Yüksek Akımlı Nazal Oksijen Tedavisi Doç Dr Meltem Türkay Bezmialem Vakıf Üniversitesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Sunum Planı Tarihçe Geleneksel oksijen tedavisi Yüksek akım nazal oksijen tedavisi cihazları Endikasyonları Avantajları Kontrendikasyonları Literatür 1
Atmosferde yanıcı bir madde yanmadıkça hiçbir canlı yaşayamaz!!!!! Renksiz, kokusuz ve ışığı geçiren bir gaz Moleküler oksijen ilk kez Joseph Priestly tarafından tanımlanmıştır. 18. yy sonlarında inhaler oksijen tedavisi kullanılmaya başlanmıştır. 2
Geleneksel Oksijen Tedavisi Akut solunum yetmezliği yoğun bakım ünitesinde mortalitenin en sık nedenlerinden birisidir. Hipoksemik solunum yetmezliğinde ana destek tedavi geleneksel oksijen tedavisidir. Geleneksel Oksijen Tedavisi Nazal kanül Nazal veya orofaringeal katater Basit yüz maskesi Parsiyel geri solumalı ya da geri solumasız rezervuarlı yüz maskeleri Transtrakeal katater Orantılı gaz dağıtım maskeleri 3
Geleneksel Oksijen Tedavisinde Uygulamayı Kısıtlayan Faktörler Standart yöntemle oksijen tedavisinin 15 L/dk ya kadar yükseltilebildiği kabul edilir. Hafif solunum yetmezliği olan hastalarda bile oksijen ihtiyacı 30 L/dk ya kadar yükselebilir. Hastanın soluduğu oksijen oranı (FiO 2 ), kanülden gelen saf oksijenle oda havasının (FiO 2 %21) karışmasıyla beraber %24-35 düzeylerine düşer. Medikal oksijen, basınçlı bir kaynaktan atmosfere dağılırken, nemsiz ve soğuk olması nedeniyle respiratuar mukozayı irrite edebilir. Mukozal kuruma ve kanamalara yol açabilir. Solunum yollarını soğutarak vücudun metabolik ihtiyacını artırabilir. 4
Yüksek Akımlı Nazal Oksijen Tedavisi (HFNT) 2000 li yılların başından itibaren İlk olarak çocuk hastalarda kullanılmaya başlanmış. Daha sonra erişkin yoğun bakım üniteleri ve acil servislerde kullanıma girmiştir. Yüksek akım nazaloksijen tedavisi (HFNT), solunum yetmezliği olan hastalarda reentübasyonu azaltmak ve invaziv mekanik ventilasyon ve olası komplikasyonlardan kaçınmak için önerilen alternatif noninvaziv bir solunum destek yöntemidir. Yüksek Akımlı Nazal Kanül Oksijen Tedavisi Nazal veya trakeal yolla 30-60 L/dk kadar yüksek akımla Yüksek (FİO 2 1,0) oranıyla Isıtılmış (31-37 O C) Nemlendirilmiş oksijen uygulanmasına olanak sağlar. 5
Yüksek Akımlı Nazal Oksijen Tedavisi Cihazı Flow-metre, Hava-oksijen karıştırıcı (O 2 mixer) Gaz analizörü Nemlendirici-ısıtıcı bir üniteden oluşmaktadır. Yüksek Akımlı Nazal Oksijen Tedavisi Cihazı Cihaz, bir bağlantı devresi ve klasik nazal kanüllere nazaran daha yumuşak malzemeden yapılmış olan bir nazal kanülle hastaya bağlanır. Cihaz oda havasını oksijenle karıştırır, istenen ısıya kadar ısıttıktan sonra nemlendirerek hastaya ulaştırır. Hastaya uygulanacak gaz akım hızı ve oksijen konsantrasyonu uygulayıcı tarafından ayarlanır. 6
Yüksek Akımlı Nazal Oksijen Tedavisi Cihazı 7
Endikasyonları Hipoksik solunum yetmezliği Yüksek FiO 2 ihtiyacının olduğu durumlar Hiperkapnik solunum yetmezliği Baş Ağrısı Küme tipi baş ağrısı Migren Hipoksik Solunum Yetmezliği Pnömoni Akut astım Kardiyojenik pulmoner ödem Pulmoner emboli İnterstisyel akciğer hastalıkları Trakeostomize kritik hastalar Obstruktif uyku apne sendromu 8
