SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KULLANILAN ÖĞRENME STRATEJİLERİ VE BAŞARI GÜDÜSÜ ARASINDAKİ İLİŞKİLER

SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KULLANILAN ÖĞRENME STRATEJİLERİ VE BAŞARI GÜDÜSÜ ARASINDAKİ İLİŞKİLER Neşe ÖZKAL nese.ozkal@deu.edu.tr Duygu ÇETİNGÖZ duygu.cetingoz@deu.edu.tr Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü İzmir / TÜRKİYE ÖZET Bu araştırmada ilköğretim öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersini öğrenirken kullandıkları öğrenme stratejilerinin ve Sosyal Bilgiler dersine yönelik başarı güdülerinin sınıf düzeyi ve cinsiyetlerine göre anlamlı farklılıklar gösterip göstermediği ve öğrencilerin güdü düzeyleri ile kullandıkları öğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu araştırmaya Türkiye nin büyük şehirlerinden İzmir ilinde yer alan 5 ilköğretim okulunun I. ve II. kademesinde öğrenim gören ( I. kademe, II. Kademe) 555 öğrenci ( kız, erkek) katılmıştır. Araştırma verileri öğrencilere uygulanan Sosyal Bilgilere İlişkin Öğrenme Stratejileri Ölçeği ve Başarı Güdüsü Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma sonunda başarı güdüsü yüksek olan öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersinde daha fazla öğrenme stratejileri kullandıkları saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Güdü, Öğrenme Stratejileri, Sosyal Bilgiler. THE RELATIONSHIP BETWEEN THE LEARNING STRATEGIES EMPLOYED IN THE SOCIAL STUDIES COURSE AND ACHIEVEMENT MOTIVATION ABSTRACT This research aims at examining whether the learning strategies employed by the primary school students in social studies lessons and their achievement motivation towards the social studies course vary significantly in terms of their grade levels and genders and the relationship between their motivation levels and learning strategies. 555 students ( from 1st-5th grades and from 6th-8th grades, of whom are girls and are boys) from five primary schools in İzmir, one of the most populated cities of Turkey, have participated in research. The data were collected through The Scale for Achievement Motivation. The research has discerned that the students whose achievement motivation is high use more learning strategies. Key Words: Motivation, learning strategies, Social Studies. GİRİŞ Eğitimciler genel olarak tüm öğrencilerin öğrenebileceğine inanırlar. An-cak her öğrencinin öğrenme özellikleri ve öğrenme istekleri birbirinden farklı-dır. Güdü önemli bir öğrenci özelliğidir. Güdüsel süreçler bir amacın seçimini, tamamlanmasını ya da bir amacı başarmak için çabalamayı içerir. Başarılı bir öğrenci olmak için güdülü olmak gereklidir (Sankaran ve Bui, 2002). Ancak öğrenme stratejisi kullanmayı bilmeyen öğrenciler akademik iş üzerinde çok zaman harcasalar bile başarılı olamazlar ve başarısızlık nedenlerini yeteneğe yüklerler (Meltzer ve ark., 2001). McCombs ve Marzona da öğrencilerin uygun ve etkili öğrenme stratejileri kullanmazlarsa başarıya ulaşmalarının kesin olamayacağını belirtmektedirler (Tuckman, 1996). Özellikle bilişsel öğrenme kuramlarının da etkisiyle öğrenme içsel, bilişsel bir süreç olarak görülmekte ve öğrenenin öğrenme sorumluluğunu kendisinin taşıması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu noktada öğrenenlerin, öğre-nirken izlediği yollar, taktikler (Açıkgöz, 2003) olarak tanımlanan öğrenme

