,88 lik bir Max VO2 gelişimi düzeyinde olduğu şeklinde saptanmıştır. Bu gelişmenin 9 resmi maçın oynandığı bir dönemde gerçekleşmesi, 6 haftalık blok antrenman planlama başarısının, istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermektedir. Bir diğer anlamlı gelişme, sporda yorgunluk belirtisi olan laktat seviyesidir. Tüm takımda % 10,43 lük bir gerileme görülürken (laktat seviyesinin gerilemesi, yorgunluğun daha geç ortaya çıkması anlamında değerlendirilir), bunun yanı sıra çok daha önemli bir saptama ortaya çıkmıştır. Bu saptama da 9 resmi maçta fazla dakika alan (ortalama 30 dk) oyunculardaki yorgunluk indeksi gerilemesinin (Oğuz, Ahmet, Samir, Necdet), diğer oyuncularla karşılaştırıldığında (Berken, Kaan, Güray, Yiğit, Barış) %30, 68 e karşılık, % - 3,05 olduğu şeklindedir (Bu değerlendirmeye yapılan 2 testten herhangi birine sağlık sebepleriyle katılamayan Mustafa, Murat Kaan ve Yaman alınmamıştır). Bu çok önemli nokta, 6 haftalık blok kondisyon antrenmanı planlamasının etkisinin, aerobik dayanıklılık ve yorgunluk indeksi gelişimi yönünde maçlarda fazla süre alan oyuncularda çok daha fazla olduğu yönündedir. Ayrıca kondisyon antrenmanlarının vazgeçilmez bir parçası olan kuvvet egzersizleri de tüm takım tarafından özveriyle gerçekleştirilmiş, ama öncesi ve sonrası kuvvet testleri yapılmadığı için, görülen gelişme sadece subjektif olarak tarafımızdan olumlu olarak değerlendirilmiştir.
BİREYSEL DEĞERLENDİRMELER OĞUZ: %21,35 lük gelişme ile dayanıklılık başlığında takımda en üst sırada yer almıştır. Laktat gerilemesi de bu gelişmeye eşlik ederken, test sırasında kalp atım hızı açısından maksimal zorlama yaptığı da açıktır (201 maxkah). Maçlarda gösterdiği yüksek mücadele gücü, oynadığı pozisyon itibariyle de takım liderliği hususunda teknik ekibi rahatlatacağı yönünde ipuçları vermiştir. SAMİR: %45,41 lik laktat eşiği gelişimi, bu başlıkta liderliği getirmiştir. Aerobik gelişimin de eşlik ettiği datalarda, kalp atım hızı değerlendirmesinde benzer bir yüklenme söz konusudur. Normal doğum tarihinin takımdaki diğer oyunculardan 2 yaş daha büyük olduğu doğru ise, genel değerlendirme sağlıklı olmayacaktır. Ama bireysel gelişme düzeyi kesindir. Şahsi görüşümüz, eğer sahip olduğu fizyolojik ve motorik düzeyi, maçlara aktif olarak yansıtıp daha agresif olursa takıma liderlik boyutunda da katkı sağlayacağı yönündedir. AHMET: Basketbol yaşının diğerlerine göre çok düşük olduğu düşünülürse, ilk etapta değerlendirme yaparken bireysel gelişiminin önde tutulması gereken oyunculardandır. Her parametrede dengeli bir gelişim gösteren, aynı zamanda da maçlarda takımın ciddi bir oranda mücadele yükünü çeken sporcumuzun, iyi niyetli ve kendi maksimal sınırında yüklenmeler yaptığı hem testlerdeki, hem de antrenmanlardaki kalp atım hızı değerlerinden aşikardır. İkinci testlerdeki gelişimsel değerleri, % 16 lık daha düşük kalp atım hızı ile gerçekleştirmesi de (daha az enerji ile daha fazla iş yükü) bu değerlendirmeyi objektifleştirmektedir. NECDET: Kondisyon antrenmanlarında elinde olmadan süreklilik yakalayamamasına rağmen, yine her parametrede ciddi gelişim göstermiştir. Kişisel görüşümüz (Mustafa ile beraber), ciddi ve planlı kondisyon ve kuvvet antrenmanlarıyla ileride (big size) atlet sporculardan olacağı yönündedir. Birkaç antrenmanda ağrılarına rağmen egzersizlere devam etmesi, gelecek adına bir başka umut verici nokta olmuştur. Maçlarda gösterdiği yüksek sorumluluk anlayışı da, yeteneğini ortaya koymada onu destekleyecektir. MUSTAFA: Yine son derece iyi niyetle çalışan ve maçlarda yüksek mücadele gösteren oyunculardan olmuştur. İlk testlere katılamayışına rağmen, genel değerlendirmede ilk beş içerisinde yer almıştır. Fiziksel olarak, arkadaşlarına göre daha özel bir kuvvet antrenman planına ihtiyacı olacaktır. Bilişsel gelişim seviyesinin yüksekliği de, yaşıtlarına göre daha fazla çalıştığında ona avantaj sağlayacaktır.
