BÖLÜM 9 GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK
Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmes i Sorun taslağının hazırlanma sı 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması ve isimlendirilmesi 5.Hipotez Oluşturma 6. Bilimsel Araştırm a Tasarımı 7.Verilerin Toplanması, Analizi ve Yorumlanması 2.Öncelikli Veri Toplama Görüşme kaynak taraması 8.ÇIKARIM Kaynak: (Sekaran, 2000) Prof. Dr. Özkan Tütüncü 2
Geçerlik Ölçek Geçerliği Bir ölçme aracının kullanıldığı amaca hizmet derecesidir. Ölçek ölçmesi beklenen konuyu, doğru ölçtüğü ölçüde geçerlidir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 3
Geçerlik 1. Yüzeysel (Görünüş) Geçerlik 2. Kapsam (İçerik) Geçerliği 3. Yapısal Geçerlik Yakınsak Geçerlik Ayrımsama Geçerliği Prof. Dr. Özkan Tütüncü 4
Geçerlilik Yüzeysel (Görünüş) geçerlik, Ölçtüğü söylenen konuyu ölçüyor gibi gözükmesi Kapsam (İçerik) geçerliği, Bir sorunun ya da anketin mantıksal olarak ölçmesi beklenen konuyu ne kadar ölçtüğü ile ilgilidir. İçerik geçerliliği yalnızca sorulan soruların uygunluğu ile değil, soruların ölçülmesi istenen özelliği ne kadar kapsadığı ile de ilgilidir. Uzman görüşü alınmalıdır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 5
Geçerlik Yapısal Geçerlik Ölçüm sonucunda ulaşılan değerlerin, testin tasarımına dayanak olarak kullanılan kuramlara ne ölçüde uygun olduğunu ölçer. Ayrıca yakınsak ve ayrımsama geçerlikleri ile desteklenebilir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 6
Geçerlilik Yapısal Geçerlilik Yakınsak Geçerlik, aynı konuyu ölçen ifadelerin veya farklı araçlar tarafından elde edilen sonuçların yüksek bağlantıya (korelasyon) sahip olmasıdır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 7
Geçerlik Yapısal Geçerlik Ayrımsama Geçerliği, değişkenler arasında yüksek bağlantının (korelasyonun) olmadığının saptanmasıdır. Değişkenlerin birbirlerinden bağımsız olduğunun ortaya konmasıdır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 8
Güvenirlik Aynı yapıyı ölçen testlerin veya maddelerin ne kadar benzer sonuçlar verdiğinin (kararlılığının) ölçülmesidir. Bir araştırma ölçeği ne kadar istikrarlı ve tutarlı ise güvenilirlik o derece yüksek gerçekleşmektedir. Gözlenen değer=gerçek değer+hata değeri Prof. Dr. Özkan Tütüncü 9
Güvenirlik Ölçümlerin İstikrarlı Oluşu Sınama-Yeniden Sınama (Test, Yeniden Test) Güvenirliği Aynı ölçek aynı deneklere benzer şartlar altında iki veya daha fazla kez uygulanır. Aynı ölçümün tekrar edilmesiyle elde edilen güvenirlik katsayısının yüksek olması beklenir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 10
Güvenirlik Ölçümlerin İstikrarlı Oluşu Benzer Biçim (Paralel Formlar) Güvenirliği Aynı yapıyı vurgulayan karşılaştırılabilir iki ölçüm dizisi hakkındaki yanıtlar yüksek bir ilişkiye sahipse gerçekleşir (Aynı kişilere iki farklı ölçek uygulanıp aralarındaki korelasyona bakılması). Prof. Dr. Özkan Tütüncü 11
Güvenirlik Ölçümlerin içsel tutarlılığı Ölçümlerin içsel tutarlılığı, yapıyı vurgulayan ölçümlerdeki maddelerin türdeşliğini (homojenlik) belirtir. Tutarlılık, maddeler arası içsel tutarlılık ve yarım parça (yarıya bölme) güvenilirliği aracılığıyla sınanabilir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 12
Güvenirlik Ölçümlerde içsel tutarlılık Bir testi oluşturan maddelerin birbiriyle veya testin bütünüyle uyumlu olmasıdır. İçsel tutarlılık Cronbach ın Alpha katsayısı ile ölçülebilir. Cronbach ın Alpha (α) sürekli ölçekler için tek boyutluluk durumlarında kullanılır. Kategorik ölçekler için Cohen in Kappa istatistiği kullanılır. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 13
Güvenirlik B) Ölçümlerde içsel tutarlılık Yarım-parça (Yarıya Bölme, Split-half) güvenilirliği, bir aracın iki yarısı arasındaki bağlantıyı yansıtır. Yarım-parça güvenilirliği tahminleri ölçümdeki maddelerin nasıl iki parçaya bölündüğüne göre değişir. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 14
Verilerin Kalitesi Güvenirlik ve Geçerlik Ölçümlerinin Sınanması Güvenirlik (Ölçümde kararlılık) Geçerlik (Doğru ölçekle, doğruyu ölçme) İstikrar Tutarlılık Yapısal Geçerlik Sınama-Yeniden Sınama Güvenirliği Benzer Biçim Güvenirliği Maddelerarası Tutarlılık Güvenirliği Parça Güvenirliği Çeviri Geçerliği Kritere Bağlı Geçerlik Yakınsak Geçerlik Ayrımsama Geçerliği Görünüş Geçerliği İçerik Geçerliği Tahminleme Geçerliği Eş Zaman Geçerliği Prof. Dr. Özkan Tütüncü 15
Güvenirlik ve Geçerlik Güvenilir Geçerli Güvenilir Değil Güvenilir Geçerli Değil Güvenilir Değil Geçerli Değil Geçerli Kaynak: Trochim, W. M., Donnelly, J. P., & Arora, K. (2014). Research Methods: The Essantial Knowledge Base. (2nd ed.) Boston, MA: Cengage Learning. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 16
Ödev Tartışmaları Geçen haftaki ödevlerin tartışılarak değerlendirilmesi. Prof. Dr. Özkan Tütüncü 17
Kaynaklar Sekaran, U. (2000). Research methods for business, a skillbuilding approach. John Wiley & Sons, Inc: New York Prof. Dr. Özkan Tütüncü 18
9. BÖLÜMÜN SONU 19