YAŞLI ADAM VE KÖYLÜLER Köyün birinde yaşlı bir adam yaşarmış. Çok fakirmiş ama Kralın bile kıskandığı bir ata sahipmiş. Kral bu at için ihtiyara neredeyse hazinesinin tamamını teklif etmiş ama adam satmaya yanaşmamış. Bu at, bir at değil benim için bir dost, insan dostunu satar mı? Dermiş. Bir sabah kalkmışlar ki at yok! Köylü ihtiyarın başına toplanmış. Seni ihtiyar bunak, bu atı sana bırakmayacakları, çalacakları belliydi. Krala satsaydın, ömrünün sonuna kadar beyler gibi yaşardın. Şimdi ne paran var, ne de atın, demişler. İhtiyar, Karar vermek için acele etmeyin, demiş. Sadece at kayıp deyin, çünkü gerçek sadece bu. Ötesi sizin yorumunuz. Atımın kaybolması bir talihsizlik mi, yoksa şans mı bunu henüz bilemiyoruz. Köylüler ihtiyara kahkahalarla gülmüşler. Aradan 15 gün geçmeden, bir gece ansızın at dönmüş. Meğerse çalınmamış dağlara gitmiş kendi kendine. Dönerken de vadideki 12 vahşi atı peşine takıp getirmiş. Bunu gören köylüler toplanıp ihtiyardan özür dilemişler. Tamam, demişler, sen haklı çıktın. Atını kaybolması bir talihsizlik değil adeta bir devlet kuşu oldu senin için, şimdi bir at sürün var. Karar vermek için gene acele ediyorsunuz, demiş ihtiyar. Sadece atın geri döndüğünü söyleyin. Bilinen gerçek sadece bu. Ondan ötesinin ne getireceğini henüz bilmiyoruz. Bu daha başlangıç.
Köylüler bu defa açıkça ihtiyarla dalga geçmişler ama içlerinden, Bu adam sahiden budala, diye geçirmişler. Bir hafta geçmeden, ihtiyarın tek oğlu vahşi atları terbiye etmeye çalışırken attan düşmüş ve bacağını kırmış. Evin geçimini temin eden oğul şimdi uzun bir süre yatakta kalacakmış. Köylüler gene gelmiş ihtiyara. Bir kez daha haklı çıktın, demişler. Bu atlar yüzünden tek oğlun uzun süre bacağını kullanamayacak. Sana bakacak başkası da yok. Şimdi eskisinden daha fakir, daha zavallı olacaksın. İhtiyar, Siz erken karar verme hastalığına tutulmuşsunuz, diye cevap vermiş. O kadar acele etmeyin. Oğlum bacağını kırdı. Gerçek bu. Ötesi sizin yorumunuz, sizin verdiğiniz karar. Hayat böyle küçük parçalar halinde gelir ve ondan sonra neler olacağı size asla bildirilmez. Birkaç hafta sonra düşmanlar kat kat büyük bir orduyla saldırmış. Kral son bir ümitle eli silah tutan herkesi askere çağırmış. Köye gelen görevliler, ihtiyarın kırık bacaklı oğlu hariç bütün gençleri askere almışlar Köyü matem sarmış. Çünkü savaşın kazanılmasına imkan yokmuş. Giden gençlerin öleceğini ya da esir düşeceğini herkes biliyormuş. Köylüler gene ihtiyara gelmişler. Gene haklı olduğun kanıtlandı, demişler Oğlunun bacağı kırık ama hiç değilse yanında. Oysa bizimkiler belki hiç dönmeyecekler. Oğlunun bacağının kırılması talihsizlik değil, şansmış meğer. Siz erken karar vermeye devam edin, demiş ihtiyar. Oysa gelecekte ne olacağını kimse bilemez. Bilinen tek gerçek var, benim oğlum yanımda, sizinkiler askerde bunların hangisinin talih, hangisinin şansızlık olduğunu kim bilebilir ki?
Bu anlamla öyküden çıkarılacak dersler nelerdir.? 1. Ders : Bu öykü bana dilimizdeki hayırlı olsun deyişinin anlamını açıklıyor. 2. Ders : elde ettiğimiz sonuçlar değil, onlara yüklediğimiz iyi ya da kötü gibi anlamlar ne hissedeceğimizi belirliyor. Öğrenilmiş çaresizlik ve atalet, elde edilen sonucun aceleyle başarısızlık olarak nitelenmesinden doğar. Oysa doğada başarı ya da başarısızlık yoktur, sadece sonuçlar vardır. Başarı ya da başarısızlık, insanların sonuçlara eklediği bir sıfattır. Birkaç denemede istediği sonucu alamayınca, Ben başaramayacağım, demek, yaşlı bilge karşısında her defasında mahcup olan köylülerin düşünme biçimini kullanmaktır.
