İşletmelerde Karbon Yönetimi ve Gönüllü Karbon Piyasaları Yunus ARIKAN REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Yöneticisi ÇET 07, 7.6.2007
Bölgesel Çevre Merkezi - REC ( ) Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş olan REC, çevreyle ilgili sorunların çözümüne yardımcı olma amacını taşımaktadır ( ) Orta ve Doğu Avrupa da 1990, Türkiye de ise 2004 yılından bu yana aktif REC Video Click!
REC Türkiye Stratejik Çalışma Alanları AB Katılım Süreci Destek Faaliyetleri Sivil Toplum Geliştirme Faaliyetleri Sürdürülebilir İşletmeler İklim Değişikliği Çevre Eğitimi Biyoçeşitlilik ve Doğa Koruma Bilgiye Erişim
REC Türkiye Eğitim, Öğretim ve Kamuoyu Bilinçlendirme alanında Ulusal Odak Noktası Görev Kapsamı: Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 6. Madde Görev Çerçevesi: 2002 yılında kabul edilen Yeni Delhi Çalışma Programı 2005 yılı Mayıs ayında REC Türkiye nin başvurusu ve Çevre ve Orman Bakanlığı nın yetkilendirme kararı; - yeterli sayıda uzman personeli, -eğitim ve kapasite geliştirme alanlarındaki engin birikimi, - uluslararası müzakereleri izleme altyapısı ve - ulusal ve uluslararası işbirliklerinin kurgulanmasındaki kapasitesi
REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Portföyü Türkiye de İklim Değişikliği Politikalarının Tanıtılması Çevre ve Orman Bakanlığı ve Exergia (Yunanistan) işbirliğinde, İtalyan Çevre Bakanlığı nın katkılarıyla, LIFE05/TCY/TR/000164 İklim Değişikliği Alanında Hükümet ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Kapasitelerin Geliştirilmesi, EfE/18/05 SıfırKarbonKenti Kampanyası kapsamında KuzeyGüneyDoğuBatı Fotoğraf Sergisi ve Cafe Scientifique Video Konferansları Türkiye organizasyonu Renewable Energy and Energy Efficiency Partnership Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ortaklığı (REEEP) Türkiye eşgüdümü Partnership for Clean Fuels and Vehicles Temiz Yakıtlar ve Taşıtlar Ortaklığı (PCFV) Türkiye eşgüdümü Türkiye de İklim Değişikliği Kamuoyu Bilinçlendirmesi Kampanyası
BMİDÇS/KP ve Türkiye BMİDÇS Listesi İlgili KP Maddeleri KP Listesi Kritik KP ye Taraf Ülkeler Kritik KP Dışı Ülkeler Ek-II Ek-I Madde 3.9 EK-B Ek-B Dışı Beyaz Rusya (10/CMP2 kararı yürürlüğe girene kadar) ABD Avustralya Türkiye EK-I Dışı Madde 9 Ek-B - Dışı Kıbrı (GKRY) (2004 itibarı ile AB Üyesi) Malta (2004 itibarı ile AB Üyesi) G.Kore (1996 dan bu yana OECD Üyesi) Meksika (1994 dan bu yana OECD Üyesi) Arjantin (1998-COP4 te gönüllü hedefler almak istedi) Kazakistan (KP de EK-I gibi olmak istiyor) Türkiye (26/CP/ nuamaralı karar uyarınca) KP Ek-B Listesinde yer almayan tek BMİDÇS Ek-I Ülkesidir. Bu nedenle, Türkiye nin, 2012 ye kadar 1990 yılına göre sayısallaştırılmış salım azaltım ya da sınırlama hedefi bulunmamaktadır.
KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİK DÜZENEKLERİ EK-I (EK-B) ÜLKELERİ ARASINDA EK-I (EK-B) DIŞI ÜLKELERLE BERABER DÜZENEK TÜRÜ ORTAK YÜRÜTME (JI) ERU 6. Madde SALIM TİCARETİ (ET)- AAU 17. Madde TEMİZ KALKINMA DÜZENEĞİ (CDM)-CER 12. Madde 2008-2012 Dönemi için; Karbon Alıcısı Ülkeler: AB-15, Kanada, Japonya Karbon Satıcısı Ülkeler: Gelişmekte olan Ülkeler (AB-10 dahil)
Türkiye de; -Kamu: 2007 yılında Sera Gazı Envanteri ve 1. Ulusal Bildirim Raporu Hazırlandı - TBMM: 1 Mart 2007 de Küresel Isınma Araştırma Komisyonu oluşturuldu ve taslak rapor hazırlandı. (En önemli öneri: Kyoto Protokolü müzakarelerine bir an önce başlansın) - Üniversite: Kamu Ar-GE, FP6, FP7 Projeleri - Çevre STKları: www.kyotoyuimzala.com, 28 Nisan 2007 Kadıköy, 7 Temmuz Live Earth - Özel Sektör:???
Türkiye için Kyoto Protokolü nde TÜNELİN UCUNDAKİ IŞIK Türkiye; mevcut konumda, Ek-B Dışı konumunu koruyarak, 2012 öncesinde herhangi bir yükümlülük almadan Kyoto Protokolü ne KATILABİLİR. 2012 ye kadarki süreçte ise özel sektör açısından en geçerli süreç GÖNÜLLÜ KARBON PİYASALARININ, KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ÇERÇEVESİNDE kurgulanmasıdır. Çünkü, Türkiye Kyoto Protokolü ne katılsa da katılmasa da bu süreci kendi inisiyatifiyle kurgulayabilir.
