KONOK FAALYLR nsanlar, günlük yaşamlarını devam ettirebilmek için pek çok şeye ihtiyaç duyarlar. Ancak bunların hepsini kendi başlarına üretemezler. u nedenle bazı ihtiyaçlarını çevreden satın almak zorunda kalırlar.u durum ekonomi faaliyetlerinin doğmasını sağlamıştır. ir ürünün, üretimden tüketiciye ulaşmasına kadar olan ilişkiler bütününe ekonomi denir. nsanların yaşamlarını devam ettirebilmek ve geçimlerini sağlayabilmek için yaptıkları faaliyetlere ekonomik faaliyetler denir. nsanlar çalışarak üretim faaliyetinde bulunurlar. Ham maddeleri işleyerek yeni bir ürün elde ederler. azı iş kollarında ise yeni bir ürün elde edilemez. Hizmet üretilir.örneğin; eğitim, sağlık, haberleşme, bankacılık gibi Ancak bu iş alanları da üretim faaliyetleri arasında yer alır. Oldukça geniş yer kaplayan ülkemizde ekonomik faaliyetler çok çeşitlidir. unun başlıca nedenleri bölgelerimiz arasında iklim, yüzey şekilleri ve nüfus yapısı gibi özelliklerin farklı olmasıdır. nsanların geçimlerini sağlayabilmek için uğraştıkları ekonomik faaliyetler şunlardır: arım, Hayvancılık, Sanayi, icaret, adencilik, urizm, Ormancılık Ulaşım, Hizmet sektörü(bankacılık, eğitim, sağlık vb.) gibi ekonomik faaliyetler insanların geçimlerini sağladıkları başlıca iş alanlarıdır. oprağın ekilmesi ve işlenmesi yoluyla topraktan faydalanma işlerinin bütününe tarım denir. arım denilince ilk akla tarla, bağ ve bahçe işleri gelir.ancak hayvancılık ve ormancılık faaliyetlerini de tarım faaliyetleri içerisinde sayabiliriz.u faaliyetler sonucu elde edilen ürünlere tarım ürünleri denir. arım, ülkemiz için çok önemli bir geçim kaynağıdır. Ülkemizin kırsal kesiminde yaşayan bir çok insanımızın en önemli geçim kaynağıdır. konomide üç temel faaliyet alanı vardır. unlar üretim,dağıtım ve tüketimdir. Üretim: nsanların ihtiyaç duyduğu mal ya da hizmetin meydana getirilmesidir. uğday yetiştirmek, ekmek yapmak, mobilya yapmak birer üretim faaliyetidir. Dağıtım: Ürünlerin tüketiciye ulaşması için üretildiği yerden malın alınıp satılacağı yere taşınması olayıdır. üketim:nsanların ihtiyaçları olan ürünleri satın alarak kullanması olayına tüketim adı verilir. kmek, makarna, peynir, sebze meyvelerin satın alınıp yenmesi, mağazalardan çeşitli giyim eşyası almak, mobilya ve beyaz eşya alıp kullanmak gibi faaliyetleri tüketime örnek olarak verebiliriz. hracat: ir ülkenin ürettiği malları başka bir ülkeye veya ülkelere satmasıdır. thalat:aşka bir ülkeden mal getirme veya satın alma işidir. Sayfa :1
üm ekonomik faaliyetler, aşağıdaki faktörlerden etkilenir. 1. oğrafi özellikler:konum, yer şekilleri, iklim, ulaşım, toprak yapısı, nüfus vb. klim ekonomik faaliyetleri etkileyen faktörlerden birisidir. Fındığın Karadeniz de, çayın Rize de, pamuğun Çukurova yada Güneydoğu Anadolu da, kayısının alatya da yetişmesi iklimle ilgili bir olaydır. Yeryüzü şekillerinin de ekonomik faaliyetler üzerinde etkisi vardır. Doğu Anadolu ölgesi nde hayvancılığın yaygın olması bölgenin yer şekilleriyle ilgilidir. ir bölgedeki ekonomik faaliyetleri o bölgenin sahip olduğu doğal kaynaklar ve coğrafi özellikler etkiler.konomik faaliyetler için gereken her türlü araca ve hammaddeye ekonomik kaynaklar denir. Para, tarım arazileri, ormanlar, madenler, akarsular ile bilgi ve teknolojiler ekonominin kaynaklarıdır. 2. Kaynaklar: konomideki kaynaklar üçe ayrılır: Doğal kaynaklar eşeri kaynaklar(nsan kaynakları) Sermaye (Para-Kapital) 1. Doğal Kaynaklar: konomik faaliyet için gerekli olan kaynağın kendiliğinden oluşmasıdır. arım arazileri, maden yatakları, doğal güzellikler, akarsu, göl ve denizler gibi. Doğal kaynaklar ekonomik faaliyetleri doğrudan etkiler.verimli toprakları olan bir yerde tarım, ormanları bol olan yerde ormancılık, göl yada deniz olan yerde balıkçılık gibi ekonomik faaliyetler yapılır. ÖLGLR GÖR KONOK FAALYLR 1. KARADNZ ÖLGSNN KONOK FAALYLR: Dağlık ve engebeli bir yeryüzü şekline sahip olması, iç kesimlerle ulaşımın yeterince gelişmemesi gibi etkenler, bölge ekonomisini olumsuz etkilemiştir. Karadeniz ölgesi, her mevsim yağış aldığından bol yağış isteyen ürünler yetiştirilir. Doğal bitki örtüsü ormandır. Ormanların çokluğu, ağaçla ilgili ekonomik faaliyetlerin gelişmesini sağlamıştır. ölgede dağlar geniş yer kaplamaktadır. u yüzden Karadeniz ölgesi nde araziler engebelidir. ölgede dağlar denize çok yakın ve denize paralel uzanır. unların bir sonucu olarak kıyı ile iç kesimler arasında yetiştirilen tarım ürünleri arasında farklılıklar görülmektedir. aşkömürü, bakır ve linyit yatakları sayesinde madencilik gelişmiştir. 