ORTAOKUL RAPORU www.benego.com.tr
ORTAOKUL RAPORU Bu rapor 5C- DURUKAN ARSLAN için hazırlanmıştır. BENEGO EĞİTİM DANIŞMANLIK Bahçelievler Mah. Talatpaşa Cad. Ali Reşat Paşa Sk. No:10/A Bahçelievler - İSTANBUL Tel: (0212) 652 10 06 Fax: (0212) 652 10 07 www.benego.com.tr - info@benego.com.tr
RAPOR HAKKINDA Bu rapor genelde Psikoloji özelde ise Eğitim Psikolojisi, Klinik Psikoloji ve Gelişim Psikolojisi kuramları ve en yeni psikolojik çalışmalar dikkate alınarak SİZİN İÇİN özel hazırlanmıştır. Bu rapor sizin farklı alanlardaki dikkat düzeylerinizi ve bu dikkat düzeylerinizin tanımlarını içinde barındırmaktadır. Bu rapor sizden ve ebeveynlerinizden alınan değerlendirmeler esas alınarak hazırlanmıştır. Bu rapor kesinlikle tıbbi bir teşhis değildir. Tıbbi bir teşhis için mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Her insan birbirinden farklıdır. Bundan dolayı biz raporu hazırlarken ortak yönleri ve bunlara yönelik tavsiyeleri yansıtmaya çalıştık. Rapordaki tespit ve tavsiyelerin çoğunluğu size uysa da uymayan yönler olabilir ve doğaldır. Raporda sizin Genel Dikkat, Sözel Dikkat, Sayısal Dikkat, Görsel Dikkat, İşitsel Dikkat, Kısa Süreli Dikkat ve Uzun Süreli Dikkat olmak üzere yedi farklı alanda dikkat düzeyiniz ile ilgili bilgi verilerek bu konuda farkındalık oluşturulmaya çalışılmıştır. Raporda gösterilen oranlar sizin o alandaki dikkat düzeyinizi göstermektedir. Raporda her bir dikkat düzeyi ile ilgili sizin o alandaki dikkat düzeyinize göre tavsiyeler verilmiştir. Bu tavsiyelere uymanız sizin o alandaki dikkat düzeyini arttırmaya yardımcı olacaktır. Raporda belirttiğimiz tavsiyeleri hayatınızın içine ne kadar uyarlayabilirseniz, dikkatinizi arttırmanızı o kadar kolaylaştırmış olacaksınız. Tavsiyelerin hepsini bir anda uygulamak yerine duruma ve şartlara göre hareket etmeniz daha doğru olacaktır. Son bölümdeki tavsiyeler ise genel anlamda dikkatinizi arttırmaya yönelik çalışmaları kapsamaktadır. Raporun size özel yorumlanmasını ve testin sınırlamalarının dışında kendinize özel danışmanlık yapılmasını istiyorsanız, Bireysel Danışmanlık için lütfen bize başvurun. 2
DİKKAT Dikkat; düşünceyi ve duyguları bir konu üzerinde toplama halidir. Bir ortamda konuşan çeşitli kişiler arasında yalnızca birini dinlerken bir resme bakarken şekilleri dikkate almaksızın yalnızca renklere yoğunlaşırken, kalabalıkta bir tanıdığı ararken ya da akıl bir problemi çözmeyi yoğunlaştırılırken, farklı verimlilik derecelerinde farklı dikkatler söz konusudur. DİKKAT TÜRLERİ GENEL DİKKAT: Duyu organları (görme, işitme, dokunma, tatma, koklama) tarafından çevreden gelen uyarıcıların beynimiz tarafından algılamaya hazır hale getirilme sürecidir. Bütün duyuların (görme, işitme, dokunma, tatma, koklama) ve öğrenme mekanizmalarının aynı noktaya yönlendirilmesidir. SÖZEL DİKKAT: Kelimeleri kullanma, yazma, sözel talimatları takip edebilme, hikâyeler anlatma ve dersleri dinleyebilme ve okuduğunu anlayabilmeyi ifade eder. SAYISAL DİKKAT: Mantıksal düşünme, sayılar, soyut düşünme, eleştirel düşünme, matematik işlemlerini kolaylıkla anlayabilmeyi