T.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ İLAÇ UYGULAMA TALİMATI KODU: KLN.TL.12 YAYINLAMA TARİHİ: 21.04.2014 REVİZYON TARİHİ: 00 REVİZYON NO: 00 SAYFA SAYISI:05 1. AMAÇ: Bu talimatın amacı ilaç uygulamalarını standardize etmektir. 2. KAPSAM: Bu talimat ÇOMÜ Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nde tedavi gören hastaların ilaçlarının uygulanmasına yönelik faaliyetleri kapsar. 3. SORUMLULAR: Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nde görev yapan tüm sağlık personeli bu talimatı uygulamaktan sorumludur. 4. TANIMLAR: IV enjeksiyon: Damar içi ilaç uygulama IM enjeksiyon: Kas içi ilaç uygulama SC enjeksiyon: Cilt altı ilaç uygulama ID enjeksiyon: Deri altı ilaç uygulama Branül: Damar yolu açmada kullanılan plastik kanül 5. UYGULAMA: 5.1. Gerekli malzemeler hazırlanır, 5.1.1. Uygun büyüklükte ilaç tepsisi 5.1.2. İlaç 5.1.3. Antiseptik solüsyon(%70 lik alkol) 5.1.4. Enjektör 5.1.5. 0,33mm çapında, 8-13cm iğne ucu 5.1.6. Pamuk tamponlar 5.1.7. Branül 5.1.8. Turnike 5.1.9. Tedavi muşambası 5.1.10. Böbrek küvet 5.1.11. Tesbit
5.2. Eller El Hijyeni Talimatı na göre yıkanır ve Eldiven Kullanımı Talimatı'na göre eldiven giyilir. 5.3. İlaç, doktor orderı ve prospektüsüne uygun olarak hazırlanır, 5.4. Hazırlanan ilaç, ilaç tepsisine yerleştirilir, hasta yanına gidilir 5.5. Uygun ilaç 8 doğru ilkesine göre uygulanır 5.5.1. Doğru ilaç 5.5.2. Doğru doz 5.5.3. Doğru hasta 5.5.4. Doğru zaman 5.5.5. Doğru yol 5.5.6. Doğru ilaç şekli 5.5.7. Doğru kayıt 5.5.8. Doğru yanıt 5.6. Uygulama için uygun bölge seçilir 5.7. Hastaya uygun pozisyon verilir, 5.8. Enjeksiyon bölgesi, kızarıklık, apse, hematom, yara, ödem, yüzeysel enfeksiyon, kitle, protez, sinir, kemik, kan damarları yönünden tanılanır, 5.9. Enjeksiyon uygulanırken hastanın mahremiyeti korunur, 5.10. Enjeksiyon bölgesi, alkollü pamuk tampon ile merkezden dışarı doğru dairesel hareketlerle temizlenir 5.11. İşlem için kullanılacak malzeme sterilitesi korunur. 5.12. Intravenöz (IV) Enjeksiyon Uygulaması: 5.12.1. Uygun ven seçimi yapılır (ağrı, ödem, kızarıklık, hassasiyet, fistül, şant bulunan venler kullanılmaz) 5.12.2. İşlem yapılacak bölgenin altına tedavi muşambası yerleştirilir 5.12.3. Turnike, girilmek istenilen venin 15 cm yukarısından uygulanır 5.12.4. Palpe edilerek damarın doku içinde ilerleyişi hissedilir 5.12.5. Enjeksiyonun kolay ve rahat yapılabileceği bir pozisyon alınır (gerekirse oturulur). 5.12.6. Enjeksiyon bölgesi, antiseptik dökülmüş pamuk tampon ile ilacın uygulanacağı ven doğrultusunda yukarıdan aşağı doğru tek bir hareketle silinir (pamuk tampon bir kez kullanılıp atılır) 5.12.7. İğnenin steril başlığı çıkarılır
5.12.8. İğnenin keskin yüzü yukarı tutularak damara girilmek istenen bölgenin yaklaşık 1-2 cm altından, deriye 30-40 lik açı ile girilir, açı yaklaşık 15 ye getirilerek iğne ucu ven içine yavaşça sokulup, ilerletilir 5.12.9. Enjektör tutulan eli oynatmadan, serbest kalan el ile piston hafifçe geriye çekilerek kan gelip gelmediği kontrol edilir 5.12.10. Kan gelmezse ilaç verilmez. İğne geri çekilip çıkarılırken, iğne yerine kuru pamuk tampon ile hafif basınç uygulanır 5.12.11. Enjektör iğnesi değiştirilip, başka bir vene işlem tekrarlanır. 5.12.12. Kan görüldüğünde, serbest kalan el ile turnike açılır, 5.12.13. İlacın tamamı, hastayı gözlemleyerek ve iğnenin damarda olup olmadığı kontrol edilerek yavaşça verilir. 5.12.14. İlaç bitince iğne geri çekilip, çıkarılırken, iğne yerine kuru pamuk tampon ile hafif basınç uygulanır. 5.12.15. Yapılacak tedavi serum ise veya serum içinde verilmesi gerekiyor ise; 5.12.15.1.Uygun kateter takılır 5.12.15.2.Kateter ile serum seti birleştirilir 5.12.15.3.