Prof.Dr. Nur Centel Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. Hamide Zafer Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Ceza Muhakemesi Hukuku El Kitabı 3. Baskı - 2012
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER 1. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI... 3 I. Ceza Muhakemesine İlişkin Genel Bilgiler... 3 1. Ceza muhakemesi hukukunun tanımı, işlevi ve amacı... 3 2. Ceza muhakemesi hukukunun ceza hukuku ile ilişkisi... 4 3. Ceza muhakemesi hukukunun adli tıp ile ilişkisi... 6 II. Ceza Muhakemesi Hukukunun Kaynakları... 6 1. Ceza muhakemesi hukukunda yasallık ilkesi... 6 2. Ceza muhakemesi hukukunun temel kaynakları... 7 a. Anayasa... 8 b. Yasa... 8 c. Uluslararası sözleşmeler... 10 3. Ceza muhakemesi hukukunun yardımcı kaynakları... 12 III. Ceza Muhakemesi Normlarının Yorumu ve Uygulanması... 13 1. Ceza muhakemesi normlarının yorumu ve kıyas... 13 a. Yorum ve kıyas arasındaki ilişki... 13 b. Ceza muhakemesinde kıyasın sınırları... 16 2. Ceza muhakemesi normlarının uygulanması... 16 a. Zaman yönünden uygulanma... 16 aa. Derhal uygulanma ilkesi... 16 bb. Derhal uygulanma ilkesinin etkisi... 18 b. Yer yönünden uygulanma... 20 c. Kişi yönünden uygulanma... 21 aa. Cumhurbaşkanı... 22 bb. Milletvekilleri... 23 cc. Diplomatlar... 24 dd. Yabancı askerler... 25 Test Soruları... Test Soruları Cevap Anahtarı...
2. CEZA MUHAKEMESİNİN YÜRÜYÜŞÜ VE TEMEL İLKELERİ... 29 I. Ceza Muhakemesinin Yürüyüşü... 29 II. Ceza Muhakemesinde Temel Hak ve İlkeler... 31 1. Masumluk karinesinden yararlanma-lekelenmeme hakkı... 31 2. Hak arama hakkı... 32 3. Adil yargılanma hakkı... 33 4. Doğal hakim ilkesi... 33 5. Şüpheden sanığın yararlanması ilkesi... 34 6. Yargı bağımsızlığı ilkesi... 35 a. Bağımsızlığın kapsamı... 36 b. Hakimin bağımsızlığının güvenceleri... 36 aa. Azledilememe... 36 bb. Emekliye ayrılmama... 37 cc. Mâli güvence... 37 dd. Yer ve kürsü güvencesi... 37 ee. Özlük işlerinin bağımsız bir kurul tarafından yürütülmesi... 38 7. Çelişmeli muhakeme ilkesi... 40 8. Makûl sürede yargılanma ilkesi... 40 9. Davasız yargılama olmaz ilkesi... 41 10. Ne bis in idem ilkesi... 42 a. Genel olarak... 42 b. Ne bis in idem ilkesinin kapsamına girmeyen haller... 43 Test Soruları... Test Soruları Cevap Anahtarı... 3. MUHAKEME SÜJELERİ... 46 I. Ceza Muhakemesi Sistemleri... 46 II. Süje Kavramı... 48 III. İddia Makamı... 48 1. İddia faaliyeti ve süjeleri... 48 2. Toplumsal iddia süjesi olarak savcı ve yardımcıları... 49 a. Başsavcılığın örgütlenmesi... 49 b. Başsavcılığın görevi... 52 c. Savcının reddi ve görevden yasaklanması... 53 d. Kolluk teşkilâtı... 54 aa. Genel olarak... 54
bb. Resmi kolluk... 55 aaa. Genel olarak... 55 bbb. Kolluğun önleme (idari) görevi... 56 ccc. Kolluğun adli görevi... 57 ddd. Kolluğun önleme (idari) ve adli görev ayrımının sonuçları... 59 eee. Kolluğun zor kullanma yetkisi... 60 a. Kolluğun bedensel ve maddî güç kullanma yetkisi... 60 b. Kolluğun silâh kullanma yetkisi... 62 cc. Özel güvenlik görevlilerinin yetki ve görevleri... 64 aaa. Genel olarak... 64 bbb. Silâh bulundurma yetkisi... 65 ccc. Diğer yetkileri... 66 ddd. Görev alanları ve görev süreleri... 67 3. Toplumsal iddia makamı olarak sulh ceza hakimliği... 68 4. Bireysel iddia süjesi olarak mağdur... 70 a. Mağdurun hakları... 70 b. Bireysel iddia süjesi olarak katılan... 73 aa. Kavram... 73 bb. Katılmaya hakkı olanlar... 74 cc. Katılma talebinin zamanı... 76 dd. Katılma usulü... 76 ee. Katılmanın davaya etkisi... 78 ff. Katılanın hakları... 78 gg. Katılanın yükümlülükleri... 80 IV. Savunma Makamı... 81 1. Savunmanın anlamı ve önemi... 81 2. Savunma makamının süjeleri... 82 3. Bireysel savunma süjesi olarak şüpheli/sanık... 83 a. Şüpheli ve sanık kavramları... 83 b. Şüpheli veya sanığın savunma süjesi oluşu... 84 c. Şüpheli veya sanığın kimliğinin bilinmemesinin soruşturma ve kovuşturmaya etkisi... 85 d. Şüpheli ve sanıkla devlet arasındaki ilişki... 86 e. Şüpheli ve sanığın hakları... 87
aa. Kişi güvenliğiyle ilgili haklar... 87 aaa. Haklarını ve yapılan isnadı öğrenme hakkı... 87 bbb. Kişi güvenliğiyle ilgili diğer haklar... 88 bb. Savunma hakkı... 89 f. Şüpheli veya sanığın yükümlülükleri... 92 aa. Soruşturma işlemlerine ve koruma tedbirlerine katlanma yükümlülüğü... 93 bb. Hazır bulunma yükümlülüğü -Zorla getirme ihzar-... 93 4. Diğer bireysel savunma süjeleri... 96 5. Kolektif savunma süjesi olarak müdafi... 98 a. Müdafi ile savunulmanın önemi... 98 b. Müdafiin hukuki durumu... 99 c. Müdafi olma koşulları... 100 d. Müdafilik yapılamayan haller... 100 e. Müdafiin görevlendirilmesi... 100 aa. Zorunlu müdafilik... 101 bb. İhtiyari müdafilik... 102 f. Müdafilik ücreti... 103 g. Müdafi sayısı... 104 h. Müdafiin yetkileri... 104 aa. Dosyayı inceleme ve örnek alma... 104 aaa. İnceleme yetkisinin sınırları... 106 bbb. İnceleme sonucunda öğrenilen bilgilerin kullanılması... 106 bb. Şüpheli veya sanıkla görüşme ve yazışma... 107 cc. Hazır bulunma... 109 dd. Doğrudan soru sorma... 110 ee. Kanun yoluna başvurma... 110 ff. Müdafie bildirim... 111 ı. Müdafiin ödevleri... 111 aa. Savunmayı kurallara uygun olarak yapma... 111 bb. Sır saklama... 112 cc. Maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasına yardım etme... 113 i. Müdafiin ödevlerine aykırı davranmasının sonuçları... 113 V. Yargılama Makamı... 115