Yüksek FiO 2 İhtiyacı Olan Durumlar Entübasyon (preoksijenizasyon ve apneik oksijenizasyon) Ekstübasyon sonrası respiratuar distress CO zehirlenmesi Palyatif durumlar İnvaziv prosedürler sırasında oksijen desteği (BAL, transözefagial EKO, üst GİS endoskopisi, bronkoskopi vs.) Hiperkapnik Solunum Yetmezliği KOAH İdiopatik pulmoner fibrozis 9
2019 Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan Weaning sonrası dirençli hiperkapni 42 hastada HFNT ile NİMV karşılaştırılmış HFNT (n=22) ve NİMV (n=20) HFNT ile sekresyonların temizlenmesi ve hasta konforunun daha iyi olduğu bildirilmiş Weaning aşamasında NİMV e potansiyel bir alternatif olduğu sonucuna ulaşılmış. 2018 Kronik obstrüktif akciğer hastalığı 14 hasta Düşük akım geleneksel oksijen tedavisi ve HFNT uygulanmış HFNT uygulamasının nöroventilatör drive ve solunum işini belirgin derecede azalttığı Bu etkilerin intrinsik PEEP i sınırlayan PEEP etkisi ve uygulanan yüksek akımın üst hava yolunda anatomik ölü boşluğu yıkaması ve karbondioksit yerine oksijenin geçmesi ile sağlandığı iddia edilmiş 10
Avantajları Geleneksel oksijen terapisine kıyasla öngörülebilir ve sabit bir FİO 2 sağlama Yüksek akışın hastanın inspiratuar akış hızıyla eşleşmesi suretiyle pozitif basınç etkisi oluşturma Anatomik ölü boşluğu azaltma Oksijenin oda havasıyla karışarak seyrelmesini azaltıp, PaO 2 /FİO 2 oranını artırma Spontan solunumu uyarma Atelektazileri azaltma Avantajları Torakoabdominal senkronizasyonu artırmak yoluyla solunum işini azaltma Hava yolu direncini azaltma Solunan ısıtılmış ve nemlendirilmiş oksijenin mukozal dehidratasyonu önleyerek mukosiliyer aktiviteyi düzenleme, sekresyonların viskositesini azaltma, atılımını kolaylaştırma ve trakeit gelişiminin önleme 11
Avantajları Tedavi sırasında hastaların beslenebilmesi ve konuşabilmesi Geleneksel oksijen tedavisinden daha kolay tolere edilmesi ve daha konforlu olması HFNT Akut hipoksemik solunum yetmezliğinde NİMV dan daha kolay uygulanabilen ve iyi tolere edilebilen alternatif bir tedavi gibi görünmektedir. Erken dönemde uygulanması, geleneksel oksijen terapisi ve NİMV ile karşılaştırıldığında invaziv mekanik ventilasyon ihtiyacını daha fazla azaltır. 12
HFNT Yüz maskesiyle yüksek tidal volüm NİMV uygulanması sonucu ventilatör ilişkili akciğer hasarının HFNT ile daha az oluşabileceği ve daha az nazal irritasyon yapabileceği bildirilmiş. Kontrendikasyonları Müdahale edilmemiş pnömotoraks GKS 8 Hava yolu garantisi olmaması Acil entübasyon ihtiyacı 13
2018 Akut solunum yetmezliği olmayan postoperatif hastalarda geleneksel oksijen tedavisi hala ilk seçenektir Kritik hastalarda solunum yetmezliğinde HFNT, geleneksel oksijen terapisi ve NİMV a potansiyel bir alternatif olabilir. 2018 Ekstübasyon sonrası HFNT, başarısızlığı ve reentübasyon olasılığını geleneksel oksijen tedavisinden daha fazla azaltır. 14
2017 HFNT ile geleneksel oksijen tedavisi ve NİMV karşılaştırılmış Çalışmada istatistiksel fark yok ancak reentübasyon oranı HFNT ile daha az Mortalite açısından bir fark yok TEŞEKKÜRLER 15