İçindekiler 1. Süreç Verileri Yönetimine Giriş 1 1 Giriş 3 2 Temel Bilgiler 5 2.1 Refa ya göre süreç yönelimli zaman verileri yönetimi anlayışı 5 2.2 Standart süreçte veriler 8 2.2.1 Yönetim verileri 9 2.2.2 Uygulama verileri 13 2.3 Süreç yönelimli zaman verileri yönetimi çerçevesinde veri belirlemenin esasları 15 2.4 Sürece yönelik verilerin bölümlenmesi 16 2.5 Zaman verileri yönetiminin çekirdeği olarak sipariş geçiş zamanı 18 2.5.1 Siparişin planlanması ve yönlendirilmesi 18 2.5.2 Sipariş geçişi için akış ve zaman türleri 19 2.6 Sipariş geçişi için zaman verileri yönetimi 24 2.6.1 Süreç ve iş sistemi zaman verileri 24 2.6.2 Sipariş zamanları 27 2.7 Sürecin optimalleştirilmesi için zaman verileri yönetiminin önemi 29 2.8 Zaman verileri yönetimi yöntemleri genel bir bakış 30 2.9 Süreç verileri yönetiminde yöntem seçme sistematiği 32 3 Uygulamalar 40 4 Özet 44 2. Zaman Verilerinin Belirlenmesi 47 1 Giriş 49 2 Temel bilgiler 50 2.1 REFA Standart Zaman Ölçümü Programı 50 2.2 Zaman ölçümü tekniği 52 2.2.1 Genel 52 2.2.2 Ölçme noktası ve ölçme yöntemleri 53 2.2.2.1 Ölçme noktası 53 2.2.2.2 Ölçme yöntemleri 54 2.2.2.3 Ölçme noktasının saptanması 56 2.2.3 Zaman belirleme aletleri 58 2.2.3.1 Zaman ölçme aletlerinden beklenenler 58 2.2.3.2 Zaman ölçme aletleri 61 2.2.4 Akış sıraları 74 2.2.5 Zaman ölçüm formları 78 2.2.5.1 Z1 ve Z2 zaman ölçüm formlarının ön sayfaları 79
2.2.5.2 Z1 zaman ölçüm formunun arka sayfası 83 2.2.5.3 Ek form Z1E 88 2.2.5.4 Tekrarlı akışlar için Z2 zaman ölçüm formunun arka sayfası 88 2.2.5.5 Z2E ek formu 94 2.2.5.6 Ekip çalışması ve çok yerli çalışma için Z3 zaman ölçüm formu 94 3 Uygulamalar 99 4 Özet 102 3. Performans Değerlendirme 105 1 Giriş 107 2 Temel bilgiler 110 2.1 Hareket akışının değerlendirilmesi 110 2.1.1 Yoğunluğun değerlendirilmesi 111 2.1.2 Etkililiğin değerlendirilmesi 112 2.1.3 Performans, yoğunluk ve etkililik arasındaki ergonomik bağlantı 113 2.2 Referans performanslar 115 2.2.1 Ortalama performans 115 2.2.2 Standart performans 116 2.2.3 Refa Normal Performansı 116 2.3 Performans derecesinin değerlendirilmesinin sınırları 118 2.4 Pratikte performans derecesini değerlendirme uygulaması 120 2.4.1 Değerlendirme uygulaması 120 2.4.2 Performans değerlendirme için önkoşullar 120 2.4.3 Refa Standart Programına göre performans değerlendirme için denetleme listesi 121 2.5 Performans değerlendirme sıklığı 125 3 Uygulamalar 130 3.1 Performans değerlendirme alıştırmaları 130 3.2 Farklı değerlendirme sıklıklarında öngörülen zaman hesaplama örnekleri 136 4 Özet 138 4. Zaman Ölçümünün Uygulanması ve Değerlendirilmesi 141 1 Giriş 143 2 Temel bilgiler 144 2.1 REFA Standart Zaman Ölçümü Değerlendirme Programı 144 2.1.1 Zaman ölçümünün doğruluk ve tamlığının kontrol edilmesi (Adım 1) 144 2.1.2 Gerçek tek zamanların hesaplanması (Adım 2) 146 2.1.3 İstatistiksel değerlendirme (Adım 3) 151 2.1.4 Her akış dilimi için öngörülen-zamanların hesaplanması (Adım 4) 151 2.1.5 Öngörülen zamanların toplanması ve birim zaman hesabında kullanmak üzere ön sayfaya aktarılması (Adım 5) 151 2.1.6 Birim zamanın belirlenmesi (Adım 6) 151 2.2 İstatistiksel değerlendirme 154