stratejilerinin öğrenmede etkili olan önemli bir öğrenci özelliği olduğu görül-mektedir. Etkili bir öğrenme stratejisi kullanımı öğrencinin aktif bilgi işleme sürecinde bilgileri süzmesinde yardımcı olacaktır. Yani öğrenme stratejileri bilgiyi yapılandırmak için gereklidir. Öğrenme stratejileri, öğrencilere öğretim materyalinden gerekli bilgileri öğrenmeleri, uzun dönem belleklerinde anlaşıla-bilir bir biçimde saklamaları ve gerek duyduklarında hatırlamalarını sağlaya-caktır (Tuckman, 1996). Pitrich ve Schrauban da bir edimin niteliğini öğrencinin güdü düzeyleri-nin etkilediğini, aynı zamanda güdü düzeyinin de çeşitli öğrenme stratejilerini uygulamada kendini belli eden etkinlikleri etkilediğini belirtmiştir (Tuckman, 1996). Güdü edimin kalitesini arttıran aracı değişkenlerdendir ve öğrenme stra-tejileri gibi başka aracı değişkenleri etkilemektedir. Barkowski, Carr ve Presley benlik saygısı düşük olan, başarı-başarısızlık nedenlerini çabaya yüklemeyen çocuk ve yetişkinlerin yapabildikleri halde öğrenme stratejilerini kullanmadık-larını saptamışlardır (Açıkgöz, 2003). Araştırmalar güdünün öğrenme stratejilerinin kullanımı etkileyen önemli bir öğrenci özelliği olduğuna ilişkin kanıtlar sunmaktadır. Warr ve Dowing in (2000) öğrenme stratejileri, başarı, güdü, benlik algısı ve kaygı arasındaki iliş-kileri incelediği araştırmasında bulgular öğrencilerin kullandıkları öğrenme stratejilerinin, güdü düzeylerine, kaygılarına ve benlik algılarına göre değişti-ğini göstermiştir. Ho (1998) güdülü öğrencilerin İngilizce başarılarının daha iyi olduğunu ve daha fazla etkili öğrenme stratejisi kullandıklarını belirtmektedir. Sankaran ve Bui (2002) öğrenme stratejileri ve güdünün edim üzerindeki etkilerini Web tabanlı öğretimde araştırmıştır. Bu çalışmada ulaşılan bulgular derin ya da yüzeysel öğrenme stratejisi kullanımının olumlu edime yol açtığını, fakat yönlendirilmemiş strateji kullanımının edimi negatif olarak etkilediğini ortaya koymuştur. Ayrıca yüksek güdü derin öğrenme stratejilerinin kullanımıy-la ilgili bulunurken, düşük güdü yönlendirilmemiş stratejilerle ilgili olarak bulunmuştur. Rao ve Moely (2000) bilişsel ve güdüsel değişkenlerle matematik başarısı arasındaki ilişkiyi incelediği araştırmada, güdü düzeyi ile strateji kullanımı ara-sında anlamlı bir ilişkinin olduğunu saptamışlardır. Ames ve Archer Yetenekli ortaokul ve lise öğrencilerinden sınıflarını öğrenme amaçlı algılayanların edim amaçlı algılayanlara göre daha fazla öğrenme stratejisi kullandıklarını saptamış-lardır. Öğrenme amaçlı bireyler daha etkili öğrenme stratejileri kullandıkları, uğraştırıcı çalışmaları tercih ettikleri belirlenmiştir (Açıkgöz, 2003). Pitrich ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada akademik davranışlar, güdüsel inançlar ve üst düzey bilişsel stratejiler birbirleri ile ilişkili olarak bulunmuştur (Rao ve Moely 2000). Wolters (1999) üniversite öğrencilerinde güdüsel düzen-leme stratejileri, bilişsel ve bilişötesi strateji kullanımı, çaba ve edim arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Araştırma sonunda öğrencilerin güdüsel düzenlemeleri ile üst düzey bilişsel stratejileri arasında güçlü bir ilişki bulunmuştur. Tüm bu araştırma sonuçları öğrencilerin öğrenme stratejisi kullanımlarının güdü düzeylerini etkilediğini ortaya koymaktadır. Başarı güdüsünün oluşmasında çocuğun yaşadığı başarı ve başarısızlık-ların önemli bir etkisi vardır. Başarının zevkini tatmış öğrenenlerin başarı güdüleri de yüksek olacaktır. Başarı güdüsü yüksek öğrenciler zor ve uğraştırıcı soruları, alıştırmaları yapmak isterler. Bu çalışmaları yaparken öğrenciler öğrenme stratejileri kullandıklarında ve çaba harcadıklarında bilgiyi daha derin işlemiş olurlar. Öğrenciler öğrenme stratejilerini kullanarak yüksek başarı ihti-yaçlarını giderirler ve öğrenme stratejisi kullanımının etkili bir yol olduğuna ilişkin inançları artar. Bu öğrencileri yeni öğrenme stratejileri kullanmaya yön-lendirir Öğrenme stratejileri akademik başarının yanı sıra güdü gibi duyuşsal öğrenme ürünlerini de olumlu olarak etkilemektedir (Daley, 1998, Wittrock, 6). Buraya kadar yer alan açıklamalardan güdünün ve öğrenme stratejileri-nin öğrenmeyi olumlu olarak etkileyen ve birbirlerinden karşılıklı olarak etkile-nen önemli öğrenci özellikleri olduğu sonucunu çıkarabiliriz.