ISO (INTERNATIONAL ORGANIZATION FOR STANDARDIZATION), ISO (International Organization for Standardization), Uluslararası Standartlar Teşkilâtı, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu'nun çalışma sahasına giren elektrik ve elektronik mühendisliği konuları dışında, bütün teknik ve teknik dışı dallardaki standartların belirlenmesi çalışmalarını yürütmek gayesiyle 1946'da Cenevre'de kurulan uluslararası teşkilât. Uluslararası Standartlar Teşkilâtına üye ülkelerin sayısı 162'dir. Teşkilât üyesi olan millî birimler kendi ülkelerinde standartlar konusunda en yetkili kuruluşlardır. Her ülke teşkilatta yetkili bir organ tarafından temsil edilir. Standartlaştırma, ölçme, adlandırma ve yabancı adları çeşitli dillere çevirmeyle, makinelerin, deney idarecilerinin, aletlerin, işlemlerin, yüzeylerin, malzemelerin ve parçaların taşıması gereken özelliklerin ve bu özelliklerin arz edilme biçiminin tespiti gibi konular Uluslararası Standartlar Teşkilatının faaliyet sahasına girer. Bu teşkilat talep üzerine özel bir ilmi standart konusunu çözüme bağlamak üzere uluslararası teknik komiteler kurarak bu komitelerin çalışmalarının neticelerini Uluslararası Standart (IS) olarak yayımlar. Teknolojik ihtiyaçlardan dolayı ISO standartları, her beş yılda bir gözden geçirilir ve gerekli değişiklikler yapılır. BAZI İSO STANDARTLARI ISO 9000 Kalite Yönetimi ISO 14000 Çevre Yönetim ISO 3166 Ülke kodları ISO 26000 Sosyal sorumluluk ISO 50001 Enerji Yönetim ISO 31000 Risk yönetimi ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim ISO 45001 İş Sağlığı ve güvenliği
ISO 9001 NEDİR? Günümüz koşullarında bilgi, teknoloji ve iletişim alanında yaşanan büyük gelişmeler toplumları kıyasıya bir rekabete ve her geçen gün yeni gelişmelerin yaşandığı ekonomik bir yarış içerisine sürüklemektedir. Dünya ticaretinin küreselleşmesi, rekabetin kapsam ve sınırlarını genişletmiş, yarışa katılanların sayısı giderek artmıştır. Üstelik bu yarışa katılanlar her geçen gün daha üstün nitelikli olmaktadır. Müşteriler artık daha bilinçli, daha bilgili hale gelmiş ve müşteri beklentileri en üst seviyeye ulaşmıştır. Artık müşteri beklentilerini karşılamak yeterli olmamakta müşteri beklentilerinin de ötesine geçmek gerekmektedir. Değişim hızı artmış, özellikle teknoloji alanında yaşanan gelişmeler önceden hayal bile edilemeyen uygulamaları mümkün kılmıştır. Artık değişime ve değişim hızına ayak uyduramayan kuruluşların ayakta kalabilmesi çok zordur. İşletmelerin ayakta kalabilmeleri ancak tüm sektörlerde müşteri ihtiyaç ve beklentilerine uygun mal üretiminin veya hizmetin sağlanmasıyla gerçekleşebilecektir. Bu sebeple, kuruluşlarda, tasarım aşamasından başlayarak üretim, pazarlama ve satış sonrası hizmetlere kadar tüm aşamaları kapsayan ve sürekli iyileşmeyi hedefleyen Kalite Yönetim Sistemi'nin uygulanması olmazsa olmaz bir şart olmuştur. ISO 9000 Kalite Sistem Standartları, yayımlandığı tarihten (1987) itibaren en fazla ilgi gören ve uygulama alanı bulan milletlerarası standartlar haline gelmiştir. ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi Standartları Serisi, etkili bir yönetim sisteminin nasıl kurulabileceğini, dokümante edilebileceğini ve sürdürebileceğini göz önüne sermektedir. ISO 9000 Kalite Standartları Serisi, organizasyonların müşteri memnuniyetinin artırılmasına yönelik olarak Kalite Yönetim Sistemi'nin kurulması ve geliştirilmesi konusunda rehberlik eden ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından yayımlanmış olan bir standartlar bütünüdür. ISO 9001 ise Kalite Yönetim Sistemi'nin kurulması esnasında uygulanması gereken şartları tanımlayan ve belgelendirmeye esas teşkil eden standarttır. Bununla birlikte, Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO)'nun yayımlamış olduğu kılavuz standartlar da vardır. ISO 9001 ve kılavuz standartlar, ISO 9000 serisi olarak adlandırılmaktadır. Aşağıda verilen ISO 9000 standart serisi, her tip ve büyüklükteki kuruluşun etkin bir Kalite Yönetim Sistemi oluşturması ve uygulaması için geliştirilmiştir. ISO 9000 KALITE YÖNETIM SISTEMLERI TEMEL ESASLAR, TERIMLER VE TARIFLER: ISO 9000 Standardı, kalite yönetim sistemlerinin temel esaslarını açıklar ve kalite yönetim sistemi terminolojisini tanımlar. Bir nevi sözlük mahiyetinderdir. ISO 9001 KALITE YÖNETIM SISTEMLERI ŞARTLAR: ISO 9001 Standardı, bir kuruluşun müşteri şartlarını ve uygulanabilir mevzuat şartlarını karşılayan ürünleri sağlama yeteneği olduğunu kanıtlaması gerektiğinde ve müşteri memnuniyetini artırmayı amaçladığında uyacağı kalite yönetim sisteminin şartlarını belirtir. Belgelendirmesi yapılan standarttır. ISO 9004 KALITE YÖNETIM SISTEMLERI PERFORMANS İYILEŞTIRILMELERI İÇIN KILAVUZ: ISO 9004 Standardı, kalite yönetim sisteminin etkinliğini ve verimliliğini dikkate alarak, kılavuzluk bilgilerini sağlar. Bu standardın amacı, kuruluşun performansının iyileştirilmesi ve müşteriler ile diğer ilgili tarafların memnuniyetinin sağlanmasıdır. ISO 19011 Kalite ve Çevre Yönetim Sistemleri Tetkik Kılavuzu: ISO 19011 Standardı, kalite ve çevre yönetim sistemlerinin tetkiki ile ilgili kılavuzluk bilgilerini sağlar.
ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, müşteri beklentileri, ihtiyaçları ve mevzuat şartlarını karşılama yolu ile müşteri memnuniyetinin artırılmasını öngören dünyaca kabul görmüş bir kalite yönetimi sistemi biçimidir. Kuruluşun organizasyonel yapısından müşterilerinin memnuniyet seviyesine, toplanan verilerin analiz edilmesinden süreçlerin etkin yönetimine, iç denetimlerden ürün tasarımına, satın almadan satışa kadar pek çok noktada Kalite Yönetim Sistemi koşullarını belirler. ISO 9001 Standardı, esas olarak bir kontrol mekanizmasıdır. Bu standardın amacı, hata ve kusurları azaltmak, ortadan kaldırmak ve daha önemlisi oluşabilecek hata ve kusurları önlemektir. Standart, direk olarak ürün ve hizmet kalitesiyle ilgili değil, yönetim sisteminin kalitesi ile ilgilidir. Buradaki temel varsayım, etkin bir Kalite Yönetim Sistemi oluşturulması ve uygulanması halinde müşteri ihtiyaçlarını karşılayacak kaliteli ürün ve hizmetler üretileceğidir. ISO 9001 Standardı, zorlayıcı değildir ve genel şartlar içerir. Büyük ya da küçük ölçekli ayrımı olmaksızın her sektör için uygulanabilmektedir. Doğru anlaşılıp, doğru uygulandığında güçlü bir yönetim sistemini temsil eder. ISO 9001 Standardı, Kalite Yönetim Sistemi'nin nasıl oluşturulacağını tamamen kuruluşlara bırakmıştır. Yapılması gereken "standart" bir Kalite Yönetim Sistemi değil, standardın şartlarını karşılayan bir Kalite Yönetim Sistemi oluşturmaktır. Sonuç olarak Etkin bir kalite yönetim sistemi için minimum şartları belirtir. Şartları geneldir, ölçek fark etmeksizin her sektör için uygulanabilir. Neyin yapılacağını söyler, nasıl yapılacağını değil. ISO 9001 STANDARDI'NI KIMLER KULLANABILIR/UYGULAYABILIR? ISO 9001 Standardı'nın bütün gereklilikleri genel olup, tiplerine, büyüklüklerine ve sağladıkları ürün veya hizmetlere bakılmaksızın bütün kuruluşlara uygulanabilir olması amaçlanmıştır. Bu sebeple sürekli iyileştirmeyi amaç edinmiş, etkin bir Kalite Yönetim Sistemi oluşturmak isteyen tüm kuruluşlarca uygulanabilir. Bu konuda sektör veya ölçek olarak bir kısıtlama bulunmamaktadır. ISO 9001'İN FAYDALARI ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi'ni uygulayan şirketlerin yöneticileri ile yapılan görüşmeler, ISO 9001'in yönetici çalışan ilişkilerini geliştirdiğini, kalite bilincini arttırdığını, verimlilik ve üretkenliği arttırdığını ortaya koymaktadır. ISO 9001 iç tetkik, yönetimin gözden geçirmesi ve düzeltici/önleyici faaliyet şartları ile bir sürekli iyileştirme mekanizması sağlar. ISO 9001'in uygulanması, bir kuruluşta tahminlerin ötesinde yarar sağlayabilir. Özellikle ISO 9001'e hazırlık sürecinin değerlendirilmesi ve ISO 9001 şartlarının ötesine geçilmesi halinde standart, kuruluşu rekabetçi kılacak değişimin katalizörü olabilir. Geçmişte mükemmel olarak değerlendirilen, yarın yetersiz kalabilir. Hareketsiz kalmak gerçekte gerilemektir bu anlamda, "ISO 9001, duvardaki bir belgeden fazlasıdır." ISO 9001'in uygulanması, kuruluşun uluslararası standartlara uygun bir Kalite Yönetim Sistemi'ne sahip olduğunun, diğer bir ifade ile uluslararası normlarla çalıştığının bir göstergesidir. Ayrıca ISO 9001, kuruluşun kaliteye verdiği önemi simgeler ve müşteri memnuniyetine olumlu yönde katkı sağlar. Özetlemek gerekirse, ISO 9001'in faydalarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür: Müşteri ilişkilerine odaklanan kuruluştaki müşteri şikayetleri azalır, müşteri memnuniyeti ve bağlılığı daha da artar. Müşteri istek ve beklentilerini ön planda tutarak, daha iyi ürün tasarımı sağlar. İyi tasarım ve planlama, işlem maliyetlerini azaltır. Kalite problemlerinden kaynaklanan kalitesizlik maliyetlerini minimuma indirir. Faaliyetlerin daha iyi planlanması, sorunların daha hızlı çözülmesi ile etkin bir yönetim sağlanmış olur. Bu şekilde yönetim, tüm boyutlarıyla işletmesini daha net kontrol altında tutar, daha sağlıklı kararlar verir. Tüm sorunlar sistematik şekilde analiz edileceğinden, işletmede sürekli bir gelişme olur.
