EL HİJYENİ PROGRAMI PROSEDÜRÜ

Transkript

1 Dok No:ENF.PR.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 1 / AMAÇ: Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların ve çapraz bulaşmaların önlenmesi amacıyla tüm hastane çalışanları, hastalar, hasta yakınları ve ziyaretçiler için uygun el temizliği ve eldiven kullanma yöntemlerini belirlemek için bir el hijyeni programı oluşturmaktır. 2.0 KAPSAM: Hastanedeki tüm çalışanları, hastalar, hasta refakatçilerini ve ziyaretçileri kapsamaktadır. 3.0 KISALTMALAR: 4.0 TANIMLAR: Kalıcı Flora: Cildin derin tabakalarında bulunan bakterilerdir, uzaklaştırılamaz. Hastane enfeksiyonlarından sorumlu değildir. Geçici Flora: Hastaya ait sekresyonlar ile kontamine araç ve gereçlerden sağlık personelinin eline bulaşan, cildin yüzeysel kısmına kolonize olan mikroorganizmalardır. Hastane enfeksiyonlarından sorumludur. Geçici flora kalıcı floranın aksine el yıkamayla kolayca uzaklaştırılabilir. Düz Sabun: Antimikrobiyal içermeyen ya da sadece koruyucu olacak kadar içeren deterjanı ifade eder. Kir ve beraberindeki mikroorganizmaların fiziksel olarak giderilmesi amacı ile kullanılır. Antimikrobiyal Sabun: Antiseptik ajanları içeren sabuna denir. Belirgin Kirli El: Kir veya proteinli materyal, kan ve diğer vücut sıvıları ile görünür bir şekilde kirlenmiş eli ifade eder. El Yıkama: Ellerin düz sabun ve su ile yıkanmasıdır. El Hijyeni: El yıkama, antiseptik ile el yıkama, antiseptik ile ovma veya cerrahi el antisepsisi dâhil olmak üzere tüm uygulamaları kapsar. Antisepsi: Patojen mikroorganizmaların üremelerini durdurmak veya öldürmek için canlı doku üzerine kimyasal maddelerin uygulanmasıdır. Antisepsi için kullanılan kimyasal maddelere antiseptik denir. Cerrahi El Antisepsisi: Cerrahi personel tarafından operasyon öncesinden geçici florayı elimine etmek ve kalıcı florayı azaltmak üzere yapılan el yıkama veya el ovmayı tanımlar. Sosyal (normal) El Yıkama: Ellerin antiseptik özellik taşımayan sabun ve su ile en az 20 saniye yıkanmasıdır. Bu tip yıkama ile kirler ve geçici flora elemanları tamamen uzaklaştırılır, kalıcı flora etkilenmez. El Antisepsisi: Antiseptik el yıkama veya antiseptik el ovmayı ifade eder.

2 Dok No:ENF.PR.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 2 / 7 Antiseptikli El Yıkama: Riskli durumlar için, (enfekte hastalarla temastan sonra ve yoğun bakım ünitelerinde hasta ile temastan önce ve sonra) antiseptikler veya alkol kullanılarak yapılan el temizliğidir. Amaç, mikroorganizmalarla bulaşmış bir eşya ve enfekte hastadan el derisine geçmiş olan bakterilerin elden uzaklaştırılması ve bir hastadan diğerine geçişin engellenmesidir. Antiseptikli El Ovalama: Antiseptik solüsyonla veya çabuk etkili alkolik çözeltiler ile ellerin kuvvetlice ovuşturulması ile yapılan el temizliğidir. 5.0 SORUMLULAR : Bu programın yürütülmesinden Enfeksiyon Kontrol Komitesi ve tüm hastane çalışanları sorumludu 6.0 FAALİYET AKIŞI: PROGRAM 6.1. Çalışan tüm personel ENF.TL.12 El Hijyeni Talimatı ve ENF.TL.27 Eldiven Giyme Talimatı na uygun olarak el hijyeni sağlar El yıkama ve el hijyeni eğitimi sürekli olarak Hastane Enfeksiyonları Eğitim Programına dahil edilir ve ayrıca oryantasyon eğitimi dahilinde yeni başlayan tüm çalışanlara verilir. Yatan hastalara ise el hijyeninin önemi vurgulanarak anlatılır Hastane genelinde tüm lavobalarda El yıkama tekniklerini anlatan tablo asılarak el yıkamanın doğru olması sağlanmaktadır Sağlık personelinin el hijyenini sağlamak için hızlı etkili Alkol bazlı el dezenfektanları tüm servislerde, izolasyon odaları, yoğun bakım, pansuman birimleri, polikliniklerde bulundurulur Normal (sosyal) el yıkama Sosyal hayattaki el temasını gerektiren kirli veya kontamine tüm rutin işlemlerden sonra(yiyecek tutmadan, yemek yemeden ve hastaya yedirmeden önce, tuvalete gitmeden önce ve sonra, hasta bakımından önce ve sonra, ellerin her kirlenmesinde v.b ) eller görünür kir kalmayacak şekilde su ve sabunla yıkanmalıdır. 6.6.Sosyal El yıkama tekniği: El yıkama öncesinde takı gibi aksesuarlar çıkarılır Akmakta olan su altında eller ıslatılır Bilekler, avuç içi, ellerin sırt ve parmak araları ile tırnakların kenar ve uçları sabun ile köpürtülerek en az 20 saniye süreyle kuvvetlice ovuşturulur Eller su altında iyice durulanır.