2.2.1 Kavramın açıklanması 154 2.2.2 Ana kütle ve örneklem 154 2.2.3 Gerçek tek zamanların varyasyon sayısı yöntemine göre istatistiksel değerlendirmede izlenen yol 157 2.2.4 İstatistiksel önkoşullar 169 2.2.5 Hazırlık zamanı ölçümü 172 3 Uygulamalar 177 3.1 Aynı dilimlerin düzenli tekrarlanmadığı akışlarda zaman ölçümü 177 3.2 Tek imalatta tek tek dilimlerin düzensiz tekrarlandığı akış 181 3.3 Bir zaman ölçümünün gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi 185 3.4 Bir zaman ölçümünün varyasyon sayısı yöntemine göre istatistiksel değerlendirme 186 4 Özet 191 5. Dağılım Zamanı Ölçümü 195 1 Giriş 197 2 Temel bilgiler 198 2.1 Akış ve zaman türleri 198 2.2 Dağılım zamanı ölçümü 204 2.2.1 Uzun süreli dağılım zamanı ölçümü 204 2.2.2 Bölünmüş dağılım zamanı ölçümü 205 2.2.3 Aynı anda birden çok çalışma yerinde grafik yolla dağılım zamanı ölçümü 206 2.3 REFA standart programı: Dağılım zamanı ölçümünün yürütülmesi ve değerlendirilmesi 208 2.4 Özel konular 219 2.4.1 Özel hesaplama biçimleri 219 2.4.2 Düzenli ortaya çıkan ek akış dilimleri 219 3 Uygulamalar 221 3.1 Torna atölyesi dağılım zamanı ölçümünün değerlendirilmesi 221 3.2 Özetlenmiş bir dağılım zamanı ölçümünün değerlendirilmesi 230 4 Özet 231 6. Dinlenme Zamanı 233 1 Giriş 235 2 Temel bilgiler 238 2.1 Dinlenme zamanını belirleme yöntemleri 238 2.2 Analitik yöntem 240 2.2.1 Dinlenme payı ve baz performans 240 2.2.2 Dinlenme zamanını belirleme REFA standart programı 241 2.2.3 Dinamik kassal çalışma 243 2.2.4 Kassal çalışma ve ek olarak iklim yüklenmesi 247 2.2.5 Statik kassal çalışma 251 2.2.6 Tek yanlı dinamik kassal çalışma 255 2.2.7 Dikkat ve konsantrasyon çalışması 257
2.2.8 Diğer çevre koşulları 258 2.3 Faaliyete ara verme zamanlarının dinlenme zamanı olarak hesaba katılması 259 2.4 İş değiştirme ve dinlenme zamanları 261 2.4.1 Farklı zorlanma türleri arasında iş değiştirme 261 2.4.2 Faaliyet ve mola değiştirme (mola rejimi) 262 2.5 Mola rejimi biçimleri 263 3 Uygulamalar 264 3.1 İnsanın yüklenmesi 264 3.2 Dinlenme zamanını belirlemek için analitik yöntemin uygulanması 265 3.3 Dinlenme zamanını belirleme 274 4 Özet 278 7. Ekip Çalışması Zaman Verileri 279 1 Giriş 281 2 Temel bilgiler 283 2.1 Bazı akış dilimleri ortak ekip çalışması 283 2.2 Ortak akışlı ekip çalışması 288 2.3 Akışın önceden belirlenemediği ekip çalışması 291 3 Uygulamalar 300 4 Özet 304 8. Çok Yerde Çalışma Zaman Verileri 307 1 Giriş 309 2 Temel bilgiler 310 2.1 Çok yerde çalışma türleri 310 2.1.1 Düzenli ve eşit zamanlı çok yerde çalışma 311 2.1.2 Düzenli ve farklı zamanlı çok yerde çalışma 313 2.1.3 Düzensiz ve eşit zamanlı çok yerde çalışma 315 2.1.4 Düzensiz ve farklı zamanlı çok yerde çalışma 315 2.2 Verilen zamanın ve görev yeri sayısının belirlenmesi 318 2.3 Çok yerde çalışma için önkoşullar 322 3 Uygulamalar 323 3.1 Düzenli ve eşit zamanlı çok yerde çalışma için örnek 323 3.2 Düzensiz ve farklı zamanlı çok yerde çalışma için örnek 327 4 Özet 331 9. İş Örnekleme 333 1 Giriş 335 2 Temel bilgiler 336 2.1 İş örneklemenin temel fikirleri 336 2.2 Refa Standart Programına göre iş örneklemenin gerçekleştirilme ve değerlendirilmesi 338