1. Mahkeme ve hakimlik ayırımı... 115 2. Ceza yargılama makamlarının (mahkemelerin) güncel örgütlenmesi... 116 a. Adli yargı ilk derece ceza mahkemeleri... 117 b. Adli yargı ikinci derece ceza mahkemeleri (bölge adliye mahkemeleri)... 120 c. Yargıtay... 120 3. Ceza mahkemelerinin yetkisi... 121 a. Milli yetki... 121 b. Madde yönünden yetki... 122 aa. Sulh ceza mahkemelerinin madde yönünden yetkisi... 123 bb. Asliye ceza mahkemelerinin madde yönünden yetkisi... 123 cc. Ağır ceza mahkemelerinin madde yönünden yetkisi... 123 dd. Madde yönünden yetki kurallarının istisnaları... 124 ee. Madde yönünden yetkisiz hakimin işlemlerinin geçerliliği... 125 c. Yer yönünden yetki... 125 aa. Türkiye de işlenen suçlarda yetki... 126 bb. Yabancı ülkede işlenen suçlarda yetki... 128 cc. Türk bayrağını taşıma yetkisine sahip deniz ve hava taşıtlarında işlenen suçlarda yetki... 128 dd. Yer yönünden yetki kurallarının istisnaları... 129 ee. Yer yönünden yetkisiz hakimin işlemleri... 132 d. Kişi yönünden yetki... 132 e. Mahkemelerin görev yönünden yetkisi... 133 3. Yargılama makamının oluşturulması... 134 a. Hakim... 134 b. Hakim olabilme koşulları... 135 c. Hakimin nitelikleri... 136 d. Hakimin görevden alıkonulması... 137 aa. Hakimin görevden alıkonma nedenleri... 137 bb. Hakimin reddi... 139 aaa. Ret istemi ve süresi... 139 bbb. Ret isteminin incelenmesi... 140 cc. Hakimin çekinmesi... 141 dd. Görevden alıkonulan hakimin yapabileceği işlemler... 142
Okuma Parçası 1: Seçilmiş (zorunlu) müdafiin görevini yapmaması... 142 Okuma Parçası 2: Seçilmiş (zorunlu) müdafiin görevini yapmaması... 143 Okuma Parçası 3: Ceza muhakemesinde avukatın hukuki statüsü müdafi ile sanık arasındaki ilişkinin hukuki niteliği... 143 Test Soruları... 144 Test Soruları Cevap Anahtarı... 159 4. CEZA MUHAKEMESİNİN ŞARTA BAĞLANMASI... 160 I. Muhakeme Şartı Kavramı... 160 II. Muhakeme Şartlarının Bulunmamasının Sonuçları... 160 III. Bazı Muhakeme Şartları... 162 1. Şikâyetin gerçekleşmiş olması... 162 2. Şikâyetten feragat edilmemiş veya vazgeçilmemiş olması... 162 3. Kusur yeteneğinin bulunması... 164 4. Duruşma ehliyetinin bulunması... 164 5. Dokunulmazlığın bulunmaması... 166 6. Görülmekte olan dava bulunmaması... 167 7. Kesin hüküm bulunmaması... 167 8. Suçun zamanaşımına uğramamış olması... 167 9. Yargılanacak kişinin hayatta olması... 168 Test Soruları... 169 Test Soruları Cevap Anahtarı... 171 5. MUHAKEME İŞLEMLERİ... 172 I. Kavram... 172 II. İşlemlerin Maddi Yapılarına Göre Sınıflandırılması... 172 III. Muhakeme İşlemlerinin Unsurları... 173 IV. Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi... 174 1. Vasıtasız bildirimler... 175 2. Vasıtalı bildirimler... 175 V. Muhakeme İşlemlerinde Süreler... 178 VI. Süresi İçinde Yapılamayan İşlemlerde Eski Hale Getirme... 181 1. Kavram... 181 2. Eski hale getirme nedenleri... 181 a. Süreyi kusursuz geçirme... 182 aa. Mücbir sebep bulunması... 182
bb. Sakınılma olanağı bulunmayan olayların gerçekleşmesi... 182 cc. Bir tebliğden haberdar olmama... 183 b. Kanun yoluna başvuru hakkının bildirilmemesi... 183 c. Duruşmada bulunmama... 184 3. Eski hale getirme istemi... 184 a. Süre ve istek koşulu... 184 b. Eski hale getirme isteyebilecek kişiler... 185 c. İspat külfeti ve kaçırılan işlemin yapılması... 186 4. Eski hale getirme incelemesinin yapılması... 187 a. İncelemeyi yapacak merci ve inceleme zamanı... 187 b. Kararın verilmesi... 187 5. Eski hale getirmenin etkisi... 188 VII. Muhakeme İşlemlerindeki Sakatlıkların Yaptırımı... 188 1. Yokluk... 188 2. Butlan... 189 Test Soruları... Test Soruları Cevap Anahtarı... 6. UYUŞMAZLIKLAR ARASINDA BAĞLANTI... 194 I. Bağlantı Kavramı ve Çeşitleri... 194 II. Bağlantının Sonuçları... 195 1. Muhakemelerin birleştirilmesi... 195 a. Genel olarak... 195 b. Birleştirmenin ihtiyariliği... 196 c. Birleştirme usulü... 197 d. Birleştirmenin sonuçları... 198 2. Bekletici sorun veya nispi yargılama yapma... 199 a. Genel olarak... 199 b. Bekletici sorun ve nispi yargılama yapmanın şartları... 200 c. Bekletici sorun sayma mecburiyeti-nispi yargılama yapma yasağı... 200 d. Bekletici sorun sayma yasağı-nispi yargılama yapma mecburiyeti... 201 e. Bekletici sorun sayma veya nispi yargılama yapmanın yarar ve sakıncaları... 202