2. eşeri Kaynaklar(nsan Kaynakları): Üretim için gereken plan ve projelerin yapılması için yetişmiş insana ihtiyaç duyulur. ühendisler, teknik elemanlar, çeşitli meslek gruplarından işçiler insan kaynaklarını oluşturur. 3. Sermaye (Para = Kapital):ir yerde üretim yapmak için sermayeye gereksinim vardır. Üretim için gereken ham maddeyi sağlamak, fabrikayı yapmak, ürünleri satılacağı yerlere taşımak için para gereklidir. u nedenle ekonomide paranın çok önemli bir yeri vardır. Sayfa :2 ölgedeki halk çiftçilik, madencilik, balıkçılık yaparak geçimini sağlar. Orman ürünlerinin gelişmesiyle bu alana yönelik meslekler daha yoğundur. ölgeden, ülkemizden yetiştirilen ürünlerin; Çayın tamamı, Fındığın %83 ünü Yeşil mercimek ve patatesin %50 ye yakını, ısırın %50 si, ütünün yaklaşık %15 i elde edilir. u bölge ayrıca; ülke balıkçığında önemli bir yer tutar.
SZ V YVLK: Karadeniz kıyılarında fazla yağıştan ve güneşli gün sayısının az olmasından dolayı sebzecilik fazla gelişmemiştir. Ancak Orta Karadeniz ölümü nde yükseltinin ve ılıman iklimin etkisiyle afra ve Çarşamba ovarlında sebzecilik yaygındır. okat ve Amasya da elma, Doğu Karadeniz kıyılarında kivi ve mandalina az da olsa üretimi yapılan meyvelerdir. HAYVANILIK konomik değer taşıyan hayvanların üretilmesi, beslenmesi ve pazarlanması gibi işlere hayvancılık denir. arım alanlarının yetersiz olması, her mevsimi yağışlı olmasından dolayı bol su kaynaklarına ve otlaklara sahip olması gibi nedenlerle hayvancılık, Karadeniz ölgesi kırsal kesiminde halkın önemli bir geçim kaynağıdır. Doğu Karadeniz ölümü nde yazlar serin ve yağışlı geçtiğinden gür otlaklar vardır. unun sonucunda da büyükbaş hayvan(sığır, manda gibi) yetiştiriciliği kolaylaşmıştır. Doğu Karadeniz yaylaları büyükbaş hayvancılığında, ülkemizde önemli bir yere sahiptir. Ordu, Rize dolaylarında yağışların her mevsime dağılması sonucu doğal bitki örtüsü zenginleşmiştir. u nedenle arıcılık(balcılık) da oldukça yaygındır. ALIKÇILIK Karadeniz kıyılarında tarım alanlarının yetersiz olması ve sanayinin az gelişmesi gibi nedenlerle, kıyı şeridindeki bölge halkı, balıkçılığa yönelmiştir. u nedenle ülkemizde denizlerden sağlanan balık üretiminin yaklaşık %70 i Karadeniz ölgesi nden sağlanır. ORANILIK: oplumun orman ürünlerine ve hizmetlerine olan gereksinimlerini sürekli ve en uygun olarak karşılamak anmacıyla yapılan çalışmaların tümüdür. R Sayfa :3 ADNLK: ölge maden kaynakları bakımından fazla zengin değildir. Ancak, ürkiye taşkömürü üretiminin tamamını, bakırın ise %50 den fazlası bu bölgeye aittir. adencilik:yer altında bulunan cevher, sanayi hammaddesi, kömür ve petrol gibi ekonomik değeri olan herhangi bir maddeyi yeryüzüne çıkarıp onu paraya dönüştürme işidir. adenciliğin amacı, ekonomiye gerekli doğal hammaddeyi sağlamaktır. akırcılık: akırdan eşya yapma sanatıdır. v eşyası olarak üreticilik azalmış olup süs eşyası şeklinde yapılmaktadır. SANAY: Sanayi: Ham maddeleri işlenmiş(kullanılabilir ve tüketilebilir) ya da yarı işlenmiş ürün haline getirmeye yarayan faaliyetlerin tümüdür.sanayi üretiminin yapıldığı yere fabrika denir. ölgede sanayi kuruluşları, bölgenin doğal kaynakları ve doğal özelliklerine göre şekillenmiştir. ölge bakır işletmeleri, kereste ve kağıt fabrikaları, çay, fındık, şeker, çimento, cam, demir-çelik fabrikaları bölgenin başlıca sanayi kuruluşlarıdır. URZ: ölge turizm bakımından önemli bir gelir potansiyeline sahiptir.ölgenin sahip olduğu doğal ve tarihi güzellikler turizme önemli katkısı vardır.ancak her mevsim yağışlı olmasından dolayı deniz turizmi fazla gelişmemiştir.
