Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN

Transkript

1 Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN

2 Dersle İlgili Konular Üretim Yönetimi Süreç Yönetimi Tedarik Zinciri Yönetimi Üretim Planlama ve Kontrolü Proje Yönetimi Kurumsal Kaynak Planlaması-ERP Kalite Yönetimi Modern Üretim Sistemleri Fabrika Yönetimi ve Organizasyonu 2/39

3 3/39 Ders İçeriği Genel Bilgiler, Kavramlar Üretim Sistemleri Üretim Yönetiminde Karar Verme Yöntemleri İşletmenin Yatırım Kararı ve Kuruluş Yeri Seçimi Fabrika İçi Düzenleme Talep Tahmini Ürün Yönetimi Kapasite Çeşitleri ve Kapasite Planlama Üretim Planlama * Sipariş Planlama * Seri Üretim Planlama Stok Yönetimi Kalite Yönetimi Verimlilik Yönetimi İş Etüdü İş-Kaynak Planlama Proje Yönetimi ve Değerlemesi(PERT/CPM) Lojistik Yönetimi Teknoloji ve Bakım Yönetimi Üretim Yönetiminde Sayısal Yöntemler

4 Sınavlar ve Sunumlar Vize (%40) + Final (%60) >=60 Tüm ödevler ve devamlılık skoru istenen şartları sağlayanlar için dönem sonunda + kanaat notu olarak etki edecektir. Vize, final, mazeret vb. her sınavda o zamana kadar işlenen tüm konular, verilen ödevler dahildir. Verilen puanlı veya puansız ödevler ile çalışılması istenen konu ödevlerinde geçen konu ve bilgiler sınav konularına dahildir. Sınavlarda hesap makinesi, kalem ve silgi gibi materyaller hazır tutulmalı, alışverişi yasaktır. Bölüm sonlarında verilen örnek sorulara öncelikle çalışılmalıdır. Klasik sınavlarda ½ - 1 saat arası süre ve 2-5 arası soru sorulmaktadır. Dönem sonu sınavlarda tüm işlenen konular sınava dahil olup; özel bir açıklama yapılmamışsa ağırlık vize sonrasındaki konular olabilir. Sayısal sorular, işlenen örneklere benzer çıkabilir. Ödevlerde kişisel gayret, ciddiyet, bol kaynakça ve yazım kurallarına uygunluğa dikkat edilmelidir, elle de yazılabilir. 4/39

5 2. Bölüm 5. Hafta

6 6/39 Sistem Nedir? Belirli bir girdisi, süreci ve çıktısı olan, içten ve dıştan bazı faktörlerin etkilediği mekanizmaya sistem denilir. Sistem, ana sistem ve onu oluşturan alt sistemlerden oluşmaktadır. Ayrıca açık ve kapalı sistemlerden bahsedilebilir.

7 7/39 Sistem Çeşitleri Ana Ve Alt Sistemler Açık Ve Kapalı Sistemler Doğal Sistemler Ve İnsan Yapısı Sistemler Statik Ve Dinamik Sistemler Uyarlı Ve Uyarsız Sistemler Genel Sistemler, Alt Sistemler Gerçek Ve Kavramsal Sistemler

8 Sistemler Sistemlerin Başlıca Özellikleri Şunlardır; Sistem Bir Bütündür. Bir Sistem Bir Çok Alt Sistemden Meydana Gelebilir. Her Sistem Bir Sistemler Çerçevesinde Bulunur. 8/39

9 Sistemler Sistemi Oluşturan Alt Sistemler Arasında Karışık Bir Yapı Bulunmakta Olup, Alt Sistemler Birbirlerine Bağlı Olarak Değişebilir Ve Birbirlerini Etkiler. Bir Sistemin Kesin Olarak Sınırlarını Belirlemek İmkansızdır, Bu Sınırlar Alt Sistemlerle İlgili Olup, Sürekli Bir Değişkenlik Halindedir. Sistemin Sinerji Etkisi Vardır. 9/39

10 10/39 Alt Sistem Bir sistemi oluşturan alt öğelere alt sistem denir. Örneğin; YÖK Milli Eğitim Sisteminin bir alt sistemidir. BEÜ YÖK ün bir alt sistemidir. Fakülteler BEÜ nün bir alt sistemidir. İİBF fakültelerin bir alt sistemidir.

11 11/39 Üretim Sistemi İşgücü, malzeme, bilgi, enerji, sermaye gibi üretim faktörlerine dayalı girdilerin belirli bir dönüştürme sürecinden geçirilerek mal veya hizmetlerin üretildiği bir sistemdir.

