EL YIKAMA Acıbadem Kadıköy Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Funda Peker
El Yıkama-tarihçesi Tıp tarihi incelendiğinde, el yıkama ile infeksiyon hastalıklarının önlenebildiğine dair veriler XIX. yüzyıla kadar net olarak ortaya konulamamış olmakla birlikte, XIX. yüzyılın ortalarında Semmelweis in sağlık personelinin elleri ile hastaya mikroorganizma bulaşabileceğini göstermesiyle adeta çığır açılmıştır.
El Yıkama-tarihçesi Hastane infeksiyonlarıyla mücadelede,kontrol ve korunma yolu olarak önemle üzerinde durulan el hijyeni konusunda, akla gelen ilk isim Semmelweis.
El Yıkama-tarihçesi Ignaz Semmelweis hastalık etkenlerinin gebe kadınlara sağlık çalışanlarının ellerinden bulaştığını vurgulamış, LouisPasteur de 1879 da hastalığın doktorların elinden bulaştığı gerçeğine dikkat çekmiştir.
Kalıcı flora Deri Florası Deride devamlı bulunan bakterilerdir: Koagülaz (-) stafilokok, Micrococcus, Corynebacterium, Propniobacterium Çoğu derinin üst tabakalarında %10-20 si derin tabakalardadır Sağlık personelinin ellerindeki bakteri sayısı: 104-106 koloni Hastalık oluşturma potansiyelleri düşüktür. Su ve sabunla el yıkamada sayıları değişmez, ancak cerrahi el yıkama ile sayıları azaltılabilir
Geçici flora Kontaminant floradır: E. coli, Klebsiella, Pseudomonas, Acinetobacter, MRSA Hasta veya kontamine araç ve gereçlerle temas sonucu sağlık personeline bulaşır. Derinin yüzeyel tabakalarında yerleşir. Hastane infeksiyonu oluşturma potansiyelleri yüksektir. Hijyenik el yıkama ile kolayca deriden uzaklaştırılabilir.
El temizliği bireysel hijyenin ilk adımıdır. El yıkama günlük yaşantı içinde her şeyden önce kişinin kendi sağlığı için önemliyken, çalışma ortamında, diğer kişilerin sağlığı için de önem kazanmaktadır. Başta sağlık sektörü olmak üzere bir çok iş kolunda, çalışanların el yıkamasındaki aksaklıklar, hızla toplumu tehdit eden ciddi sorunlara yol açabilmektedir.
El hijyeni, ellerin normal sıvı sabun / antiseptik ajan ve su ile yıkanarak yada; alkolsüz susuz el antiseptiği ile ovuşturularak geçici floranın uzaklaştırılmasıyla sağlanır. Doğru el hijyeni tekniği, sıvı sabunun yada; alkollü el antiseptiğinin avuç içi, el sırtı, parmak araları, tırnak yüzeyleri ve bileklerin her tarafına temas ederek temizlenmesidir.
Uygun el hijyeni, sağlık personeli ve hastalar arasındaki mikroorganizma transferini ve fekal-oral geçişi önlemede en etkili yöntemdir. Hastane infeksiyonlarının oluşmasında, tüm dünyada bu konuda çalışan uzmanlar tarafından en önemli faktör olarak gösterilen olay kişilerin el temizliğidir.
Hastaneye yatan hastaların %7-10, kritik hastalarda %30 oranında hastane infeksiyonu gelişir. Mikroorganizmaların hastalar arasında taşınmasında en önemli kaynak sağlık çalışanlarının elleridir. Hastane infeksiyonları iyi bir kontrol programı ile %20-40 oranında önlenebilir Hastane infeksiyonlarını önlemede tek başına en etkili faktör EL YIKAMA
ELLERİN YIKANMASI GEREKEN DURUMLAR Göreve başlamadan önce ve görev bitiminden sonra Kişisel ihtiyaçların (yemek yeme, tuvalet) giderilmesinden önce ve sonra, Gözle görülür kirlilik durumunda, Hasta ile her temas öncesinde ve sonrasında, Hasta bakımında, kullanılan aletlere temas öncesinde ve sonrasında, Hastaya girişimsel bir işlem yapmadan önce ve sonra, Yeni doğan ünitesindeki hastalar ile temas öncesi ve sonrası, Vücut sıvı ve sekresyonları ile, bütünlüğü bozulmuş cilt veya mukoz membranlarla temas sonrasında, Eldiven giymeden önce ve sonra, İzolasyon hasta hasta odasına girerken ve çıkarken ELLER YIKANIR.