2.2.1 Hedefin saptanması (Adım 1) 339 2.2.2 Akış türlerinin saptanması ve tanımı (Adım 2) 340 2.2.3 Tur planını saptamak (Adım 3) 340 2.2.4 Gerekli gözlem sayısı (n )nü belirlemek (Adım 4) 341 2.2.4.1 Temeller 341 2.2.4.2 İş örnekleme formu MM1 ile verilerin kaydedilmesi 345 2.2.5 Tur zamanlarını belirlemek (Adım 5) 348 2.2.6 n 500 gözlem gerçekleştirmek (Adım 6) 353 2.2.6.1 Temeller 353 2.2.6.2 İş örnekleme formları MM2, MM3 und MM4 üzerine verilerin kaydedilmesi 353 2.2.7 Ara değerlendirme (Adım 7) 359 2.2.8 Son değerlendirme (Adım 8) 360 2.3 Kullanım alanları 364 2.3.1 İş örneklemenin avantaj ve dezavantajları 364 2.3.2 Dağılım zamanı paylarının belirlenmesi için iş örneklemeleri 365 2.3.3 Genişletilmiş soru yöneltme biçimlerinde iş örneklemenin kullanımı 365 3 Uygulamalar 366 3.1 İş örneklemenin başlatılması alıştırması 366 3.2 Refa Standart Programına göre bir iş örneklemenin gerçekleştirilmesi alıştırması 368 3.2.1 25 takım tezgâhının olduğu bir bölüm için nesnel dağılım zamanı oranı z SV nin belirlenmesi (bilye kasasıyla simülasyon) 368 3.2.1.1 Hedef saptamak (Adım 1) 368 3.2.1.2 Akış türlerini saptamak ve tanımlamak etmek (Adım 2) 369 3.2.1.3 Tur planını saptamak (Adım 3) 370 3.2.1.4 Gereken gözlem sayısı (n )nü belirlemek (Adım 4) 370 3.2.1.5 Tur zamanlarını belirlemek (Adım 5) 371 3.2.1.6 n 500 gözlem gerçekleştirmek (Adım 6) 373 3.2.1.7 Ara değerlendirme yapmak ve gözlemlere devam etmek (Adım 7) 377 3.2.1.8 Son değerlendirmeyi yapmak (Adım 8) 379 3.2.2 İş örnekleme aracılığıyla nesnel değişken dağılım zamanı oranı belirlenmesi 385 4 Özet 387 10. Karşılaştırma ve Tahmin 391 1 Giriş 393 2 Temel Bilgiler 394 2.1 Kavramlar 394 2.2 Karşılaştırma ve tahmin için önkoşullar ve yöntemsel yardımlar 395 2.3 Refa Standart Karşılaştırma ve Tahmin Programı 397 2.4 Zaman sınıfları ve standart çalışmalar 403 3 Uygulamalar 410
3.1 Bir otomobilin dışının yıkanması çalışmasını bütünsel ve parçalara ayırarak tahmin etmek, orta sınıf bir otomobilin dışının yıkanması çalışmasını karşılaştırmak ve tahmin etmek 410 3.2 Bir sac atölyesinde zaman sınıfları tekniği için belgelerin geliştirilmesi 411 3.3 Bir sac atölyesinde zaman sınıfları tekniğinin kullanılması (bak. s. 18 ve devamı) 429 4 Özet 439 11. Mülakat ve Özkayıt 441 1 Giriş 443 2 Temel Bilgiler 445 2.1 Mülakat biçimleri 445 2.1.1 Konu ve kişiyle ilgili mülakatlar 445 2.1.2 Tekil, grup ve meslektaş mülakatları 445 2.1.3 Bir kerelik ve çok kerelik mülakat 446 2.1.4 Serbest, yarı standart ve standart mülakat 447 2.2 Mülakat esnasında ilişkiler 449 2.2.1 Mülakatçının rolü 449 2.2.2 Mülakat yapılan kişinin rolü 450 2.3 Soru tekniği 451 2.3.1 Sorunun işlevleri 451 2.3.2 Sorunun içeriği 452 2.3.3 Soru formülasyonları 453 2.3.4 Soruların formüle edilmesiyle ilgili temel ilkeler 457 2.4 Refa Standart Mülakata Hazırlanma Programı 458 2.5 Mülakatın gerçekleştirilmesi 461 2.5.1 Temas evresi 461 2.5.2 Enformasyon evresi 462 2.5.3 Kontrol evresi 463 2.5.4 Bitiş evresi 463 2.6 Mülakatın kaydedilmesi ve değerlendirilmesi 464 2.7 Mülakatın zayıf ve güçlü yanları 465 2.8 Özkayıt 466 2.8.1 Kullanım olanakları 466 2.8.2 İnsan tarafından yapılan özkayıt 467 2.8.3 Üretim araçları aracılığıyla tutulan özkayıtlar: işletme verilerinin kaydedilmesi469 3 Uygulamalar 470 4 Özet 471 12. Önceden Belirlenmiş Zamanlar Sistemi 475 1 Giriş 477 2 Temel bilgiler 478 2.1 REFA Standart Önceden Belirlenmiş Zamanlar Sistemi Programı 478