12 12/39 Tedarik Zinciri Yönetim Sistemi Bir sistemi oluşturan alt öğelere alt sistem denir. Örneğin; YÖK Milli Eğitim Sisteminin bir alt sistemidir. BEÜ YÖK ün bir alt sistemidir. Fakülteler BEÜ nün bir alt sistemidir. İİBF fakültelerin bir alt sistemidir.

13 13/39 İşlemler Yönetimi Seçimini Etkileyen Faktörler Faaliyet konusu Ürün çeşitliliği Ürün, teknoloji ve işgücü yapısı Talepteki değişimler Pazardaki değişimler Değişken rekabet koşulları Rakiplerin konumları Miktar, kalite ve maliyet unsurları

14 14/39 Üretim Sistemleri Üretim sistemleri geleneksel ve modern üretim sistemleri olarak ikiye ayrılmaktadır

15 15/39 Geleneksel (Temel) Üretim Sistemleri Üretim yöntemlerine göre Ürün cinsine göre Üretim miktarı veya akışına göre

16 16/39 Üretim Yöntemlerine Göre Birincil Üretim Analitik Üretim Sentetik Üretim Fabrikasyon Üretim Montaj Üretim

17 17/39 Ürün Cinsine Göre Demir-çelik üretimi Kömür üretimi Çelik eşya üretimi Elektronik eşya üretimi Ahşap ürün üretimi Tekstil üretimi

18 18/39 Üretim Miktarına Göre Siparişe Göre Üretim (job shop-atelye tipi- Parça Tipi: küçük miktar ve çok çeşit, büyük makine, kazan vb.) Parti Tipi Üretim (batch-büyük miktar)

19 Üretim Miktarına Göre Sürekli Üretim (Kitle Üretimi, Ürüne Göre Üretim): a) Miktar (Kesikli Seri Üretim-Bağımsız Parçalar) b) Akış Tipi (Kesiksiz seri üretim-petrol Rafinesi, Gıda, Çimento) Karma Üretim ( Sipariş + seri üretim) Proje Tipi Üretim ( Gemi, uçak, bina vb. inşaat sektörü) 19/39

20 20/39 Siparişe Dayalı Üretim Müşterilerin özel şartlarına uygun olarak, istenilen özellikte mal ya da hizmet üretmek demektir. Değişik tür ve nitelikte olan mamuller partiler halinde üretilmektedir.

21 21/39 Siparişe Dayalı Üretim Özellikleri Düzensiz bir talep olması, Genel amaçlı makinelerin kullanılması, Az miktarda çok çeşitli mamul üretimi, Partiler halinde girdi ve çıktı, Bölümlere ayırmanın olması, Kaliteli üretim ve kalifiye işgücü bulunması, Yüksek miktarda ara stokları, düşük miktarda mamul stokları...

22 Sipariş ve Seri Üretim Sistemlerinin Karşılaştırılması Düzensiz bir talep olması, genel amaçlı makinaların kullanılması, az miktarda çok çeşitli mamul üretimi, partiler halinde girdi ve çıktı, bölümlere ayırmanın olması, kaliteli üretim ve kalifiye işgücü bulunması, yüksek miktarda ara stokları, düşük miktarda mamul stokları... 22/39

23 Sürekli Üretim Mevcut makine ve tesislerin sadece belirli bir mamule tahsis edilmesi ile yapılan üretimdir. Kütle üretiminde bir mamulden çok büyük miktarlarda ve uzun süre üretim yapılmaktadır. 23/39

24 24/39 Sürekli Üretim Özellikleri az çeşitli, çok sayıda kullanmak, mamul, düzenli talep, işlemler taşıma, arası süreklilik, serilik, yarı işgücü, yetenekli bölümlere ayırmak, yüksek mamul özel amaçlı stokları, düşük ara makineler stokları

25 25/39 Seri Üretime Göre Fabrika Düzenlemesi Mevcut makine ve tesislerin sadece belirli bir mamule tahsis edilmesi ile yapılan üretimdir. Kütle üretiminde bir mamulden çok büyük miktarlarda ve uzun süre üretim yapılmaktadır.

26 26/39 Parti Tipi Üretim Sipariş ile seri üretim özelliklerini birlikte barındırır.

27 27/39 Parti Tipi Üretim Büyük miktarlarda alınan siparişlere dayalı olduğu için temelde siparişe dayalı üretim sistemi içerisinde yer almakla beraber, büyük miktarda siparişlerin uzun sürelerde hazırlanması gerekeceğinden düzenli ve seri üretime benzemektedir.