EL YIKAMA Sosyal El Yıkama Hijyenik El Yıkama Cerrahi El Yıkama
Sosyal el yıkama: Elde gözle görünür kir ve geçici mikroorganizma florasının uzaklaştırılmasıdır. Bu etkinliğin sağlanması için eller en az 20 saniye yıkanmalıdır.
Hijyenik el yıkama Hijyenik el yıkamanın süresi sosyal el yıkamadan daha uzundur. En az 15-30 sn sürer. Avuç içi, parmak araları ve bilekler başta olmak üzere ellerin her noktası yıkanır.
Cerrahi el yıkama Cerrahi işlemler öncesinde, antiseptik solüsyon ile parmak ucundan başlanarak; parmak, parmak araları, el, kol ve dirsekten dört parmak yukarıya kadar olan kısımların ovalanarak yıkanmasıdır ve ortalama 3-5 dk sürer.
Yeteri kadar (5 ml) antiseptik içerikli povidon iyod/klorokhegsidin antiseptik solüsyon avuç içine alınır. Tırnak uçlarından başlanarak parmak, parmak araları el, kol dirsekten dört parmak yukarıya kadar ovalayarak yıkanır. Tırnaklar ve tırnak dipleri tek kullanımlık fırça ile fırçalanır. Fırçalamanın cildi travmatize etmemesine dikkat edilir. Uygun sertlikte fırça kullanılmalıdır.
Yıkanma işlemi parmak uçlarından dirseğe doğru yapılmalıdır. Ellerden dirseklere doğru durulama yapılmalı, İşlem birkaç kez tekrarlanır. Yıkama süresi solüsyonun türüne göre değişmekle beraber ortalama 3-5 dakika sürer.
El Dezenfeksiyonu El dezenfeksiyonunun amacı; ellerdeki kontaminant bakterilerin en etkili ve hızlı bir şekilde elimine edilmesidir. Hızlı etkili bir alkol bazlı solüsyon 3-5 ml alınır, 0.5 ile 1 dakika arasında her iki el birbirine sürtülür ve ovuşturulur. Bu işlem sırasında antiseptik maddenin ellerin her tarafı ve parmak araları ile teması sağlanır.
Temiz El HAYAT KURTARIR K Teşekkürler.
KAYNAKLAR 1. Dokuzoğuz B. (2003). El Hijyeni, Mikrobiyoloji Enfeksiyon Degisi 3(1). 2.. http://www.cec.health.nsw.gov.au/files/cleanhands/resources/facts heets/doh-7680- TUR.pdf Erişim Tarihi: 23.08.10/ 23:40 3...http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/60/6008.pdf Hastane enfeksiyonlarının önlenmesi ve kontrolünde olmazsa olmazı: El yıkama Erişim Tarihi: 21.08.10/ 01:30 4..http://halksagligi.uludag.edu.tr/Seminerler/hastane_enfeksiyonlari.pdf Erişim tarihi: 19 Nisan 2005. /23.08.10/ 22:15.İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitim Etkinlikleri, Hastane infeksiyonları korunma ve kontrol sempozyum dizisi No:60, ocak 2008, s. 71-78. 5.Hastane İnfeksiyonları dergisi/el hijyeni Kılavuzu/2008/Cilt 12 /Ek 1. İ.Ü. Cerrahpaşa 6.Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitim Etkinlikleri, Hastane infeksiyonları korunma ve kontrol sempozyum dizisi No:60, ocak 2008, s. 71-78. 7.Tekin AN. El Yıkama Ve Hastane Enfeksiyonlarının Önlenimi, Türkiye Klinikleri. 2010; 3(1). 8.Usluer G. 21. Yüzyılda Hastane Enfeksiyonları: Neredeyiz? Türkiye Klinikleri 2010 ;3(1). 9. «Enfeksiyon Dünyasının Ölümsüzleri» Trajik Bir Ölümsüz:Semmelweis. İnfeksiyon Dünyası Dergisi, 2005; sayı:1 72-75