TULAREMİ KORUNMA KONTROL VE AŞI ÇALIŞMALARI Meliha Meriç Koç Kocaeli Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıklar kları Anabilim Dalı
F. tularensis in bulaş yolları Kontamine tozlarının inhalasyonu Kan emen artropodların ısırığıığı Enfekte hayvanlarla, ölüleriyle leriyle ya da etleriyle temas Kontamine suların n ve besinlerin tüketilmesit
Tularemi den Korunma ve Kontrol 1. Çevresel 2. Bireysel Tarnvik & Berglund. Tularemia. Eur Respir J 2003
Çevresel Kontrol YöntemleriY Hasta hayvanların n tespiti ve tedavisi Hayvan ölülerinin lerinin gömülmesig Kemiriciler ve artropodlarla savaş Su kaynaklarının n klorlanması
Eğitim Hedef kitle: Endemik bölgede b yaşayanlar ayanlar Avcılar Veterinerler Doktorlar Diğer sağlık çalışanları Laboratuvar çalışanları
Salgın n durumlarında Orofaringeal tularemi Su kaynaklı Klorlanmamış ya da kaynatılmam lmamış su kullanımından ndan kaçınma Günlük k kullanım m için i in (diş fırçalamak, banyo yapmak) suyun klorlanması Su kaynaklarının n kemiricilerden korunması Besin kaynaklı Besinlerin dikkatli yıkanmasy kanması Yiyecek depolarının n kemiricilerden korunması Hayvan dışd ışkıları ile kontamine olmuş gıdaların n tüketilmemesit Av hayvanlarının çok iyi pişirilerek irilerek tüketilmesi t WHO Guidelines on Tularemia,, 2007
Respiratuvar ya da ulseroglanduler tularemi Toz ve aerosollerin solunmasından ndan kaçınma (hayvancılık k ve çiftçilik ilik ile uğrau raşanların n tozlu ortamlarda maske takması) İnfeksiyonu taşı şıyabilecek hayvanların n avlanmasından ndan kaçınılmal lmalı Hayvan ölüleriyle leriyle ya da etleriyle temas öncesi eldiven giyilmesi Hayvanlarla ( evcil ya da değil) temas sonrası ellerin yıkanması Ev hayvanlarının n hastalık k belirtileri açısından a kontrol edilmeleri ve yakın n temastan kaçınılmas lması Kan emen artropodlardan korunma (kapalı giysiler giyme, kovucu sprey kullanımı) WHO Guidelines on Tularemia,, 2007
Hastanelerde İnfeksiyon Kontrol Önlemleri İzolasyon: insandan insana geçiş gösterilmediğinden inden önerilmiyor CDC/HICPAC 2007 standart önlemler: El yıkamay Eldiven takma(mukozalar, vücut v sıvılars ları ve yaralar..vb) Maske ve gözlg zlük k (mukozalar..vb) Önlük k (kan ya da vücut v sıvılars larının n sıçrama s riski olan girişimler) imler) Hasta bakım m ekipmanları tek kullanıml mlık k olmalı Center for Infectious Disease Research and Policy (CİDRAP), 2009
Dekontaminasyon Kontamine yüzeyler: 1/10 sulandırılm lmış çamaşır r suyu Kontamine giysi ve cilt: sabun ve su Kontamine su: standart klorlama işlemii Çevresel kontaminasyon: öneri yok CİDRAP, 2009
Otopsi ve Defin İşlemleri CDC standart önlemler klavuzu Atopsi sırasında: maske, gözlük, çift eldiven, uzun önlük,galoş..vb Defin sırass rasında: rutin önlemler alınmal nmalı ve ceset ile temastan kaçınılmal lmalı ve mumyalanmadan direk gömülmeli CİDRAP,2009
Laboratuvar önlemleri İnfektif doz: solunum yoluyla 10-50 cfu bakteri (McCrumb( McCrumb,1961) İnsidans: : 5.7/1000 risk altındaki laboratuvar çalışanı (Burke,, 1977) Biyogüvenlik seviyesi 2 F.tularensis subsp. novicida ve LVS Biyogüvenlik seviyesi 3 F.tularensis subsp. tularensis F. Tularensis subsp. holarctica ve mediasiatica WHO 2007 Tüm suşlar için in en az biyogüvenlik düzeyi 3 olan laboratuvarlar Tek giriş Çift kapı Negatif basınçlı Biyogüvenlik 2 ve 3 kabinleri