ISO 9001'İN FAYDALARI Çalışanların faaliyetlere katılımı sağlanır, motivasyon ve çalışma heyecanları artar. Her alanda sürekli iyileştirme ile kalifiye eleman oranı artar. Departmanlar arası problemlerin çözümünde sistematik yaklaşım, verimliliği artırır. Süreçler ve fonksiyonlar arasındaki tanımlanmış işleyiş, organizasyon içinde sağlıklı bilgi akışı sağlar. Kuruluşun kalite imajı güçlenir, müşterilerin güveni artar. Yeni pazarlara açılma imkanı sağlayarak, rakipler ile olan farkı artırır. Sistematik ve yönetsel bir altyapı kurarak kurumsallaşma yolunda bir adım daha ileriye gidilmesini sağlar. Kurumsal kimlik, istikrarı da beraberinde getirir. ISO 9001 STANDARDI'NIN YAPISI ISO 9001 Standardı, temel olarak 8 ana maddeden oluşmaktadır. Kalite Yönetim Sistemi'ne ilişkin şartlar standardın 4. maddesinden itibaren verilmekte olup, ilk üç madde standarda ilişkin genel açıklamaları içermektedir ve uygulama maddeleri değildir. 4. madde dokümantasyon şartlarını, 5. madde üst yönetimin sorumluluğu ile ilgili şartları, 6. madde kaynakların yönetimi ile ilgili şartları, 7. madde ürün/hizmet gerçekleştirme süreçleri ile ilgili şartları ve 8. madde tüm bu yapılanların ölçülmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili şartları tanımlar. ISO 9001 Standardı'nın bütün şartları geneldir ve tipleri, büyüklükleri, sağladıkları ürünlere bakılmaksızın bütün kuruluşlara uygulanabilirdir. Bu sebeple, standardın bazı şart(lar)ı kuruluşun ve ürününün yapısı nedeniyle uygulanamadığında bu şartları "hariç tutmak" mümkündür. Bu durum hiçbir şekilde "kaçış" maddesi olarak düşünülmemelidir. Hariç tutulabilecek şartlar, standardın 7. maddesi (ürün gerçekleştirme) ile sınırlandırılmıştır. Bazı hizmet sektörlerinde, örneğin hukuk bürolarında "izleme ve ölçme donanımının kontrolü" maddesinin hariç tutulması bu duruma örnek olarak verilebilir. Bu örnekler çoğaltılabilir. Buna ilaveten, hariç tutmanın yapıldığı yerler, standardın 7. maddesi ile sınırlı kalmadığı ve kuruluşun müşteri ve uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat şartlarını karşılayan ürün sağlama yetenek ve sorumluluğunu olumsuz etkilediği takdirde standarda uygunluk talebi kabul edilmez. ISO 9001 Standardı, müşteri şartlarını karşılamak sureti ile müşteri memnuniyetini artırmak için Kalite Yönetim Sistemi'nin oluşturulması, uygulanması ve etkinliğinin iyileştirilmesinde proses (süreç) yaklaşımının benimsenmesini teşvik etmektedir. Proses (süreç) yaklaşımı istenen çıktıyı elde etmek amacıyla, bir kuruluş içerisinde, proseslerin tanımlanması ve etkileşimleri ile birlikte bir prosesler sisteminin uygulanması ve bunların yönetilmesi olarak tanımlanabilir. Proses (süreç) yaklaşımının bir avantajı, hem proseslerin oluşturduğu prosesler sistemi içindeki birbirinden ayrı prosesler arasındaki bağlantılar üzerinde ve hem de bu proseslerin birleşimi ve etkileşimleri üzerinde sürekli bir kontrol sağlamasıdır. ISO 9001 Standardı, temel olarak 8 kalite prensibine dayanmaktadır. Bunlar müşteri odaklılık, liderlik, çalışanların katılımı, proses (süreç) yaklaşımı, yönetimde sistem yaklaşımı, sürekli iyileştirme, karar vermede gerçekçi yaklaşım, karşılıklı yararlar sağlayan tedarikçi ilişkileri olarak sıralanabilir. Bu sekiz kalite yönetim ilkesi, Kalite Yönetim Sistemi Standartlarının temelini oluşturur ISO 9001 Standardı çevre yönetimi, iş sağlığı ve güvenliği yönetimi, finans yönetimi veya risk yönetimi gibi yönetim sistemlerine özgü şartları içermez. Bununla birlikte, bir kuruluşun kendi Kalite Yönetim Sistemi'ni ilgili diğer yönetim sistem şartları ile bir araya getirmesini veya bütünleştirmesini sağlar. Bir kuruluşun, ISO 9001 Standardı'nın şartlarına uygun bir Kalite Yönetim Sistemi oluşturmak amacıyla, kendisinde mevcut yönetim sistem(ler)ini uyarlaması mümkündür.