Türkiye de gönüllü karbon piyasası sürecinin önünün açılabilmesi için; - Öncelikle tüm sektörlerde ve firmalarda karbon ayakizi hesaplamalarının gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. (ISO14064) - Tüm firmaların, karbon yönetimi ilkelerini, hem çevre yönetiminin bir parçası hem de işletme verimliliği ve rekbetinin arttırılmasının bir aracı olarak uygulamaya sokması desteklenmelidir. - Büyük holdingler ve yabancı ortaklı firmalar başta olmak üzere, uygun nitelikteki firmaların karbon dostu nitelik kazanması için karbon tasarrufu yaratan projelere destek olmaları konusunda bilinçlendirme, kapasite geliştirme ve finansman alanlarında gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Türkiye de gönüllü karbon piyasalarının genişlemesi; - Çevre yönetimine yepyeni bir açılım getirerek, sürdürülebilir kalkınmanın daha etkin uygulanmasının önünü açacak, -işletmelerde enerji ve hammadde tasarrufunu sağlayarak rekabet ve verimliliği güçlendirecek, - özellikle yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, atık yönetimi gibi konularda kurumsal sosyal sorumluluk projelerinin daha da genişlemesini sağlayacak, - Kyoto Protokolü nün 2012 sonrasındaki dönemindeki Esneklik Düzenekleri (JI/CDM) Projelerinde evsahibi olarak yer alabilmesi için teknik altyapının oluşturulmasına katkı sağlayabilecektir.
AKILDA TUTULMASI GEREKEN KONULAR Yatırımcı/İşletmecilerle Danışman Doğrulama Broker Firmalar Arasındaki İlişkiler Ticareti yapılan karbon tasarruflarının 2012 Sonrasındaki ülke kotası kapsamındaki durumu Sürecin yaygınlaştırılması Süreçte kamunun rolü Süreçte çevre STKlarının rolü Türk firmalarının bu sürece karbon alıcısı olarak girişi
Teşekkürler /iklim.htm yunus.arikan@rec.org.tr www.iklimlerdegisiyor.info www.abcevreodulleri.info
KYOTO PROTOKOLÜ ESNEKLİK DÜZENEKLERİ -KATILIM KOŞULLARI Kyoto Protokolü ne Taraf olmak. Protokol ün Ek-B Listesinde ve ilgili 3.7 ve 3.8 numaralı maddelerinde belirtildiği şekilde, kendilerine tahsis edilen salım değerini eşdeğer-co2 birimi üzerinden hesaplamış olmak. Uusal sınırları kapsamında sera gazlarının salımlarını ve uzaklaştırılmalarını tahminine yönelik ulusal bir sistemin kurulmuş olması. Esneklik Düzenekleri kapsamındaki projeler sonucunda ortaya çıkacak çeşitli salım değerlerinin belirlenmesini ve değişimini kayıt altına alacak ve izleyecek bir ulusal kayıt sisteminin kurulmuş olması ve bu bilgilerin her yıl düzenli olarak Sekretarya ya iletilmesi. Sera gazlarının salımları ve uzaklaştırılmaları ile ilgili verilerin her yıl düzenli olarak Sekretarya ya bildirilmesi. 1990-2005 Yılları arasında kaydedilen gelişmeleri özetleyen Gösterilebilir İlerleme Raporu nun 2006 yılında Sekretarya ya sunulması. Ek-B de yer alan salım değerlerinin hesaplanmasına dair İlk Rapor un 2006 yılında Sekretarya ya sunulması
Yıllık Salım Ton CO 2 /yıl GELENEKSEL SALIM AZALTIM SÜRECİ 100.000 95.000 CO 2 İndirim Hedefi= 5.000 ton CO 2 İndirim Hedefi= 5.000 ton Firma A Birim CO 2 İndirim Maliyeti = 5/ton Toplam CO 2 İndirim Miktarı = 5.000 ton Toplam CO 2 İndirim Maliyeti = 25.000 Firma B Birim CO 2 İndirim Maliyeti = 15/ton Toplam CO 2 İndirim Miktarı = 5.000 ton Toplam CO 2 İndirim Maliyeti = 75.000 Toplam CO 2 İndirimi = 10.000 ton Firma A Maliyeti = - 25.000 Firma B Maliyeti = - 75.000
Yıllık Salım Ton CO 2 /yıl SALIM TİCARETİ (ST) İLE SALIM AZALTIMI 100.000 95.000 90.000 ST Tahsisi= 5.000 ton Satılacak CO 2 = 5.000 ton ST Tahsisi= 5.000 ton Alınacak CO 2 = 5.000 ton KP Dönem Hedefi Sonu Değeri KP Hedefi Dönem Sonu Değeri Firma A Toplam CO 2 İndirim Miktarı = 10.000 ton Satılacak CO 2 Miktarı = 5.000 ton Birim CO2 İndirim Maliyeti = 5/ton Firma B Toplam CO 2 İndirim Miktarı = 0 Alınacak CO 2 Miktarı = 5.000 ton Ticarete Dahil Edilen CO 2 Miktarı = 5.000 ton Birim CO 2 Ticaret Bedeli = 10/ton Firma A Salım Azaltım Maliyeti = 50,000-50,000 = 0 Firma B Salım Azaltım Maliyeti = - 50,000