Test Soruları... 203 Test Soruları Cevap Anahtarı... 204 İKİNCİ BÖLÜM SORUŞTURMA EVRESİ 7. SORUŞTURMA EVRESİNİN İŞLEVİ VE ÖZELLİKLERİ... 207 I. Soruşturma Evresinin İşlevi... 207 II. Suçun İşlendiği Şüphesi... 207 1. Ceza muhakemesinde şüphenin dereceleri... 207 2. Soruşturmayı başlatan şüphe-basit şüphe... 208 III. Suçun Öğrenilme Şekilleri... 209 1. Re sen öğrenme... 209 2. İhbar yoluyla öğrenme... 209 3. Şikâyet yoluyla öğrenme... 210 4. Tutanakla öğrenme... 212 5. Diğer yollarla öğrenme... 212 IV. Soruşturma Evresinin Özellikleri... 213 1. Soruşturmanın gizliliği... 213 2. Soruşturmanın yazılılığı... 214 3. Soruşturmanın dağınıklığı... 216 4. Soruşturmanın kurala bağlı olmayışı... 216 5. Soruşturmanın kamusallığı... 217 6. Soruşturmanın mecburiliği... 218 Test Soruları... 219 Test Soruları Cevap Anahtarı... 221 8. SORUŞTURMA EVRESİ İŞLEMLERİ-DELİLLERİN TOPLANMASI... 222 I. Vicdani Delil Sistemi Ve Delil Serbestisi... 222 II. Şüphe Sebepleri ve Delil Kavramı... 224 III. Delil Türleri... 225 1. Beyan delilleri... 226 a. Şüpheli/sanık beyanı... 226 aa. Şüpheli veya sanık beyanının hukuki niteliği... 226 bb. Şüpheli veya sanığın ifadesinin alınması-sorguya
çekilmesi... 228 cc. İfade ve sorgu yöntemi... 230 dd. Yasak ifade alma ve sorgu yöntemleri... 232 aaa. Yasak bedensel veya ruhsal müdahaleler... 233 bbb. Yasaya aykırı yarar vaadi... 234 ee. İfade ve sorgu tutanaklarının hukuki değeri... 235 b. Tanık beyanı... 236 aa. Tanık kavramı... 236 bb. Tanığın ödevleri... 238 aaa. Hazır bulunma Zorla getirme -ihzar... 238 bbb. Bildiklerini doğru olarak söyleme... 240 ccc. Yemin etme... 240 cc. Tanığın ödevlerine aykırı davranmasının yaptırımı... 241 dd. Tanığın hakları... 242 aaa. Tanıklıktan çekinme... 242 bbb. Kendisi veya yakınları aleyhine tanıklıktan çekinme... 244 ccc. Haklarını öğrenme... 244 ddd. Tazminat ve masraf alma... 244 ee. Tanığın dinlenme usulü ve tanığa sorulacak sorular... 244 ff. Tanıkların birbirleriyle ve sanıkla yüzleştirilmesi... 246 gg. Tanığın erken dinlenmesi... 247 hh. Soruşturma evresinde düzenlenen tanık dinleme tutanaklarının değeri... 248 c. Beyan delillerinin Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) üzerinden dinlenmesi... 248 2. Belge delilleri... 251 3. Belirti delilleri... 253 a. Bilirkişi mütalâası... 254 aa. Bilirkişi görüşünün hukuki niteliği... 254 bb. Bilirkişiye başvurma mecburiyetinin bulunmaması... 255 aaa. Sahte para ve değerler üzerinde yapılacak incelemeler.. 256 bbb. Sanığın bilincinin incelenmesi... 256 ccc. Beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması... 257 α. Şüpheli veya sanığın beden muayenesi ve vücudundan örnek alınması... 257
b. Diğer kişilerin beden muayenesi ve vücutlarından örnek alınması... 259 g. Bazı kavramların tanımları... 260 ddd. Moleküler genetik incelemeler... 261 α. Moleküler genetik incelemenin konusu ve amacı... 261 b. Moleküler genetik incelemeye karar verecek merci... 262 g. Moleküler genetik inceleme sonuçlarının gizliliği... 262 eee. Ölünün adli muayenesi ve otopsi... 263 fff. Zehirlenme şüphesi üzerine yapılacak işlem... 264 cc. Bilirkişi olarak görevlendirilebilecek olanlar... 264 dd. Bilirkişinin ödevleri... 265 aaa. Hazır bulunma-bilirkişilik yapma... 265 bbb. Yemin etme... 265 ccc. İnceleme yapma ve sonuçlarını bildirme... 266 ddd. Bilirkişinin görevini yapmamasının yaptırımı... 267 ee. Bilirkişinin yetkileri... 268 ff. Bilirkişinin hakları... 268 aaa. Bilirkişilikten çekinme... 268 bbb. Ücret alma... 269 gg. Bilirkişinin reddi... 269 hh. Bilirkişinin erken dinlenmesi... 269 ıı. Teknik müşavir-uzman mütalâası... 270 b. Keşif... 271 aa. Kavram... 271 bb. Keşfin konusu... 271 cc. Keşif faaliyetinde yetkili olanlar... 272 dd. Keşif faaliyetinin yerine getirilmesi... 273 ee. Keşif tutanaklarının delil değeri... 274 ff. Sanığın keşif talebi... 275 IV. Soruşturma İşlemleri Örnekleri... 275 1. Fizik kimliğin tespiti... 275 a. Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu hükümlerine göre fizik kimliğin tespiti (parmak izi ve fotoğrafların kayda alınması)... 275 b. Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre fizik kimliğin tespiti... 277