Türkiye örnekleminde alanyazınla karşılaştırıldığında strateji kullanımı ve bunu etkileyen araştırma bulgularının azlığı dikkati çekmektedir. Bu nedenle bu araştırmada ilköğretim öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersini öğrenirken kullandıkları öğrenme stratejilerinin ve Sosyal Bilgiler dersine yönelik başarı güdülerinin sınıf düzeyi ve cinsiyetlerine göre anlamlı farklılıklar gösterip gös-termediği ve öğrencilerin güdü düzeyleri ile kullandıkları öğrenme stratejileri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. YÖNTEM Katılımcılar Bu araştırmaya İzmir ilinde yer alan 5 ilköğretim okulunun I. (4. ve 5. sınıf) ve II. kademesinde (7. ve 8. sınıf) öğrenim gören ( I. kademe, II. Kademe) 555 öğrenci ( kız, erkek) katılmıştır. Katılımcıların yaşları 10-14 arasında değişmektedir. Veri Toplama Araçları Araştırma verileri öğrencilere uygulanan Sosyal Bilgilere İlişkin Öğren-me Stratejileri Ölçeği ve Başarı Güdüsü Ölçeği ile toplanmıştır. Sosyal Bilgilere İlişkin Öğrenme Stratejileri Ölçeği Bu ölçeğin geliştirilmesi için öncelikle ilgili alanyazın taraması yapılmış-tır. Ölçek maddelerine temel oluşturmak üzere ilköğretim okullarına devam etmekte olan 106 öğrenciye Sosyal Bilgiler dersine nasıl çalışıyorsunuz? şek-linde bir soru yöneltilerek birer kompozisyon yazmaları sağlanmıştır. Bu kom-pozisyonlardan ortaya çıkan maddelerin yardımıyla ve Açıkgöz ün (1996) üni-versite öğrencilerine yönelik geliştirmiş olduğu Öğrenme Stratejileri Ölçeği maddelerinden de yararlanılarak deneme formu oluşturulmuştur. Bu formla ilgili olarak Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri bölümünde çalışmakta olan 7 öğretim elamanının görüş ve önerileri alınmış, gerekli düzenlemeler ya-pıldıktan sonra ölçeğin son şekli verilmiştir. Ölçeğin Faktöriyel Geçerliliği için örneklem grubunun ölçeğe verdikleri yanıtlar üzerinde uygulanan Faktör Çözümlemesi sonuçları kullanılmıştır. Buna göre Faktör Yükü 0.40 ın üstünde olan maddeler seçilmiştir. Yalnızca seçilen 41 madde üzerinde tekrar Faktör Çözümlemesi uygulanmış ve ölçeğin işleme, tanıma ve seçme, ezberleme, çalış-mayı yönetme olarak 4 faktörde toplandığı saptanmıştır. Ölçeğin Alpha Güve-nirlik Katsayısı 0.92 olarak bulunmuştur. Faktörlerin oluşturduğu alt ölçekler, tanımları, örnek maddeler ve güvenirlik katsayıları Çizelge 1 de verilmiştir. Çizelge 1. Sosyal Bilgiler Öğrenme Stratejileri Ölçeği Alt Ölçeklerinin Tanımları, Örnek Madde ve Cronbach Alpha Güvenirlik Katsayıları Alt Ölçekler Tanım Örnek Madde Tanıma ve seçme Ezberleme Çalışmayı Yönetme Öğrencinin yeni bilgileri işlemeye çalışması Öğrencinin önemli bilgileri tanımaya ve seçmeye çalışması Öğrencinin öğrenilen materyali aynen ezberlemeye çalışması Öğrencinin çalışmasını kendi kendine düzenlemesi Konudan çıkardığım soruları yanıtlarım Güvenirlik Katsayısı 0,89 Kitabın kenarına not alırım 0,78 Konuları tekrar tekrar okurum 0,64 Kendi kendime anlatırım 0,63

