Özgün İlaç Keşfi, İlaç Geliştirilmesi ve İstanbul İlaç Sektörü ne Bilgi ve Teknoloji Aktarma Amaçlı Bir Teknoloji Merkezi ve Üniversite-Sanayi İşbirliği Ağının Kurulması -İlaç Temel Araştırma Merkezi (İTAM)- BVÜ ECZACILIK FAKÜLTESİ İLAÇ KEŞFİ, TASARIMI ve FORMÜLASYONU gtopcu@bezmialem.edu.tr
Bilgisayar Destekli Rasyonel İlaç Keşfi Bilgisayar-destekli "ilaç" keşif prosedürleri çok-aşamalı sanal tarama prosedürleri ("hierarchical in silico screening"; "multistep virtual screening") Doğal kaynaklardan potansiyel ilaç etkin maddesi eldesi Türkiye'nin (endemik) bitkilerinden Multipotent" anti-ad aktivite gösteren ligandlar (polypharmacology) Yeni yapılara sahip olan ligandlar Kolinesteraz (AChE, BChE) inhibisyonu Antioksidan aktivite Antiradikal aktivite (DPPH, O -2, ABTS +. ) Metal bağlama kapasitesi Kan-Beyin Bariyerinden geçme potansiyeli
Bilgisayar Destekli Rasyonel İlaç Keşfi Şu anda aktif olarak nikotinik asetilkolin reseptörlerine, kolinesterazlara ve karbonik anhidrazlara karşı etki gösteren yeni ilaç maddelerinin rasyonel ve bilgisayar destekli keşfi ve tasarımı üzerine (in silico ve docking çalışmaları) araştırma projeleri yürütülmektedir. Yrd.Doç.Dr. Atilla AKDEMİR
ITAM Projesi Çerçevesinde İvme Kazanan Çalışmalarımız Anti-kanser ilaç keşfi a)nf-kappa B inhibitörü ilaç olabilecek triterpen analoglarının sentezi b) Aktif Abietane Diterpen analoglarının yarı sentezi Yüksek antioksidan etkili flavonoitler veya diğer fenolik bileşiklerden hareketle yarı-sentetik türevlerinin sentezi Yeni Anti-Alzheimer (anti-kolinesteraz) etkili ilaç arayışları (Aktif Diterpene ve triterpenlerin yarı sentetik türevlerinin hazırlanması)
Doğal Ürün Temelli Sentez Çalışmaları COOH (CH 3 CO) 2 O, Piridin N 2, 24s, %99 COOH HO Salvia verticillata L. subsp. amasiaca oleanolic acid H 3 COCO 3-acetyl-oleanolic acid O COOH COOH N H 3 COCO O HON 3-oxime-oleanolic acid O 3-oxo-oleanolic acid 3-acetyl-oleanoil-28-morfolid 3-acetyl β-sitosterol H 3 CO 3-methylether β-sitosterol H 3 COCO Jones Reaktifi CHCl 3 /CH 3 COCH 3 Salvia chrysophylla STAPF HO β-sitosterol O 3-oxo β-sitosterol
BVÜ, Eczacılık Fakültesi - İstKA/2012/BIL123 numaralı proje (iş paketi 2; F.4) de hedeflediği Bilgisayar-destekli "ilaç" keşif prosedürlerini doğal kaynaklardan elde edilen moleküllere de uygulayarak yeni anti-alzheimer aktiviteye sahip olan "multipotent" ligandların keşfi: 1) Doğal olarak izole edilen iki triterpen molekülün oldukça yüksek anti-kolinesteraz etki göstermesi nedeniyle Toksisite araştırmaları için inceleme aşamasına gelçilmiştir 2) İki Abietan diterpenin yüksek AChE ve özellikle BChE inhibitör özellik göstermesi ve bu bileşiklerin de ilaç olma potansiyellerinin araştırılması
Polimerik ilaç taşıyıcı sistemlerinin sentezi ve İlaçların bu sistemlere yüklenerek hedefli dokulara taşınması İlaç salım sistemleri için polimerik nanopartiküller Yrd. Doç. Dr. Binnur AYDOĞAN Dişçilik malzemeleri için yeni fotobaşlatıcı sistemler
Hedefli ve Kontrollü İlaç Salımı İçin Doğal Bileşiklerin Nano- Formülasyonlarının Hazırlanması Assist. Prof. Dr. Fatemeh BAHADORI Biyoaktif doğal bileşiklerin suda çözünürlüğünün arttırılması: Örneğin; Curcumin in Alzheimer tedavisinde kullanımı
Vinorelbine ın yan etkileri nedeniyle Nano- formülasyon üretiminin önemi: Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri (NSCLC) ve metastatik meme kanseri tedavisinde kemoterapötik ajan olarak kullanılan NAVELBİNE in etkin maddesidir. Tedavi sürecini zorlaştıran en önemli yan etkisi enjeksiyon bölgesinde oluşan kimyasal phlebitis gelmektedir. Vinorelbine Nano-Vinorelbine üretiminin uluslararası önemi: A.B.D de Talon Therapeutics tarafından Vinorelbine ın benzeri olan Vincristin in Lipozomal Nano-Formülasyonu 2006 yılında üretilmiştir. 9 Ağustos 2012 da F.D.A. tarafından onaylanan bu formülasyon yüksek fiyatlarla piyasaya sürülmüştür. Bu ürün ile eş zamanlı olarak Vinorelbine ın da lipozomal Nano-Formülasyonu üretilmiş, ancak bu ilaç Lipozomlarının çeperinden sızması sonucu Faz I araştırmalarından çekilmiştir. Bu sebepten dolayı Lipozomlara benzer fonksiyona sahip olan Polimerik Veziküllerin üretimine karar verilmiştir.