ifade eder. GÖRSEL DİKKAT: Geometrik şekiller arası ilişki kurma, üç boyutlu düşünebilme, şekillerin boyutlarını tahmin edebilme, hayal kurma ve zihinde canlandırabilmeyi ifade eder. İŞİTSEL DİKKAT: Çevreden gelen sesleri algılayabilme, ayırt edebilme ve anlamlandırabilmeyi ifade eder. İşitsel dikkat, sözel dikkati etkileyen en önemli unsurlardan biridir. KISA SÜRELİ DİKKAT: Dikkati çeken bir uyarana verilen kısa süreli cevaptır. Bu düzey için dikkat süresi çok kısa ve anlıktır. Kısa süreli dikkat çalan bir telefon veya beklenmedik bir olay vb. ile oluşur. UZUN SÜRELİ DİKKAT: Bir iş üzerinde zamanla istikrarlı sonuçlar üreten dikkat düzeyidir. Uzun süreli dikkat kişinin yaşı, ihtiyaçları, ilgi alanları, motivasyonu gibi pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterir. 3
Genel dikkat düzeyiniz okul başarınızı doğrudan etkileyeceğinden dolayı, aşağıdaki tavsiyeleri uygulayarak genel dikkatinizi arttırabilir, ders ve okul başarınızı arttırabilirsiniz. Çevreden gelen sesleri mümkün olduğunca azaltın. Ders çalışırken televizyon ya da müzik sesi odaklanmanızı zorlaştıracaktır. Ders çalışmaya başlamadan önce plan yapın. Yaptığınız planı mutlaka yazın ve çalışma yapacağınız yerde görünür bir yere yerleştirin. Genel Dikkat Genel Dikkat: Duyu organları (görme, işitme, dokunma, tatma, koklama) tarafından çevreden gelen uyarıcıların beynimiz tarafından algılamaya hazır hale getirilme sürecidir. Bütün duyuların (görme, işitme, dokunma, tatma, koklama) ve öğrenme mekanizmalarının aynı noktaya yönlendirilmesidir. Aşağıda çocuğunuzun genel dikkat düzeyini gösteren grafik yer almaktadır. Genel Dikkat Grafiği Aynı andan birden fazla ders, ödev ya da çalışma yapmayın. Çalışmaları teker teker ve sırayla yapın. Eğer bir şeyi unutacağınızdan endişeleniyorsanız, onu not edin. Matematik ödevini yap şeklinde madde hazırlayıp bunu yapılacaklar listenize ekleyin ve yaptığınız işe devam edin. Aynı zaman dilimi içerisinden birden fazla ders çalışmanız gerekiyorsa, çalışmaları teker teker dönüşümlü bir sıra ile sürdürün. Örneğin Matematik, Fen Bilgisi, Türkçe çalışacak iseniz önce sadece biraz Matematik, sonra sadece biraz Fen Bilgisi daha sonra da sadece biraz Türkçe çalışın ve tekrar matematikten kaldığınız yerden çalışmaya devam edin. Çevrenizdeki dikkatinizi çeken objeleri kaldırın. Örneğin duvardaki bir poster ilginizi çekiyor ise sık sık ona bakarak dikkatinizi dağıtacaktır. Yapacağınız bir ödev veya çalışma 20 dakikadan fazla sürecekse bir seferde bitirmeye çalışmayın. Bölümlere ayırarak, arada birkaç dakikalık molalar vererek tamamlayın. Çalışmaya başlamadan önce aklınızdaki yapmanız gereken işleri tamamlayın. Örneğin bir arkadaşınız ile konuşacaksanız önce konuşmayı yapın daha sonra zihninizde yapacağınız işler olmadan çalışmaya başlayın. Alışkanlık yapmış vücut hareketlerinden kaçının. Örneğin; kalem çevirmek, otururken ayağınızı sallamak ya da kıpırdanmak vb. 4 Bir işe başlamadan önce onu bitirdiğiniz takdirde kendiniz için bir ödül belirleyin. Örneğin sevdiğiniz bir müziği dinlemek, sevdiğiniz bir yiyeceği yemek gibi.