Temas sonrası profilaksi Erişkin (Hamileler dahil): Doksisiklin 2x100mg PO 14 güng Siprofloksasin 2x500mg PO 14 güng Çocuklarda: Doksisiklin Siprofloksasin 2x15mg/kg ( <45kg 2x2.2mg/kg >45kg 2x100mg PO 14 güng 2x15mg/kg (max:1g) PO 14 güng Dennis DT, et al. JAMA 2001
AŞI ÇALIŞMALARI
Aşı Çalışmaları >50 yıldy ldır Humoral yanıt Antikorlar 8-25 yıl y **Hücresel bağışı ğışıklık Oyston PCF, J Med Microbiol 2008 Conlan JW, Ann NY Acad Sci 2007
Aşı Çalışmaları Ölü aşılar Polisakkarit ve antijen aşıa şıları Canlı atenue aşılar
Ölü aşılar Foshay aşıları (ısı-formalinle) Yan etkileri Ak yanıtı için in uzun süre s düşük d k dozda maruziyet gerekli F.tularensis suşlar larının asit ekstraksiyonu İnsanda: düşük k seviyede bir koruyuculuk, hastalığı ığın n daha ılımlı geçmesini sağlad ladığı İyonize radyasyon ile öldürülmüş F.tularensis aşısı düşük k seviyede bir koruyuculuk Foshay L, Am J Public Health 1942 Kadull PJ, J Immunol 1950 Gordon M, J Infect Dis 1964
Polisakkarit ve Antijen aşıa şıları Lipopolisakkarittin (LPS) O antijen komponenti F. tularensis subsp. tularensis dışındaki türlere t karşı koruyucu LPS nin izole edildiği i alt türe t karşı koruyucu FobA,, 43kDa dışd membran proteini ve 17kDa lipoprotein Yüksek düzeyde d immunojenik Oluşan bağışı ğışıklık k koruyucu değil Antijen ve adjuvan karışı ışımları Daha başar arılı olacağı düşünülmekte Adjuvanların fonksiyonu? Genetik aşıa şılar ümit vericidir Oyston PCF, J Med Microbiol 2008
Canlı Atenue Aşılar İlk canlı atenue aşı suşu (LVS) F.tularensis subsp. holarctica suşudur udur FDA tarafından inceleme aşamasa amasında bir ilaç olarak onaylanmış ıştır Conlan JW, Ann NY Acad Sci 2007 Eigelsbach HT, J Immunol 1961
Canlı Atenue Aşılar lar (LVS) En geniş insan çalışması (ABD de ordu elemanları) Deneklere 10-52 cfu virulan F. tularensis subsp. tularensis (SCHU S4) solutulmasını takiben, Aşılanmamış grupta %75 Foshay aşısıyla aşıa şılanmış kişilerde ilerde %60 LVS ile aşıa şılanmış olanlarda ise %17 hastalık oluşmu muş Saslaw S, Arch Intern Med 1961
Canlı Atenue Aşılar lar (LVS) LVS aşıa şısının n uygulama yolu ile koruyuculuk düzeyi SHCU S4 (aerosol( aerosol): Aerosol LVS > Subkutan LVS SHCU S4 (subkutan( subkutan): Subkutan LVS = Aerosol LVS Hornick RB, Bacteriol Rev 1966
LVS henüz z lisans alamamasının n nedenleri: İnsanda hastalık k yapma potansiyeli, Yan etkilerinin bilinmemesi, İmmun yetmezliği i olanlarda etkinliğinin inin bilinmemesi, F. tularensis in alt türlerinde t eşit e düzeyde d koruyuculuğu u sağlayamamas layamaması. Isherwood K, Advanced Drug Delivery Reviews 2005 Oyston PCF, J Med Microbiol 2008
SCHU S4 suşu ile aşıa çalışmaları LVS nin atenuasyonundan sorumlu olan mutasyonların SCHU S4 suşu üzerinde oluşturulmas turulması Aminoasit ve pürin p sentez yolundaki gen mutasyonları Hücre içi i i büyüme b üzerine etkili bir gen grubu Griffin KF, FEMS Immunol Med Microbiol 2007 Oyston PCF, J Med Microbiol 2008
Özet Günümüzde henüz z lisans alan bir aşıa yok Korunma için i in en önemli yol; eğitim su kaynaklarının n klorlanması ve denetimi
Teşekk ekkürler