3 Dok No:ENF.PR.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 3 / Eller bileklerden başlayarak kâğıt havlu ile kurulanır Aynı kâğıt havlu ile musluk kapatılır Eller görünür biçimde kirli veya kan ve diğer vücut sıvılarıyla görünür bir bulaş olmadığında Antimikrobiyal olmayan sabun ve su ile yıkanmalıdır Hijyenik El Yıkama: Kritik alanlarda ve dirençli bakterilerle enfeksiyonların olduğu durumlarda hijyenik el yıkama tercih edilmelidir Eller görünür biçimde bulaşık değilse, el yıkamaya yeterli süre yoksa el antisepsisi için alkolbazlı el antiseptiği önerilir. Eller Antimikrobiyal sabun ve su ile yıkanabilir. Hijyenik el yıkama yapılacak durumlar İşlem sırasında dermatit riskini artırabileceğinden sıcak su kullanılmamalıdır Hastayla direkt temastan önce ve sonra Santral intravasküler kateter yerleştirme işleminde eldiven giymeden önce Üriner kateter takma, periferik vasküler kateter takma veya diğer invaziv işlemlerden önce Hastanın bütünlüğü bozulmamış cildiyle temastan (nabız bakmak, kan basıncı ölçmek, hastayı kaldırmak, vb.)sonra Vücut sıvıları veya sekresyonlar, mukoza, bütünlüğü bozulmuş cilt ve yara örtüleri ile temastan sonra Hasta bakımı sırasında kontamine bir vücut bölgesinden temiz bir vücut bölgesine geçerken Hastanın hemen çevresinde bulunan cansız objelerle medikal gereçler dâhil temastan sonra Eldivenler çıkarıldıktan sonra Kan, vücut sıvıları, sekresyonlar, kontamine materyalle veya bu örneklerin alınması veya taşınması esnasında kullanılan kaplarla temas sonrası İki ayrı hastaya temas etme arasında ve aynı hastada kirli vücut bölgesine temastan temiz bölgeye temasa geçerken antiseptik ajanlarla eller yıkanır Tek kullanımlık kâğıt havlu ile eller kurulanır Musluğu elle kapatılacak ise, ellerin kurulandığı kâğıt havluyu çöpe atmadan önce (el sürmeden) musluk bu havluyla kapatılır Hijyenik el ovalama

4 Dok No:ENF.PR.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 4 / Hijyenik el ovalama antiseptikli solüsyonla ellerdeki kontaminanat bakterilerin en etkili ve hızlı bir şekilde yok edilmesidir Alkol bazlı solüsyon ile ellerin dekontaminasyonunda üretici firmanın önerdiği miktarda (3 4 ml) solüsyon ele alınarak ENF.TL.12 El Hijyeni Talimatı nda belirtilen el dezenfektanı kullanımına uygun şekilde iki el birleştirilerek tüm el yüzeyi ve parmaklara temas edecek şekilde 30 saniye süre ile ovuşturulur, kendi halinde kuruması beklenir Cerrahi El Yıkama ENF.PR.01 Enfeksiyon Kontrol Programında belirtildiği gibi uygulanır. Tablo: Sosyal El Yıkama, El Antiseptiği, Cerrahi El Antiseptiği Ve Eldiven Kullanımı Her seçenek birbirinin alternat El antisepsisi birini uygulamanız yeterlidir. Her hastanın klinik örneği bul kabul edilmeli, örnek alırken ve çalışı mutlaka eldiven kullanılmalıdır. El Yıkama Hijyenik yıkama Hijyenik ovalama Cerrahi antisepsisi Steril/ Non-Steril Eldiven kullanımı Klinik çalışmalara başlarken ve bitimi Eller gözle görünür biçimde kirlendiği Bir hastadan diğerine geçerken Eller kan, dışkı, idrar ve diğer v sıvıları ile kontamine olduktan he sonra Ellerin kan, dışkı, idrar ve diğer v (Non) sıvıları ile yoğun kontaminasyon ola öncesinde İmmün sistem yetmezliği (YBÜ,nötropenik, yeni doğan) hastalara temastan önce Eller temiz görünse bile hastalara fiz temas sonrasında Elektif aseptik uygulamalardan önc (Non)

