Yeni Milli E itim Politikas : lkokulda Arapça Dersi Millî E itim Bakanl Talim Terbiye Kurulu nun, bu kez, 21 Ekim 2015 günü ald bir kararla Arapça dersinin ilkokul 2 nci s n ftan bafllamas n ve uygulamaya 2016-2017 ders y l nda geçilmesini kararlaflt rd n ö reniyoruz. Böylece Arapça dersi ilkokulun 2 inci s n f ndan, ortaokulun 8 inci s n f na kadar yedi y l okutulmaya bafllanacakt r. Din Ö retimi Genel Müdürlü ü nün haz rlad lkokul 2, 3 ve 4. s n flar Arapça Dersi Ö retim Program nda bu dersin amaçlar aras nda flu gerekçelere de yer verildi i belirtilmektedir: 22 ülkede yaklafl k 350 milyon nüfusun anadil olarak konufltu u Yazan: H KMET ULU BAY Arapça, BM nin kabul etti i alt resmi dilden biridir. slam ülkelerinde dini aç dan da önemli olan Arapça n n ö renilmesi için baflta tarihi ve kültürel sebepler vard r. Arapça konuflan co rafyan n jeopolitik ve stratejik önemi nedeniyle gün geçtikçe önem kazanmas, Arapça n n dini sebeplerin yan s ra ekonomik, turistik, siyasi ve ticari sebeplerle de ö renilmesini zorunlu k lmaktad r. Bu gerekçe 2010 15
y l nda al nan karar için de küçük bir farkla aynen kullan lm flt. Yaln z 2010 y l na iliflkin olarak Gazi Üniversitesi akademisyenleri taraf ndan yaz lan rapor, ki bu, Millî E itim Bakanl n n karar na gerekçe olarak kullan lm fl bu metinde Arapça 26 ülkenin resmi dili olarak belirtilmiflken, Din E itimi Genel Müdürlü ü nün yukar da de inilen raporunda Arapça y anadil olarak kullanan ülke say s 22 ye inmifl görünmektedir. Bu bilgi dahi Arapça dersine yönelik çal flmalar n, bilimsellikten ve dikkatten uzak olarak, Millî E itim Bakanl nda ne denli yüzeysel yap ld n göstermeye yetmektedir. Üzerinde durulmas gereken bir konu da, bu ders için istemin ve program haz rl n n Din Ö retimi Genel Müdürlü ü nden gelmifl olmas d r. lkö retim Genel Müdürlü ü nün acaba bu konuda görüflü al nm fl m d r, en az ndan bas na yans yan bilgilere göre belli de ildir. lkö retim Genel Müdürlü ü, o ça çocuklar n n pedagojik olarak tafl yabilece i konular ve iflleniflini bilmek durumunda olan bir idare oldu unu varsayarsak öneri neden onlardan gelmemifltir? Ayr ca, Arapça ö reniminin ilkokul 2. s n ftan bafllat lmas n n çocuklar n ö renimi üzerinde yapaca- büyük hasarlar üzerinde de k saca durmak istiyorum. Öncelikle flunu belirtmeliyim, Arapça ö retiminin ilkokul 2. s n ftan bafllat lmas, bana göre, toplumumuzun Araplaflt r lmas için Osmanl Arapça ö retiminin ilkokul 2. s n ftan bafllat lmas, bana göre, toplumumuzun Araplaflt r lmas için Osmanl Devleti döneminden beri süren gelen faaliyetlerde yeni bir vites büyütme aflamas d r. Devleti döneminden beri süren gelen faaliyetlerde yeni bir vites büyütme aflamas d r. Bu sürecin Osmanl Devletinde bafllay fl konusunda Osman Ergin in Türk Maarif Tarihi isimli eserinden bir al nt yapmak istiyorum. Kitab n önsözünde okullara iliflkin bilgilerin befl devrede aç klanaca belirtilmifl ve ilk devre için flu ifadeye yer verilmifltir; Birinci k s m: Araplaflma ve iskolâstik tedris