GÜRAY: İlgili parametrelerde gelişme görülmesine rağmen, gelişim seviyesi ortalamanın altında gözlenmiştir. Antrenman temposu ve isteği konusunda bir problem görülmemekle beraber, antrenman sürekliliği ile beraber devamlılık beklenebilir. KAAN: Belki de ilk beşteki yerini kaptırmanın etkisiyle, özellikle ikinci haftadan itibaren antrenman hırsıyla kendini göstermiştir. Bunun sonucunda da aerobik kapasite açısından takımın en iyi üçüncü pozitif gelişimini ortaya koymuştur. Yorgunluk indeksini de ciddi oranda aşağı çekerek şampiyona için önemli bir takım elemanı olacağı yönünde rakamsal gelişim göstermiştir. YİĞİT: Antrenman temposu ve isteğinin, takım ortalamasının altında olduğu gözlenirken, bu subjektif gözlem; rakamlara da yansımıştır. Aerobik kapasite gelişimine, laktat düşüklüğü eşlik etmemiştir. Mental yönden kendisini turnuvaya daha iyi hazırlaması ve ihtiyaç duyulduğunda (ki herkese ihtiyaç olacaktır) takımı yönetecek fiziksel kapasiteyi ortaya konması beklenmektedir. BARIŞ: İlk testte takımın en iyi performansını ortaya koyarken, 6 hafta sonrası gelişme ortalamanın altında çıkmıştır. Mental yönden maçlarda daha fazla etkin olması beklenebilir. Bu gelişim kendini fiziksel ve fizyolojik parametrelerde de gösterecektir. BAHADIR: Maçlarda çok az oynama fırsatı bulabilen sporcumuzun gösterdiği gelişim seviyesi, sınırlı kalmıştır. Antrenörünün geleceğe yönelik beklentisine göre kesinlikle ekstra antrenmana ihtiyacı vardır. MURAT KAAN: Sadece ilk teste katılan sporcumuzun aerobik kapasitesi, laktat değerinden anlaşılacağı gibi çok zorlamadığından düşük çıkmıştır. Bazı antrenmanlarda da düşük eşik kas ağrılarına boyun eğerek antrenmanı çıkaramamıştır. Hem mental, hem de kondisyonel ek antrenmanlara ihtiyacı vardır. Aslında olumlu yönde bir potansiyeli de görülmüştür. BERKEN: En yüksek aerobik kapasiteyi ortaya koyarken, performansa laktat eşiği düşüşü eşlik etmemiştir. Son testte ortaya koyduğu mücadeleyi, sonradan girdiği maçlarda da gösterebilse, antrenör ekibinden de daha fazla süre alabileceği gerçeğini ortaya koyabilirdi. YAMAN: Antrenmanlara devam etmemesine rağmen maçlarda süre alması, tarafımızdan soru işareti ile karşılanmıştır.
Forma Adı Soyadı TOPLAM I. TEST TOPLAM II. TEST % GELİŞME Max VO2 ml/kg/dk I. TEST Max VO2 ml/kg/dk II. TEST % GELİŞME NABIZ max I. TEST NABIZ max II. TEST Laktat (Mmol ) I. TEST Laktat (Mmol ) II. TEST % GELİŞME 4 Kaan 87 102 17,24 49,24 54,00 17,24 191 194 23,4 18,6 20,51 5 Yiğit Bedişkan 107 121 13,08 55,42 59,37 13,08 202 180 12,4 13,9-12,09 6 Berken Aksu 108 128 18,51 55,70 61,43 18,51 181 180 20,7 23,3-12,56 7 Oğuz Öngel 103 125 21,35 54,29 60,46 21,35 184 201 24,5 18,8 23,26 8 Yaman Şanlıoğlu 101 53,50 188 8,3 9 Mustafa Kaleli 120 59,09 185 14,1 10 Barış Yılmaz 112 122 8,92 56,84 59,64 8,92 196 208 16,2 18,1-11,72 11 Necdet Gürkan 94 102 8,51 51,44 54,00 8,51 194 198 17,6 12,2 30,68 12 Murat K. Koçak 85 48,63 193 12,5 13 Bahadır Demirel 92 99 7,60 50,85 52,90 7,60 205 196 21,1 23,2-9,95 14 Ahmet Aksan 68 79 16,17 43,19 46,83 16,17 210 180 23,1 17,7 23,37 15 Güray Batur 100 103 3 53,20 57,12 3 182 193 14,7 13,6 7,48 20 Samir 90 103 14,44 50,16 57,12 14,44 190 192 20,7 11,1 45,41 ORTALAMA GELİŞME % 12,88 12,88 10,43