Başarı Güdüsü Ölçeği Araştırmada Açıkgöz ve Ellez in (1999) ilköğretim öğrencileri için geliştirilmiş olan Başarı Güdüsü Ölçeği (BGÖ) kullanılmıştır.5 li likert tipi 23 maddeden oluşan bu ölçek ilköğretim 1. ve öğrencilerine uygu-lanmış ve ölçeğin faktöriyel geçerliliği tekrar hesaplanmıştır. Yapılan çözümle-meler sonucunda Faktör Yükü 0.40 ın üstünde olan maddeler seçilmiştir. Yalnızca seçilen 20 madde üzerinde tekrar Faktör Çözümlemesi uygulanmış ve ölçeğin 2 faktörde toplandığı saptanmıştır. Ölçeğin Alpha Güvenirlik Katsayısı 0.80 olarak bulunmuştur. Çizelge 2. Başarı Güdüsü Ölçeği Alt Ölçeklerinin Tanımları, Örnek Madde ve Cronbach Alpha Güvenirlik Katsayıları Alt Ölçekler Çalışma İsteği Tanım Çalışmaktan zevk alma ve istekli çalışma Örnek Madde Ders çalışmaktan hoşlanırım Derslerime çok çalışırım Güvenirlik Katsayısı 0,77 Gayret Etme Çalışmalarına önem verme ve çaba harcayarak onları tamamlama Başarısız olduğum zaman inatla çalışırım Ne yaparsam yapayım en iyisini yapmaya çalışırım 0,70 Veri Toplama ve Analiz Veri toplama sürecinde örnekleme giren sınıfların her birinde o gün o ders saati sınıfta bulunan öğrencilerin tümüne her iki ölçek uygulanmıştır. Uygulama sırasında gerekli açıklamalar araştırmacılar tarafından yapılmıştır. Ölçekleri yanıtlarken öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersini düşünerek yanıt ver-meleri istenmiştir. Veriler SPSS bilgisayar paket programı ile aritmetik ortala-ma, standart sapma, t testi, tek yönlü varyans çözümlemesi kullanılarak yapıl-mıştır. Bulgular ve Yorum İlköğretim Öğrencilerinin Başarı Güdüleri ve Sınıf Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Çizelge 3. İlköğretim Öğrencilerinin Başarı Güdülerinin Sınıf Düzeylerine Göre Dağılımı Ölçek Sınıf n X SS SD t değeri Çalışma İsteği Gayret Etme *Fark Önemli p<,05 38,5 35,2 43,6 45,3 6,58 6,41 4,93 4,62 551 5,77* 551 3,91* Çizelge 3 incelendiğinde BGÖ nin çalışma isteği alt boyutunda 1. kade-me (4. ve 5. sınıf) öğrencilerinin, gayret etme alt boyutunda ise (7. ve 8. sınıf) öğrencilerinin aritmetik ortalamalarının yüksek olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki görülen bu farkın anlamlı olup olmadığını belirlemek için yapılan t testi sonucunda çalışma isteği alt boyutunda, gayret etme alt boyutunda öğrencileri lehine anlamlı farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre öğrencilerinin daha istekli oldukları ancak gayret etme açısından ise öğrencilerinin daha gayretli oldukları söylenebilir. İlköğretim Öğrencilerinin Başarı Güdüsü Düzeyleri ve Cinsiyetleri Arasındaki İlişkiler

Çizelge 4. İlköğretim Öğrencilerinin Başarı Güdülerinin Cinsiyetlerine Göre Dağılımı Ölçek Cinsiyet n X SS SD t değeri Çalışma İsteği Gayret Etme 38,2 36,4 45,3 43,2 6,6 6,6 4,4 5,0 551 3,24* 551 5,29* *Fark Önemli P<,05 Çizelge 4 incelendiğinde BGÖ nin her iki alt boyutunda kız öğrencile-rinin aritmetik ortalamalarının erkek öğrencilerden yüksek olduğu görülmek-tedir. Yapılan t testi çözümlemesi sonucunda da aritmetik ortalamalar arasında görülen bu faklılıkların kız öğrencilerin lehine anlamlı olduğu belirlenmiştir. Buna göre Sosyal Bilgiler dersi için kız öğrencilerin başarı güdülerinin erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu, kızların daha güdülü oldukları söylenebilir. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Kullandıkları Öğrenme Stratejileri ve Sınıfları Arasındaki İlişkiler Çizelge 5. