Ana Üretim Programı
Ana Üretim Programı Nihai ürünlerin üretimi için yapılan programdır. Ana üretim programı, bütünleşik üretim planını detaylandırarak üretilecek ürün kalemlerine çevirir. Seçenek planları değerlendirir. Malzeme ve kapasite gereksinimlerini belirler. Ana üretim programı, genel kapasite planlamasıyla birlikte değerlendirilmelidir. Ana üretim programı, malzeme gereksinim planlamasının girdisi olan bilgileri sağlar.
Ana Üretim Programı Genellikle, ana üretim programı kesinleştirilmeden önce malzeme ve kapasite gereksinim planlamaları üzerinde denenir. Bir ana üretim programında planlama zamanının uzunluğu ürün türüne, üretim hacmine, parçaların temin zamanlarına bağlıdır. Ana üretim programında farklı birimler üzerinden programlama yapılabilir: Nihai ürün adedi Farklı nihai ürünlerin üretiminde kullanılabilen opsiyon veya modüller Ortalama bir nihai ürün adedi
Üretim Planlarında AÜP'nin Yeri Bütünleşik Üretim Planı Üretim planını değiştir Gereksinimleri değiştir? Kapasiteyi değiştir? Hayır Ana Üretim Programı Malzeme Gereksinim Planı Kapasite Gereksinim Planı Gerçekçi mi? AÜP değiştir? Malzeme planları gerçekleşti mi? Kapasite planları gerçekleşti mi? Evet Malzeme ve Kapasite Planlarını Hayata Geçir
Ana Üretim Programının Amacı Üretilecek ürünlerin hızla ve müşteriye söz verildiği zamanda tamamlamak Üretim tesislerinin fazla ya da eksik kapasiteyle çalışmasından kaçınarak kapasitenin etkin kullanımını ve düşük üretim maliyetlerini sağlamak
Ana Üretim Programı Örneği Ay Ocak Şubat Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 Bütünleşik Plan (Toplam Gömlek) 1500 1250 Beyaz 150 200 100 250 150 Kırmızı 200 150 250 100 Mavi 200 100 100 250 Siyah 50 250 150 100
Ana Üretim Programının Girdileri Bütünleşik üretim planı Nihai ürün için talep tahmini Müşteri siparişleri Stok durumu Mevcut kapasite
Ana Üretim Programının Oluşturulması Genellikle ana üretim programının sabit ve esnek bölümleri vardır. Sabit bölümler gereken en az temin süresine göre belirlenir ve serbest bir şekilde değiştirilemez. Ancak acil değişiklikler göz önünde bulundurulabilir. Esnek bölümlerde ise planlama gereklerine bağlı olarak sabit kapasite kısıtları altında değişlikler olabilir. Planın açık bölümler ise ekleme ve değişikliklere açıktır. Talep zaman aralığı: Ana üretim programının sabit bölümüdür. Üst yönetim onayı olmadan değiştirilemez. Tahminler yerine siparişler üzerinden planlama vardır. Planlama zaman aralığı: Ana üretim programının talepteki değişikliklere göre otomatik olarak değil, planlamacının kişisel karar yetkisiyle değiştirilebilecek bölümüdür. Her iki zaman aralığı da içinde bulunulan dönemden başlayarak programlamaya dahil edilir.
Zaman ve Değişiklik Açısından AÜP Bölümleri 10 haftalık bir AÜP için örnek zaman bölümleri Talep zaman aralığı Planlama zaman aralığı Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kesin (Acil değişiklikler yalnızca üst yönetim tarafından yapılabilir) Esnek (Planlamacı tarafından küçük değişiklikler yapılabilir) Açık (Değişiklikler serbest bir şekilde yapılabilir) Planlama başlangıç zamanı Son montaj tedarik zamanı Birikimli imalat tedarik zamanı
Üretim Stratejisine Göre AÜP Nihai ürün çeşidi Az AÜP Çok AÜP Stoklara Üretim Hammadde çeşidi Çok Siparişe Göre Montaj AÜP Siparişe Göre Üretim Az
Üretim Stratejisine Göre AÜP -Stoklara Üretim- Programlamada kullanılacak birimler kolaylıkla belirlenebilir. Nihai ürün grupları üzerinden imalat planlaması mümkün olabilir. Bu durumda ürüne son halinin verilmesi imalatın en son noktasına bırakılıp son montaj işlemiyle yapılır.
Üretim Stratejisine Göre AÜP -Siparişe Göre Üretim- Çoğunlukla elde nihai ürün stoku olmaz. Bu durumda AÜP müşterinin sipariş edeceği ürünü oluşturacak parçalar üzerinden hazırlanır.
Üretim Stratejisine Göre AÜP -Siparişe Göre Montaj- AÜP, çok sayıda nihai ürünün oluşturabileceği temel bileşenler veya alt gruplar için hazırlanır. Son montaj işlemleri çoğunlukla sipariş alındıktan sonra başlar.