2. ARARA ÖLGSNN KONOK FAALYLR: ürkiye deki üç iklim tipinin de görüldüğü armara ölgesi ekonomik faaliyetler bakımından çeşitlilik gösterir. arım ve hayvancılığın yanı sıra ulaşım rahatlığı nedeniyle sanayi ve ticaret de oldukça gelişmiştir. oğrafi bölgelerimiz içerisinde yükseltisi en az olan bölgemizdir. kili dikili arazi oranı %30 dur. Ormanlık alan oranı %11,5 tir. Yüz ölçümüne göre ekili dikili alanı en fazla olan bölgemizdir. Sebebi engebenin az, düzlüklerin fazla olmasıdır. akineli tarım yaygındır.klim çeşitliliği yetiştirilen ürünleri de çeşitli kılmaktadır. Ulaşımın kolay, sulamanın yaygın olması nedeniyle tarım gelişmiştir. ölgede tarımın gelişmesinde etkili faktörler şunlardır: Ovaların geniş yer kaplaması, akineli tarımın yaygın olması, Ulaşımın kolaylığı, Sulamanın yaygınlığı, Arazinin fazla engebeli olmaması, üketici nüfusunun fazla olması, ölgede üç iklimin görülmesi, yani iklim çeşitliliği gibi faktörler bölgede tarımın gelişmesinde etkili olmuştur. ölge ürkiye nin ayçiçeği üretiminin yaklaşık %73 ünü gerçekleştirir. ağcılık da hayli gelişmiştir. stanbul ve çevresinde kümes hayvancılığı, ursa ve çevresinde ipekböcekçiliği yapılmaktadır. illi gelirimizin önemli bir kısmı bu bölgemizden karşılanır. nerji tüketiminde ilk sıralardadır.ürkiye de üretilen enerjinin üçte biri armara ölgesi nde tüketilir. aşlıca sanayi ürünleri olarak otomotiv, işlenmiş gıda, dokuma, hazır giyim, çimento, kağıt, petrokimya ürünleri, beyaz eşya ürünlerini sayabiliriz. ölgede sanayinin gelişmesinde etkili olan faktörler: Hammadde teminin kolay olması, ş gücünün fazla olması, Pazarlama kolaylıkları, Ulaşımın kolaylığı, üketici nüfusun fazla olması gibi etmenler sanayinin gelişmesinde etkili olmuştur. 3. G ÖLGSNN KONOK FAALYLR: Akdeniz iklimi görüldüğü için ılıman bir iklime sahiptir. Dağlar denize dik uzandığı için iklimin etkisi iç kesimlere kadar uzanır. arım ve hayvancılık, sanayi, ticaret ve madencilik gelişmiştir. ölgede tarım oldukça gelişmiştir. ölge, yüzölçümüne göre ekili dikli alanların oranları %24 ile ürkiye de üçüncü sırada yer almaktadır.ölgedeki tarım alanlarında teknik olanakların kullanımı yaygındır. Kıyı şeridinde zeytin, pamuk, incir, tütün, turunçgiller gibi ürünler ile çeşitli sebzeler yetiştirilir. Çekirdeksiz üzüm ve incirin tamamı bu bölgede yetiştirilir. ç kesimlerde ise karasal iklim özelliklerinin de etkisiyle şekerpancarı ve tahıl tarımı yaygındır. HAYVANILIK: enteşe Yöresi nde ise arıcılık(çam balı üretimi) yaygın olarak yapılır. üyük kentler çevresinde (zmir-anisa- Denizli) kümes hayvancılığı, uğla, Aydın, zmir, anisa çevresinde arıcılık, kıyılarda balıkçılık yapılır. enteşe Yöresi nde kıl keçisi yetiştiriciliği gelişmiştir. Sanayisi ve ekonomisi çok gelişmiş bir bölgemizdir.ülkemizin en büyük sanayi bölgesi stanbul-adapazarı arasında bulunmaktadır. Ulaşımın ve ham madde temininin kolay olması ve pazarlama kolaylığı gibi sebeplerle sanayisi çok gelişmiştir. Sayfa:4
ADNLK: ürkiye de en fazla linyitin çıkarıldığı ve en kaliteli linyitlerin bulunduğu bölgemizidir. Linyit yatakları fazla olduğu için termik santrallerde fazladır. Yatağan(uğla), unçbilek(kütahya)soma(anisa) da termik santraller vardır. SANAY: Sanayi bakımından armara ölgesi nden sonra ikinci sırada yer alır.ölümler arasında gelişmişlik ve sanayi oranı bakımından farklılık vardır. Jeotermal nerji: Yerin derinliklerinden gelen sıcak buhar, gaz ve sudan elde edilen enerjidir. Denizli-Sarayönü ürkiye nin tek jeotermal enerji santralidir. 4. AKDNZ ÖLGSNN KONOK FAALYLR: Akdeniz iklimi sayesinde kışlar ılık geçer. Ancak iklimin etkisi, oros Dağları nın kıyıya paralel uzanması nedeniyle iç kesimlere ulaşmaz. arım, sanayi, ticaret ve turizm önemli yer tutar. ARI: Akdeniz bölgesinde tarım geniş yer tutar. konomisi daha çok tarıma dayalıdır. Çalışan nüfusun büyük bölümü tarımla uğraşır.