Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Küresel Ekonomik Görünüm CPB nin açıkladığı verilere göre Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre dünya ticaret hacmi yüzde 3,5 oranında artarken dünya ihracat hacmi yüzde 3,4, dünya ithalat hacmi ise yüzde 3,6 oranında artmıştır. ABD Merkez Bankası (FED) Temmuz ayı toplantısının tutanaklarından çıkan sonuçlara göre özellikle istihdamdaki artışın faizlerin beklenenden erken yükselmesine neden olabileceği belirtilirken bu sonuca bağlı olarak Amerikan Doları Türk Lirası karşısında son 5 ayın en yüksek değerine ulaşmıştır. Avro Bölgesi 2014 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,7 oranında büyürken bu oran AB-28 ülkeleri için yüzde 1,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2014 yılı birinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,1 oranında küçülen ABD Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4 oranında büyümüştür. Çin de Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 14,5 oranında artarken ithalat is yüzde 1,6 oranında azalmıştır. Bu bağlamda, Temmuz ayında dış ticaret fazlası 47,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Yılın birinci çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 6,7 oranında büyüyen Japonya Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 6,8 oranında küçülmüştür. Amerikan Merkez Bankası FED 29 Temmuz tarihli toplantısında, tahvil alım programını 10 milyar dolar daha azaltarak 35 milyar dolardan 25 milyar dolara düşürdüğünü açıklamıştır. IMF, Çin ve ABD gibi gelişmiş ülkelerdeki ekonomik yavaşlamanın da etkisiyle daha önce yüzde 3,7 olarak tahmin ettiği küresel büyüme oranını yüzde 3,4 e düşürmüştür. Almanya da sanayi üretimi Haziran ayında aylık bazda yüzde 0,3 oranında artarken yıllık bazda ise yüzde 0,5 oranında azalmıştır. Japonya da dış ticaret açığı Haziran ayında beklenmedik bir şekilde artarak 8,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Haziran ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 azalırken ithalat ise yüzde 8,4 oranında artmıştır. Çin de Ağustos ayında imalat PMI endeksi beklentilerin altında 50,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. 1 1
ABD de dış ticaret açığı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7 oranında azalarak 41,5 milyar dolara gerilemiştir. Çin Ekonomisi Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,5 oranında büyümüştür. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Ağustos ayı toplantısında politika faizini 0,15 te sabit tutmuştur. Dünya Bankası 10 Haziran da yayınladığı Küresel Ekonomik Beklentiler Raporu nda küresel büyüme tahminini Ocak ayında yaptığı tahminden 0,4 puan düşürerek yüzde 3,2 den yüzde 2,8 e revize etmiştir. OECD 6 Mayıs ta yaptığı değerlendirmede 2014 yılı için yaptığı küresel büyüme tahminini yüzde 3,6 dan yüzde 3,4 e indirmiştir. ABD de Haziran ayı tarım dışı istihdam artışı 298 bin kişi olurken işsizlik oranı ise yüzde 6,1 seviyesine gerilemiştir. Avro Bölgesi nde Mayıs ayı işsizlik oranı yüzde 11,5 olurken AB-28 ülkelerinde yüzde 10,2 oranında gerçeklemiştir. Avro Bölgesi nde Temmuz ayı tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,1 oranında düşerken yıllık bazda yüzde 0,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), küresel mal ticareti hacminin 2014 yılında yüzde 4,7 oranında, 2015 yılında ise yüzde 5,3 oranında büyüyeceğini öngörmüştür. Japonya da sanayi üretimi Mayıs ta aylık bazda yüzde 0,5 oranında yükselmiştir. Japonya da tüketici fiyatları Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,7 oranında artmıştır. ABD de