Ders esnasında öğretmeninizi dinleyebilmeniz, kendinizi ifade edebilmeniz, anlatılanları anlayabilmeniz için sözel dikkatinizin yüksek olması önemlidir. Aşağıdaki tavsiyelerle sözel dikkatinizi arttırarak daha başarılı olabilirsiniz. Bir hikâye okurken, sonuna yaklaştığınızda hikâyeyi okumayı bırakın ve hikâyenin sonunu tahmin etmeye çalışarak ya da kendiniz bir son belirleyerek düşüncelerinizi bir kâğıda yazın. Daha sonra okuduğunuz hikâyeyi tamamlayarak sizin yazdıklarınız ile arasındaki benzerlikleri veya farkları karşılaştırabilirsiniz. Sözel Dikkat Sözel Dikkat: Kelimeleri kullanma, yazma, sözel talimatları takip edebilme, hikâyeler anlatma ve dersleri dinleyebilmeyi ifade eder. Aşağıda çocuğunuzun sözel dikkat düzeyini gösteren grafik yer almaktadır. Sözel Dikkat Grafiği Okuduğunuz bir kitap ya da metinle ilgili arkadaşlarınızla ya da ailenizle fikir mütalaaları yapın. Kitapları zaman zaman sesli okuyun. Bir tiyatroda sufle yaparmışçasına sesinizi ve tonunu değiştirerek okumalar yapın. Kelimeleri hecelere ayırma, sessiz harflerini bulma ya da tersten söyleme gibi oyunlar oynayın. Sık sık kitap okuyun. Haftada en az 1 kitap bitirme hedefiniz olmalı. Kendinize kitap hedefleri belirleyin ve başladığınız bir kitabı belirlediğiniz sürede bitirmeye gayret edin. Ezber çalışmaları yapın. Şiir, şarkı sözü ya da bir metin ezberi olabilir. Ezberlediklerinizi sesli olarak okuyun. Günlük tutun. Yaşadığınız olayları ya da düşünceleri yazarak bunu düzenli hale getirin. Hayal gücünüzü kullanarak ya da yaşadığınız bir olaydan yola çıkarak küçük hikâyeler yazma denemeli yapın. Bu konuda karalı ve istikrarlı olun. Molalar verdiğinizde çevrenizdekiler ile Scrabble türü kelime oyunları oynayın. Okuduğunuz kitabı ya da metni birine anlatın. Kitaptaki bölümleri sırası ile takip ederek anlatın. 5
Sayısal dikkatinizin düşük olması, matematik ve benzeri derslerdeki başarınızı doğrudan etkileyecektir. Aşağıdaki tavsiyeler sizin sayısal dikkatinizi arttırmaya yönelik, günlük hayatınızda uygulayabileceğiniz etkinlikleri içermektedir. Geometrik şekiller arasında ilişki kurma egzersizleri yapın. Formülleri ya da oranları öğrenmek sizin için zor ise sevdiğiniz bir spor dalının skor istatistikleri ile hesaplama yapmaya başlayın. Kazanma yüzdelerini ve averajları hesaplayarak başlayabilirsiniz. Sayısal Dikkat Sayısal Dikkat: Mantıksal düşünme, sayılar, soyut düşünme, eleştirel düşünme, matematik işlemlerini kolaylıkla anlayabilmeyi ifade eder. Aşağıda çocuğunuzun sayısal dikkat düzeyini gösteren grafik yer almaktadır. Sayısal Dikkat Grafiği Karışık olarak verilen rakamların içerisinden istenen rakamı bulmaya çalışın ve bu tür dikkat etkinliklerinden her gün en az bir tane tamamlamaya çalışın. Rubik küp ile egzersizler yaparak sayısal dikkatinizi güçlendirebilirsiniz. Matematik işlemlerini hesap makinesi kullanmadan zihinden yapın. Zihinden yapamadığınız işlemler için de hesap makinesi kullanmak yerine kâğıt üzerinde işlem