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Kullandıkları Öğrenme stratejilerinin Sınıf Düzeylerine Göre Dağılımı Ölçek Sınıf n O SS SD t değeri Tanıma ve seçme Ezberleme Çalışmayı Yönetme 78,2 80,5 33,6 35,9 25,0 23,5 17,7 17,3 12,3 11,9 7,4 7,2 4,8 4,7 2,0 2,3 551 2,09* 551 3,50* 551 3,40* 551 2,22* * Fark Önemli p<,05 Çizelge 5 incelendiğinde ezberleme ve çalışmayı yönetme alt boyutların-da (4. ve 5. sınıf), işleme, tanıma ve seçme alt boyutlarında ise (7. ve 8. sınıf) öğrencilerinin aritmetik ortalamalarının yüksek olduğu görülmektedir. Farkın anlamlı olup olmadığını ortaya koymak için yapılan t testi sonucunda ezberleme ve çalışmayı yönetme alt boyutunda, işle-me, tanıma ve seçme alt boyutlarında öğrencileri lehine anlamlı farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre öğrencilerinin Sosyal Bilgiler derslerinde ezberleme ve çalışmayı yönetme stratejilerini, öğrencilerinin de, işleme, tanıma ve seçme stratejilerini daha fazla kul-landıkları söylenebilir. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Kullandıkları Öğrenme Stratejileri ve Cinsiyetleri Arasındaki İlişkiler Çizelge 6. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Kullandıkları Öğrenme Stratejilerinin Cinsiyetlerine Göre Dağılımı Ölçek Cinsiyet n O SS SD t değeri Tanıma ve seçme Ezberleme 81,7 76,3 35,3 33,6 24,7 24,2 11,2 12,6 7,4 7,3 4,9 4,7 551 5,23* 551 2,70* 551 1,44*

Çalışmayı Yönetme 17,9 17,2 1,9 2,2 551 4,05* *Fark Önemli p<,05 Çizelge 6 incelendiğinde SBÖS ölçeğinin tüm alt boyutlarında kız öğren-cilerin aritmetik ortalamalarının erkek öğrencilerden yüksek olduğu görülmek-tedir. Görüldüğü gibi t testi sonucunda ezberleme alt boyutu dışında kalan tüm alt boyutlarda kız öğrenciler lehine anlamlı farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre Sosyal Bilgiler dersinde kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha fazla strateji kullandıkları söylenebilir. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Kullandıkları Öğrenme Stratejileri ve Başarı Güdüleri Arasındaki İlişkiler Bu problemin çözümü için öncelikle öğrencilerin başarı güdüsü düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla tüm grubun BGÖ den aldıkları puanların aritmetik ortalaması ve Standart sapması hesaplanmıştır. Hesaplanan aritmetik ortalamanın bir standart sapma solunda yer alan öğrencilerin başarı güdüleri düşük, hesaplanan aritmetik ortalamanın bir standart sapma sağında yer alan öğrencilerin başarı güdüleri yüksek, bu iki grup arasında kalan öğrencilerin güdüleri ise orta düzey olarak kabul edilmiştir. Çizelge 7 de tüm grubun arit-metik ortalaması ve standart sapması verilmiştir. Çizelge 7. Öğrencilerin Başarı Güdüsü Ölçeğinden Aldıkları Puanlar n X SS Güdü Düzeyleri 553 91,19 10,31 Çizelge 8 de Sosyal Bilgiler dersine yönelik güdü düzeylerine göre öğ-rencilerin dağılımı ve yüzdeleri verilmiştir. Çizelge 8 incelendiğinde öğrencile-rin % 15,4 nün Sosyal Bilgiler dersine yönelik güdü düzeylerinin düşük olduğu, % 70,7 sinin orta olduğu, % 13,9 nun ise yüksek düzeyde olduğu görülmek-tedir. Çizelge 8. Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Başarı Güdüsü Düzeyleri (%) Güdü Düzeyleri n % Düşük 85 15,4 Orta 391 70,7 Yüksek 77 13,9 Toplam 553 100,0 Öğrencilerin başarı güdüsü düzeylerine göre Sosyal Bilgiler öğrenme stratejileri ölçeğinden aldıkları puanların aritmetik ortalamaları ve standart sap-maları hesaplanmış ve Çizelge 9 da verilmiştir. Çizelge 9. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Kullandıkları Öğrenme Stratejilerinin Başarı Güdüsü Düzeylerine Göre Dağılımı Ölçek Güdü Düzeyleri n X SS Tanıma ve seçme Düşük Orta Yüksek Düşük Orta Yüksek 85 391 77 85 391 77 65,76 79,76 90,23 30,35 31,42 39,10 10,45 10,84 6,51 7,02 7,27 6,01