Haziran ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,2 artmıştır. Avro Bölgesi sanayi üretimi Haziran ayında aylık bazda yüzde 0,3 oranında düşerken yıllık bazda ise değişim göstermemiştir. Çin de Temmuz ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9 oranında yükselmiştir. ABD de tüketici fiyat endeksi Temmuz ayında yıllık bazda yüzde 2,0 oranında artarken aylık bazda ise yüzde 0,1 oranında artmıştır. Çin de Mayıs ayı tüketici fiyat endeksi enflasyon oranı yüzde 2,5 olarak gerçekleşirken üretici fiyatları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,1 oranında gerilemiştir. Avro Bölgesi imalat PMI endeksi Ağustos ayında 50,8 değerini almıştır. 2 2
Bölgesel Görünüm Amerika Birleşik Devletleri 2014 yılı birinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 2,1 oranında küçülen ABD Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4 oranında büyümüştür. IMF nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu na göre ABD Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı yüzde 2,8 den yüzde 1,7 ye düşürülürken 2015 yılı için büyüme oranı yüzde 3 olarak tahmin edilmiştir. ABD'de işsizlik maaşı başvuruları 16 Ağustos ile sona eren haftada 298 bin olmuştur. ABD de Haziran ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,2 artmıştır. Amerikan Merkez Bankası FED 29 Temmuz tarihli toplantısında, tahvil alım programını 10 milyar dolar daha azaltarak 35 milyar dolardan 25 milyar dolara düşürdüğünü açıklamıştır. ABD de Haziran ayı tarım dışı istihdam artışı 298 bin kişi olurken işsizlik oranı ise yüzde 6,1 seviyesine gerilemiştir. ABD de bütçe açığı ekonomik toparlanmanın hızlanması sayesinde 2014 mali yılında geçen yıla göre yüzde 24 azalmıştır. ABD de imalat sanayi PMI endeksi Ağustos ayında 58 değerini almıştır. ABD ekonomisi için imalat sektörü PMI değeri Haziran ayında 57,3 değerini almıştır. ABD de tüketici fiyat endeksi Temmuz ayında yıllık bazda yüzde 2,0 oranında artarken aylık bazda ise yüzde 0,1 oranında artmıştır. Üretici fiyatları endeksi ise Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,1 artarken bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,7 oranında artış göstermiştir. 3 Avrupa Birliği Avro Bölgesi 2014 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,7 oranında büyürken bu oran AB-28 ülkeleri için yüzde 1,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Almanya da sanayi üretimi Haziran ayında aylık bazda yüzde 0,3 oranında artarken yıllık bazda ise yüzde 0,5 oranında azalmıştır. 3
İtalya Ekonomisi 2014 ün birinci çeyreğinden sonra ikinci çeyreğinde de küçülerek resesyona girmiştir. 2014 ün ilk çeyreğinde yüzde 0,1 oranında küçülen İtalya da ikinci çeyrek büyüme oranı ise yüzde -0,2 oranında gerçekleşmiştir. IMF nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu na göre Avro Bölgesi nin 2014 yılında yüzde 1,1 oranında, 2015 yılında ise yüzde 1,5 oranında büyümesi öngörülmektedir. Avro Bölgesi ülkelerinden Almanya nın 2014 yılı büyümesi yüzde 1,9 olarak tahmin edilirken İtalya nın yüzde 0,3 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. Avrupa Merkez Bankası (AMB), Temmuz ayı toplantısında politika faizini 0,15 te sabit tutmuştur. Yapılan açıklamada, negatif faiz oranının, bankaların AMB de tutmaları gereken zorunlu rezerv miktarını aşan kısmı için geçerli olacağı ve bu yolla bankaların hane halkına ve finansal olmayan sektörlere açtıkları kredilerin artırılmasının hedeflendiği bildirilmiştir. İngiltere Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,8 oranında büyümüştür. Avro Bölgesi'nde ekonomik güven endeksi Haziran'da 102'ye