28 28/39 Karma Üretim Sürekli üretim ve sipariş üzerine üretimin karışmasından meydana gelir. Piyasa talebine göre sürekli üretim ön planda tutulur ancak müşterilerin isteklerine göre de sipariş üzerine üretim yapılır...

29 29/39 Proje Tipi Üretim Üretim sistemi bir tek mamule göre üretim yapabilecek şekilde düzenlenmiştir.

30 30/39 Proje Tipi Üretim Proje tipi üretimde üzerinde çalışılan proje tamamlandığında üretim sona ermektedir.

31 31/39 Modern Üretim Sistemleri Geleneksel (temel) üretim sistemlerinden ayrı değildirler. Aksine geleneksel üretim sistemlerinin eksikliklerini tamamlamak ve mükemmelleştirmek için geliştirilmişlerdir.

32 32/39 Modern Üretim Sistemlerinin Sağladığı Faydalar Tasarım ve analiz yeteneğini geliştirmesi, Proje maliyetlerinin ve mühendislik sürelerinin azalması, Parça programlama zamanının azalması, Müşteri taleplerinin daha hızlı karşılanması, Parça başına maliyetlerde azalma, Ürün kalitesinin artırılması,

33 33/39 Modern Üretim Sistemlerinin Sağladığı Faydalar Bakım maliyetlerinde azalma, Fabrika içi kullanım alanında azalma, Pazar payında artış, Daha etkin üretim süreci planlaması, Daha etkin kontrol ve denetim, Müşteri hizmetlerinin geliştirilmesi, İşgücünün daha yoğun katılımının sağlanması,

34 34/39 Modern Üretim Sistemlerinin Sağladığı Faydalar Alt sistemlerin daha etkin entegrasyonu ve uyumu, Daha hızlı ve doğru bilgi akışının sağlanması, Rekabet gücünde artış sağlanmasıdır.

35 35/39 Modern Üretim Sistemlerinin Sağladığı Faydalar Alt sistemlerin daha etkin entegrasyonu ve uyumu, Daha hızlı ve doğru bilgi akışının sağlanması, Rekabet gücünde artış sağlanmasıdır.

36 36/39 2. BÖLÜM SORULARI Plan nedir? Kaça ayrılır? Stratejik planlama nedir? Aşamaları nelerdir? Üretim işletmelerine ait stratejiler sıralayınız. Ana ve alt stratejiler denince ne anlıyorsunuz? İşletmeler için bildiğiniz stratejileri bu şekilde gruplandırınız.

37 2. BÖLÜM SORULARI KOBİ lere tavsiye edilebilen stratejiler nelerdir? İşletmelerde stratejik rekabet avantajı oluşturan faktörler nelerdir? Esneklik bir işletmede nasıl gerçekleşir? İşletmelerde yenilikçilik uygulamaları hakkında bilgi veriniz. Yenilikçilik ve esneklik bir işletme için ne tür avantajlar oluşturur? 37/39

38 38/39 Kaynakça Doç. Dr. Ali ELEREN, Üretim Ve İşlemler Yönetimi, Ders Notları (2012). Dr. Kadir ERTOĞRAL, Süreç Seçimi ve Tesis Yerleşimi, Ders Notları (2008). Prof. Dr. Bülent KOBU, Üretim Yönetimi, Beta Yayınları (2008). Prof. Dr. Sevinç ÜRETEN, Üretim/İşlemler Yönetimi-Stratejik Kararlar ve Karar Modelleri, Gazi Kitabevi (2002). Doç. Dr. Feray Odman ÇELİKÇAPA, Üretim Yönetimi ve Teknikleri, Alfa Yayınevi (2000). Roger SCHROEDER, Operations Management, (1981). Doç. Dr. Hilmi YÜKSEL, Üretim/İşlemler Yönetimi-Temel Kavramlar, Nobel Yayınevi (2010). Doç. Dr. Şevkinaz GÜMÜŞOĞLU, Üretim/İşlemler Yönetimi, Beta Yayınları (1994). Prof. Dr. Hulusi DEMİR, Üretim/İşlemler Yönetimi, Beta Yayınları (1994). Doç. Dr. Sami FETHİ, Üretim Yönetiminin Temel Kavramları, Ders Notları (2012).

39 39/39 Teşekkürler Bu haftaki dersimiz sona ermiştir. Konu tekrarı yapmayı unutmayın. Katılımız için teşekkürler. Sonraki derste görüşmek üzere