PROSES (SÜREÇ) YAKLAŞIMI KALİTE YÖNETİM PRENSİPLERİ ISO 9001 Standardı, müşteri şartlarını karşılamak sureti ile müşteri memnuniyetini artırmak için Kalite Yönetim Sistemi'nin oluşturulması, uygulanması ve etkinliğinin iyileştirilmesinde proses (süreç) yaklaşımının benimsenmesini teşvik eder. Bir kuruluşu başarılı bir şekilde çalıştırmak için, kuruluşu sistematik ve şeffaf bir şekilde yönetmek ve kontrol etmek gereklidir. Başarı, bütün ilgili tarafların ihtiyaçları karşılanırken, performansı sürekli iyileştirilecek şekilde tasarlanan bir yönetim sisteminin uygulanması ve sürdürülmesinin sonucunda elde edilir. Bir kuruluşun yönetilmesi, diğer yönetim sistemleri yanında kalite yönetimini de içerir. Kuruluşu performans iyileştirmeye yöneltmek amacıyla üst yönetim tarafından kullanılabilecek olan sekiz kalite yönetim prensibi tanımlanmıştır. 1) Müşteri odaklılık: Kuruluşlar müşterilerine bağlıdır. Bu nedenle kuruluşlar, mevcut ve gelecekteki müşteri ihtiyaçlarını anlamalı, müşteri şartlarını karşılamalı ve müşteri isteklerini aşmaya istekli olmalıdır. 2) Liderlik: Liderler kuruluşta amaç ve yönetim birliğini oluşturur. Liderler, kuruluşun hedeflerine ulaşılması için çalışanların tam katılımının sağlandığı kuruluş içi ortam oluşturmalı ve sürdürmelidirler. 3) Çalışanların katılımı: Her seviyedeki çalışanlar kuruluşun temelini oluşturur. Onların tam katılımı, yeteneklerinin kuruluş yararına kullanılmasını sağlar. 4) Proses (süreç) yaklaşımı: İstenen sonuca, faaliyetler ve ilgili kaynaklar bir proses olarak yönetildiğinde daha verimli olarak ulaşılır. 5) Yönetimde sistem yaklaşımı: Birbirleri ile ilgili proseslerin bir sistem olarak tanımlanması, anlaşılması ve yönetilmesi, hedeflerin gerçekleştirilmesinde kuruluşun etkinliğine ve verimliliğine katkıda bulunur. 6) Sürekli iyileştirme: Kuruluşun toplam performansının sürekli iyileştirilmesi kuruluşun sürekli hedefi olmalıdır. 7) Karar vermede gerçekçi yaklaşım: Etkin kararlar verilerin ve bilginin analizine dayanır. 8) Karşılıklı yararlar sağlayan tedarikçi ilişkileri: Bir kuruluş ve tedarikçileri birbirlerine bağımlıdır. Karşılıklı yararların gözetildiği bir ilişki her iki tarafın da değer yaratma yeteneğini artırır. Bir kuruluş, etkin çalışması için birçok bağlantılı faaliyetleri belirlemeli ve yönetmelidir. Kaynakları kullanan ve girdilerin çıktılara dönüşümünün sağlanması için yönetilen bir faaliyet veya faaliyetler grubu bir proses (süreç) olarak değerlendirilebilir. Sıklıkla, bir prosesin çıktısı bir sonrakine doğrudan girdi oluşturur. İstenen çıktıyı elde etmek amacıyla, bir kuruluş içerisinde, proseslerin tanımlanması ve etkileşimleri ile birlikte bir prosesler sisteminin uygulanması ve bunların yönetilmesi "proses (süreç) yaklaşımı" olarak adlandırılabilir. Proses (süreç) yaklaşımının bir avantajı, hem proseslerin oluşturduğu prosesler sistemi içindeki birbirinden ayrı prosesler arasındaki bağlantılar üzerinde ve hem de bu proseslerin birleşimi ve etkileşimleri üzerinde sürekli bir kontrol sağlamasıdır. Kalite Yönetim Sistemi'nde kullanıldığında böyle bir yaklaşım, aşağıda verilenlerin önemini vurgular: a) Şartların anlaşılmasının ve yerine getirilmesi, b) Prosesleri değer katma açısından dikkate alma ihtiyacı, c) Proses performans ve etkinliğinin sonuçlarının elde edilmesi, d) Proseslerin, objektif ölçüme dayalı olarak sürekli iyileştirilmesi. İlave olarak, "Planla Uygula Kontrol et Önlem al" olarak bilinen PUKÖ metodolojisi, bütün proseslere uygulanabilir. PUKÖ kısaca şöyle açıklanabilir PLANLA: Müşteri şartlarına ve kuruluşun politikasına uygun sonuçların ortaya çıkması için gerekli hedefleri ve prosesleri oluştur. UYGULA: Prosesleri uygula. KONTROL ET: Prosesleri ve ürünü politikalara, hedeflere ve ürün şartlarına göre izle, ölç ve sonuçları rapor et. ÖNLEM AL: Proses performansını sürekli iyileştirmek için tedbirler al. Bu sekiz kalite yönetim ilkesi ISO 9000 standart serisi içindeki kalite yönetim standartlarının temelini oluşturur.
UNUTKANLIK Genç adam, yaşlı karı kocanın evlerine misafir olur. 75 yaşındaki amca karısından bir bardak daha çay isterken: "Çiçeğim, bir bardak daha verir misin..?" der. Sonra da "Peteğim, şekersiz lütfen" diye ekler. Kendisine 65 yaşındaki tatlı karısının getirdiği tavşan kanı çayı alırken de "Bebeğim, sana çok zahmet oldu" der. Genç adam, yaşlı amcanın karısına kullandığı sevgi sözcüklerinden çok etkilenir. "Amcacığım, kaç yıllık evlisiniz..?" diye sorar. Yaşlı ama dinç adam, "40 seneyi geçti evladım" der. Genç adam: "Vallahi maşallah, Allah muhabbetinizi artırsın. Sürekli çiçeğim, peteğim, bebeğim gibi güzel sözlerle hitap ediyorsunuz galiba..." Yanakları pembeleşmiş teyze "Doğru, bir kaç yıldır hep bana böyle hitap ediyor" deyip mutfağa doğru yöneldiğinde yaşlı amca genç adamın kulağına doğru eğilerek: "Şiişşt, çaktırma, 2 sene önce adını unuttum, hala hatırlayamıyorum..."