Üretim Stratejisine Göre AÜP Stoklara üretimde ana üretim programı tahminlere göre hesaplanır. Siparişe göre üretim sistemlerinde ise müşteri siparişleri kesinleştikçe, bunlar tahminlerde yer alan miktarın yerini alır. Bu nedenle üretim, tahmini talep veya kesinleşmiş siparişlerden miktar olarak daha büyük olanı tarafından başlatılır. Bu tür sistemlerde eldeki stoklar ile üretimin programlanmış ürünlerin toplamının henüz bir siparişe tahsis edilmemiş kısmı yeni siparişlere açık stok (available to promise-atp) olarak adlandırılır. ATP = Dönem Başı Stok + İlgili dönemde AÜP'nda Planlanmış Miktar - Bir Sonraki Üretim Partisinin Tamamlanacağı Zamana Kadar Olan Kesinleşmiş Siparişler Yeni siparişlere açık stok miktarı dönemsel ya da birikimli (kümülatif) olarak hesaplanabilir.
Ana Üretim Programlaması Mantığı 1. İlgili dönem için tahminleri ve müşteri siparişlerini birleştir. 2. İlgili dönem için tahmini talep ve alınmış siparişlerden hangisi büyük ise onu karşılamaya yetecek miktarda stok olup olmadığını belirle. 3. Stok yetersiz ise önceden belirlenen büyüklükte partinin üretimini programla.
AÜP-Örnek 1 Bilgisayar parçaları üreten bir işletme A10 modeli bilgisayar klavyesi üretiminin Mart ve Nisan aylarına (8 hafta) yönelik ana üretim programını hazırlamak istemektedir. Mart ayında haftalık 1375 adet, Nisan ayında hafta 1500 adet talep olacağı öngörülmektedir. Planlama dönemi başında elde 2000 adet klavye mevcuttur. İşletme üretim parti büyüklüğünü 2500 klavye olarak belirlemiştir. Güvenlik stoku bulundurulmamaktadır. Klavyelerin temin süresinde bir gecikme olmadığı düşünülmektedir. Talep zaman aralığı: 0 Planlama zaman aralığı: 8 hafta
AÜP-Örnek 1 Temin süresi: 0 Mevcut stok: 2000 adet Mart Parti büyüklüğü: 2500 adet Güvenlik stoku: 0 Nisan Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 Tahmin 1375 1375 1375 1375 1500 1500 1500 1500 Kesin sipariş Kalan tahmini stok 625 1750 375 1500 0 1000 2000 500 AÜP 2500 2500 2500 2500
AÜP-Örnek 2 Mobilya üreten bir işletme Gürgen-60 modeli bahçe masaları için Mayıs ve Haziran aylarının (8 hafta) ana üretim programını hazırlamak istemektedir. Planlama döneminin her haftası için tahmin ve kesinleşen sipariş miktarları tabloda yer almaktadır. Ana üretim programının kesinleşmiş bir dönemi bulunmamaktadır. İşletmede güvenlik stoku yoktur ve temin zamanı 0 kabul edilmektedir. İşletme ilgili masa modeli için parti büyüklüğünü 40 adet olarak belirlemiştir ve planlama dönemi başında 15 adet stok bulunmaktadır. Talep zaman aralığı: 0 Planlama zaman aralığı: 8 hafta
AÜP-Örnek 2 Temin süresi: 0 Mevcut stok: 15 adet Mayıs Parti büyüklüğü: 40 adet Güvenlik stoku: 0 Haziran Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 Tahmin 10 10 15 15 18 18 20 20 Kesin sipariş 14 11 8 5 2 1 Kalan tahmini stok 1 30 15 0 22 4 24 4 AÜP 40 40 40 Belirli dönemlerde gelebilecek siparişlerin ana üretim programına uygun olarak kabul edilip edilemeyeceğini görmek için yeni siparişlere açık stok miktarları hesaplanabilir.
AÜP-Örnek 2 Temin süresi: 0 Mevcut stok: 15 adet Mayıs Parti büyüklüğü: 40 adet Güvenlik stoku: 0 Haziran Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 Tahmin 10 10 15 15 18 18 20 20 Kesin sipariş 14 11 8 5 2 1 Kalan tahmini stok 1 30 15 0 22 4 24 4 AÜP 40 40 40 Yeni siparişlere açık stok (dönemsel) 1 16 38 39 1. Hafta için yeniden siparişe açık stok: ATP = Mevcut stok Bir sonraki üretime kadar kesinleşmiş siparişler = 15-14 = 1 2. Hafta için için yeniden siparişe açık stok: ATP = AÜP miktarı - Bir sonraki üretime kadar kesinleşmiş siparişler = 40 (11+8+5) = 16
AÜP-Örnek 2 Temin süresi: 0 Mevcut stok: 15 adet Mayıs Parti büyüklüğü: 40 adet Güvenlik stoku: 0 Haziran Hafta 1 2 3 4 5 6 7 8 Tahmin 10 10 15 15 18 18 20 20 Kesin sipariş 14 11 8 5 2 1 Kalan tahmini stok 1 30 15 0 22 4 24 4 AÜP 40 40 40 Yeni siparişlere açık stok (birikimli) 1 17 55 94 1. Hafta için yeniden siparişe açık stok: ATP = Mevcut stok Bir sonraki üretime kadar kesinleşmiş siparişler = 15-14 = 1 2. Hafta için yeniden siparişe açık stok: ATP = Önceki dönemdeki ATP + AÜP miktarı - Bir sonraki üretime kadar kesinleşmiş siparişler = 1 + 40 (11+8+5) = 17