ürkiye de tarımdan elde edilen gelirin en yüksek olduğu bölgedir. ölümde verimli tarım alanlarının oluşu ve iklim şartlarının uygunluğu yıl boyunca tarım faaliyetlerinin üretilmesini sağlamıştır. opraktan yılda iki veya üç defa ürün alınabilmektedir. Akdeniz ölgesi ndeki ekili alanların yaklaşık üçte ikisinde tahıl tarımı yapılır. ahıl ürünleri arasında buğday ve arpa önde gelir.ölgede sanayi bitkilerinin üretimi de önemli bir yere sahiptir. Sanayi bitkilerinden pamuk, bölgenin ana gelir kaynaklarından birisidir. R urfandacılık son yıllarda ulaşımın gelişmesine dayalı olarak çok ilerlemiştir. eyvecilikte ilk sırayı turunçgiller alır. ürkiye nin turunçgiller üretiminin önemli bir kısmı bu bölgemizde gerçekleştirilir.uz, ise bu bölgeye özgü bir meyvedir. HAYVANILIK: Akdeniz bölgesinde hayvancılık fazla gelişmemiştir. u nedenle ülke ekonomisine fazla katkı sağlamaz. Sığır, koyun ve keçi oroslar da yaylacılık yapanlar tarafından yetiştirilir.hayvanlardan en yaygın olanı kıl keçisidir. SANAY: Adana ölümü nde sanayi daha fazla gelişmiştir.adana ölümü nde dokuma, madeni eşya, tütün, gıda, kimya, suni gübre, plastik, tarım araçları, çimento, cam ve tuğla fabrikaları vardır. ersin önemli bir liman kentidir. u ilimizde, Ataş Petrol Rafinerisi bulunur. URZ: ölge turizmden elde edilen gelirler bakımından üçüncü sıradadır. urizm kıyı kesimlerinde özelikle de Antalya çevresinde önemli bir gelir kaynağıdır. Akdeniz ölgesi nde meyve ve sebze yetiştiriciliği de önemlidir. Sayfa :5 5. GÜNYDOU ANADOLU ÖLGSNN KONOK FAALYLR: ölgenin ana geçim kaynağı tarımdır. GAP(Güney Doğu Anadolu Projesi) ın tam anlamıyla uygulamaya girmesiyle tarım ürünlerinde de artış sağlanacaktır. Kırmızı mercimek, Antep fıstığı, kırmızı biber, ve karpuz bölgedeki önemli tarım ürünleridir.
Sulamanın sınırlı olduğu yerlerde buğday, arpa, kırmızı mercimek, tütün tarımı yapılırken sulamanın yeterli olduğu yerlerde pamuk yetiştirilir. arımı sınırlandıran en önemli sorun, kuraklık ve sulamanın etersizliğidir. amamlanmaya çalışılan GAP ile bu olumsuzluğun ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. HAYVANILIK: ölgede platolar ve bozkırlar çok görüldüğü için küçük baş hayvancılık(koyun, keçi) yaygın olarak yapılır. Keçi daha çok yüksek alanlarda yaygındır. anlı hayvan ticaretinin gelişmiş olduğu bölgede, hayvansal ürünler önemli bir gelir kaynağıdır. SANAY: ölgede Gaziantep dışında sanayi çok fazla gelişmemiştir.aşlıca sanayi kolları tarım ürünleri ve petrole dayalı olarak gelişmiştir.ürkiye de petrolün büyük bir bölümü bu bölgede çıkarılmaktadır.u üretim, ürkiye petrol tüketiminin yaklaşık %15 ini karşılar. atman daki Petrol rafinerisi, bölgenin de en önemli sanayi kuruluşudur. ölgede sınır ticareti yaygındır. URZ: ölge tarihsel geçmişli ve kalıntıları ile turizme hizmet etmektedir. Ancak yeterli tanıtım ve alt yapı olmadığından turizm yeterince gelişmemiştir. 6. DOU ANADOLU ÖLGSNN KONOK FAALYLR: ARI: ölgede tarım fazla gelişmemiştir. Çünkü; ölge, ülkemizin en dağlık ve en engebeli bölgesi olduğundan tarıma elverişli toprakları azdır. Yaz mevsimi kısa ve yaz sıcakları yetersizdir.bölgenin batısı ve güneyinde iklim daha yumuşaktır.ayrıca sulama imkanları daha fazladır. una rağmen bölgede sanayi pek gelişmediğinden halkın çoğunluğu geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. ölgede üretilen en önemli ürünler buğday ve arpadır. Yurdumuzda tarım ürünlerinin en geç olgunlaştığı bölgedir. Sıcaklık çok düşük olduğu için sebze üretimine en az elverişli bölgemizidir. HAYVANILIK: ölgede otlak ve meraların