İŞÇİ ÖZLÜK DOSYASI 4857 SAYILI İŞ KANUNU NUN İŞÇİ ÖZLÜK DOSYASI İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİ İşçi özlük dosyası hakkındaki düzenlemeler 10.06.2009 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4857 sayılı İş Kanunun 75. Maddesi ve 104. Maddesi ile çalışma hayatımıza girmiş ve işverenlerce bu belge ve formların düzenlenmesi ve saklanması zorunlu hale getirilmiştir. 4857 Sayılı Kanunda İşçi özlük dosyası aşağıda belirtilen madde ile düzenlenmiştir: İşçi Özlük Dosyası Madde 75 İşveren çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenler. İşveren bu dosyada, işçinin kimlik bilgilerinin yanında, bu Kanun ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır. İşveren, işçi hakkında edindiği bilgileri dürüstlük kuralları ve hukuka uygun olarak kullanmak ve gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bilgileri açıklamamakla yükümlüdür. İş Kanunu 75. Maddesi uyarınca işveren çalıştırdığı her işçi için işçi özlük dosyası düzenlemek zorundadır. İşçi çalıştıran her işveren tarafından yasal olarak yapılması zorunlu olup, işçi özlük dosyası düzenlenmemesi halinde her işçi için 2015 yılında 1.472. TL idari para cezası söz konusudur. Özlük dosyası olmaması cezayı gerektirmekle birlikte, ayrıca özlük dosya sında bulunması zorunlu olan belgeleri düzenlememek veya zamanında ilgili kuruma vermemek de cezayı gerektirmekte dir. Bazı belgelerin bulunmaması doğrudan idari para cezası gerektirmemekle birlikte, hem denetimlerde, hem de ihtilaflı hallerde ispat için bulundurulması gerekir. İş Kanunu 109. Maddesi uyarınca işçiye yapılacak tüm bildirimlerin yazılı olması gerekir. Bildirim yapılacak kişi bunu im zalamazsa, bu husus orada tutanakla tespit edilir. Tutanak en az iki kişi tarafından imzalanır. İşçiye yapılan bildirimlere ilişkin imzalı örnek veya imzadan kaçınmış ise düzenlenen tutanak eklenerek bunların da özlük dosyasında saklanması gerekir. İşçi özlük dosyası her işçi için ayrı düzenlenmesi gerektiğinden, özlük dosyası düzenlenmeyen her işçi için ayrı ayrı idari para cezası söz konusu olacaktır. Bu nedenle çalışan her işçi için bir özlük dosyası düzenlenmesi zorunludur.
İŞÇİ ÖZLÜK DOSYASINDA BULUNMASI GEREKLİ BELGELER 1 İşe Başvuru Formu 2 Hizmet Sözleşmesi 3 Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi 4/1 a 4 GSS Giriş Bildirgesi 5 SGK Sigortalı Bildirim Belgesi 6 Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi 4/1 a 7 Aile Durum Bildirimi Formu 8 İşçi kimlik bilgileri, Nüfus Cüzdanı Sureti 9 İkamete Dayalı Nüfus Kayıt Örneği 10 Yabancı Uyruklu İşçi Çalışma İzin Belgesi 11 Ücret Hesap Pusulası 12 Mezun olduğu okul diploma fotokopisi 13 Referansları ve CV si 14 Demirbaş Malzeme Teslim Belgesi 15 Sağlık Raporu 16 Kan Grubunu Gösterir Belge 17 Adli sicil kaydı 18 Askerlik Durumunu Gösterir Belgeler 19 18 yaşından küçük çalışan var ise ebeveyninin muvafakatnamesi 20 Ücretsiz İzinler ve Yıllık Ücretli İzin İle İlgili Dilekçe veya Formlar 21 Yıllık Ücretli İzin Cetveli 22 Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Düzenlenen Tutanaklar 23 2 adet vesikalık Fotoğraf 24 Doğum Yapan Kadının 6 aylık ücretsiz izin talep dilekçesi Doğum Yapan Kadının Emzirme izin talep dilekçesi 25 İş Kazalarında Yapılması Gereken İdari İşlemler ve İş Kazası Bildirimi SGK 26 İş Kazası Tutanağı 27 Çalışma Belgesi 28 Fazla Çalışma Onay Belgesi 29 İşe İzinsiz Gelmeme / İş Geç Gelme Tutanağı ve İhtarı 30 İstifa Dilekçesi 31 İbraname 32 Toplu İşçi Çıkarılması ile İlgili Olarak Bir Ay Önceden Bölge Çalışma Müdürlüğü ne Verilecek Yazı Örneği 33 Toplu İşçi Çıkarılması ile İlgili Olarak Bir Ay Önceden Türkiye İş Kurumu Müdürlüğü ne Verilecek Yazı Örneği 34 İşe Gelmeyen İşçinin En Son Adresine Gönderilecek Noter Tebligatı İhtarname 35 Daha evvel İşten Çıkarılan İşçinin Tekrar İşe Alınma Daveti 36 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işçiye verilmesi gerekli eğitim ve bilgilendirmelerin belgeleri 37 İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili gerekli araç ve gereçlerin verildiğine ilişkin işçinin imzasını taşıyan belgeler