devridir. stanbul un fethi tarihi olan 753-1453 den bafllar 1918 senesi sonuna kadar 465 sene sürer. Bu devir milli de il daha ziyade dinidir. Hele Türkçeye hiç k ymet verilmemifl, Türkün öz dili mekteplere ve medreselere asla sokulmam flt r. Arapça dersine iliflkin kararda seçmeli oldu u belirtilse bile bu uygulamada seçilmesi zorunlu ders konumuna gelecektir. Zira, her hangi bir seçmeli dersin her s n f düzeyinde aç labilmesi için o s n ftan en az 10 ö renci ve velisinin istekte bulunmas gerekmektedir. Büyük kentlerin 16
d fl ndaki ailelerin özellikle de muhafazakâr olarak tan mlanan ailelerin çocuklar na resim, müzik ve yabanc dil gibi alanlardan seçmeli ders alma konusunda pek de istekli olmayacaklar aç kt r. Kald ki böyle bir istekte bulunacak aile ve çocuk üzerinde arkadafl ve mahalle bask s n n görülme olas l da yüksektir. Di er taraftan, bütün okullarda müzik, resim ve yabanc dil ö retmeni oldu unu da sanm yorum. Özellikle bu alanlarda ö retmenin bulunmad okullarda Arapça, Kur an Kerim ve Hz. Muhammet in yaflam öyküsü dersleri seçilmesi zorunlu ders konumunda olacakt r. Millî E itim Bakanl n n aç klad ö retmen aç klar verisi de bu konularda ayd nlat c olmaktan uzakt r. Zira, Bakanl k herhangi bir dersin haftada verildi i saat düzeyini azaltt nda ö retmen aç da azal r. Ders saatlerini artt rd nda ise ö retmen aç büyür. Ayn flekilde bir ders zorunlu dersler aras na al nd nda ö retmen gereksinimi ve dolay s ile aç artarken, o ders seçmeli ders konumuna indirgendi inde aniden ö retmen fazlas ile de karfl lafl labilir. Di er taraftan, bir konuda ders saatinin artt r lmas /azalt lmas ayn anda ö retmen yetifltiren fakültelerin o dalda ö retmen yetifltirme kontenjanlar na yans mad için o dalda ö retmen aç veya fazlas uzun süre devam edebilir. Bu genel saptamalar yapt ktan sonra al nan bu karar n ö rencilerin e itimine nas l yans yaca n k saca incelemeye bafllayabiliriz. Okurlar n kendi yaflamalar ndan, çocuklar n n ö renim sürecinden de yak ndan bildi i üzere, çocuklar günümüz ABC si ile okuma ve yazmay ilkokul birinci s n fta ö reniyorlar. Anadilinde okuma yazmay yeni ö renmifl bir çocu un yaz tatilinden dönüp ikinci s n fa bafllad nda, anadilindeki okuma ve yazma becerisini gelifltirmeyi sürdürece i s rada, karfl s nda harfleri ve yaz l m tümüyle farkl bir dil ç kar lacakt r (bugün bu Arapçad r. E er Arapça yerine kaligrafisi yine farkl olan Çince, Japonca, Sanskeritçe, Taylanca dil ö renimi ilkokul 2. s n fta ö retilmeye bafllanacak olsa idi de ayn sorunlar yaflanacakt ). Çocuk iki kaligrafi ile hemen her hafta birkaç kez karfl laflacak ve hakl olarak ciddi boyutta bocalayabilecektir. Ö rencinin Arapça dersinde baflar l Çocuk iki kaligrafi ile hemen her hafta birkaç kez karfl laflacak ve hakl olarak ciddi boyutta bocalayabilecektir. 17