fazla olması, iklimsel ve yer yüzü koşullarından dolayı tarımsal faaliyetlerin yeterince yapılamamasından dolayı hayvancılık en önemli geçim kaynağı haline gelmiştir.hayvancılıkta geleneksel yöntemlerin kullanılması ürün miktarını düşürmektedir. rzurum-kars ölümü nde yaz yağışlarının fazla olmasıyla oluşan çayırlar büyükbaş hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır. ölgenin güneyindeki ovalarda ise küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. ölgede yapılan hayvancılığın ülke ekonomisinde önemli yeri vardır. Ayrıca arıcılık(bal üretimi) önemli geçim kaynaklarındandır. ADNLK: ürkiye de maden rezervinin(miktarının) en fazla olduğu bölgemizdir. Ancak bu madenler ulaşım zorluğu ve ekonomik nedenlerden dolayı yeterince işletilememektedir. Sayfa:6
SANAY: klim ve yer şekillerinin olumsuz etkilerinin görüldüğü bölgede, sanayi yeterince gelişmemiştir. Sanayi üretimi bakımından en geri kalmış bölgemizidir.ölgedeki sanayi kuruluşları daha çok tarım ve madenciliğe dayalıdır.ölgede şeker, dokuma, sigara, maden, yem, hayvansal ürünler, çimento sanayisi yer almaktadır. ölgede yer şekillerinin engebeli ve su kaynaklarının yeterli olması nedeniyle, su gücünden elektrik enerjisi elde edilir. Hidroelektrik üretimin en fazla olduğu bölgemizdir. u nedenle en fazla elektrik enerjisi üretilen bölgemizdir. ölge, ürkiye ekonomisine en fazla katkıyı elektrik enerjisi, hayvancılık ve madencilik alanında sağlamaktadır. URZ: ölgenin turizm etkinlikleri tarihi zenginlikler ve doğal güzellikler üzerine kurulmuştur. Ancak turizm potansiyeli olmasına karşın ulaşım, iklim şartları, büyük merkezlere uzak olması, tanıtım eksikliği gibi nedenlerle turizmin bölge ülke ekonomisine katkısı çok azdır. 7. Ç ANADOLU ÖLGSNN KONOK FAALYLR: ç Anadolu ölgesi nde karasal iklim hâkimdir. Kışlar çok soğuk ve kar yağışlı geçtiği için don olayı görülmektedir. klime uygun olarak daha çok tahıl ürünleri yetiştirilmektedir. R uğday, arpa, çavdar, şekerpancarı, patates, yeşil mercimek, nohut, ve elmanın en fazla yetiştirildiği bölgemizdir. Özellikle ülkemizde üretilen patates, nohut ve şeker pancarının büyük bir bölümü bu bölgeden karşılanır. HAYVANILIK: Arazi yapısı ve bitki örtüsü küçükbaş hayvancılığına daha uygundur. ölge toplam hayvan sayısının en fazla olduğu bölgemizdir. ç Anadolu ölgesi nde yağış azlığı nedeni ile gür otlaklara rastlanmaz. ozkır denilen bitki örtüsü hakimdir.u nedenle bölge küçükbaş hayvancılığın en fazla yapıldığı bölgemizdir. Özellikle koyun, kıl keçisi ve tiftik(ankara) keçisi beslenir. ADNLK: adenler açısından fazla zengin değildir. Lüle taştı(skişehir), krom, linyit (Ankara), kaya tuzu(nevşehir), civa(konya), bor mineralleri (skişehir) başlıca çıkarılan madenlerdir.uz Gölü nden önemli oranda tuz üretimi yapılmaktadır. ARI: ürkiye topraklarının %21 ini kaplar.arım alanları en geniş bölgemizidir.ülkemizin tahıl ambarı olarak adlandırılır.ürkiye ekonomisine en önemli katkısı tarım sektöründedir. Yer şekilleri ve iklim koşulları tahıl tarımını ön plana çıkarır.nadas ihtiyacı duyulur. Düzlüklerin geniş yer kaplaması makineli tarımı kolaylaştırıştır. arım iklim şartlarına bağlıdır.özellikle ilkbahar yağışlarının yetersizliği veya gecikmesi, tahıl üretiminde önemli dalgalanmalar oluşturur. Sayfa :7 SANAY: Sanayisi gelişme yolundadır. Sanayi kuruluşlarının, armara ve ge ölgesi nden sonra en fazla olduğu bölgemizidir. Sanayi kuruluşları Ankara, Kırıkkale, skişehir, Konya ve Kayseri de yoğunlaşmıştır. Petrol arıtma tesislerinden Orta Anadolu Petrol Rafinerisi Kırıkkale de kurulmuştur. URZ urizmin en fazla geliştiği dördüncü bölgemizdir. Çünkü bölge; doğa, tarih ve kültür değerleri açısından çok zengin bir bölgemizidir.