Ezberleme Çalışmayı Yönetme Düşük Orta Yüksek Düşük Orta Yüksek 85 391 77 85 391 77 20,88 24,15 24,51 15,00 17,80 19,65 4,66 4,51 3,73 2,44,66,73 Çizelge 9 incelendiğinde başarı güdüsü yüksek olan öğrencilerin SBÖS ölçeğinin tüm alt boyutlarında başarı güdüsü orta ve düşük olan öğrencilerden aritmetik ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Aritmetik ortala-maları arasındaki farkın anlamlı olup olmadığı belirlemek için Varyans Çözüm-lemesi yapılmıştır. Sonuçlar çizelge 10 da sunulmaktadır. Çizelge 10 a göre öğrencilerin güdü düzeylerine göre Sosyal Bilgiler öğrenme stratejileri ölçeğinden aldıkları puanların ölçeğin tüm alt boyutlarında anlamlı farklılıklar gösterdiği görülmektedir. Farkın kaynağını belirlemek amacıyla uygulana sheffé testi sonuçlarına göre düşük başarı güdüsüne sahip öğrencilerle orta ve yüksek güdülüler arasında, orta güdülülerle yüksek güdülü-ler arasında ve yüksek güdülülerle alt ve orta güdülüler arasında önemli farklılıklar olduğu saptanmıştır.

Çizelge 10. İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Kullandıkları Öğrenme Stratejileri ve Başarı Güdüsü Arasındaki İlişkiler Ölçek VK SD KT KO F Tanıma ve seçme Ezberleme Çalışmayı Yönetme GA Gİ GENEL GA Gİ GENEL GA Gİ GENEL GA Gİ GENEL 2 550 552 2 550 552 2 550 552 2 550 552 24830,0 58260,4 83090,5 3094,7 20,1 30614,8 2144,3 10851,8 12996,1 913,2 1613,97 2527,2 12415,0 105,9 1547,3 50,0 1072,1 19,7 456,6 2,9 Tüm bu sonuçlara göre başarı güdüsü yüksek olan öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersinde kullandıkları öğrenme stratejilerinin daha fazla olduğu söyle-nebilir. Diğer bir deyişle başarı güdüsü yükseldikçe strateji kullanımı da artmaktadır. SONUÇ VE TARTIŞMA Araştırma sonucunda Sosyal Bilgiler dersinde, öğrencilerinin daha istekli olduğu ancak gayret etme açısından ise öğrencilerinin daha gayretli oldukları, kız öğrencilerin başarı güdülerinin erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu, saptanmıştır. Ayrıca 1. kademe öğrencilerinin ezberleme ve çalışmayı yönetme stratejilerini, öğrencilerinin de, işleme, tanıma ve seçme stratejilerini daha fazla kullandıkları, kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha fazla strateji kullandıkları, başarı güdüsü yüksek olan öğrencilerin kullandıkları öğrenme stratejilerinin daha fazla olduğu belirlenmiştir. Diğer bir deyişle başarı güdüsü yükseldikçe strateji kullanımlarının arttığı saptanmıştır. Alanyazın incelendiğinde küçük yaşlardaki öğrencilerin önemli bilgileri önemsizden ayırt etmede zorlandıklarını, zihinsel tekrar stratejilerini ise çok erken yaşlarda kullanabildikleri saptanmıştır. Ayrıca çocukların 11 12 yaşlarına kadar devir mekanizmalarını kullanabildiklerini, örgütleme stratejilerinin ise 10-11 