İnsanlar Neden Mutsuz? Çevrenize bir bakın çok uzaklara bakmaya gerek yok ailenize, eşinize, Annenize, Babanıza, kardeşlerinize hatta mümkünse aynaya bir bakın Nedir bu umutsuzluk? Nedir bu karamsarlık? Sonuçta mutsuzluk? Kimileri parasızlıktan, kimileri yalnızlıktan, kimileri hastalıktan nedenleri saymakla bitiremeyiz, Para çare olsa çok parası olanlar, çare yalnızlık olsa kalabalık çevresi olanlar, çare hastalık olsa çok sağlıklı olan insanlar onlarda mutsuz Bundan 20 yıl öncesinde insanlar çok daha mutluydu çünkü her ne kadar çaresizlik, parasızlık içerisinde olsalar da mutlulardı, insanlar birbirlerini görmezlerse merak ederler ve mutlaka irtibata geçerlerdi, ufakcık bir şeyle mutlu olabiliyorlardı çünkü mutlu olmayı biliyorlardı. Peki nedir bu mutluluğumuzu bizlere unutturan İnternet, Telefon ve diğer iletişim metotlarının gelişimi ile insan ilişkileri artık his ve duygulardan yoksunlaşmaya başladı, Ekranların ardında görüşüyor, konuşuyor, dertleşiyor, seviyor hatta sevişiyor..! Dokunmadan, görmeden, nefesini ve sesini yanında hissetmeden ailemizle ve sevdiklerimizle iletişim kurmaya çalışıyoruz. Hislerden yoksun paylaşımlar ise bizi pek teselli etmiyor. Sorun Tabii ki teknolojinin kullanılması değil, En büyük sorunlarımızdan birisi zaman Evet yanlış okumadınız en büyük sorunlarımızdan birisi zaman, çoğu kişinin kendisine 1 saat bile ayıramadığı gerçeği çoğumuzun zamanımızı iyi kullanamadığımızı hatta kullanmayı bilmediğimizi ortaya koymaz mı? Zaman yönetimini öğrenerek düzenli ve programlı bir hayat sürmeyi başarabilirsek, kendimize ve sevdiklerimize zaman ayırabilirsek mutluluğun en önemli anahtarlarından birini elde etmiş olduğumuzu göreceğiz. Unutmayalım ki hayatımız reklam veya satış yapan bir şirket değil, Çeşitli Sosyal Medya da 300 500 gibi tanımadığımız şişirme arkadaş sayılarımız yerine sürekli yüz yüze görüşebileceğimiz, ortak sahalarda bir araya gelebileceğimiz küçük gruplar ile paylaşılanlar bizleri daha da mutlu edecektir. Teknolojiden geri kalmayın, Zamanınızı iyi yönetin ve yakın çevrenizle Mutlaka en az ayda 1 2 defa zaman ayırın. Hayatın anlamını yeniden keşfedin. Saygılarımla Erkan KAYA
MICROSOFTTA TEMIZLIKÇI Uzun süre işsizlikten sonra, genç adam Microsoft şirketinde temizlikçi olarak işe başvurur. Yapılan görüşme sonunda Personel müdür yardımcısı, işe giriş işlemleri için birkaç belge getirmesi gerektiğini söyler ve Bana e posta adresinizi verirseniz, size getirmeniz gereken belgelerin listesini gönderirim. der. Bunun üzerine Temizlikçi adayı Benim e posta adresim yok efendim, çünkü henüz bir bilgisayarım bile yok. Diye kısık bir sesle cevap verir. Microsoft yetkilisi bu cevaptan hiç memnun kalmamıştır Bir e posta adresiniz olmadığına göre, Microsoft gibi bir şirkette çalışmaya hak kazanamayacağınızı söylemek zorundayım. Sizi işe almamız mümkün değil! İş bulma sevincini bir anda yitiren adam, tüm serveti olan on dolarıyla ne yapacağını kara kara düşünerek microsoft binasından ayrılır. Bütün parasıyla domates satın alır, ve kapı kapı dolaşarak bunları satmaya başlar. Akşam olduğunda parasını bir kat artmış, cebindeki on dolan, yirmi dolara çıkmıştır. Adam bu işi üç gün üst üste yaptıktan sonra parasının 160 dolara yükseldiğini görünce, bundan böyle geçimini domates alım satım işinden sağlamaya karar verir. Her sabah, evden biraz daha erken çıkar, biraz daha geç döner ve parasını ise her gün bir kat daha artırır. Kısa bir süre sonra işini biraz daha da büyüterek. Önce bir el arabası, daha sonra bir kamyon satın alır. Aradan beş yıl geçtiğinde, genç işadamı eyaletin en büyük gıda dağıtım şirketlerinden birini kurmuştur. Bir gün hem şirketim, hem de kendisini ve ailesini sigortalatmaya karar verir. Sigorta poliçesini hazırlayan acente görevlisi, gerekli kâğıtların doldurulmasından sonra kendisinden e posta adresin i ister ve hazırlayacağımız ödeme planlarını size gönderirim der. Büyük işadamı omuzlarını kaldırarak cevap verir: Benim e posta adresim yok ki! Duyduğuna inanamayan sigortacı, başını masanın üstündeki kâğıtlardan kaldırır ve adama hayran hayran bakarak: Çok ilginç, e posta adresiniz olmadığı halde bu kadar büyük bir şirketin sahibisiniz, ya bir de e posta adresiniz olsaydı? Kim bilir o zaman ne olurdunuz? Adam, buruk bir gülümsemeyle: Ben ne olacağımı çok iyi biliyorum karşılığını verir, Microsoft şirketinde temizlikçi!