gerilemiştir. Avro Bölgesi nde Mayıs ayı işsizlik oranı yüzde 11,5 olurken AB-28 ülkelerinde yüzde 10,2 oranında gerçeklemiştir. Avro Bölgesi nde Temmuz ayı tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,1 oranında düşerken yıllık bazda yüzde 0,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Avro Bölgesi 2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 0,9 oranında büyümüştür. Büyüme oranı AB-28 ülkelerinde ise sırasıyla yüzde 0,4 ve yüzde 1,4 oranında gerçekleşmiştir. Üretici fiyatları endeksi ise Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,1; bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1 oranında gerilemiştir. Avro Bölgesi imalat PMI endeksi Ağustos ayında 50,8 değerini almıştır. Avro Bölgesi sanayi üretimi Haziran ayında aylık bazda yüzde 0,3 oranında düşerken yıllık bazda ise değişim göstermemiştir. Sanayi üretimi AB-28 ülkelerinde ise aylık bazda yüzde 0,1 düşerken yıllık bazda ise yüzde0,7 oranında artış göstermiştir. Almanya Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2 oranında küçülmüştür. 4 4
Avro Bölgesi 2014 yılının ilk çeyreğinde, beklentilerin altında kalarak, bir önceki Çin çeyreğe göre yüzde 0,2 oranında büyümüştür. Bölge ekonomilerinden Almanya yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,8 oranında büyüyerek önceki çeyreklere göre güçlü bir ekonomik performans göstermiş; Bölgenin diğer büyük ekonomilerinden Hollanda yüzde 1,4 oranında, İtalya ise yüzde 0,1 oranında daralmıştır. Çin de Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 14,5 oranında artarken ithalat is yüzde 1,6 oranında azalmıştır. Bu bağlamda, Temmuz ayında dış ticaret fazlası 47,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. IMF nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu na göre Çin Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı tahmini 0,2 puan düşürülerek yüzde 7,4 olarak tahmin edilirken 2015 yılına ilişkin büyüme tahmini de 0,2 puan aşağıya revize edilerek yüzde 7,1 e düşürülmüştür. Çin Ekonomisi Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,5 oranında büyümüştür. Bu büyümede, Çin hükümetinin yıllık yüzde 7,5 luk büyüme hedefini tutturabilmek için arttırdığı demiryolu harcamalarının, bazı bankalar için düşürdüğü zorunlu karşılıkların ve indirdiği vergi oranlarının etkili olduğu bildirilmektedir. Çin de Mayıs ayı tüketici fiyat endeksi enflasyon oranı yüzde 2,5 olarak gerçekleşirken üretici fiyatları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,1 oranında gerilemiştir. Çin de Temmuz ayı sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9 oranında yükselmiştir. Çin de Ağustos ayında imalat PMI endeksi beklentilerin altında 50,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Çin de altın talebi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 52 oranında düşmüştür. Yılın ilk çeyreğinde Çin ekonomisinde büyümenin yüzde 7,4 olarak gerçekleşmesinin ardından merkezi hükümet büyümenin hedeflenen seviyede gerçekleşmesi için ekonomide belirli kesimlerin desteklenmesi amacıyla seçici ilave teşvik kararlarını uygulamaya başlamıştır. KOBİ lere ve tarımsal faaliyetlere yönelik kredi veren bankaların zorunlu karşılıkları bir miktar düşürülerek yeni kredi oluşumu teşvik 5 5