yaşlarından sonra arttığı gözlenmiştir (Gagne ve Drisscoll, 8, Arends, 1997, Weinstein ve Mayer, 6). Dolayısı ile daha küçük yaştaki öğrencilerinin (10 11 yaş) ezberleme stratejilerini, öğrencilerinin de işleme ve tanıma ve seçme stratejilerini daha fazla kullanmaları alanyazınla paralel bir bulgudur. öğrencilerin daha fazla strateji kullanmaları başarı güdülerinin erkek öğrencilerden daha yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Başarı güdüsü yüksek olan öğrencilerin daha fazla strateji kullanmaları da bu bulguyu destekler niteliktedir. Alanyazında yer alan yayın ve araştırmalarda gü-dü ve strateji kullanımı arasındaki bu olumlu ilişkiyi göstermektedir (Örneğin, Ho 1998, Warr ve Dowing, 2000). KAYNAKÇA Açıkgöz, Ü. K. (2003). Etkili öğrenme ve öğretme. (4. Basım) İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları. Açıkgöz, Ü. K. (1996). İşbirlikli ve geleneksel sınıflardaki öğrenme stratejileri ve edim. 8.Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 125-136. Arends, R.I. (1997). Classroom instruction and management. New York:The McGraw-Hill. Daley, D.J. (1998). Effects of modeling cognitive learning strategies to middle school students studying social studies content. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Texas Üniversitesi, Austin. Gagne, R. M. ve Drisscoll, M. P. (1998). Essentials of learning for instruction, Englewood Cliffs, Nj: Prentice-Hall. 117,2 30,9 54,3 155,6

Ho, I. (1998). Relationships between motivation\attitude, effort, English proficiency, and socia-cultural educational factors and Taiwan and technological university \institute students English learning strategy use. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Auburn Üniversitesi, Alabama. Meltzer, L., Katzir-Cohen, T. ve Miller, L. (2001). The impact of effort and strategy use on academic performance: Student and teacher perceptions. Learning Disability Quarterly, 24 (2), 85-98. Rao, N. ve Moely, B. E. (2000). Motivational beliefs, study strategies and mathematics attainment in high- and low-achieving Chinese secondary school students, Contemporary Educational Psychology, 25, 287-316. Sankaran, S. R. ve Bui, T. (2002). Impact of learning strategies and motivation on performance: A study in web-based instruction. Journal of instructional psychology, 28 (3), 191-. Tuckman, B. W. (1996). The relative effectiveness of incentive motivation and prescribed learning strategy in improving college students course performance. Journal of Experimental Education, 64, 3. Warr, P. ve Dowing, J. (2000). Learning strategies, learning anxiety and knowledge acquisition. The British Journal of Psychology, 91 (3) 311-33. Weinstein, G. E. ve Mayer, R. E. (6). The teaching of learning strategies. Bulunduğu Eser: M. Witrock (Ed). Third handbook of research on teaching (ss. 315-327), New York: McMilan. Wittrock, M. (6). Students though processes. Bulunduğu Eser: M. Witrock, (Ed.), Third handbook of research on teaching. New York :Macmillan, 225-296. Wolters, A. C. (1999). The relation between high school students motivational regulation and their use of learning strategies, effort and classroom performance. Learning and individual difference, 3,11.