Vinorelbin için Sentezlediğimiz Polimerik İlaç Taşıyıcı Sistemleri New PCL-PEG Polymers with Self Assembly PCL 2 -PEG 2 Star Shaped PCL 2 -PEG Y Shaped
Bugüne kadar Vinorelbine için gerçekleştirdiğimiz misel çalışmaları: Vinorelbine ın 1)Lipid ve 2)Polimer bazlı misellere yüklenmesi ve karakterizasyonu NOT: Miseller ile Veziküllerin yapısal benzerlilikleri ve farklılıkları İçeriği su Bilayer Monolayer Lipozom veya vezikül Misel
BVÜ, Eczacılık Fakültesi İstKA/2012/BIL123 numaralı proje (İş Paketi F5) altında Sentezlemeyi planladığı Polimerik ilaç taşıma sistemleri: 1. PEG-b-DEAMA dan oluşan Polymerik Veziküller EPR etkisi ile hedefli kanser tedavisi 2. PEG-b-PCL ve PEG-b-PLA dan oluşan Polymerik Veziküller 3. Sıcaklığa duyarlı hidrojeller Kanser Bölgesindeki sıcaklık değişiminden yararlanarak hedefli kanser tedavisi
Türk Süngeri / Petrol Sorbenti Kendi Kendini Onaran (Self-Healing) Jeller Delikli Jeller
SONUÇ OLARAK Vinorelbine adlı anti kanser ilacın 3 nano formülasyonunun hazırlanması ve karakterizasyonunu hedefledi: Sonuç; Sentezlenen polimerik ilaç taşıma sistemleri: 1) PEG-b-DEAMA dan oluşan Polimerik Veziküller sentezlendi. 2) Sıcaklığa duyarlı hidrojeller
Yeni Başvurulan bir KARİYER Projesi TÜBİTAK- 3501 Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı Kontrollu Polimerizasyon teknikleri ve Click Kimyası ile Amfifilik Blok Kopolimerlerden İlaç Taşıyıcı Misellerin Hazırlanması
BAŞVURULAN TÜBİTAK PROJESİ TÜBİTAK- 1003- Öncelikli Alanlar AR-GE Projeleri (Met)Akrilamid Esaslı Dental Nanokompozitlerin Hazırlanması, Yapısal ve Fiziksel Özelliklerinin İncelenmesi (Ecz. -Diş Hek.- Tıp Fak. Ortak projesi) (İkinci Aşama Başvurusunda)
Yumuşak (Soft) Manyetik Nanoparçacıklar Biyomedikal Uygulama Alanları İlaç taşıma Terapötik uygulamalar Manyetik rezonans görüntüleme Kanser terapi Hipertermia Fotodinamik Terapi Sensör Hücre etiketleme ve ayırma
Araştırmalarımızın hız kazanmasının yanısıra İTAM PROJESİNİN DİĞER KATKILARI İlaçla ilgili farklı kurumların ve Üniversitelerin birbirini daha yakından tanımasına İlaç alanında daha fazla kongre, çalıştay vb. etkinliklerin yapılmasına İlaçla ilgili problemlerin, kişilerin, merciilerin ve yönetmeliklerin daha iyi kavranılması sonucu daha çok ilgili proje, patent veya ürüne gidebilme olanağının doğmasına Yeni ortak projelerin ve işbirliklerinin doğmasına Yurt dışındaki ilaç firmalarının da İTAM a ilgi göstermesine ve dolayısıyla Türk İlaç Sektörüne de ilginin artabileceğine
TEŞEKKÜRLER
BVU, Eczacılık Fakültesi nin, İSTKA/2012/BIL123 numaralı proje çerçevesinde Nano-Formülasyonlarla Hedefli Kanser Tedavisi başlığı altında planladığı çalışmalar (İş Paketi F5) Vinorelbine adlı anti kanser ilacın 3 nano formülasyonunun hazırlanması ve karakterizasyonu Sentezlenecek polimerik ilaç taşıma sistemleri 1. PEG-b-DEAMA dan oluşan Polimerik Veziküller 2. PEG-b-PCL ve PEG-b-PLA dan oluşan Polimerik Veziküller 3. Sıcaklığa duyarlı hidrojeller
Nano formülasyonlarla hedefli kanser tedavisi: İlaçlar enjeksiyon yada oral yollardan alındıktan sonra, herhangi bir taşıyıcı sisteme yüklenmeden tüm vücutta dağılırken, amfifilik blok kopolimerler gibi ilaç taşıma sistemlerine yüklendikleri zaman sadece kanser hücresine yönlenmiş olurlar, bunun sebebi ise EPR (Enhanced Permeability and Retention) (arttırılmış geçirgenlik ve alıkoyma) özelliğidir. Diğer taraftan kanser bölgesinde, oksidatif stresin yüksek oluşundan dolayı ph daha düşük olup, anjiogenez den dolayı sıcaklık, sağlıklı dokulara nazaran, daha yüksektir. Bu sebeplerden dolayı, sıcaklık ve ph değişimine duyarlı ilaç taşıyıcı sistemler ile kanser bölgesini hedeflemek mümkündür.
Projelerimiz Üniversite (VU University Amsterdam / BVÜ) histamine receptors (hh1r) pentameric ligand-gated ion channels (nachrs, 5- HT 3 R) cholinesterases (AChE - BChE) carbonic anhydrases (hca, sazca, mtca) antioxidants, antiradicals Özel sektör (drug discovery company) protein-protein interaction inhibitors tyrosine kinases antioxidants epigenetics