ARI A. AHILLAR: UDAY: Orta kuşakta yarı kurak iklim bölgelerinde yetişen ve ülkemizde en yaygın üretilen ürünüdür. lkbahar döneminde filizlenmek ve büyümek için yağış, yaz döneminde ise olgunlaşmak için kurak ve sıcak bir ortam ister. Kışların aşırı soğuk geçmediği yerlerde sonbaharda, Doğu Anadolu nun soğuk yerlerinde ilkbaharda ekilir. ürkiye de en fazla üretim ç Anadolu ölgesi nde yapılır.konya, Ankara ve Adana ise ilk üç sırayı paylaşır. Karadeniz kıyılarında yazların yağışlı geçmesinden, Doğu Anadolu nun yüksek yerlerinde ise yazların serin geçmesinden dolayı üretilemez. ARPA: ürkiye de buğdaydan sonra en çok üretilen tahıl ürünüdür.uğdaya göre, biraz daha soğuk ve kurak şartlarda ve nispeten mineral oranı az olan topraklarda yetişir. uğdaya göre, daha kısa sürede olgunlaşır, bu nedenle buğdayın yetişmediği rzurum-kars platolarında 200-2200 m yüksekliğe kadar yetişebilir. Üretim alanları genelde buğday ile paralellik gösterir.ülke üretiminin yarıya yakın kısmını iç Anadolu ölgesi karşılar. ÇAVDAR: ahıllar içerisinde soğuğa en dayanıklı olanıdır. u nedenle, buğday ve arpanın yetiştirilemediği serin ve yüksek yerlerde de yetiştirilebilir. Ülkemizde en çok, ç Anadolu ve Doğu Anadolu ölgeleri nde üretilir. YULAF: Yulaf, sıcak ve kurak şartlarda üretildiği gibi, serin bölgelerde de yetişebilir.daha çok bisküvi ve yem sanayinde kullanılır.ülkemizde daha çok ç Anadolu ve Doğu Anadolu ölgeleri nde üretilir. ISIR: Yaz döneminde yağış alan veya yaz döneminde sulama yapılan yerlerde yetiştirilir. n uygun iklim, yaz yağışlarının olduğu Karadeniz iklimidir. Ancak Karadeniz ölgesi nde ekonomik değeri yüksek olan çay ve fındık üretimi daha yaygın olduğu için mısır üretiminde, Akdeniz ölgesi ilk sırada yer alır. ısır bitkisi günümüzde; yemeklik mısır özü yağı, çerezlik ve hayvan yemi olarak kullanılır. ÇLK: Yetişme süresi boyunca yüksek nem (yağış) ve sıcaklık isteği vardır. ürkiye de üretim, genelde akarsu boylarında yaygındır. Orta Karadeniz ölümü nde Samsun, Çorum, Kastamonu dolaylarında, akarsu kenarlarında yetiştirilir. Sayfa:8
. AKLAGLLR RK: Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde sıcak ve kurak iklim ister. Her türlü toprak koşullarına dayanıklıdır. Ülkemizde kırmızı mercimek en fazla Güneydoğu Anadolu ölgesi nde(%95), yeşil mercimek ise ç Anadolu ölgesi nde (%75) üretilir. NOHU: Yarı kurak iklim şartlarında yetişebilen nohut, en fazla ç Anadolu, Akdeniz, ç ge ve Güneydoğu Anadolu ölgesi nde üretilir. aklagiller içerinde en fazla üretim miktarına sahiptir. ÜÜN: Yetişme döneminde nem ve yüksek sıcaklığa ihtiyacı olan bir bitkidir.kıraç(tuzlu) toprakları seven, yetişme döneminde nem ve yüksek sıcaklığa ihtiyacı olan bir bitkidir. Ülke üretiminin yaklaşık %56 sı ge ölgesi ndeki anisa, zmir, Denizli, uğla ve Uşak gibi illerde yapılır. ütün üretiminde ge ölgesi birinci sıradadır. Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde de yetiştirilir. FASULY: Yüksekliği 2000 metreyi aşmayan ve yaz döneminde sulanabilen tüm sahalarda yetiştirilir. n önemli yetişme alanları, kıyı bölgelerimizdeki ovalardır.ç bölgelerimizde ise, akarsu boylarındaki bahçelerde yetiştirilir.. SANAY KLR: ÇAY: Her mevsim bol yağışlı, ılıman iklim koşullarında tarımı yapılır. ürkiye deki çay üretiminin tamamını Karadeniz ölgesi karşılar. Doğu Karadeniz de Rize ve çevresi en önemli çay üretim merkezidir. Ülkemiz çay üretiminde dünyada beşinci sıradadır. Üretilen çayın önemli bir kısmı yurt dışına ihraç edilir. R PAUK: Pamuk yetiştirmek için; su geçiren toprak, yüksek sıcaklık, büyüme döneminde bol su, olgunlaşma ve hasat döneminde kuraklık gibi şartlar gerekir. Ülkemiz dünyada önde gelen pamuk üreticilerindendir. Yurdumuzda en çok pamuk üretimi; Kıyı ge ovalarında, Çukurova, Hatay, Kahramanmaraş ovalarında üretilir. GAP ile birlikte pamuk tarımı Güneydoğu Anadolu ölgesi nde hızla gelişmektedir. Pamuk ülkemizde tekstil, yağ ve yem sanayisinin önemli bir ham maddesidir. Sayfa :9