yapın. Oyun oynayacağınız zaman strateji oyunlarını tercih edin. Satranç, Kakuzu, Tilt vb. Çizdiğiniz ya da gördüğünüz bir şeklin üç boyutlu halini zihninizde canlandırmaya çalışın. Çözdüğünüz bir problemin başka çözüm yollarını da bulmaya ve aynı problemi farklı yollardan çözmeye çalışın. Fırsat buldukça sudoku gibi sayı bulmacaları çözün. Mantıksal düşünme gerektiren sorular çözün. Arkadaşlarınıza sormak için kendiniz de bu tür sorular hazırlayın. 6
Baktıklarınızı görebilmenizde ve anlamlandırabilmenizde görsel dikkatiniz önemli bir yere sahiptir. Aşağıdaki örnek tavsiyeleri uygulayarak görsel dikkatinizi yükseltebilir, okul başarınızı arttırabilirsiniz. Karışık birçok harf arasından istenen kelimeleri bulma bulmacaları çözün. Bir yere gideceğiniz zaman önce güzergâhı basitçe bir kâğıda çizin, daha sonra güzergâhın üzerinde bildiğiniz yerleri işaretleyin. Okuduğunuz bir kitaptaki karakterleri ve mekânları zihninizde canlandırmaya çalışın. Görsel Dikkat Görsel Dikkat: Geometrik şekiller arası ilişki kurma, üç boyutlu düşünebilme, şekillerin boyutlarını tahmin edebilme, hayal kurma ve zihinde canlandırabilmeyi ifade eder. Aşağıda çocuğunuzun görsel dikkat düzeyini gösteren grafik yer almaktadır. Görsel Dikkat Grafiği Kamuflaj Resimler ile oyunlar oynayabilirsiniz. Bu tür oyunlar büyük bir resim içerisine gizlenmiş birçok resimden oluşur. Gizlenen bu resimleri belirli bir zaman içerisinde bulmaya çalışın. Okuduğunuz bir metnin ya da hikâyenin resmini çizin. Labirent bulmacaları çözün. Günlük hayatta gördüğünüz şekillerin boyutlarını tahmin etmeye çalışın. Boş vakitlerinizi Puzzle oyunlar ile değerlendirebilirsiniz. Yazılarınızın güzel ve düzenli olması için gayret sarf edin. Yazı yazarken dikkatinizi harflerin şekillerine, aralarındaki boşluklara vs. verin. Bir nesnenin gösterilen bir yere sığıp sığmayacağı ya da nesnenin boyutları hakkında tahminler yapın. Odanızın ya da evinizin krokisini çizmeyi deneyin. 7
Ders dinlerken Öğretmeninizin anlattıklarını daha iyi anlayabilmeniz işitsel dikkatiniz ile doğrudan bağlantılıdır. Bu da okul başarınız için oldukça önemlidir. Aşağıdaki tavsiyeleri uygulayarak işitsel dikkatinizi arttırabilirsiniz. İşitsel dikkatinizi arttırmak için herhangi bir konuyu başkalarına anlatın ya da başkalarının anlatımlarından dinleyin. Birçok farklı enstrümanın kullanıldığı müzik parçaları dinleyin. Klasik müzik bunun için en iyi alternatiflerden biridir. İşitsel Dikkat İşitsel Dikkat: Çevreden gelen sesleri algılayabilme, ayırt edebilme ve anlamlandırabilmeyi ifade eder. İşitsel dikkat, sözel dikkati etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Aşağıda çocuğunuzun işitsel dikkat düzeyini gösteren grafik yer almaktadır. İşitsel Dikkat Grafiği Arkadaşlarınızla ya da ailenizle birlikte kulaktan kulağa benzeri oyunlar oynayabilirsiniz. Bir enstrüman çalmayı öğrenin. Arkadaşlarınızla ya da ailenizle birlikte çevreden gelen sesleri ayırt edebilme oyunları oynayın. Örneğin arabaların