BENIGN PROSTAT (Metin güncelleme Mart 2005) Oelke (bakan), liizatos, mberton, raas, adersbacher, ichel, ordling, Rioa anz, de la Rosette Temel bilgiler Benign prostat hiperplazisi (BPH) erkeklerde benign prostat büyümesine (BPB), benign prostat obstruksiyonuna (BPO) eeya alt üriner sistem semptomlarna () yol aabilen erkeklerde en sk rastlanan benign hastalklardan birisidir yan üzerindeki erkeklerin yaklak %3 unda rahatsz edici ortaya kar tiyoloi multiaktryeldir e ya, P e prostat hacmi hastalk gelimesi ile ilikili gerek aktrlerdir Bu zgül risk aktrlerine dayanarak progresyon riski artm e erken teda- i balanmasnn uygun olaca bir hasta grubu saptanabilir BPH tedaisi iin cerrahi gereksinim ya e balangtaki klinik semptomlarn derecesine gre art gsterir okturi e idrar akm gücündeki deiikliklerin en ngrdürücü semptomlar olduu saptanmtr Bu neriler, BPH d nedenleri bakmndan nemli risk altnda bulunmayan yan üzerindeki erkekler iin geerlidir zamanl nroloik hastalklar olanlar, yalar gen 84 Benign Prostat Hiperplazisi
olanlar daha önce alt üriner sistem enfeksiyonu veya cerrahi öyküsü bulunanlar iin daha ayrntl tetkikler yaplmaldr BPH nn doru ve erken tansnn konulmas tedavi sonucunun daha iyi olmasn ve tedavi seiminin önceden belirlenmesini salar an testleri ü snfa ayrlr (ablo ) 1. Önerilen: Kantlar bu testlerin kullanlmasn desteklemektedir ve bu nedenle BPH bulunan tüm hastalarda bu testler yaplmaldr bbi öykü BPH dndaki nedenlerini saptamak iin öykü alnmaldr emptom skorlar edavi belirlemeye ve yant monitorize etmeye katkda bulunduu iin semptom deerlendirmesi yaplmaldr ünya apndaki yaygnl ve kullanlabilirliinden dolay P anketi önerilmektedir izik muayene Parmakla rektal muayene (PR) ve temel nöroloik muayene en az asgari gerekliliklerdir PR ile prostat boyutu tahmin edilebilir ve dier prostat patoloilerini saptayabilir Prostata-spesifik antien (P) Prostat kanseri tansnn yan sra (prostat hacminin yardmc bir parametresi olarak) akut üriner retansiyon riski ve prostat cerrahisine olan gereksinimi deerlendirmek üzere kullanlabilir Kreatinin ölümü BPH üst üriner sistem dilatasyonuna ve böbrek yetersizliine neden olabilir, ancak gemite bu risklerin olduundan fazla sanld görülmektedir st üriner sistem fonksiyonunu deerlendirmek iin kreatinin ölümü veya alternatif olarak ultrasonografik böbrek muayenesi en az gereklilik testleridir drar tahlili BPH dndaki nedenlerinin (örn, üriner sistem infeksiyonu veya mesane kanseri) ayrc tans yaplmaldr Benign Prostat Hiperplazisi 85
drar akm ölümü normal iemeyi saptar eterli bilgi elde edebilmek iin m idrar hacminde iki ya da daha fazla akm elde edilmesi önerilmektedir eme sonras rezidüel idrar, mesane disfonksiyonunu gösterir ercihen ultrason ile iki ya da daha fazla ölüm yaplmaldr Büyük miktarda rezidüel idrar (2 m), tedavinin daha olumsuz ekilde sonulanacan öngördürür 2. stee bal: Bu tetkikler tan ve ilk deerlendirme iin gerekli deildir ama karar-verme sürecinde yardmc olabilir Basn-akm almas esane k obstruksiyonu ve yetersiz detrusor kontraktilitesi arasnda ayrm yapabilecek tek testtir ve baz durumlarda cerrahiden önce yaplmaldr - yineleyen idrar akm hz ölümlerinde ieme hacmi m - erbest idrar akm ölümünde ma ms - ya erkeklerde varl - ieme sonras rezidüel idrar 3 m - nöroenik mesane disfonksiyonundan kuku duyulmas - radikal pelvik cerrahiden sonra - baarsz invaziv BPH tedavisinden sonra ndoskopi retro-sistoskopi (minimal-invaziv) cerrahiden önce prostatn eklini ve boyutunu deerlendirmek üzere önerilmektedir ünkü bu parametrelerin tedavi yönteminin seimi üzerinde etkisi vardr k olarak, hematüri, üretra darl, mesane kanseri veya alt üriner sistem cerrahisi öyküsü olan erkeklerde dier patoloilerinin ayrc tans iin de üretro-sistoskopi gereklidir riner sistem görüntüleme Kreatinin ölümü yapl- 86 Benign Prostat Hiperplazisi