2.2 MTM temel tekniği 480 2.2.1 Tanım 480 2.2.2 En önemli MTM temel hareketleri 480 2.2.2.1 Uzanma 481 2.2.2.2 Kavrama 485 2.2.2.3 Hareket ettirme 490 2.2.2.4 Yerleştirme 494 2.2.2.5 Bırakma 502 3 Uygulamalar 505 3.1 Alıştırma analizi: Tırtıllı vidayı çıkarma 505 3.2 Alıştırma analizi: Somunu cıvataya taşıma ve sıkma 507 4 Özet 511 13. Plan Zamanlar 513 1 Giriş 515 2 Temel bilgiler 516 2.1 Plan zamanların saptanmasında faktörler 516 2.2 REFA Standart Plan Zamanları Belirleme Programı 518 2.2.1 Kullanım amacını saptamak ve plan zaman kapsamının sınırlarını belirlemek (Adım 1) 518 2.2.2 Plan zaman kapsamındaki iş sistemlerini sıralamak ve tarif etmek (Adım 2) 519 2.2.3 İş akışlarını akış dilimleri halinde bölmek ve tarif etmek, referans miktarları ve faktörleri saptamak (Adım 3) 520 2.2.4 Zamanları belirlemek (Adım 4 ve 5) 522 2.2.5 Zamanın etki faktörlerine bağımlılığını belirlemek (Adım 6) 524 2.2.6 Plan zamanları göstermek (Adım 7) 526 2.2.7 Plan zamanların kullanılması 532 3 Uygulamalar 534 3.1 Etki faktörü örnekleri (bak. s. 2 ve dev.) 534 3.2 Örnek: Seramik küvetlerin sırlanması (bak. s. 15 ve dev.) 536 3.3 Örnek: İş parçasını düzeneğe bağlama (bak. s. 13 ve dev.) 540 3.4 Örnek: Temizlik işi 542 4 Özet 544 14. İşletme Verilerinin Kaydedilmesi/İVK 547 1 Giriş 549 2 Temel Bilgiler 551 2.1 Kimlik belirleme teknikleri 551 2.2 İşletme verilerinin kaydedilmesi (İVK) 555 2.2.1 İVK nin tanımı ve görevi 555 2.2.2 İVK nin görev alanları 559 2.2.3 İVK sistemlerinin yapılandırılması ve düzeni 561
2.3 Seyyar veri kaydı teknikleri (SVK) 569 3 Özet 571 15. Süreç Değerlendirme ve Süreçlerle İlgili Sayısal Göstergeler 573 1 Giriş 575 2 Temel bilgiler 576 2.1 Sayısal göstergeler sistemleştirme ölçütleri 576 2.1.1 İşletme verileri sisteminde sayısal göstergeler 576 2.1.2 Değerlendirme ve yargıya varma 579 2.1.3 Sayısal gösterge türleri 581 2.1.4 Sayısal gösterge sistemleri 582 2.1.5 Dengeli Skor Kartları (Balanced Scorecards) 584 2.2 Sayısal göstergelerin oluşturulması 587 2.2.1 Mutlak ve oransal sayılar 587 2.2.2 Bölümleme, ilişki ve endeks sayısal göstergeleri 588 2.2.2.1 Bölümleme sayıları 588 2.2.2.2 İlişki sayıları 589 2.2.2.3 Ölçüm ve endeks sayıları 590 2.2.3 Çalışmayla ilgili referans sayıları 593 2.3 Süreç ve iş sistemleri için sayısal göstergeler 596 2.3.1 Süreç için sayısal göstergeler 596 2.3.2 İş sistemi sayısal göstergeleri 603 2.4 Ekip sayısal göstergeleri 612 3 Özet 613 16. Veri Mühendisliği Veri Yönetimi İçin Alıştırmalar ve Yazılım Kullanımı 615 1 Zaman ölçümü için alıştırma: Kaplamaya yakarak delik açmak 617 2 Zaman ölçümü için yazılım kullanımı alıştırması: Deflektör kapağının kenarını bastırmak 628 3 Zaman ölçümünün yazılım kullanılarak değerlendirilmesi için alıştırma: 9 metrelik boruyla kum püskürtmek 630 4 Dağılım zamanı ölçümü alıştırması: İmalat (yüzey tekniği) 640 5 Plan zamanlar için alıştırma: Yakmak 646