motor seslerinden hangi arabanın geçtiğini tahmin etmeye çalışabilirsiniz. Televizyon ya da radyodan haberleri dinlerken aynı zamanda yazın. Ders çalışırken sesli okuyarak işitsel dikkatinizi geliştirebilirsiniz. Zaman zaman dinlediğiniz bir müziği ya da dışarıdan gelen herhangi bir sesi sol kulağınızı kapatarak sağ kulağınız ile dinleyin. Daha sonra bu işlemi diğer kulağınız için de yapın. Bu etkinliği kulaklık kullanarak da uygulayabilirsiniz. Duyduğunuz bir tekerlemeyi ya da şiiri tekrar etmeye çalışın. Bir şeyi hatırlamaya çalışırken, ses, ritim ya da melodi ile hatırlamaya çalışın. Televizyon seyretmek için ayırdığınız zamanı sesli radyo tiyatrosu ya da sesli kitap dinlemeye ayırabilirsiniz. İzlemek yerine dinlemeyi tercih edin. 8
Kısa süreli dikkatinizi arttırmak için aşağıdaki örnek tavsiyeleri uygulayabilir, bunları çoğaltarak günlük hayatınızın bir parçası haline getirerek alışkanlığa dönüştürebilirsiniz. Böylece siz farkına bile varmadan, özel bir zaman ayırmadan kısa süreli dikkatinizi güçlendirmiş olacaksınız. Ailenizle sohbet ederken karşınızdakinin kullandığı kelimelerin eş anlamlılarını zihninizden bulmaya çalışın. Bir defa tekrar edilen bir sayıyı ya da telefon numarasını aklınızda tutmaya çalışabilirsiniz. Kısa Süreli Dikkat Kısa Süreli Dikkat: Dikkati çeken bir uyarana verilen kısa süreli cevaptır. Bu düzey için dikkat süresi çok kısa ve anlıktır. Kısa süreli dikkat çalan bir telefon veya beklenmedik bir olay vb. ile oluşur. Aşağıda çocuğunuzun kısa süreli dikkat düzeyini gösteren grafik yer almaktadır. Kısa Süreli Dikkat Grafiği Aileniz ya da arkadaşlarınızdan bir kâğıda yirmi tane kelime yazmalarını isteyin, o kelimelere iki dakika bakıp kapattıktan sonra, hatırladığınız kelimeleri sıra ile bir kâğıda yazın. Zingo oyunu gibi kart ve resim eşleştirme oyunları oynayabilrsiniz. Sınıfta ya da evde Evet-Hayır yarışması düzenleyebilirsiniz. Bir resme kısa bir süre baktıktan sonra resmi kapatın ve arkadaşlarınızın resimle ilgili sorularını yanıtlamaya çalışın. Arkadaşlarınızla El Kızartmaca oyunu oynayabilirsiniz. 9
Uzun süreli dikkatinizi arttırmak için aşağıdaki örnek tavsiyeleri uygulayabilir, bunları çoğaltarak günlük hayatınızın bir parçası haline getirerek alışkanlığa dönüştürebilirsiniz. Böylece uzun süreli dikkatiniz siz farkında olmadan gelişmiş olur. Ders çalışmaya başlamadan önce hangi derslere veya hangi konulara çalışacağınızı bir liste yaparak görünür bir yere koyun ve listedeki sıra ile çalışmalarınızı sürdürün. Okuduğunuz bir paragrafta p harfi veya sizin belirleyeceğiniz bir harf ile başlayan veya biten sözcükleri bulma egzersizleri yapabilirsiniz. Uzun Süreli Dikkat Uzun Süreli Dikkat: Bir iş üzerinde zamanla istikrarlı sonuçlar üreten dikkat düzeyidir. Uzun süreli dikkat kişinin yaşı, ihtiyaçları, ilgi alanları, motivasyonu gibi pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterir. Aşağıda çocuğunuzun uzun süreli dikkat düzeyini gösteren grafik yer almaktadır. Uzun