2. Yer gösterme... 279 3. Olay yeri incelemesi... 280 4. Teşhis 281 5. Durdurma... 283 a. Genel olarak... 283 b. Durdurmanın hukuki niteliği... 283 c. Durdurma usulü... 285 d. Kimlik sormaya ilişkin özellikler... 289 Okuma Parçası 1: İfade ve Sorgu Yöntemi... 291 Okuma Parçası 2: Yasak İfade ve Sorgu Yöntemleri... 291 Test Soruları... 292 Test Soruları Cevap Anahtarı... 299 9. DELİLLERİN KORUNMASI: KORUMA TEDBİRLERİ... 300 I. Koruma Tedbiri Kavramı... 300 II. Koruma Tedbirlerinin Özellikleri... 300 III. Koruma Tedbirlerinin Önşartları... 301 IV. Koruma Tedbirlerinin Türleri... 302 1. Yakalama-gözaltı... 302 a. Fiili yakalamanın koşulları... 303 aa. Resmi sıfatı bulunmayan kişilere özgü koşullar... 303 bb. Resmi sıfatı bulunanlara özgü koşullar... 304 b. Fiili yakalamanın hükümleri ve sona ermesi... 306 aa. Yakalamanın yerine getirilmesi ve hakların hatırlatılması... 306 bb. Yakalamanın ilgililere bildirilmesi... 308 cc. Yakalamanın zamanı ve yeri... 309 dd. Yakalama işleminin tutanağa bağlanması... 309 ee. Gözaltına alma... 309 ff. Gözaltı süresi ve hakim önüne çıkarma... 310 gg. Tekrar yakalama ve gözaltına alma yasağı... 311 hh. Yakalama işleminin ve gözaltına ilişkin kararların denetlenmesi... 312 ıı. Çocukların yakalanması ve gözaltına alınması... 312 c. Özel yakalama ve gözaltı halleri... 314 aa. Yakalama emri üzerine (müzekkereli) yakalama... 314 bb. Hükümlü ve tutukluların infaz kurumundan
alınarak yeniden gözaltı birimine getirilmeleri... 316 cc. Kimlik sorma sonucunda yakalama... 318 dd. Olay yerinde alınan tedbirlere uyulmaması nedeniyle gözaltı... 318 2. Tutuklama... 318 a. Kavram... 318 b. Tutuklamanın maddi koşulları... 319 aa. Kuvvetli suç şüphesi... 319 bb. Özel tutuklama nedenlerinin varlığı... 319 cc. Yasal karineler... 320 c. Tutuklamanın biçimsel koşulları... 321 aa. Tutuklama yasağının bulunmaması... 321 bb. Muhakeme şartının gerçekleşmesi... 321 cc. Sanığa güvence belgesi verilmemiş olması... 322 dd. Tutuklamanın orantılı olması... 322 ee. Hakim veya mahkeme kararı bulunması... 322 d. Tutuklamanın ihtiyariliği... 324 e. Şüpheli ve sanığın yokluğunda tutuklama kararı verilmesi... 325 f. Tutuklananın durumunun yakınlarına bildirilmesi... 325 g. Tutukluluk süresi... 326 h. Tutuklamaya ilişkin kararlara karşı kanun yolu... 327 ı. Tutukluluğun denetlenmesi ve sona ermesi... 328 i. Tutuklama kararının yerine getirilmesi... 330 j. Tutuklunun müdafi ile yazışma ve görüşme hakkı... 331 3. Adli kontrol: Tutuklamanın alternatifleri... 332 a. Kavram... 332 b. Adli kontrol uygulanabilmesinin koşulları... 332 c. Adli kontrol tedbirinin kapsayabileceği yükümlülükler... 333 d. Adli kontrol kararı vermeye yetkili merciler... 334 e. Adli kontrol kararının kaldırılması... 334 f. Adli kontrol kararına karşı kanun yolu... 335 g. Adli kontrol kararının içerdiği yükümlülüklere uymamanın yaptırımı... 335 4. Güvence gösterilmesi... 335 a. Genel olarak... 335 b. Güvencenin işlevi... 335
5. Arama... 337 a. Kavram... 337 b. Aramanın koşulları... 338 aaa. Şüpheli ve sanık açısından... 338 bbb. Şüpheli olmayan kişiler açısından... 339 c. Arama kararı ve emri vermeye yetkili merciler... 339 d. Arama kararının ve emrinin unsurları... 341 e. Aramanın yapılacağı zaman... 342 f. Arama işleminin tutanağa bağlanması... 342 g. Aramada hazır bulunabilecek olan kişiler... 343 h. Aramanın amacının bildirilmesi... 343 ı. Aramanın sonucu... 344 i. Aramanın sonunda yapılacak bildirimler ve aramanın belgelenmesi... 344 j. Aramada rastlantı sonucunda elde edilen delillere elkonulması.. 345 k. Avukat bürolarında arama... 345 l. Önleme araması... 346 6. Elkoyma... 350 a. Kavram... 350 b. Elkoymanın konusu... 351 aa. Genel olarak... 351 bb. Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkonulması... 352 c. Muhafaza altına alma ve elkoyma... 354 d. Elkoyma karar ve emrinin verilmesi, denetlenmesi... 355 e. Elkoyma işleminin yapılması... 356 f. Elkonulamayacak eşya... 356 aa. Mektuplar, belgeler... 356 bb. Basın araçları... 357 g. Elkonulan eşyanın iadesi... 357 h. Elkonulan eşyanın korunması veya elden çıkarılması... 357 ı. Rastlantı sonucunda elde edilen deliller... 358 i. Özel elkoyma şekilleri... 358 aa. Postada elkoyma... 358 bb. Zorlama amaçlı elkoyma... 359 aaa. Zorlama amaçlı elkoymanın önşartı: Sanığın kaçaklığına karar verilmesi... 359
bbb. Zorlama amaçlı elkoymaya karar vermeye yetkili merci... 360 ccc. Zorlama amaçlı elkoyma tedbirinin uygulanabileceği suçlar... 360 ddd. Zorlama amaçlı elkoyma tedbirinin süresi... 361 cc. Basılmış eserlere elkoyma... 361 j. Haksız elkoyma nedeniyle tazminat isteme hakkı... 362 7. Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma... 362 a. Tedbirin hukuki niteliği... 362 b. Tedbirin koşulları... 363 c. Tedbire karar vermeye yetkili olan merciler... 363 d. Tedbirin uygulanma şekli... 363 e. Tedbir kararına itiraz... 364 f. Belli kurumların bilgisayar program ve kütüklerinde arama... 364 g. Değerlendirme... 365 8. Şirket yönetimi için kayyım tayini... 365 a. Tedbirin hukuki niteliği... 365 b. Tedbirin uygulanabileceği suçlar... 366 c. Tedbirin koşulları... 366 d. Tedbire karar vermeye yetkili olan merciler... 367 e. Tedbirin uygulanma şekli ve süresi... 367 f. Tedbir kararına karşı başvurulacak kanun yolu... 368 g. Kaçak sanığa kayyım tayin edilmesi... 368 9. Telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi... 368 a. Tedbirin hukuki niteliği... 368 b. Tedbirin uygulanabileceği suçlar... 369 c. Tedbirin uygulanması... 370 d. Tedbire karar verecek merci... 370 e. Tedbir kararına karşı başvurulacak kanun yolu... 371 f. Tedbir kararının yerine getirilmesi... 371 g. Tedbirin uygulanacağı kişiler ve tedbirin süresi... 372 h. Mobil telefonun yerini tespit... 373 ı. İletişim içeriklerinin yok edilmesi... 373 i. İletişimin denetlenmesi sırasında ulaşılan rastlantısal deliller... 373 j. Muhataba bildirme... 374