olmamas, ailesi ve çevresi taraf ndan Kur an dilini ö renemiyor diye elefltirilecek ve belki de bask alt na al nacakt r. Üstelik, okul öncesinde, Kur an kurslar na devam etmifl çocuklar bu derse h zla uyum sa larken, bu kurslara devam etmemifl çocuklar n uyum sa lamada zorlanmas ve ö renme yavafll yaflamas psikolojik sorunlara da yol açabilecektir. Bu sürecin en tehlikeli boyutu çocu un ö renme bozuklu u yaflamas na ve belki de okuldan ve e itimden so umas na yol açabilecektir. lkokul ikinci s n fta çocu un iki farkl kaligrafi ile karfl laflacak olmas n n pedagojik ve psikolojik sorunlar konusunda pedagoglar n ve çocuk psikologlar n n bu konuda henüz seslerini ç karmamalar ise anlafl labilir bir durum de ildir. Bana göre, ilkokul 2. s n fa Arapça dersinin konulmas, e itim uzmanlar n n uzun y llar n verdikleri büyük emek harcad klar çal flmalar sonucunda oluflturduklar Cumhuriyet e itim politikas n n ve programlar n n ortadan kald r lmas n amaçlayan bir yaklafl m n ara duraklar ndan biridir. zleyen ad m n Arapça dersinin k sa süre sonra ilkokul birinci s n fa indirilmesi ve bir süre sonra da Latin ABC si ile e itime son verilip, e itim dilinin Arap harflerine dönüfltürülmesi oldu u konusunda ciddi endifle duymaktay m. Endifle ile izledi im bu sürecin belirli aflamas nda, karma e itime son verilerek, k z ve erkek çocuklar n okullar n n ayr lmas n n da söz konusu 2012 y l nda sekiz y ll k kesintisiz zorunlu e itime son verilmesinin bedelini e itimden uzak kalan yar m milyondan fazla çocu umuz ödemifltir. olaca n düflünüyorum. Belki bununla da yetinilmeyerek k z çocuklar n n ilkokul sonras na aç k ö retime yönlendirilmesi de gündeme getirilebilecektir. Bu arada, lâik e itimden uzaklaflman n da giderek ivme kazand n söylemek kehanet olmayacakt r. Ö retilen bilgilerin kalitesindeki gerilemeden söz etmeye bile gerek görmüyorum. Örgün ö retime devam eden ö renci say s nda esasen görülmeye bafllanan ö renci azalmas e ilimini Millî E itim Bakanl statistikleri Örgün E itim 2014-2015 yay n ndan da gözlemek olas d r. Bu yay nda belirtildi i üzere, iki e itim y l aras nda ilkokula devam eden ö renci say s yaklafl k 160 bin azal rken, bu say ortaokul düzeyinde yaklafl k 289 bine s çram flt r. Di er bir deyiflle 8 y ll k ilkö retimde toplam ö renci azalmas (159,760 + 288,879=) 448,639 dur. 2012 y l nda sekiz y ll k kesintisiz zorunlu e itime son verilmesinin bedelini e itimden uzak kalan yar m milyondan fazla çocu umuz ödemifltir. Yar m milyondan fazla olarak belirtmemin nedeni 2012 y l ndan itibaren her y l azalan ö rencilerin toplam say s n n yar m milyonun çok 18
üzerine ç kaca aç kt r. Bu boyuttaki azalma y ldan y la yer alan küçük demografik de iflimlerle aç klanamaz. Her iki okul düzeyinde ö renci azalmas endifle verici boyutta iken, ortaokul düzeyinde endifle boyutu daha da yükselmektedir. Arapça e itimin seçmeli de olsa ilkokul 2 inci s n fa indirilmesinin ilkokul ve ortaokulda bafllayan bu düflüfl e ilimini izleyen y llarda nas l etkileyece ini bekleyip görece iz. Ancak bedeli ülkemizin çocuklar n n ödemeye devam edece i kesindir. Arapça ö renimin ilkokul ikinci s n fa kadar indirilmesinin gerisinde, Kur an n Arapça yaz