5 Dok No:ENF.PR.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 5 / 7 sonra(küçük girişimler, pansuman, invaziv girişimler v.b. Acil aseptik girişimlerden önce (Steril) Acil aseptik girişimlerden sonra Cerrahi operasyon öncesi (Steril) Yemekten ve yemek servisinden önc Tuvalete girmeden önce ve çıkt sonra El Hijyeni Ürününün Seçilmesi: Personel için irritasyonu düşük ve etkin bir el hijyen ürünü sağlanır Sağlık çalışanlarının benimsemesini en üst düzeye çıkarabilmek için, bu personelin herhangi bir ürün ile ilgili duygu, düşünce ve cilt toleransı göz önüne alınır El Hijyeni Sağlamada Kullanılan Ürünler Antimikrobik Özelliği Olmayan Sabun: Deterjan özellikleri nedeniyle ellerdeki kir ve organik maddeleri uzaklaştırırlar. Antimikrobiyal etkinlikleri minimal yada hiç yoktur. Su ve sabunla ellerin etkili yıkanması geçici florayı azaltmaktadır Alkol Bazlı El dezenfektanları (%60 90): Çabuk etkilidirler ve toksik-allerjik etkileri yoktur. Su ve kurutma gerektirmez. Diğer dezenfektanlarla (iyot, klorhekzidin) etkili kombinasyonlar oluştururlar. Cilt-el antisepsisi için uygundur İyodoforlar (povidon iyot): -İyodun ağır koku, tahriş edici etki ve kalıcı boyama özelliklerini göstermezler. Hem antiseptik hem de dezenfektan olarak kullanılabilirler. Deterjanlarla (noniyonik ve katyonik) kombine etki gösterirler Klorheksidin Glokonat: %2,%4, %0,5 lik dilüsyonları mevcut olup ortamdaki organik maddelerden minimal etkilenen ve deride 6 saat gibi uzun süre kalıcı etkinlik sağlayan el antisepsisinde tercih edilen katyonik bisguanid bileşimidir Sağlık Çalışanının Eğitim Ve Motivasyonuna Yönelik Yapılanlar:

6 Dok No:ENF.PR.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 6 / 7 El hijyeni uygulamalarının geliştirtmesine yönelik sağlık çalışanları, ellerin kontaminasyonu ile gerçekleşebilecek durumlar,hasta bakım işlevleri,ellerin temizliği için kullanılacak materyallerin avantajlarını ve dezavantajlarını anlatan konularda eğitilirler. Sağlık çalışanlarının önerilen uygulamalara uyumu kontrol edilir, verilen eğitimlerden önce ve sonra eğitim değerlendirmesi yapılır ve çalışana performansı konusunda bilgi verilir İdari Konular: El hijyeni uyumunu artırmaya yönelik personele alkol bazlı el antiseptikleri sağlanır İş yükünün fazla olduğu, çok fazla sayıda hastaya bakım veren birimlerin yoğunluğu göz önüne alınarak,hasta başlarında veya yoğun olan ortamda alkol bazlı el antiseptikli ovma solüsyonunun bulundurulması sağlanır Alkol bazlı el antiseptiklerinin, alev alabilir ürünler için ayrılan uygun yerde depolanması sağlanır El Hijyeninin Sağlanmasında Personelin Uyumunun Artırılması İçin Yapılan Çalışmalar: Uygun el yıkamanın hem toplumsal hem de hastane enfeksiyonlarının azaltılmasında önemli bir role sahip olduğu anlatılır Her ünitede personelin kolay ulaşabileceği yeterli sayıda kağıt havlu, sıvı sabun, el antiseptiği ve lavabo bulundurulur Çalışanların, hastalara en kaliteli hizmeti vermesi gerekliliğine inandırmak ve her hastayı en yakını görmek gerekliliği benimsetilir Tüm çalışanlara, hizmet içi eğitim programında el yıkama konusu alınarak hatırlatma yapılır Tüm ünitelerde el yıkamanın uyumsuzluğu takip edilir değerlendirilir Sonucuna göre ve ünitelerde kullanılan el antiseptiği miktarı değerlendirilerek Enfeksiyon Komitesi gerekli hallerde iyileştirme çalışmaları yapar. 7.0 İLGİLİ DKÜMANLAR: 7.1. ENF.TL.12 El Hijyeni Talimatı 7.2. ENF.TL.27 Eldiven Giyme Talimatı 7.3. ENF.PR.01 Enfeksiyon Kontrol Programı

7 Dok No:ENF.PR.02 Yayın Tarihi:NİSAN 2013 Rev.Tar/No:-/0 Sayfa No: 7 / 7