k. İletişimin önleme amaçlı denetlenmesi... 374 10. Gizli soruşturmacı görevlendirme... 377 a. Tedbirin hukuki niteliği... 377 b. Tedbirin uygulanabileceği suçlar... 377 c. Tedbirin uygulanması... 378 d. Tedbire karar vermeye yetkili merci... 378 e. Gizli görevlinin yükümlülükleri... 378 f. Tedbirin uygulanma şekli... 379 11. Teknik araçlarla izleme... 379 a. Tedbirin hukuki niteliği... 379 b. Tedbirin uygulanabileceği suçlar... 379 c. Tedbirin uygulanacağı alan... 380 d. Tedbirin uygulanması... 380 e. Tedbire karar vermeye yetkili merci... 380 f. Tedbirin süresi... 381 g. Tedbir sonucunda elde edilen kişisel verilerin yok edilmesi... 381 12. İnternet ortamında yapılan yayınlara erişimin engellenmesi... 381 a. Genel olarak... 381 b. Tedbirin hukuki niteliği... 382 c. Tedbirin uygulanabileceği suçlar... 382 d. Tedbire karar vermeye yetkili merci... 383 e. Tedbirin uygulanması... 384 f. Tedbirin süresi... 384 13. Tanık koruma tedbiri... 385 a. Genel olarak... 385 b. Tedbirin hukuki niteliği... 385 c. Tanık koruma tedbirinin kapsamına giren kişiler... 386 d. Tedbirin koşulları... 386 e. Tanık koruma tedbirleri... 387 f. Tedbire karar vermeye yetkili merci... 388 aa. Adli mercilerce tedbire karar verilmesi... 388 aaa. Karar mercileri... 388 bbb. Kararın alınması süreci ve kararın özellikleri... 389 ccc. Tedbirin süresi, değiştirilmesi ve kaldırılması... 389 ddd. Haklarında koruma tedbiri kararı alınan
tanıkların dinlenmesi... 391 bb. Tanık Koruma Kurulu tarafından tedbire karar verilmesi... 393 cc. Tedbiri uygulayacak birim... 394 g. Gizlilik kuralı... 394 V. Koruma Tedbirleri Nedeniyle Sebep Olunan Haksızlıkların Giderilmesi (Tazminat)... 395 1. Genel olarak... 395 2. Tazminat nedenleri... 396 a. Yakalama ve gözaltı tedbirleri ile ilgili nedenler... 396 b. Tutuklama tedbiri ile ilgili nedenler... 396 c. Arama tedbiri ile ilgili nedenler... 397 d. Elkoyma tedbiri ile ilgili nedenler... 397 e. Kovuşturmaya yer olmadığı ve beraat kararı verildiğinde tazminat nedenleri... 398 f. Mahkûmiyet halinde tazminat nedenleri... 398 g. Yargılamanın yenilenmesi halinde tazminat nedeni... 398 3. İlgiliyi uyarma yükümlülüğü... 399 4. Tazminat davasının açılması ve görülmesi... 400 a. Süre... 400 b. Zarar görenin başvurması... 400 c. Dilekçe bulunması... 401 d. Ağır ceza mahkemesinin kararı... 401 5. Kanun yolu... 402 6. Tazminatın geri alınması ve rücu... 403 7. Tazminat istenemeyecek haller... 403 Test Soruları... 404 Test Soruları Cevap Anahtarı... 416 10. SORUŞTURMADAN SONUÇ ÇIKARTILMASI... 417 I. Genel Olarak... 417 II. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı... 417 1. Genel olarak... 417 2. Yeterli şüphe oluşturacak delile ulaşılamaması... 417 3. Kovuşturma olanağının bulunmaması... 418 a. Cumhuriyet savcısının takdir yetkisini kullanması... 419
aa. Kavram... 419 bb. Etkin pişmanlık hali ile kişisel cezasızlık nedeni bulunması. 419 cc. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi... 420 aaa. Genel olarak... 420 bbb. Ertelemenin koşulları... 421 a. Objektif koşullar... 421 ß. Sübjektif koşullar... 421 ccc. Koşulsuz (uzlaşma nedeniyle) erteleme... 422 ddd. Erteleme süresi... 422 eee. Ertelemenin sonuçları... 422 fff. Erteleme kararının geri alınması... 423 ggg. Kanun yolu... 423 b. Önödeme... 424 aa. Genel olarak... 424 bb. Önödemenin hukuki niteliği... 425 cc. Önödeme ile çözümlenecek uyuşmazlıklar... 425 dd. Önödeme usulü... 426 c. Fail-mağdur uzlaşması... 428 aa. Genel olarak... 428 bb. Fail-mağdur uzlaşmasının hukuki niteliği... 428 cc. Fail-mağdur uzlaşmasının koşulları... 429 aaa. Uzlaşma kapsamına giren suç bulunması... 429 a. Şikâyete bağlı suçlar... 429 ß. Diğer suçlar... 430 bbb. Suçun işlendiğine dair yeterli şüphe bulunması... 431 ccc. Uzlaşma önerisinin özgür iradeyle kabul edilmesi... 431 ddd. Edimin yerine getirilmesi... 432 dd. Fail-mağdur uzlaşmasının usulü... 432 aaa. Soruşturma evresi... 432 a. Uzlaşma önerisinin yapılması... 432 ß. Uzlaştırmacının tayini... 433 g. Uzlaştırmacının yetki ve görevleri... 434 d. Uzlaşmanın sonuçlanması... 435 χ. Uzlaşmanın etkisi... 435 bbb. Kovuşturma evresi... 436
