ÖMER ALİ GİRGİN Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu na Göre ADİ ORTAKLIKTA TEMSİL VE BORÇLARDAN SORUMLULUK
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR LİSTESİ...XIII GİRİŞ...1 Birinci Bölüm ADI ORTAKLIK 1. Tanımı ve Mevcut Uygulaması...3 2. Adi Ortaklığa Uygulanacak Yasal Düzenlemeler...6 2.1. Türk Borçlar Kanunu nun Adi Ortaklığa İlişkin Maddeleri...6 2.2. Türk Borçlar Kanunu Dışındaki Mevzuatta Adi Ortaklığa İlişkin Hükümler...7 2.3. Türk Borçlar Kanunu Genel Hükümlerinin ve Diğer Bazı Kanun Hükümlerinin Adi Ortaklığa Uygulanması Sorunu...8 2.4. Türk Borçlar Kanunu ndaki Adi Ortaklığa İlişkin Hükümlerin Ticari Ortaklıklara Uygulanması...12 3. Adi Ortaklığın Unsurları...13 3.1. Kişi Unsuru...13 3.2. Katılım Payı Unsuru...15 3.3. Müşterek Amaç Unsuru...18
X 3.4. Müşterek Amaç Uğrunda Birlikte Çaba Unsuru (Affectio societatis)... 20 3.5. Sözleşme Unsuru...21 4. Adi Ortaklığın Öne Çıkan Özellikleri...29 4.1. Bir Şahıs Birliği Olması...29 4.2. Tüzel Kişi veya Hak Öznesi Olmaması... 30 4.3. Ortaklığın Kural Olarak Elbirliğiyle Mülkiyet Esasına Dayanması...33 4.4. Müteselsil Sorumluluk...35 İkinci Bölüm ADI ORTAKLIKTA TEMSIL 1. Temsil Kavramı...37 1.1. Genel Olarak...37 1.2. Temsilin Çeşitli Ayrımlara Göre Sınıflandırılması...41 2. Adi Ortaklıkta Temsil İlişkisi ve Sonuçları... 49 2.1. Adi Ortaklıkta Dolaylı Temsil... 49 2.1.1. Genel olarak... 49 2.1.2. Adi ortaklıkta dolaylı temsilin şartları...51 2.1.2.1. Temsil yetkisi...51 2.1.2.1.1. Genel olarak temsil yetkisi...51 2.1.2.1.2. Temsil yetkisinin bağımsızlığı... 54 2.1.2.1.3. Temsilcinin kendisiyle işlem yapması...55 2.1.2.1.4. Çifte temsil... 56 2.1.2.2. Başkası hesabına hareket...57 2.1.3. Adi ortaklıkta dolaylı temsilin sonuçları...58 2.1.3.1. Genel olarak...58 2.1.3.2. Dolaylı temsilcinin temsil olunan ortaklara hesap vermesi...61 2.1.3.3. Dolaylı temsilden doğan hak ve borçların diğer ortaklara intikali...62
2.2. Adi Ortaklıkta Doğrudan Temsil...70 2.2.1. Adi ortaklıkta doğrudan temsilin şartları...71 2.2.1.1. Adi ortaklıkta kanuni temsil yetkisi...71 2.2.1.2. Adi ortaklıkta iradi temsil yetkisi...74 2.2.1.3. Temsil olunan adına hareket etme iradesi ve bunun bildirilmesi...76 2.2.2. Adi ortaklıkta temsil yetkisinin kapsamı... 80 2.2.3. Adi ortaklıkta temsil yetkisinin sona ermesi...85 2.3. Adi Ortaklıkta Yetkisiz Temsil...93 2.3.1. Genel olarak...93 2.3.2. Adi ortaklıkta yetkisiz temsilin hüküm ve sonuçları...95 2.3.2.1. Genel olarak...95 2.3.2.2. Temsil olunan ortakların işlemi onaması halinde... 97 2.3.2.3. Temsil olunan ortakların işlemi onamaması halinde... 99 2.4. Temsilin Sonuçları... 104 XI Üçüncü Bölüm ADI ORTAKLIKTA BORÇLARDAN SORUMLULUK 1. Genel Olarak... 107 2. Borçlardan Sorumluluğun Kaynakları... 107 3. Ortakların Sorumluluğu İçin Aranan Şartlar... 112 3.1. Adi Ortaklık İlişkisinin Varlığı ve Üstlenilen Borcun Ortaklıkla İlişkili Olması... 112 3.2. Ortakların Borcu Doğuran Olayı Hep Birlikte veya Temsilci Aracılığı ile Gerçekleştirmesi... 113 3.3. Borcun Üçüncü Kişi ya da Üçüncü Kişi Sıfatını Taşıyan Bir Ortağa Karşı Üstlenilmesi... 113
XII 3.4. Sorumluluğun Daraltılmasına veya Kaldırılmasına Dair Anlaşma Yapılmamış Olması...114 4. Sorumluluğun Türü Ve Özellikleri... 115 4.1. Kişisel Sorumluluk... 115 4.2. Sınırsız Sorumluluk... 115 4.3. Birinci Dereceden Sorumluluk...116 4.4. Sorumluluğun Ortaklık Sona Ermesine Rağmen Devam Etmesi...116 4.5. Müteselsil Sorumluluk...116 4.5.1. Genel olarak...116 4.5.2. Niteliği ve türleri...117 4.5.2.1. Hukuki niteliği...117 4.5.2.2. Türleri...119 4.5.3. Hükümleri... 120 4.5.3.1. Dış ilişki... 120 4.5.3.1.1. Alacaklı yönünden... 120 4.5.3.1.2. Borçlular yönünden... 120 4.5.3.2. İç ilişki... 127 4.5.3.3. İç ilişkide borcu paylaşma ve borçluların rücu hakkı... 127 4.5.3.4. Halefiyet... 131 4.5.4. Müteselsil borcun sona ermesi... 133 4.5.5. Müteselsil sorumluluk kuralının ortaklara zaman bakımından uygulanması... 134 4.6. Ortaklığın Ortaklardan Birine Borçlu Olması... 135 4.7. Ortakların Kişisel Alacaklılarının Durumu... 135 SONUÇ... 137 KAYNAKÇA...141