Süreli Dikkat Grafiği Sınıfta mümkünse en ön sıralara oturmaya dikkat edin. Böylelikle daha uzun süre dikkatinizi sürdürebilirsiniz. Bir sanat ya da spor kulübüne üye olun ve kararlılıkla program bitene kadar devam edin. Kendi kendinize polisiye soruları sorun. Örneğin dün gece neredeydim, ne yedim, saat kaçta uyudum vb. soruları kendinize sorun ve tabii cevaplayın. İlginizi çeken konularda maket çalışmaları yapabilirsiniz. Ders çalışırken sıkıldığınızda beş dakika daha diyerek fazladan 5 dakika daha çalışın. Zamanla ilave edeceğiniz süreleri arttırın. Satranç, Tangram, Pentomino gibi sabır gerektiren oyunlar oynayın. Karşılıklı diyalog esnasında karşınızdakinin anlatacaklarını tamamlamasını ve cümlesini bitirmesini bekleyin. Sözünü keserek araya girmemeye özen gösterin. Ders çalışırken dikkatinizin dağıldığını hissettiğiniz anda aralar vererek dikkatinizi tekrar toplayıp çalışmanıza daha verimli bir şekilde devam edebilirsiniz. 10
TAVSİYELERİMİZ Şekerli ve hazır gıdalardan mümkün olduğunca uzak durun. Paketlenmiş içecekler (hazır meyve suları, asitli içecekler vb.) tüketmeyin. Televizyon, bilgisayar, tablet vb. ile geçirdiğiniz süreyi azaltın. Kendinize aileniz ve öğretmenlerinizin tavsiyesi doğrultusunda bir süre belirleyin (en fazla yarım saat) ve bu süreyi aşmayın. Ders çalışırken dikkatinizi dağıtmayacak sessiz bir ortam oluşturmaya çalışın. Günlük programınızı gözden geçirin; kalkış saati, yemek, ödev, dinlenme, yatış saati için zamanlar belirleyin ve bu programa uyun. Öğrendiklerinizi daha sonra hatırlayabilmek için küçük notlar alın. Notlara yalnızca öğrendiklerinizi değil, kendi düşüncelerinizi de ilave edin. Ödevlerinizi her gün aynı saatlerde yapmaya gayret edin. Yapacağınız işleri, çalışacağınız dersleri belli bir sıraya dizin ve çalışmalarınızı bu sıra ile yapın. Yapmaktan hoşlanacağınız bir spor dalı belirleyin ve haftada birkaç saat bu spor ile uğraşın. Kendinize günlük programınızın içinde uygun bir zaman dilime kitap okuma saati koyun ve her gün en az yarım saat kitap okuyun. Yapmanız gereken işleri ertelemek yenire önce onları tamamlayın daha sonra diğer işlerinizi sırası ile yapın. Yapmakta zorlandığınız işler için destek istemekten çekinmeyin. Örneğin; çalışma programı hazırlamakta zorlanıyor iseniz öğretmeninizden yardım isteyebilirsiniz. Kullandığınız araç gereçleri sık sık kaybediyor iseniz kendi kontrol mekanizmanızı oluşturun. Örneğin evden çıkmadan çantanıza her şeyi koyduğunuzdan emin olsanız dahi kontrol etmeden çıkmayın. Bir konu üzerinde konuşma yaparken, anlatacaklarınızın sonunu unutuyor iseniz önce konuyu zihninizde toparlayın daha sonra konuşmaya başlayın. Konuşurken düşünmek yerine önce düşünün, daha sonra konuşmaya başlayın. 11
Dikkat, aklın en büyük çocuğudur. Victor Hugo BENEGO EĞİTİM DANIŞMANLIK Bahçelievler Mah. Talatpaşa Cad. Ali Reşat Paşa Sk. No:10/A Bahçelievler - İSTANBUL Tel: (0212) 652 10 06 Fax: (0212) 652 10 07 www.benego.com.tr info@benego.com.tr