mam tüm erkeklerde tercihen ultrason ile yaplmaldr ltrasonik görüntüleme üst üriner sistem dilatasyonunun saptanmasnn yan sra böbrek tümörlerinin tannmasn, mesanenin deerlendirilmesini ve prostat hacminin ölülmesi ile birlikte ieme sonras rezidüel idrarn deerlendirilmesini salar inimal invaziv tedaviden önce cerrahinin seimi (P, RP veya ak prostatektomi) ya da 5-redüktaz inhibitörleri ile tedaviden önce prostat boyutu ve eklinin belirlenmesi iin transabdominal veya transrektal (tercih edilen yöntem) ultrason yaplmaldr eme günlükleri eme skl ve hacmi ile ilgili obektif bilgi salamak iin, genellikle 2 saatlik ieme günlüü yeterlidir 3. Önerilmeyen: adaki testlerin standart BPH hastada tansal tetkiklerde kullanlmasn destekleyecek kant yoktur ekskretuar ürografi, dolum sistometrisi, retrograd üretrografi, bilgisayarl tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme edavinin amac BPH ile ilikili komplikasyonlar önlemenin yan sra ve hastann yaam kalitesini iyiletirmektir 1. özlemleyerek beklemek (B): Hafif semptomlar olan veya yaam kalitesi üzerinde etkisi ok az olan ya da orta ar semptomatik hastalarda önerilmektedir B nin uygun hale getirilmesi iin güven verme, eitim, periyodik monitorizasyon ve yaam tarz deiiklikleri önerilmektedir 2. Medikal tedavi: blokerler orta-ar bulunan hastalarda tedavi se- eneidir üm -blokerlerinin (alfuzosin, doksazosin, Benign Prostat Hiperplazisi 87
tamsulosin, terazosin) klinik yan etki profilleri benzerdir ancak yan etki profili alfuzosin ve tamsulosin lehinedir 5 redüktaz inhibitörleri (finasterid veya dutasterid) ortaar ve prostat büyümesi (3- m) olan hastalar iin tedavi seeneidir Her iki ila da prostat hacmini %2-3 azaltmaktadr ve klinik etkinlikleri benzerdir 5 redüktaz inhibitörleri BPH progresyonunu önleyebilir zel sorunlar (uzun dönemli ila kullanm, yan etkiler, maliyetler, prostat kanseri) hasta ile tartlmaldr Bir -blokerin bir 5 redüktaz inhibitörü ile kombinasyon tedavisinin bu iki etken madde ile uygulanan monoterapiye göre daha yararl ve kalc olduu görülmektedir Kombinasyon tedavisi ile ilgili veriler finasterid ve doksazosinin analiz edildii OP almasnn sonular ile snrldr BPH hastalarnda tedavisi iin bitki ekstreleri henüz önerilememektedir Bu ilalar daha ileri almalar balamnda uzun süreli randomize, plasebo kontrollü almalarda deerlendirilmelidir 3. errahi tedavi: Birinci basamak cerrahi seenekleri 3 m olan ve orta lobu bulunmayan prostatlar iin transüretral prostat insizyonu (P), prostat 3- m olanlarda transüretral prostat rezeksiyonu (RP), ve m olanlarda ak prostatektomidir adaki hastalarda cerrahi tedavi se- ilmelidir - medikal tedaviden sonra iyilemeyen hastalar - medikal tedavi istemeyen ama aktif tedavi talep eden hastalar - tedavi iin gülü endikasyon bulunan hastalar (refrakter üriner retansiyon, BPH ya bal böbrek ye- 88 Benign Prostat Hiperplazisi
tersizlii, mesane talar, tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonu, 5 redüktaz inhibitörlerine refrakter yineleyen hematüri) ransüretral elektrovaporizasyon (P) özellikle küük prostat olan yüksek riskli hastalarda RP a alternatiftir azer tedavileri (P, veya Holmium lazer rezeksiyonu gibi) genellikle invaziv BPH tedavisi gerektiren yüksek riskli hastalarda endikedir Holmium lazer rezeksiyonu anatomik konfigürasyondan bamsz olarak RP a ve ak prostatetktomiye alternatiftir ransüretral mikrodalga termoterapi () artk ilaca yant vermeyen veya uzun süreli ila almak istemeyen hastalarda cerrahiden kanmak iin kullanlr ayrca tekrarlayan üriner retansiyonu bulunan yüksek riskli hastalar iin de uygundur Prostatn transüretral ine ile ablasyonu () genel durumu cerrahiye uygun olmayan yüksek riskli hastalarda endikedir 4. rostatik stentler: alnzca tekrarlayan üriner retansiyonu olan yüksek riskli hastalarda ve dier cerrahiye uygun olmayan hastalarda sondaya alternatif olarak endikedir nkrustasyon, üriner sistem infeksiyonu veya kronik ar gibi komplikasyonlar sklkla ortaya kmaktadr 5. eni elien teknikler: üksek younluklu odakl ultrason (H), prostat kemoablasyonu, su ile indüklenen termoterapi () ve serum fizyoloik ortamnda plazma enerisi (PlasmaKinetic) yalnzca klinik almalarda kullanlmaldr 6. ereksiz yöntemler: Balonla dilatasyon ve transrektal/transüretral hipertermi artk BPH tedavisi iin önerilmemektedir Benign Prostat Hiperplazisi 89
BPH tedavisi alan tüm hastalarn takip edilmesi gereklidir (B dahil) zlem plan, uygulanan tedavi tipine baldr ablo 2 takibin zamanlamasyla ilgili bir öneri olarak kullanlabilir Önerilen Opsiyonel Önerilmeyen 90 Benign Prostat Hiperplazisi
Benign Prostat Hiperplazisi 91