ee. Fail-mağdur uzlaşması sürecinde ortaya çıkan delillerin kullanılması sorunu... 437 4. Kovuşturmaya yer olmadığı kararının bildirilmesi... 438 5. Kovuşturmaya yer olmadığı kararının ortadan kaldırılması... 439 a. Kovuşturma davası... 439 aa. Kovuşturma davasını açabilecek olanlar... 439 bb. Kovuşturma davasının açılması... 439 cc. Kovuşturma davasının görülmesi... 440 dd. Kovuşturma davası sonunda verilen kararlar... 440 ee. Kanun yolları... 441 b. Kovuşturmaya yer olmadığı kararının başka yolla ortadan kalkması... 441 III. İddianame ile Ceza (Kamu) Davasının Açılmasının Talep Edilmesi... 442 1. Ceza davasının açılmasına ilişkin ilkeler... 442 a. Ceza davasının kamusallığı... 442 b. Cezalandırmanın talep edilmesi... 442 c. Ceza davasının mecburiliği... 443 2. İddianamenin unsurları... 445 a. Yeterli delil... 445 b. İddianamenin diğer unsurları... 447 3. İddianamenin unsurlarının denetlenmesi: Ara Muhakeme... 448 4. Ceza davası açılmasının sonuçları... 451 Test Soruları... 452 Test Soruları Cevap Anahtarı... 456 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KOVUŞTURMA EVRESİ 11. KOVUŞTURMA EVRESİNİN DEVRELERİ VE BU EVREDE YAPILAN İŞLEMLER... 459 I. Genel Olarak... 459 II. Duruşma Hazırlığı Devresi... 459 1. Duruşma hazırlığı devresinin amacı ve görevi... 459 2. Duruşma hazırlığı devresinin makamları ve işlemleri... 459 3. Duruşma gününün belirlenmesi... 462
4. Sanığa iddianamenin tebliği... 462 5. Duruşmaya davet usulü... 464 a. Sanığın davet edilmesi... 464 b. Müdafiin davet edilmesi... 464 c. Tanık ve bilirkişilerin davet edilmesi... 465 d. Suçtan zarar görenin davet edilmesi... 465 e. Sanığın yasal temsilcisinin ve eşinin davet edilmesi... 466 6. Delillerin toplanması... 466 7. Erken dinleme... 468 8. Erken keşif ve muayene... 469 9. Erken sorgu... 471 10. Diğer işlemler... 471 III. Duruşma Devresi... 472 1. Duruşma devresinin amacı ve genel olarak yürüyüşü... 472 2. Duruşmaya hakim olan ilkeler... 473 a. Duruşmanın yoğunluğu... 473 b. Duruşmanın doğrudan doğruyalığı... 473 c. Duruşmanın sözlülüğü... 474 d. Duruşmanın kamuya açıklığı... 474 e. Maddi gerçeğin re sen araştırılması... 476 3. Mahkemenin oluşması... 478 4. Sanığın duruşmada hazır bulunması... 479 a. Sanığın ilk oturumda hazır bulunma mecburiyeti... 479 b. İstisnalar... 480 aa. Sanığın ilk oturumda bulunma mecburiyetinden kurtarılması... 480 aaa. Sanığın ilk oturumda bulunma meburiyetinden kurtarılması... 480 bbb. Sanığa yüklenen suçun yaptırımının hafif olması... 481 ccc. Sanığın derhal beraatine karar verilebilecek olması... 481 ddd. Sanığın kaçak olması... 481 bb. Sanığın duruşmada sorgusu yapıldıktan sonra hazır yükümlülüğünün istisnaları... 482 aaa. Sanığın duruşmadan bağışık (vareste) bulunma tutulmayı istemesi... 482 bbb. Tutuklu sanığın duruşmada bulunma
yükümlülüğünden kurtarılması... 483 ccc. Sanığın duruşmadan savuşması... 483 ddd. Olayın aydınlatılması için sanığın duruşma salonundan çıkarılması... 483 5. Duruşmanın idaresi ve düzeni... 484 6. Duruşma işlemlerinin tutanağa bağlanması... 485 7. Duruşmanın akışı... 486 a. Genel olarak... 486 b. Delillerin ortaya konulması... 487 aa. Tanık ve bilirkişinin dinlenmesi ve soru sorulması... 488 bb. Belge delillerinin okunması... 489 cc. Belirti delillerinin ortaya konulması... 491 c. Sanığa ek savunma hakkı verilmesi... 491 d. Esas hakkındaki görüşlerin alınması ve duruşmaya son verilmesi... 491 IV. Delillerin Tartışılmasından Sonuç Çıkartılması... 492 1. Müzakere ve oy verme... 492 2. Gerekçeli hüküm (ilâm) ve hüküm fıkrası... 493 3. Hüküm çeşitleri... 494 4. Hükmün bildirilmesi... 496 5. Hükümdeki maddi hataların düzeltilmesi... 497 V. Mahkûmiyet Hükmünün veya Hüküm Fıkrasının Duruşmada Açıklanmasının Geri Bırakılması... 498 1. Genel olarak... 498 2. Geri bırakmanın koşulları... 498 a. Objektif koşullar... 499 b. Sübjektif koşul... 500 3. Koşulsuz (uzlaşma nedeniyle) geri bırakma... 500 4. Geri bırakma denetim- süresi... 500 5. Geri bırakmanın sonuçları... 501 6. Geri bırakma kararının geri alınması... 502 7. Kanun yolu... 502 VI. Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu... 503 1. Delil elde etme yasağı... 503 2. Değerlendirme yasağı... 504