ŞKR PANARI: Ülkemizde şekerpancarı üretimi, 1926 yılında Uşak ve Alpullu şeker fabrikalarının yapılmasıyla başlamıştır. Şekerpancarının fazla sıcaklık isteği yoktur. Ancak, yetişme ve ürün verme döneminde tabandan sulanması gerekir. Üretimi en fazla ç Anadolu ölgesi nde yapılır. Daha sonra Orta Karadeniz, armara, Doğu Anadolu ve ç ge ölgeleri nde üretilir. HAŞHAŞ: Uyuşturucu yapımında kullanılmasından dolayı, devletin denetimi altında, sınırlı alanlarda ve az miktarlarda yetiştirilen bir bitkidir. Ülkemizde üretim, ç ge deki Afyon, Uşak, Kütahya, Denizli illerinde üretilir. KN- KNVR: ropikal(sıcak) bölgelerin bitkisi olan ketenkenevirin liflerinden keten kumaşı ve kot bezi yapılır. Ayrıca kenevir tohumundan, yağ çıkarımında faydalanılır. Keten- kenevirden uyuşturucuda yapıldığından üretiminde devletin kontrolü vardır. Keten kenevir üretimi daha çok, batı Karadeniz deki Kastamonu, Sinop ve Zonguldak çevresinde tarımı yapılır. Ülkemizde keten- kenevir üretiminin yaklaşık %80 i Karadeniz ölgesi nden karşılanır. D. YA KLR AYÇÇ: Ayçiçeği, halk arasında günebakan, gündöndü ve gün çiçeği olarak da bilinir. Ilıman iklim ve yağışlı bir ortam ister. Yurdumuzda en fazla armara ölgesi nde yetiştirilir.yurdumuzda en çok ayçiçeği: armara ölgesi Karadeniz ölgesi ç Anadolu ölgesi nde yetişir. Kenevir Yemeklik sıvı yağ, sabun ve yağlı boya yapımında kullanılır. itkisel yemeklik yağlarımızın yaklaşık yarısı ayçiçeğinden karşılanır. Ayrıca yağı çıkarıldıktan sonra kalan küspesi de hayvan yemi olarak kullanılır. Ayçiçeği tohumları ülkemizde yaygın bir şekilde çerez olarak tüketilmektedir. Keten Sayfa:10 ZYN: Akdeniz iklimin doğal bitkilerindendir. Soğuğa karşı hassas olduğundan, kışları ılık geçtiği ve don olaylarının görülmediği yerlerde tarımı yapılır.akdeniz ikliminin hakim olduğu tüm bölgelerde yetiştirilir.
Zeytin üretiminde ge ölgesi birinci sıradadır. Diğer çok üretimi yapılan bölgemiz ise armara ölgesi dir.akdeniz iklimi etkisi altındaki Güney armara kıyılarında da yetiştirilir.özellikle Gemlik zeytinleri ülkemizde en kaliteli sofralık zeytinlerini oluşturur. SOYA FASULYS: Yağı insan beslenmesinde, unu ise yem olarak kullanılan soya, en çok Akdeniz ölgesi nde yetiştirilir. Yetiştirme devresi kısa olduğundan ikinci ürün olarak elde edilir. SUSA: Ilıman iklim bölgelerinde tarımı yapılmaktadır. ürkiye de armara, ge, Akdeniz; Güneydoğu Anadolu ölgeleri gibi sıcak yerlerde yetiştirilir. YR FISII: eyveleri toprak içinde olgunlaşır. Sıcak ve nemli iklim şartlarında tarımı yapılır. Ülkemizde en çok Akdeniz ölgesi nde yetiştirilir. R Daha çok ge, Akdeniz, ve armara bölgelerinde üretilen yem bitkileri fabrikalarda işlenerek kullanıma hazır hale getirilir. F. SZLK ürkiye de hemen hemen her türlü sebze yetiştirilmektedir. Sebze tarımı, tahıllardan farklı olarak sulama isteyen ve yoğun emek harcanarak üretilen ürünlerdir. Ayrıca kışın seracılık sayesinde üretimi kesintiye uğramaz. Sebze üretiminde ilk sırayı Akdeniz ölgesi alır. urfanda sebzecilik ise; bir mevsim başı üretim faaliyetidir. azı sebze ve meyvelerin, açık hava koşullarında erkenden yetiştirilip pazarlanması esasına dayanır. KARPUZ: Karpuz yüksek sıcaklık isteyen bir tarım ürünüdür.diyarbakır, karpuzuyla ünlü bir ilimizdir. Karpuz daha çok Diyarbakır ve Adana çevresinde üretilir. G. YVLK: FINDIK: Kış sıcaklığının 5-6 0, yaz sıcaklığının da 20-25 0 olduğu ve yıllık1000-1500 mm yağış alan, ılıman ve serin iklim bölgelerinde yetişir. Don olayı ve yaz kuraklığı verimi düşürür. Ülkemizde fındık tarımı, Karadeniz kıyılarında yaygındır. Özellikle Ordu, Giresun ve rabzon illeri üretimin yarısından çoğunu sağlamaktadır.daha sonra, olu ve Zonguldak illeri gelir. Karadeniz bölgesi toplam fındık üretiminin %83 ünü karşılar. ürkiye dünya fındık üretim ve ticaretinin yaklaşık %70-75 ini karşılamaktadır. Son yıllarda fındık yağı üretimi de artmaktadır.. Y KLR: Yonca, yulaf, fiği, burçak ve korunga gibi bitkilere yem bitkileri adı verilir. ürkiye de ahır hayvancılığının gelişmesi ve et üretiminin artmasında yem bitkilerinin ayrı bir önemi vardır. Sayfa:11