lmas nedeni ile bu dilin kutsallaflt - r lma çabalar n n da önemli rolü oldu unu düflünüyorum. Ülkemizin dünyaca ünlü ilahiyatç lar ndan Prof. Dr. Yaflar Nuri Öztürk Allah ile aldatman n Arapçac l k aya- bafll ile yay mlad yaz s ndan k sa bir al nt yapmak istiyorum: Allah ile aldatman n bu aya, Arap dilini kutsal ilan etmek için dini kullanma fleklinde yürütülen bir zulümdür. Arap dili âdeta Allah n dili ilan edilip onsuz ibadet yap lamayaca dayatmas dinlefltirilmifltir. Üstelik dinde otorite bilinen birçok fakîh, özellikle mam Âzam aksini söylemesine ra men. Prof. Dr. Yaflar Nuri Öztürk ün Anadilde badet Meselesi (Çi nenen Bir Kitlesel Hakk n Savunulmas ) bafll ile yay nlanan kitab bu konuda zengin bilgiler içermektedir. Ayn konuda yaz lm fl di er bir eser ise Cemal Kutay n Türkçe badet k sa bafll kl kitab d r. Ayn konularda okunmas n yararl gördü üm di er bir eser ise Cengiz Özak nc n n Dünden Bugüne Türklerde D L ve D N, Kur an Do ru Anlamak bafll kl eseridir. Millî E itim Bakanl n n, ulusal e itimin omurgas n lâik yap dan dinsel temelli bir yap ya çevirme giriflimleri 19
konusunda endiflelerini yo un olarak dile getirenler, sadece lâik e itimin toplumsal huzur ve bar fl n güvencesi oldu una ve ayr ca ekonomik olarak geliflip kalk nman n da temeli oldu una inanan kesimler de il, din konusunda birikimi yüksek yazarlar aras nda da bu endifleyi tafl yanlar vard r. Bu yazarlardan hsan Eliaç k, Bu slâm kültürüyle yetiflen genç üç gömlek sonra fi D çidir gözleminde bulunmufltur. Benzeri de erlendirmelerini de bir baflka söyleflisinde dile getirmifltir. Eliaç k n düflüncelerini aç klad iki yaz y da yukar da de indi im di er yaz ve kitaplar n yan nda okurlar n dikkatine sunmak isterim. Arapça dersinin ilkokul 2. s n ftan bafllat lma karar, ülke e itiminde esasen bafllam fl bulunan olumsuzluklar daha da h zland raca konusunda esasen var olan endiflelerimi pekifltirmifltir. (*) lk okullarda Arapça dersleri yle ilgili olarak bugüne de in uygulamaya konulan kararlar konusunda Hikmet Ulu bay n aç klad ayr nt l bilgileri ve görüflleri ö renmek isteyen okurlarlar m z, yazar m z n www.hikmetulugbay.com adl sitesindeki yaz lar ndan da yararlanabilirler. Atatürk ün Cehalet Hakk ndaki Sözleri Milleti kendi benli ine sahip yapmayan, milleti as rlarca kendi hakk nda gafil bulunduran hep bu cehalettir. Hükümdarlar n, flunun, bunun, milleti esir gibi, köle gibi kullanmalar, bütün vatan kendi özel mülkleri gibi düflünmeleri, hep milletin bu bilgisizli inden istifade edilmek sayesinde idi. Gerçek kurtuluflu istiyorsak, herfleyden evvel, bütün kuvvetimiz, bütün süratimizle bu cehaleti ortadan kald rmaya mecburuz 21.03.1923, Konya, Lise Ö retmen ve Ö rencileri ile Konuflmas. Biz cahil dedi imiz vakit, mutlaka mektepte okumam fl olanlar kastetmiyoruz. Kastetti im ilim, hakikat bilmektir. Yoksa okumufl olanlardan en büyük cahiller ç kt gibi, hiç okuma bilmeyenlerden de hakikat gören hakiki âlimler ç kar. 20 18.03.1923, Tarsus ta Çiftçilerle Konuflmas.