a. Karşılaştırmalı hukukta... 507 b. Türk hukukunda... 509 Okuma Parçası 1: Gerekçeli mahkeme kararlarının yazılış ve tebliğ şekli... 511 Okuma Parçası 2: Sanık hakkında hüküm kurulmasının unutulması... 511 Test Soruları... 512 Test Soruları Cevap Anahtarı... 512 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KANUN YOLLARI 12. KANUN YOLLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER, OLAĞAN VE OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI...523 I. Kanun Yollarına İlişkin Genel Bilgiler... 523 1. Kavram... 523 2. Kanun yollarının sınıflandırılması... 523 3. Kanun yollarına başvurabilecek kişiler... 523 a. Genel olarak... 523 b. Cumhuriyet savcısı... 524 c. Şüpheli... 524 d. Sanık... 525 e. Avukat... 525 f. Şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eşi... 526 g. Katılan... 526 h. Diğer kişiler... 526 4. Kanun yoluna başvurma süresi... 526 5. Kanun yoluna başvurma biçimi... 527 6. Mercide yanılmanın etkisi... 527 7. Kanun yolu başvurusundan feragat veya vazgeçme... 529 8. Reformatio in peius... 529 II. Olağan Kanun Yolları... 530 1. Kavram... 530 2. Olağan kanun yolları çeşitleri... 530 a. İtiraz... 530 aa. Genel olarak... 530 bb. İtiraz mercileri... 530 cc. İtirazın yapılması... 531
dd. İtirazın incelemesi... 532 ee. İtirazın etkisi ve sonucu... 532 b. İstinaf... 533 c. Temyiz... 534 aa. Genel olarak... 534 bb. Temyize konu olan kararlar... 536 cc. Temyizde maddi-hukuki inceleme... 536 dd. Temyiz nedenleri... 537 ee. Mutlak temyiz nedenleri... 538 ff. Temyiz edilemeyen kararlar... 538 gg. Temyize başvurulması ve süre... 539 hh. Temyiz nedenlerinin belirtilmesi ve temyiz lâyihası... 540 ıı. Temyize başvurmanın etkisi... 540 ii. Temyize başvurma süreci... 540 jj. Başsavcılık mütalâası... 541 kk. Yargıtay ın incelemesi... 541 ll. Karar... 542 mm. Dosyanın esas mahkemesine gönderilmesi... 544 nn. Israr kararı... 545 III. Olağanüstü Kanun Yolları... 546 1. Kavram... 546 2. Olağanüstü kanun yolları çeşitleri... 546 a. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı nın itirazı... 546 b. Kanun yararına bozma (yazılı emir)... 548 aa. Genel olarak... 548 bb. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı nın re sen başvurması... 549 c. Yargılamanın yenilenmesi... 549 aa. Genel olarak... 549 bb. Başvurabilecek kişiler... 550 cc. Yargılamanın yenilenmesinde süre... 551 dd. Yenilenme yöntemi... 551 ee. Yargılamanın yenilenmesi talebinin etkisi... 552 ff. Yargılamanın yenilenmesi sebepleri... 552 aaa. Genel olarak... 552 bbb. Lehte yenilenme halleri... 552 ccc. Aleyhte yenilenme halleri... 553
gg. Talebin incelenmesi... 554 hh. Yeniden muhakeme... 555 Okuma Parçası : Yargılamanın yenilenmesi (iadeyi muhakeme)... 556 Test Soruları... Test Soruları Cevap Anahtarı... BEŞİNCİ BÖLÜM ÖZEL MUHAKEME USULLERİ 13. BÖLGE AĞIR CEZA MAHKEMELERİNİN GÖREVİNE GİREN SUÇLARDA MUHAKEME USULÜ... 567 I. Genel Olarak... 567 II. Bölge Ağır Ceza Mahkemelerinin Görev Alanına Giren Suçlar... 567 III. Bölge Ağır Ceza Mahkemelerinin Güncel Örgütlenmesi... 568 IV. Bölge Ağır Ceza Mahkemelerinde Görev Yapan Cumhuriyet Savcıları... 569 V. Bölge Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Soruşturmanın Özellikleri... 569 1. Yakalama ve gözaltı... 570 2. Tutuklulukta geçecek süre... 571 3. Koruma tedbirlerinin özellikleri... 572 VI. Bölge Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Kovuşturmanın Özellikleri... 573 VII. Bölge Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Kanun Yollarının Özellikleri... 573 1. Genel olarak... 573 2. İtirazın özelliği... 573 Test Soruları... 575 Test Soruları Cevap Anahtarı... 576 14. GAİP ve KAÇAKLARIN MUHAKEMESİ... 577 I. Gaiplik ve Kaçaklık Kavramı... 577 II. Gaiplik ve Kaçaklık Halleri... 577 1. Bulunduğu yerin bilinmemesi... 577 2. Yurtdışında olma... 578 3. Yurtdışından getirilmesi uygun bulunmama... 578
III. Gaip Hakkında Yapılabilecek İşlemler... 579 1. Genel olarak... 579 2. İhtarda bulunulması... 579 3. Güvence belgesi verilmesi... 579 4. Delillerin toplanması... 580 IV. Kaçakların Yargılanması... 580 1. Genel olarak... 580 2. Kaçaklığa karar verilmesi... 581 3. Kaçağın yargılanabileceği suçlar... 581 4. Kaçak hakkında koruma tedbirlerine başvurulması... 582 a. Elkoyma... 582 b. Tutuklama ve güvence belgesi... 583 5. Kanun yolu... 583 Test Soruları... 583 Test Soruları Cevap Anahtarı... 584 15. İDARİ YAPTIRIM MUHAKEMESİ... 585 I. Genel Olarak... 585 II. Kabahatler Kanunu nun Kapsamı... 585 III. İdari Yaptırım Kararı Verilmesi... 586 1. İdari mercilerin karar verme yetkisi... 586 2. Cumhuriyet savcısının karar verme yetkisi... 587 3. Mahkemenin karar verme yetkisi... 588 IV. İdari Yaptırım Kararının İçeriği... 588 V. İdari Yaptırım Kararının Tebliği... 589 VI. İdari Yaptırım Kararlarının Denetlenmesi... 589 1. İdari merciler ile Cumhuriyet savcılarının kararlarına karşı başvuru... 589 a. Başvuru yeri, süresi ve şekli... 589 b. Başvurudan vazgeçme ve kabul... 591 c. Başvurunun incelenmesi... 591 aa. Usule ilişkin inceleme... 591 bb. Esasa ilişkin inceleme... 592 cc. Karar çeşitleri... 593 dd. Kanun yolu... 593