İŞ SÖZLEŞMELERİ 4857 sayılı Kanunda İş Sözleşmeleri Tanımı aşağıdaki gibi yapılmıştır. 2. BÖLÜM "İş Sözleşmesi, Türleri ve Feshi" Tanım ve Şekil MADDE 8 İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir. Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır. Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur. Türü ve çalışma biçimlerini belirleme serbestisi MADDE 9 Taraflar iş sözleşmesini, Kanun hükümleriyle getirilen sınırlamalar saklı kalmak koşuluyla, ihtiyaçlarına uygun türde düzenleyebilirler. İş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılır. Bu sözleşmeler çalışma biçimleri bakımından tam süreli veya kısmî süreli yahut deneme süreli ya da diğer türde oluşturulabilir. Sürekli ve süreksiz işlerdeki iş sözleşmeleri MADDE 10 Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir. Bu Kanunun 3, 8, 12, 13, 14, 15, 17, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 34, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 75, 80 ve geçici 6 ncı maddeleri süreksiz işlerde yapılan iş sözleşmelerinde uygulanmaz. Süreksiz işlerde, bu maddelerde düzenlenen konularda Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
BELIRLI VE BELIRSIZ SÜRELI IŞ SÖZLEŞMESI KISMÎ SÜRELI VE TAM SÜRELI IŞ SÖZLEŞMESI MADDE 11 MADDE 13 İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir. Kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz. Kısmî süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir. Emsal işçi, işyerinde aynı veya benzeri işte tam süreli çalıştırılan işçidir. İşyerinde böyle bir işçi bulunmadığı takdirde, o işkolunda şartlara uygun işyerinde aynı veya benzer işi üstlenen tam süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi esas alınır. İşyerinde çalışan işçilerin, niteliklerine uygun açık yer bulunduğunda kısmî süreliden tam süreliye veya tam süreliden kısmî süreliye geçirilme istekleri işverence dikkate alınır ve boş yerler zamanında duyurulur. İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar. BELIRLI VE BELIRSIZ SÜRELI IŞ SÖZLEŞMESI AYIRIMIN SINIRLARI MADDE 12 Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin süreli olmasından dolayı belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz. Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiye, belirli bir zaman ölçüt alınarak ödenecek ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatler, işçinin çalıştığı süreye orantılı olarak verilir. Herhangi bir çalışma şartından yararlanmak için aynı işyeri veya işletmede geçirilen kıdem arandığında belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçi için farklı kıdem uygulanmasını haklı gösteren bir neden olmadıkça, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan emsal işçi hakkında esas alınan kıdem uygulanır. Emsal işçi, işyerinde aynı veya benzeri işte belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçidir. İşyerinde böyle bir işçi bulunmadığı takdirde, o işkolunda şartlara uygun bir işyerinde aynı veya benzer işi üstlenen belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi dikkate alınır. ÇAĞRI ÜZERINE ÇALIŞMA MADDE 14 Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı kısmi süreli bir iş sözleşmesidir. Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır. İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır. Süreye uygun çağrı üzerine işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlüdür. Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamış ise, işveren her çağrıda işçiyi günde en az dört saat üst üste çalıştırmak zorundadır.
DENEME SÜRELI IŞ SÖZLEŞMESI MADDE 15 Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır. TAKIM SÖZLEŞMESI ILE OLUŞTURULAN IŞ SÖZLEŞMELERI MADDE 16 Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir. Takım sözleşmesinin, oluşturulacak iş sözleşmeleri için hangi süre kararlaştırılmış olursa olsun, yazılı yapılması gerekir. Sözleşmede her işçinin kimliği ve alacağı ücret ayrı ayrı gösterilir. Takım sözleşmesinde isimleri yazılı işçilerden her birinin işe başlamasıyla, o işçi ile işveren arasında takım sözleşmesinde belirlenen şartlarla bir iş sözleşmesi yapılmış sayılır. Ancak, takım sözleşmesi hakkında Borçlar Kanununun 110 uncu maddesi hükmü de uygulanır. İşe başlamasıyla iş sözleşmesi kurulan işçilere ücretlerini işveren veya işveren vekili her birine ayrı ayrı ödemek zorundadır. Takım kılavuzu için, takıma dahil işçilerin ücretlerinden işe aracılık veya benzeri bir nedenle kesinti yapılamaz.
CIRCIR BÖCEĞİ Genç bir çiftçi hayatında ilk defa Newyork'a gitmişti. Gökdelenlerin yüksekliği ve insanların çokluğundan şaşkına dönmüştü. Kalabalık bir bulvarda yürürken, kulağına aşina bir cırcır böceği sesi geldiğini zanetti. Durdu ve dikkatle dinledi.! Evet, bu bir cırcır böceğiydi.! Ses büyük bir mağazanın önündeki çalıların arasından geliyor gibiydi.bunun üzerine bu büyük çalı kümesine yönelip bakınmaya başladı. Bir mağaza görevlisi dışarı çıkıp : "Yardımcı olabilirmiyim?" diye sordu. "Hayır, Teşekkür ederim." dedi genç adam. "Sadece şurada bir cırcır böceğinin sesini duyduğumu sandım." "Hayır" dedi görevli. Newyork'ta bulunmaz". Genç çiftçi cırcır böceğini buluncaya kadar cırlak sesi takip etti, onu eline aldı ve "Tamam işte burada!" dedi. Genç adam bu çalının önünden her saat binlerce insan geçmesine karşılık cırcır böceğini duyanın bir tek kendisi olmasına çok şaşırmıştı. Bunun üzerine küçük bir deneme yapmaya karar verdi. Elini cebine atıp bir çeyrek çıkardı ve havaya attı.paranın kaldırıma vurduğu anda, düşen bozukluğu aramak için yürümekte olan 24 yaya durdu.! Psikologlar genç adamın şahit olduğu olay için bir tanım kullanırlar. Buna algıda seçicilik denir, ve belli şeyleri görmek ve belli sesleri duymak için kendimizi eğittiğimiz anlamına gelir. Gökyüzüne bakıp kuşları algılayın, Kırlara gidip çiçekleri algılayın, Çocuklara bakıp saflıklarını, güzelliklerini algılayın. Ağaçlara bakıp dallarını, yapraklarını algılayın, Hayvanlara bakıp doğallıklarını algılayın, İnsanlara bakıp güzelliklerini (mutlaka güzel tarafları vardır) algılayın. ALGILADIĞINIZ SADECE PARA SESI OLMASIN...