İnfüzyon seti 45-60cm yukarıya asılırsetin klempi açılır ve dakikadaki damla sayısı ayarlanır, 5.12.15.4.Perfüzyon boyunca, infüzyon akışı sık sık kontrol edilir 5.12.15.5.Hasta, işlem boyunca uygulamaya bağlı komplikasyonlar (damar yolunda ağrı, ateş, ödem, kızarıklık, hassasiyet, hastada üşüme, titreme, ateş, kızarıklık, dispne, öksürük, siyanoz, taşikardi, hipotansiyon, terleme) yönünden izlenir 5.12.15.6.Komlikasyonlardan herhangi biri gelişirse işlem sonlandırılır 5.12.15.7.Perfüzyon bitiminde klemp kapatılır 5.12.15.8.Flasterler alkol ile yumuşatılarak açılır ve kateter hafifçe dışa doğru çekerek çıkartılır 5.12.15.9.İğne yerine kuru pamuk tampon ile hafif basınç uygulanır. 5.12.15.10.İntraketin damar yolunda kalması düşünülüyorsa, ilaç uygulamasının ardından 2-3cc serum fizyolojik ile damar yolu yıkanır ve steril kapak ile kateter ucu kapatılıp tespit edilir. 5.13. Intramuskuler (IM) Enjeksiyon Uygulaması: 5.13.1. Uygulama için uygun bölge seçilir (dorsogluteal bölge, ventogluteal bölge, laterofemoral bölge, deltoid bölgesi) 5.13.2. Adalenin gevşemesi ve hastanın dikkatinin başka yöne çekilmesi için hastaya derin nefes alıp vermesi söylenir 5.13.3. İğnenin ucu 90 açı ile dokuya batırılır,
5.13.4. Enjektörü tutan el sabit kalarak, diğer el ile enjektörün pistonu geri çekilip, kan gelip gelmediği kontrol edilir, 5.13.5. Eğer kan geldiyse, iğne geri çekilip çıkartılarak, iğne ucu değiştirilir ve işlem başka bir bölgede tekrarlanır, 5.13.6. Kan gelmez ise, piston yavaşça itilerek, ilaç dokuda basınç oluşturmayacak hızda verilir, 5.13.7. Kuru tampon enjeksiyon yerine hafifçe bastırıldıktan sonra iğne, giriş açısı ve hızı ile geri çekilir, 5.13.8. Enjeksiyon bölgesine kanama durana kadar hafifçe basınç uygulanır. 5.14. Subkutan (SC) Enjeksiyon Uygulamsı: 5.14.1. Subkutan uygulama için uygun bölge seçilir (uyluğun dış yanı, dirseğin 4-5 parmak yukarısında deltoid kasın alt ucu, karındaki subkutan doku, sırttaki subkutan doku) 5.14.2. Enjeksiyon yapılacak bölge, iki parmak ile çevresinden tutularak kaldırılır 5.14.3. İğne deri turgoru ve kalınlığına göre 45-90 lik açı ile deri altına sokulur 5.14.4. İğne yerine girince doku serbest bırakılır 5.14.5. Enjeksiyon bölgesine pamuk tampon bırakılır. 5.15. Oral (PO) İlaç Uygulamsı: 5.15.1. Bardağa ilacı içebileceği kadar su doldurulur, 5.15.2. İlaç kadehi açılıp ilaç el değmeden hasyanın avucuna bırakılır(kendisi içemeyen hastalara sağlık çalışanı kensi ilacı hastanın ağzına dil üzerine yerleştirir), 5.15.3. İlaçlar tek tek su ile beraber içirilir,(meyve suyu, su) 5.15.4. Ağız içinde yara vb. varsa pipet yardımıyla su içirilebilir 5.15.5. Hasta bütün ilaçlarını içene kadar yanında beklenir, 5.15.6. NG'den ilaç uygulanacaksa ilaç toz haline getirilir, su ile karıştırılıp gavaj enjektörüne çekilir 5.15.7. Hazırlanan ilaç NG'den verilir, arkasından sonda 20cc ile yıkanmalıdır. 5.16. Intradermal (ID) İlaç Uygulaması: 5.16.1. İntradermal uygulama için uygun bölge seçilir (sol ön kolun 2/3 üstü ve dış kısmı). 5.16.2. Hastaya uygun pozisyon verilir 5.16.3. Enjeksiyon uygulanırken hastanın mahremiyeti korunur 5.16.4. Enjeksiyon bölgesindeki deri antiseptikli pamuk tampon ile dairesel hareketlerle silinir
5.16.5. Enjektör uygulama yapılacak ele alınır, diğer el ile hastanın ön kolu altından tutulup deri işaret ve başparmak ile çekilip, gerdirilir 5.16.6. İğne kesik ucu yukarı bakacak şekilde 15 derecelik açı ile 2mm kadar deri içine sokulur 5.16.7. İlaç, deride 6-8mm lik kabarcık oluşturacak şekilde verilir 5.16.8. Enjeksiyon yerine pamuk bastırmadan iğne aynı açı ile çıkarılır bölge ovulmaz, silinmez, masaj uygulanmaz. 5.17. İşlem sonrası; malzemeler toparlanır, temizlenir ve kaldırılır 5.18. Kullanılan enjektör, iğne, uzaklaştırılır, 5.19. İşlem Hemşire Gözlem Formu'na kaydedilir, 5.20. İlaç ile ilgili gelişebilecek komplikasyonlar yönünden hasta izlenir, sonuçlar kaydedilir. 6. İLGİLİ DÖKÜMANLAR: 6.1. El Hijyeni Talimatı 6.2. Eldiven Kullanımı Talimatı 6.3. Hemşire Gözlem Formu