edilmiştir. Bunun yanında KOBİ lere yönelik vergi muafiyetlerini açıklayarak ekonomik aktivitenin devamının sağlanması hedeflenmiştir. Dünya Bankası Raporunda Çin ekonomisine yönelik genel ekonomik görünüme ilişkin olarak yapılan değerlendirmede Çin in geçmiş yıllardaki büyüme performansının ekonomide yapısal dönüşümle beraber kademeli olarak yavaşladığı belirtilmiştir. Önümüzdeki dönemde Çin in büyüme performansının ekonomik dengelenme sürecinin başarılı yönetilip yönetilmemesine bağlı olduğu vurgulanmıştır. Çin in 2014 ve 2015 yıllarında sırasıyla yüzde 7,6 ve yüzde 7,5 oranında büyüyeceği ve 2014 yılına ilişkin resmi büyüme hedefinin gerçekleşeceği tahmin edilmiştir. OECD 6 Mayıs ta yaptığı değerlendirmede 2014 yılı için yaptığı küresel büyüme tahminini yüzde 3,6 dan yüzde 3,4 e indirmiştir. OECD ayrıca, 2014 yılında Avro Bölgesi nin yüzde 1,2, Japonya nın yüzde 1,2 ve Çin in yüzde 7,4 oranında büyüyeceğini öngörmüştür. IMF nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü: Nisan 2014 Raporu nda 2014 yılında Çin in büyümesi yüzde 7,5 olarak öngörülmektedir. Japonya 6 Yılın birinci çeyreğinde çeyreklik bazda yüzde 6,7 oranında büyüyen Japonya Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 6,8 oranında küçülmüştür. IMF nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu na göre Japonya Ekonomisinin 2014 yılındaki büyüme oranı yüzde 1,3 ten yüzde 1,6 ya yükseltilirken 2015 yılı için büyüme oranı yüzde 1,1 olarak tahmin edilmiştir. Japonya da imalat PMI değeri Temmuz ayında 50,5 değerini almıştır. Japonya da dış ticaret açığı Haziran ayında beklenmedik bir şekilde artarak 8,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Haziran ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 azalırken ithalat ise yüzde 8,4 oranında artmıştır. Japonya da Mayıs ayında cari denge 522,8 milyar yen ile üst üste dördüncü ayda fazla vermiştir. Japonya da sanayi üretimi Mayıs ta aylık bazda yüzde 0,5 oranında yükselmiştir. Japonya da tüketici fiyatları Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,7 oranında artmıştır. 6
Mayıs ayında Japonya da işsizlik oranı yüzde 3,5 oranında gerçekleşmiştir. Japonya Merkez Bankası (BOJ), Şubat ayında belirlediği parasal tabanı 60-70 trilyon yen artırma politikasını Temmuz ayı için de değiştirmemiştir. Hindistan IMF nin yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu na göre Hindistan Ekonomisinin 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin büyüme tahminleri değiştirilmeyerek sırasıyla yüzde 5,4 ve yüzde 6,4 oranlarında sabit bırakılmıştır. Hindistan da Mayıs ayında tüketici fiyat endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,3 oranında yükselirken üretici fiyatları ise yüzde 6 oranında yükselmiştir. Hindistan Merkez Bankası politika faizini değiştirmemiştir. Banka politika faizini bulunduğu yüzde 8 seviyesinde bırakırken, ekonomiye destek sağlamak amacıyla banka kredileri için bazı kuralları gevşetmiştir. Banka, enflasyon baskıları azalmaya devam ettiği sürece daha fazla faiz artırımına gitmeyebileceğinin de işaretini vermiştir. Hindistan ekonomisinde sanayi üretimi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,4 oranında artarken imalat üretimi ise yıllık bazda yüzde 2,6 oranında artmıştır. Hindistan ekonomisi 2014 yılı birinci çeyreğinde yüzde 4,6 oranında büyümüştür. Hindistan da üretim PMI değeri Şubat ayında 51,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. 7 KAYNAKLAR Uluslararası Para Fonu (IMF) Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Dünya Bankası (WB) Avrupa İstatistik Ofisi (EuroStat) Bureau of the Census Bureau of Labor Statistics Institute for Supply Management (ISM) Bloomberg Professional National Bureau of Statistics of China Statistics Bureau of Japan Central Planning Bureau (CPB) Markit Economics HSBC T.C. Kalkınma Bakanlığı T.C. Ekonomi Bakanlığı NOT: Bu rapor RYKGM - Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın kurumsal yaklaşımını yansıtmamaktadır. 7