2. Mahkeme kararlarına karşı itiraz... 594 Test Soruları... 595 Test Soruları Cevap Anahtarı... 595 ALTINCI BÖLÜM TÂLİ CEZA MUHAKEMELERİ 16. MÜSADERE MUHAKEMESİ... 599 I. Kavram... 599 II. Müsadere ve Elkoyma... 600 III. Müsadere Usulü... 601 1. Dava açılması ve yetkili mahkeme... 601 2. Duruşma yapılması... 601 3. Duruşma yapılmayan haller... 602 4. Kanun yolu... 603 5. Elkonulan eşyanın iadesi... 603 Test Soruları... 603 Test Sorularının Cevap Anahtarı... 603 17. MUHAKEME GİDERLERİ MUHAKEMESİ... 604 I. Kavram... 604 II. Muhakeme Giderlerinin Üstlenilmesi... 604 1. Mahkûmiyet kararı verilmesi... 604 2. Kısmen mahkûmiyet kararı verilmesi... 605 3. Birden çok kişi hakkında mahkûmiyet kararı verilmesi... 605 4. Beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi... 605 5. Cumhuriyet savcısının kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz edilmesi... 605 6. Suç uydurma ya da iftira edilmesi... 606 7. Karşılıklı hakaret edilmesi... 606 8. Eski hale getirme işlemi yapılması... 606 9. Kanun yollarına başvurulması... 606 10. Tercümana ücret ödenmesi... 607 11. Müdafie ücret ödenmesi... 607 III. Muhakeme Gideri Kararı ve Yerine Getirilmesi... 607 Test Soruları...
Test Soruları Cevap Anahtarı... 18. İNFAZ MUHAKEMESİ... I. Kavram... 609 II. İnfaz Muhakemesinin Konusu Olabilecek Uyuşmazlıklar... 609 III. İnfaz Muhakemesine Konu Olmayan Haller... 610 IV. Başvuruyu Yapabilecek Olan Kişiler... 611 V. İnfaz Sırasında Verilecek Kararların Mercii ve Usulü... 611 VI. Kanun Yolu... 611 Test Soruları... 612 Test Soruları Cevap Anahtarı... 612 CEZA MUHAKEMESİ BİLGİMİZİ SINAYALIM TEST SORULARI... 613 CEVAP ANAHTARI... 627 KISALTMALAR Adlî Teşkilât K. : Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun AİHM : Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi AİHS : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Arama Y. : Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği AsMKYUK : Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Hakkında Kanun ASBFD : Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi Av.K. : Avukatlık Kanunu Ay : Anayasa AyM : Anayasa Mahkemesi AyMK : Anayasa Mahkemesi Kararı AYİMBAM K. : 5235 Sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun Bilirkişi Y. : Ceza Muhakemesi Kanuna Göre İl Adlî Yargı Adalet Komisyonlarınca Bilirkişi Listelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik BK : Borçlar Kanunu BM : Birleşmiş Milletler C. : Cilt C.savcısı : Cumhuriyet savcısı CD : Ceza Dairesi CİGM : Ceza İşleri Genel Müdürlüğü CGİK : 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun CİK : 647 Sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun CİKYAS : Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardım Avrupa Sözleşmesi CMK : 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu CMUK : 1412 Sayılı eski Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu CMKYUK : Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun
ÇKK : Çocuk Koruma Kanunu ÇMK : Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun DGMK : Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulü Hakkında Kanun DİHMİT K. : Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilâtı Kanunu ETK : Emniyet Teşkilâtı Kanunu FSEK : Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu HSK : Hakimler ve Savcılar Kanunu HSYK : Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu HSYKK : Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu HUMK : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu İHAS : İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi İHEB : İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi İHK : İnfaz Hakimliği Kanunu İİK : İcra İflas Kanunu İKBMS : İşkenceye Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi JTGYY : Jandarma Teşkilâtı Görev ve Yetkileri Yönetmeliği JTK : Jandarma Teşkilâtı Kanunu K. : Kanun KK : Kabahatler Kanunu Kalem Y. : Cumhuriyet Başsavcıları ile Adlî Yargı İlk Derece Ceza Mahkemeleri Kalem Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik KTK : Karayolları Trafik Kanunu m. : madde MK : Medeni Kanunnun MSHS : Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi Muayene Y. : Ceza Mahkemesinde Beden Muayenesi, Genetik İncelemeler ve Fizik Kimliğin Tespiti Hakkında Yönetmelik Suç Gelirlerinin Aklanmasının ÖHK : 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun Özel Güvenlik K. : Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun PVSK : Polis Vazife ve Selâhiyet Kanunu RG : Resmi Gazete S. : Sayı SHÇEK : Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu TCK : Türk Ceza Kanunu TMK : Terörle Mücadele Kanunu UMKK : Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun vd. : ve devamı vs. : ve sair VUK : Vergi Usul Kanunu Y. : Yönetmelik Y.CD : Yargıtay Ceza Dairesi YCGK : Yargıtay Ceza Genel Kurulu YD : Yargıtay Dergisi YGİY : Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği Y.HD : Yargıtay Hukuk Dairesi YİBK : Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı YKD : Yargıtay Kararları Dergisi