NR: Kışların ılık, yazların sıcak geçtiği iklimlerde yetiştirilebilir. Ülkemizde incir en çok ge ölgesi nde (özellikle Aydın da) yetiştirilir. Akdeniz kıyılarında, Güneydoğu Anadolu ve Güney armara da üretilir. Dünya incir üretiminde %75 lik payı ile birinci sıradadır. su isteyen bir bitkidir. Akdeniz bölgesi ürkiye turunç üretiminde ilk sırada yer alır.ge ölgesi ise ikinci sırada yer alır.güney ge kıyılarında, Güney armara kıyılarında, Doğu Karadeniz kıyılarında yetiştirilir. ÜZÜ: Kışın -40 derce sıcaklığa dayanır. Yazın sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı bir bitki olduğundan ülkemizde hemen hemen her bölgede yetiştirilir. Yurdumuzda en çok ge ölgesi nde yetiştirilir. Özellikle ge ölgesi nde anisa, zmir, Denizli yörelerinde üretilen çekirdeksiz üzüm kurutularak önemli bir kısmı ihraç edilir. Güneydoğu Anadolu, ç Anadolu, armara ve Akdeniz bölgelerinde de yetiştirilir. LA: ürkiye de üzümle birlikte en çok yetiştirilen bir meyvedir. Çiçek açama döneminde düşük sıcaklıklardan etkilenir. Diğer dönemlerde -35 0 ye kadar dayanabilir.az kireçli ve derin topraklarda yüksek verim sağlanır. lma üretimi, ç Anadolu daki Niğde, Nevşehir, Konya çevresinde, Orta Karadeniz de Amasya ve çevresinde, Akdeniz de Isparta, Antalya ve urdur çevresinde yaygındır. UZ: Yetişmesi için yüksek sıcaklık ve bol nem gereklidir. Düşük sıcaklıklarda yetişmez ve don olayına karşı hassas bir üründür. Alanya ve Anamur çevresinde yetiştirilir. ürkiye de yetiştirilen muzun tamamı Akdeniz ölgesi nden karşılanır. URUNÇGLLR: Narenciye adı da verilen bu ürünler portakal, mandalina, limon, greyfurt ve turunçtan oluşur. Soğuğa karşı çok hassastırlar. Kışın, sıcaklığın sıfır derecenin altına düşmediği bölgelerde yetişebilir. Ayrıca yüksek sıcaklık ve bol Sayfa:12 ANP FISII: ürkiye üretiminin %95 i ile Güneydoğu Anadolu ölgesi ilk sırada yer alır. Dünya da ise ikinci sıradadır. Daha çok Gaziantep ve Şanlıurfa çevrelerinde yetiştirilir. KAYISI: Ülkemizde karasal iklim bölgelerinin alçak yörelerinde yetiştirilmektedir. Kayısı üretim en fazla alatya, lazığ, Konya, Ankara ve zmir illerinde yapılır.
KONO V NSAN FAKÖRÜ (SLKLR) Ülkemizde ekonomik faaliyetlerin çeşitli olması ve insan ihtiyaçlarının çeşitliliği birbirinden farklı pek çok mesleğin ortaya çıkmasını sağlamıştır. rehber, postacı,kameraman, bilgisayar mühendisi, kasap, makinist, manav, dalgıç, teknisyen gibi. Yetiştirilen ürünleri değerlendirip yeni üretim alanları oluşturan kişilere girişimci adı verilir. Anadolu toprakları dünyanın en eski yerleşim alanlarındandır.verimli topraklar ve uygun iklim koşulları ülkemizde tarımın gelişmesini sağlamıştır.öylece çiftçilik Anadolu da ilk gelişen mesleklerden olmuştur. Kırsal kesimlerde daha çok tarımla ilgili meslek grupları gelişmiştir. Çiftçiler, ziraat teknisyenleri, ziraat mühendisleri, veterinerler, tarım işçileri tarım alanında çalışan başlıca meslek gruplarını oluşturur. Halı ve kilim dokumacılığı, bakır işlemeciliği, topraktan kap kacak yapımı da ilk meslekleri arasındadır. üyük yerleşim merkezlerinde ise daha çok, kalabalık nüfusun ihtiyaçlarını karşılayacak meslek grupları vardır.öğretmen, polis, avukat, doktor, hemşire, hâkim, savcı, memur, bankacı, eczacı vb. görevleri yürüten kişiler ham madde işleyerek üretim yapmazlar. u meslek grupları hizmet üreterek geçimlerini sağlarlar. Günümüzde hizmet üreten bir çok meslek gruplarını söyleyebiliriz.unlardan bazıları şunlardır:aşçı, garson, taksi şoförü, kuaför, pilot, R Girişimci insanlar var olan ürünleri değerlendirmek için yeni iş alanları açar. Yeni mesleklerin ortaya çıkmasında etkili olurlar. konomik faaliyetler; üretim, dağıtım ve tüketim aşamalarından oluşur. u aşamaların hiçbiri, insan emeği olmadan gerçekleşemez. nsanların geçinip ihtiyaçlarını karşılamaları için çeşitli meslekler oluşmuştur. nsanların bir kısmı çalışanları oluştururken diğer bir kısmı da işverenleri oluşturur. şverenlere de girişim de denir. Ham maddelerin işlenip ürüne dönüşmesi için bir fabrikayı ise girişimciler tarım yaparak, para harcayarak kurar. Üretim yapabilmesi için üç temel ögenin bulunması gereklidir. Sermaye Üretimin üç temel ögesi: Üretim nsan Gücü Ham adde Girişimcilik, bir işi en başından başlayarak en üst seviyeye taşımaktır. u süreçte girişimcilerin doğru adımları atması gerekir. u adımları sıralarsak; 1. Ne üreteceğine karar verme 2. Üretim yerine karar verme 3. Hazırlıklarını tamamlama 4. Üretime geçme Sayfa:13